Ke Au Okoa, Volume II, Number 23, 24 September 1866 — KENETE. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

KENETE. He Moolelo no Sekotia.

BUK£ 11.

" Aole e Maomara," wahi a Galenedora, " oiai, aohe nakui mai o ko'u manao i ka hoi e hooluolu. A ! aohe anei ou lohe i kela mau mea e hauwawa mai nei i ke alanui? Me he mea la, he mau haunaele hou pahamalia paha ua kau hou mai la no ua Marquis nei i kekahi mau auhau hou. Ina pela, owai la anei ka lua o keia Marquis ma na hana iuo aloha ole." Koi aku la no ua Maomara nei, e hoi ua Gale»edora nei e moe, a mau mai la no ko ia la hoopaakiki e ala no a hookahi no ka lioi pu ana e moe. Ifo ia mea, ua hoomau ia iho la no ko laua nei ua ala ana. Ninaninau aku la ia Maomara, ina paha he miuamina ko ua kaikamahiue nei i kona mau pono gula. Olelo aku la na kaikamahiue nei, aohe ona inanao nui ia mau mea, eia •wale no ka mea hewa iloko o kona manao, o ka auhau kaumaha loa ia ana o kona poe o kona aoao. la laua e noho nei, aia hoi, kamnmu ana ke kikekeia ana mai o ka ipuka o ko laua hale. Ika lolie ana oke kaikamahine i keia mea, mae ibo la ka ula o konamau papalinn, aka, aohe nae i liuliu, ua hoihoi ia mai la no ua mau ula mau la i ko lakou mau wahi man—a lalau aku la oia ika ipukukui ilunna o ka papakaukau, a hele aku la no hoi e wehe mai i ka pukā, i ukali ia oia e Maomara'mahope mai ona, me ka hawanawana aku ina pepeiao o Galenedora, e punuku mai oia i kona mau manao huhu, ina he mau manao kahi oia kulana iloko ona. "Aole no au e kue aku ana," wahi a Galenedora, " e haawi ana no au i kuu mau pono gula me ke kue ole,' aka, ina nae e hana pono ole mai lakou ia'u, alaila, e ike anei lakou i ka hopena"o ka lakou māu hana hōokaumaha' wale, no ka mea, aia no he ■ Akua e nana mai ana a hoopololei mai hoi i na hana hewa ana a kela mea keia inea. Ko laua iho mai la no ia ma ke alanui pii, a ku ana laua nei ma ka puka e nana la i kc alanui, -a wehe n>ai .la no hoi ika .puka, ku ana hoi ka.mea ohi ka āuhan me na koa o ka Marquis o Alanadela, na kahikoia lakou ina pouo kaua mai luna a lalo. Elua 0 keia poe e lawe ana i kekahi mau ihoiho kukui no lakou na wena e hoomalamalama ana i ko lakou mau helehelenā, a.me ko ke kaikamahine opiopio e ku nei, me ka puuwai 1 makaukau e haawi mai i na auhau a pau i koi ia aku i ka. poe a pau o kona. aoao waipahe wale. Mahope mai o keia poe he ahakanaka nui e uliai mai ana e ike i ka hooko ana a keia poe i na kauoha hookaumaha a ko lakou mau haku. Aka, i ko Galenedora wehe ana mai no i ka puka, aia hoi, kakali iho la oia i ka olelo mai aka luna ohi, a pane mai oia penei:— " Ano, e ke kaikamahine opiopio, heaha kau mea e haawi mai ai ia'u i keia po ? Uā kaulana o Gilibata ka mea hana pahikaua, ua mahuahua kona waiwai ma kana oihana, a nolaila, ke manaolana nei au, aole no e nele ka loaa nui ana mai o na auhau a ke Aupuni mai kou mau lima mai." Ina ua pane ia aku keia mau huaolelo me na leo oluolu, ina no lioi paha aolee kekeue, a ano manao ino ole iho o Galenedora, aka, no ka olelo okalakala ana aku o. ua kanaka nei, nolaila, ua haule iho la ia mau huaolelo maluna o kona manao, he mea hoinoino manao, a olelo niai la oia penei :—" He mau wahi pouo gula uuku wale no kai ia'u, elike me ka mea makaukau ia'u e haawi aku ai i kou mau lima. Pehea la, na'a anei e kii ae, a i ole ia nau no paha e kii mai a lawe aku." Pane mai la ua luna ohi nei, " E kii oe a lawe wikiwiki mai ia mau mea. E manao aua anei oe oke kanaka ma ko'u ano kulana, he loaa ia ia ka manawa e komo ai mao a maanei o kela a me keia hale—a i ole ia, he wa anei ko'u e pii ai i kela a me keia alar nui pii—." " Aole no au e liookaulua nna, a hooloihi i kou mau mauawa," wahi a Galencdora. Pii aku la ua Galencdora nei iluna o ke alanui pii, a waiho ilio la oin e ku aua ua luna ohi nei, a me Maomara ma ka ipuka o ka hale, e kamailio ana me ua poe nei. Huli mai la ua luna ohi nei, a olelo mai la oia penei ia Maomara, " A ! e ka umiumi hioahina, a owai.hoi oe 1 He mea hookani pila palia oe ma kou ano." Pano mai la o Maomara mo ke ano hookuoo, " Oia ka'u oihana. I keia wa nae, he malihini au e noho nei malalo o ka malu hale o Gilibata, ka mea i hele aku la." Olelo aku la ka luna ohi, "A hoaha ke kumu oke knuaka liana pahikaua i lmalele ai i kona hale, oiai ko makemake nui iu nei na kanaka oiaio o ke Aupuni e houluulu ao malalo o ka liae Aupuni ? A, o i ae ko hoi mai nei ke kaikamnhino ! He wahi kaikainahino maikai no ia, maina kona mau wahi kapuai, a i ko'u munuo auhe e nohaha ana ua liua manu mulalo o koua mau kapuai."

