Ke Au Okoa, Volume II, Number 14, 23 July 1866 — O J. Koii, kaui Kapua. [ARTICLE]

O J. Koii, kaui Kapua.

Kaulamaula Waimakaakamanū, ? Honolulu, Iulai 9, 1S66. ' 5 E Ke Au Okoa-e -,—Jilohe oe : O ko oukou makamaka hoa'loha, aia no oia iloko o na poloku o na poluluhi o ka nawaliwali;' me he kaele loli ili la iloko o ka akolea, a nona la inea, no kā hoao ana a ka meaMana Loa, aole no i u ae, he keiki no i aloha ia, ua Ioaa kona haawina. No ka hiki ana mai o na la i polukulukaia mai e ka minamina makomako o ka paumako no ka leleiouolani aku nei o ke Kama Alii. Ua waiho akā au i ka pane ana i kahi moomoo a Lolipua me Huluhulu. Ua hai mua aku au i ke aloha a me ka niinamina ia J. Koii, he kanaka ano hanohono ma ke kino, aka, ua ao hewa i ke kuauhau, he ao lalau, a o ka hoohokaia ka hope. Ua hilahila Ioa au me kia menemene, i ka hoopuka ino me he kanaka lepo la o J. Koii, a no ka hu ana o ke panana i kapua, a he lepo io no. 1. He Ulala anei o J. Koii ? Ua uluhia anei e ka uhane ino ? Ua lilo anei i ka ulai ? Ua lilo anei na' maka i ka aaianuakane ? Ua ubia e ke ae, e ka noe paha ? Ua paia kuli anei no na papaiao i hoaa ai ? ' E pono paha e wili hou ae na pepeiao i loheai, no'ka mea, ua hai akea aku au ma ke akea, aole no'u ke kupuna o Kanenlai, no 'na'lii no. lla hewa anei ka moopuna a Kalanikilo ? aole, ua kupu a ua lau. He keeo no ko ka moopuna a Kukalanihooneenuu, no ka hoopuka ino ia o Kanealai, aole au he pilikoko. Aka, oRev. J. Kekela, ua pili io no, he pua na Kanealai, a penei kona pili ana : 0 Kekela ke keiki a Awili Iaua o Kaneikolia Kauwa, ke keiki a Hikawainui, ke keikī a Maluae, ke keiki a Kanekapulaaiaiku, ke keiki a Awili nui a 'Keawe me Kanealai. O ka Iilo ana o Kekela i keiki ponoi na'u, o ko'u makuakane o Kapakanaokalani, he kaikunane ia no kona kupunawahine, o Hina, a Malnihi, ma ka aoao o ka makuahine. O ko'u makuahine, hekaikaina no konakupunawahine, ua kaawale Ioa i ke leoko o Kanealai, alaila, owai kou hoa kuamuamu no Kanealai ? - Ua olelo mai oe ma ke akea, he akamaikou mau kupuna i ke kuauhau, a ua lilo oe i kanaka akamai i ke kuauhau. Pehea, o kou Akamai keia i ko hoi e kuamuamu hakukole ai, me ko knauhau me ka pololei, a loaa iho 0 Manaiakalani S. M. Kamakau, keiki a Kapakanaka, keiki a Kuhenuiokalani, keiki a Haupunuimaunakiekie. Ma kaaoao o ka makuawahine o Manaiakalani S. M. Kamakau, Kihapupu, ke keiki a Kaoaoakahaiao, kaikamahine a Kaonohiokala me Leihuiunuiakamau, ke kaikamahine a Kukalnihooneenuu me KahoowaKakananuha. He Ewauli a Laakona r he Ewa a Laakea a Hoalani, ku ae Ewa noho iho Ewa. O ka aina o Manuaula i Kamananui kewe, mai na pali Lihue a Kukaniloka, a Wahiawa 1 Pooamoho kahonua, o ko'u poe kupuna no ko'u makuakane. 0 kewe a me ka honua o ko'u makuahine mai Waikele a Kalauao; o ka Ewa a Laakona. He kanaha mookuauhau a keu, e pili ana i ko'u mau makua, wahi a Kalanikila. He loaa ia oe la oa, loaa i ka ama, ke ike ia la ka makaukau a me. ka pololei. 2. 0 ko mookuauhau o Kanealai i hoike mai nēi ma ke akea e Koii ? Ma kahi hea kau kumu i ao ai a akainai i ke kuauhau no Laholalilali u mo Hoonou. Ua pili oo anei iaKanealai kau kuamuamu, no ka mea, ua hoopuka mai oo a hiki ia Kanealai, alaila, lilo i kikaupea ia kaoloe.

Eia kc kuma oia lalau n mc ia ohikui ana. No ko ike ole, a popenn mawaho oManaiakalani S. M. K. Ho hann hilahila 010 aha keia ou, me ka hnule i ka hilahila no kou hupo, mo ka npo walo i ko hni kupuna, a hnpala wnlo aku ia liai, o ke keu keia a kn hilahila 010, aole pnha i ike ia ma ke aupuni Hawnii, ke ano kanaka i like pu me Koii. Ko noho nei na pua a Kanealni mai ka poe kiekie, a ka poo haahaa, aolo o lakou hewo; aka, ke wuhakolo nei ia Knnealai, a ko hoopuka n'oi ma ke akea me ka manao ua nkamai io i ka hoopuka ana i ka moo pili ole i ko kuauliau, ke koilei a A. Unaunn mo Kilioe o ka l'ukaolena, no ka liko pu no mokona makua-

kane o A. Unauna, i ke ao i ka piikoi, me ka waia ina'lii; he kanakaalo alii o A. Unauna. Ua haule ioo i Kauai, ua hoowahawalia i kona mau haku ho ka mokio, o ka oihana a Iwa 0 ka iole nana i akiaki ke koko a Maeleha, aanoho. ma Wailuku me ke kuleana ole, ua ui ia ka piko e ka iole, oia paha ka awahia a Koii i olelo ai no ka poe hope. Oia iho la lea welo a Kilioe, he welo akiakilolou, he pueo poi moa. 3. Ke ae mai nei o Koii he hoahanau o D. Kalakaua noea, ue ae pu mai o Kamokuiki me ka olelo pu mai he hoahanau o Keopuolani, a he kaikunaue o Unauna, o na wahi laa, o Unauna wale no ka mea nana e malama ia wahi. Ua pomaikai lakou i ka lohe pouo ia Koii, oia ka piikoi a kakou i ikemaka ua hai mai. Ua pau ko makou kanalua ana ia mea ke hooiaio nei ko waha i ka lilo ana o Kalakaua i hoahanau nou. Ina ua lilo oia i hoahanau nou, alaila, pehea i hoohalahala ai oe no ka ohana alii Moi no ia poe hoahanau ou. He mea maopopo Ioa, no ka hu o kau mau olelo. Ua ae mai oe, he oiaio maoli kela olelo a oukou. Aka, ua makau oe i kela mau olelo a oukou 1 ao ai i ke kuauhau, he kaikuahine nou o Ealohelani, a o ka noho Moi he hoahanau nou. Ka ! ka!I ka !!! nukee ka olelo ana a ka waha i ka Iapuwale, a hoi a ka puu o ka ilio puliki, no ka waha lapuwale, ho i ka apaapaa ka lapuwale me ka hilahila ole. Kikoi ko waha e hau ana i ka makani, a mahope, he puni hoole e hoole ai; a he.puni ka hele i kaulaīe-e hoopaapāa ai me , ke to#uhau i kauhlle; ka ! ka'!!' hilahila ole, haule i kulakula i'ka alaala puloa. , (J3oleipau.)