Ia Galenedora i hoi mai ai mai luna mai, aolie nae ia i lohe mai la i na olelo a ka luna! ohi no na mea e pili ana ia ia, aka, me kona pa iki aua aku i ka eha no na olelo a ka luna ohi, haawi mai la oia i na wahi mea gula | ana i lawe mai la. " 0 ka pau loa ae la no anei keia," wahi a ka luna olii, " o keia mau wahi mea au i haawi mai nei, aole ia i kupono no ke kaikamahine a ka mea hana pahikaua, aka, o na pono gula keia i kupouo no ka poe haahaa o kulana olalo loa. £a, o keia mau mea au e haawi mai nei, aole ia i kupono iki no ke kaikamahine oke kuianakauhale nei. E haawi hou mai, aole keia i kupono iki !•' Pane mai la hoi o Galenedora me kona wiwo ole, me he ano kaikamahine Sekotia la no, " E haawi hou aku, aole e hiki, oiai, oia iho la no ka mea i loaa ia'u. Ke hoohiki aku nei au imua ou, e like me ka oiaio o ka puuwai o ke kaikamahine Sekotia oiaio, e kapae ana i ka wahaliee, o na mea a pau loa | ua waiho aku nei au ia mau mea iloko o kou mau lima." " He mea wahahee loa kēia mea aii e olelo mai nei,"' wahi aka luna ohi. Ika lohe ana aku o Galenedora i keia mau mea, aia hoi, pu-a mai la ka euaena huhu iloko o kona mau maka ame kona mau papalina. Pane hou mai la ka luna ohi, "He niea hiki no pahaiaoe ke nana hoohuhu inai, aka, he hana ka'u i hele mai nei, a e hooko ana au ia mau kauoha. Ua hoonaukiuki ia mai au ma kekahī mau hale i hala aku nei, a aohe o'u makemake e hookui hou ia mai au me keia." " Aole oe e i mai ana ia'u he wahahee au ea," Wiihi a Galenedora, a ku pololei ae la ia me ke ano hookanaie, me hc mea la e puka mai ana kona huhu enaena. "'Ua haawi. aku nei au i na mea a pau loa—aohe mea hou a'o e liaawi aku ai ia oē—ua pau." " Oli ana, e ike aku ana kakou ia mea," wahi a ka luna ohi me ke ano kanaka ole; a hookomo iho la ia i na pono gula i loaa mai ai mai ia Galenedora mai ; iloko o ka eke, lalau aku la oia ia Galenedora ina ka ili apo o kona puhaka, me ka olelo akn, " Heaha kan mau mea i huna ai ma kou kino nei." " E hooknu mar oe ia'u," wahi a Galenedora, a wehe mai la oia i kana -wahi pahikaria e kau ana ma kona puhaka ma kona lima akau. . "j?i 2e kue mai nēi oe—ke hookae mai nei oe i na kauoha aie Aupnni," wahi a ua luna olii nei. Pane mai la hoi o Maomara, " Aole. ke kue wale mai la no ia no kouhoopilikia aku i kona kino. E aho e pono oe e waiiio i ka hoopa ana aku i kona kino, a c hoi aku oukou —ua ma-u iho la no ia, ua loaa aku la no hoi ka auhau a ke Anpuni." Ia wa, hiki koke mai la ke kapeoa o na koa a me kekahi puali okoa aku i ka ipuka o ua hale nei, kahi hoi a ka.luna ohi e hookaumahā nei i kana mau koi ana, a ninau mai la oia i ke kumu o ka haunaele a mc ka hc awawa ana malaila. Hahai aku la ka luna ohi i kana mau olelo no na mea i hana ia malaila, a aole hoi i kali iki iho ke kapena a pau pono kana hai ana mai i kana mau olelo, kanoha ae la ke kapeua e hoopaa ia o -Galcnedora. No ka hoonaukiuki ia ana mai o ko Maotnara manao e keia mau hana pono ole a keia poe hana pono ole, nolaila, lalau aku la oia i ka pahi e paa aua i ka lima o Galenedora, a hou aku Ia oia i ka pahi i ka puka komo, me ka hoohiki iho nana c malama i ua Galencdora nei, a hiki i ka la hope: Aka, ua lalau ino ia mai la oia, a kiola ia aku la oia iloko oka hale. Haule aku la oia iluua o ka papahele me ke ano a make; a liuliu loa ala mai la oia, a aohe ua poekoa nei. Kahea aku la oia ia Galenedora, aohe nae oia olaila, oiai, oia pn kahi i lawe ia aku la c na lima o keia poe aloha ole.

No ko ia nei ike ana iho aohe kona hoa nolio pū o ua hale la iloko oia mau la popilikia, iho mai la oia a noho ma ka puka o ka hale, n i ae la oia penei:—" E kau mai ka lani i kona ahonui maluna ona ! Ina e kau mai ana kahi popilikia maluna ona, ehia mea aloha o ka ike ole o kau ipo a . me kou makuakane ! E GBlenedora, Galenedora—ke Aloha nei au ia oe me lie kaikamahine ponoi la na'u—a aia oe ua hala! Na ke Akua no e kokua mai ia oe iloko o na lima o keia poe hookaumaha wale ! MOKUNA XVIII. XA KAŪA. Ma na ano hookaumaha wale i hai ia ae nei ma kela mokuna aku nei, ua loaa iho la i ka Marquis a me na Poo Aupuni, na kumu hoopaa kupono no na dala a lakou i manao ai e noi aku i ka poe kalepa waiwai o ke kulanakauhale. Aka, ua ulu mai nao na haunaele mao a maanei o ko kulnnakauhale, a ua kouo ia nae ekolu tausani koa o malama ai i ka maluhia o ke kulanakanlmle. Ua kaapuni mau keia mau koa i ke kulanakauhalo i ka po a me ke ao. Ma keia walii o ko kakou moolelo, aole no o makou ake nui e hoololohili wale aku no i ko oukou mau heluhelu ana, aka, o kakele aku iio makou i ka makou wahi maka peni imua, ma ka hai ana aku mahope iho o ka

hoouluulu ana iho o ka Marquis a me na Aupuni i ko lakou poe koa, a waiho ia iho he mau tausani koa kupono iloko o ke kulanakauhale, lawe aku la oia i kona mau koa e halāwai me ko Galenakaila ma mau poe koa—he iwakaluakumamaha tausani ka nui o ko ka Marquis a me na. Poo Aupuni mau koa hoi. O Galenakaila ma no hoi me ko lakou mau . puali koa, ke hoom&ka mai la no hoi ko la- 1 kon hele ana mai—he uinikuinamalima tau- j sani no hoi ka nui o ko lakou mau koa. e ' hele mai la. He umikumamaha paha ka nui ; 0 na mile i koe hiki mai lakou i j ike aku la ka puali koa o kahi i kahi--ji i4' : *'' 3 « » Mahele iho la ka Marqnis i kona : mau koa; j 1 ehikn apana —ia ia o waena, a i kekahi mau alihikaua ona na kilii. Ko Galenakaila ma : mau koa hoi, mahele ia ae la no ia i na apa- . na ekolu, ia Garenakaila o waenakonu, ia | Denuba ke kihi akau. a ia Donald Canamora '< no hoi ke kihi komohana. Ia Maeoma na i puali kana lio. Ko Kenete hoi, he poe kaua ] lio he ehiku.a ewalu haneri ko lakou nni. 0 ! keia mau koa no hoi a Kenete e alakai nei, ; oia no na koa i lanakila ai oia mawaho iho o j ka pakaua o Galenakaila i kela hoouka ka- j ua mua ana. 1 0 keia wahi puali i waiho ia aku ia Kene- ] te, e holo mau ana ia mao a maanei ma ka i aoao akau o ka puali holookoa o lakou—he ; hookahi mile ke akea mai ka puali aku a i | kona; aua haka pono kena mau maka ma ■ na wahi a pau me ka nana pono i kahi a ka 5 enemi e hoouka mai ai. oke kulana i hoo- , nohoia ai o Kenete, he kulana paumeume no j ia me ka popoilikia, aka, ia Kenete e noho ■ ana maluna o kona lio iloko o kona kapakila. > olinolino, aolie i kokolo mai ka makau e hoo- ; moe ia ia iloko o kona nmauma, a mailoko, j akii la ona e kiko aku ai na hua. o ka hohe < wale. E welo haaheo ana na hnln omaoma ! malnna o kona papale, o ua mau huln la i koheo ihio ai mamna ponoi iho o ka pakaua 0 Galcnakaila; ma kona lima hema kana pahikaua; ama kona lima akau hoi e paa ana oia i kana pahikaua, ka raea hoi nana e hoike mai paha ka lanakila lna ole oia la. O Geoffrey hoi kana wahi kanwa mai kala kaua mna, aohe ia i pau iki kona mahalo. 1 kona haku opiopip, ka mea hoi nanai„hooj kau ae ma kahi kiekie—he alii maluna o kekahi hapa o kona mau puali koa. Aia hoi ua wahi GeoffreyN3ei ke ukali mai la i kona haku opiopio, me ka noho haaheo iho maluna o kona lio, a leha ae la mao a maanei, me ka haaheo o ke kanaka koa kaulana launa ole—pela no hoi o Gilibata ka mea

hana pahikaua, oia no hoi kahi i noho haaheo mai maluua o kona lio, tae ka paa ana i kana pahikana, me he mea paani Ia iloko o kona lima; a oia no hioi kana mea e lnlikau aku ai i ke kaua e kakali mai la ia i ko lakou mau koa a me ko lakon mau ikaika. Mahope iho o ka hoolei ana mai a ka la i koua mau kukuna ma ka hikina i kekahi kakahiaka kau wahi omamalu ole o kekahi o na la o ka malama o Apenla, o ka wa iho la ia i halawai ai na puali kaua a i elua, he maka ahe maka. No ka okomokomoia ana o na manao hoolanalana no na nku nui ke lanakila iloko o ka umauma o na koa Aupuui, ua hoike mai la ka Marquis a me kona mau koa i ko lakou man . ikaika lua ole; no ka mea, ina lakou e lanakila ia la, alaila, e holo aku no lakou i ka pakaua o Galenakaila a me Dennba, me ko kekahi mau alii e iho, e hooneoneo a e hao ai hoi i na mea makamae oloko oia mau paleaua. Hoouka mua mai la ka Marquis i ko Galenakaila mau koa ma ka aoao waenn, a ane kupilikii iho la lakou, no ka mea, ua pukaka ne Ia mao a inaanei ko Galenakaila mau koa, ahe mea no hoi ia e houkuemi hope mai ai i ko lakou mau koa, oiai, akahi no a hoouka ke kana. Me ke koa lua ole no hoi o Maeoma me kona mau puali kaua i hou mai ai iwaeuakou o na enemi; aka, aohe no nae ia he mea e kokna nui loa mai ai ia lakou, aneane ana aku ma ke kae o leo lakou pio ana, a elua hora ke kaua hahana loa ana ma ia aoao o ke kahua kaua. Ma ka aoao komohana, hooman mai la no o Canamora i ke kaua ana me ka aoao akau o na koa o ka p6c encmi;'a no ka nui loa no hoi o na oneini, ua ane pilikia no hoi ko lakou niau koa, ma ia aoao o ke kahua kana. Ma ka aoao aleau, ko Denuha inau koa hoi, ua aneane e lanakila ia aoao maluna o ka eheu komohana o na koa Aupuui, a no ka nui o na enemi, me he mea la, ua loli akn ke au o ka lanakila ma ko ka enemi aoao, a elua hora o ka hoea ana ae o ka la maluna o na puu, aia hoi, na ane knpilikii loa o waena a mo ka aoao akau o ko Galenakaila ma mau koa. Aole i enio, aia hoi hiki mai la ka lom, ke ano auhoe nei ko Canamora mau koa, a ano uhi mai la ka hekuawa o ko lukou la* wo pio ia ana. " E ka makua, hoalia la anoi ka mea o hanaia ai ?" wahi a ka Haku Maeoma, a hou ao la ia i na kepa i ka aoao -o kona lio, a holo akn la oia iluna i kiekiena, kahi a koua makunkane e lioopaa mai ana i ko kaua mo kekahi mau baneri alihikaua ponoi ona.

|i I mai la kona makuakane, "Ke kau mai I jnei iluna o'u ka li-a makau, e pio ana paha ] |cakou i keia la, aka, aole nae e poho pu ko I «aua hanohano a me ka nani iloko olaila ! E Maeoma, o ka make hanohano ana maluna o |ce kaliua kaua i keia Ta, .oia ka hopena o ka ihoolelo o ka hale o kou mau kupuna—aaole &holo mai ke kahua kaua aku nei, a hiki i |tā wa e ahai ia aku ai ke ola ana !" %," Ae—o ka make mamua oka hoohaaliaa & ana !" wahi a Maeoma, a hoohoihoi hou' jKu la oia i konapoe koa imua o ka hoouka Piā, me -na enemi e pnlale ae la ma kela ao'ke» £oot£iT la ka hoi i hea ke koa wiwo ole aua i hoo&ika'kaha iho ai mawaho o ka pakana o Ala|iadela ? I hooikaika wale iho no ka paha ia I ka la hoonka kaua mua', no ke kiai ia mai kana mea aloha? Pela io anei kona manao 4na 1 Ina pela, ua makehewa ka hoohiki ana Si'Galenakāila, e liio ka ia nei kaikamahine 3ii ia ia, oiai, he hunona nana makaiki mai aa i ke pio o ka makaahonowai a me kona 3caikoeke e kaua nei me ke koa lua ole, e hoijjjce ana imua o kona mau koa, oia kahi e eha |du ana ka ili me na koa. | Mai kekahi puu mai i nana ai o 'Kenete i ,{ke ano o ke kaua, ā ike miai la no hoi oia i |kā laaākila o ko Denuba mau koa maluna o »ka eheu hema oka puali koa Aupuni; aua |kaulia ia iho la mallina ona ka manao, ua (holookoa keia lanakila maluna o ko lakou |>uali holookoa ; i kona ike ana mai i keia Ihaea, kona holo mai la no ia ma ke poo o ko|ia wahi puali, e hoopau i ke auhee ana ma 3:o Cauāihora aoāo. Aka, i kona holo āna |iiāi e h'akilo, aia lioi, e pukakaana ko Deuu•ba mau koa ma kela a me keia aoao, oiai ke »>apalua mai la ka ikaika ona eneihi. Alaipa, ike iho Ia o Kenete i kana meā e haha ai, jhoi hou aku lā ia a Inna o ka puu nana mai 3a oia ike kulana o ke kaua, a ike mai la loia i ka lelele ana m a ia nei o ko Galenākaa me kalainā holookoa hoi o ko lakon tmau puāli koa. I kona ikeana i keia mea, paila māi Ia na koa iloko ona, oiai ma keia lanakila | |ana raai paha o ka enemi, e loaa ole āi ka ' Ko'na'puowai *J 'ake "noi''ii' ia, a i inoenhane mau ai hoi a loaa. Kahea oi'a ia manawa i kona raau koa, " Eia ka wa e Kuu mau kaikuaana no kakou e hoouka akn ai i ka enemi! Ina he aloha ko oukou iaia iko onkou pokii, alaila, e hele imua, a ilaiīa wale no a make a ola!" Huki ae la oia i kana pahikaua, a wiliwili ae la ia i kana pahikaua maluna o kona poo, a holo aku la ia mawaena ponoi o kona puali, i uhai ia inai e lakou

me ke ano koa loa. Hoouka inua aku la ua wahi puali nei o Kenete ma ka aoao koinoliana o ka puali Aupuui. I ko lakou lioouka aua aku no hoi ma ia aoao, aia hoi, kuemi hope nui aku la ka enemi. Kc kumu nui paha oia meā, no ka mea, he poe hou loa lakou nei, akahi no a hoouka kaua, a ua uno paupaualio kela poe mua, oia hoi ka poe enemi. la kuemi ana aku o na enemi, puka mai la na leo ma kela a me keia aoao e kuliea ana, me ka hae- . hae ana i ke ao kaalelewa, inai na puali mai 0 ka enemi, "Eia o Kenete ! Eia o Kenete !" He mau niinutc pokole wale maliope iho, hiki mai la ka hoopuipui ana ae o na koa Aupuni,—a aole i u wale, ko lakou nei paa ae la no ia i ka hoopuui ia ma-o a maaiiei. Aka, haka pono akn la leo Kcnetc mau inaka 1 kau wahi kowa uuku, a lioouka aku la no lakou ma ia wahi, a pulea aku la kalii hapa o ko Kenet« niau koa iwaho, a huli niai la ma ke kua o na enemi, a o Kcncte aku hoi maloko nei. Ia loaa ana oia mau kulana maikai ia lakou, hooinaka mai la lukon i ka , pepehi ana, oia no' oe ka okioki ana a ke t knnaka kua-waliie i ka ulu-laau, huli no ma-o , sa liuli no maanei. Ma keia hana ana, ua liookui aku la ko Keuete mau koa, me ko lakou mau pnali ' kaualio nui malalo o kekahi o ko lakou mau alii ponoi, ahui like inai la hoi lakou, ahoa ' ia mai la no hoi na inanao- wiwo ole o ka i poe iloko o ke awawa, a komo moi Ia lakou i ma ka aoao komohana o na enemi ; a ike ■ mai la ka Hakn Deuuba i ka hopena o keia i mea, oia hoi ka loli ana o ke au o ka lanaki- , la mahope o Kenoto, alaila, hoohui mai la o . ia i ka aoao akau o kona mau koa, a hui lii ke mai la iloko o ke kaua. ! Ma keia hoouka ana, ua oi loa aku ka we- . liweli o na mea i hana ia, no ka mea, ua hai kaka mai la na puali koa Aupuiii me ke auo i pupule launa ole, ua pau mai la ko lakou kai ua pono nna. Ua olelo ae la ka Marquis o ■ haawi no ia i tanuani paona ke loaa ke poo , o K(<neto i ka mea e loaa ai. No koia inea, • ua imi nui loa mai ho mau liancri o ako ana o lilo aku kona poo, uka, mo ho aha la la ka i mea i komo mai iloko o Kcncte, a iiilikau i aku la ia i kana pahikaua ma-o a maanoi, t ffie he pahikaua la na ka Anelu o ka Mnke ! i Me ho moana hohonu la na ke koko, kahi > a Kencto e au aku nei; ua haiile aku la kela a. me keia, ma kona mau aouo, oia uo oe la o

ka haule ana aku a ua Lua kuliua mai ko lakou mau knmu aku. Aka, ua ike uo nae oia, aole oia e kue ana i ka manao maikai o ka laui, e kaua aku i lanakila ai ka pono. Aole 110 oia i kaua a i mauao hoi e pepehi no kona makemake i ka hookahe koko, a me ka pai ia o kona inoa e kela a me keia uiea, a i mea lioi e kuao ia'i e ke au, e like me ka makou e hana nei—aole no keia mau mea, aka, no kona ake nni maoli e kukuli hoomaikai mai na hana hewa o kela a me keia ano imua o ka pono. Ma keia mau hana akamai-ana a Kenete, ok& la, aole iai lilo i mea e ; '"oa'- lflo T 'pu no hoi ia i mea e huli aku ai ka lanakila ana malnna o ka aoao hema o ka puali koa oka aoao Aupuni; a haalele iho la o Eenete ma ke poo o kona mau puali koa hoohoahanau 0 ka la kaaa, ia ka Haku o Denuba, a holo aku la lakou e kokua i ka Haku Galenakaila, ka mea i aneane e kupilikii ke ola i ka puali waena o ke Aupuni. Maanei.no hoi I komo mai ai ko makon wahi ano manao hoahewa i ua Kamalei Hiwahiwa nei a kakou, oiai ua ike mua aku la no hoi paha in, ua aneane e popilikia kona inea nana i hanaī, hoaahu, a hoonaauao hoi; aole no hoi oia wale no," ua halā akn hoi ia, eia nae, o ka mea hoi ia nana e hooko mai na Ki-a-kaunu o kona makemake. Aole nae 1 manao moa'o Kenete iaia, aka, na hele e aku la no ia e hoopakele i ka Hakn Dennba, ka mea ana i hoopakele ai mai ka make mai a ka amana, ka la hoonka kaua mua, a eia no oia ke hoopakele mua hou nei no iaia. Aka, aia no paha iloko ona ka manao lalelale ole, aole e pilikia ana na makua la o kana mea aloha. He mea mau no nae hoi ka opuu ana ae o ka manao iloko o ke kanaka, o kana mea uae e hoopakele ai, o ka mea i aloha a anoi ia, a i ole ia o ka poe e pili ponoi ana i ka mea aloha, ina aole ka makuahine, o ka maknakane, a me ka pilikana ponoi loa.

I ko Kenete ma hiki ana akn c kokaāia Galenakaila ma, aia hoi na~ hookomo ia aka la ka manao wiwo ole i liaalele 'mai ai ia lakon, 'ia lakou ia wa ! ike mai ai i ka welo hele aku a na hulu omaomao, a me ka hulali ako a ke kapa olinolino kakou Kamalei Hmahiwa <?alo anā'i ka hanna ona" pahikaua, a me'kn ulnaoa ana hoi a na maka-ihe.

0 ka aoao komohana Canamora, i ko lakou lohe ana uo hoi i ka pnana hele ia aku o ka iuoa o " Kexete," ia wa no hoi lakon i ulu iuai ai i ko lakou mau manao koa launa ole a pau ; a ia Kcuete e holo ana mao a maanei oke kahua kaua, e lioohoihoi aku ana i ua koa, a e komo poo ana hoi ma na walii kupilikii loa oke kaua—e hana una hoi i na mea kupanaha o ka wiwo ole o ke kaua—a e holo ana hoi, oia no oe, oia wale no iloko ona ka laan hahau e hookikina aku ai i na koa iniua—me he mea la oia ka anela paku o ko Galeriakaila aoao, % oia hoi ke alakai kupono a me ke Kenela hookalii o keia lanakila ana!

Lanakila !—Ae ! 110 ka mea, ma ua wahi a pan, ma kahi aoao ke olioli la, me ka hoihoi ana o ka manao i ka lanakila, a ma kahi aono lioi ke liolo Ia ma-o a maanei, me ke kauliilii ma-o a maanei. He mea pono no nae ke olelo ia ae, o ka Marquis kekahi mea e hiki ke oleloia, he koa io ia me. ka wiwo nle. Hc nui a lie manuunua wale no nae kona inau hewa, a he paalaku hoi kona mau Korainia ; o ka makau nae, aohe ia he mea e kue ana iaia. 0 ko ka Marquis aao mau no nae ke koa, a me ka wiwo ole ma na hoouka kaua ana, aka, i knpono paha ia i ka poe nana e pai mai, a e kokua mai paha mahope. Iloko o ko makou mau manao, aole iio paha i hoopomaikai mai ka lani iaia, no ka mea, he mau hana wale no kana i ku i ka poino o ka niea liooknhi a me ka lehuleliu. A ano, iloko o kela hora hope loa o kela kuua weliweli—he hora i hailona ia e kela la e kanpono mai la i kiekiena—ua ano e na liiohioua o ke kaua hoouka kaua. 0 ka ea ua hoolunluu ia, me ka hoauamoia e na leo hulo o na koa—ua leo kuolo o na pila—ka owe a na pahikaua—ka paapaaina o na kapuai lio—o keia mau mea nao a pau loa, ua hnipn aku lakou me ka u ana o ka poe make—na leo na o ka poe i eha, a me nu imuoli kanikua ana o na leo o kekahi poe no ko lakou lanakila ana. Ku naua mai mailuna mai o na kiekiena a me na knalono i ka waiho lahalaha ae n ke kahua kana, ua hoopalile a ua hoohinuhinu ia hoi e ka manaonaoa me ka weliweli, hiki ole i na kii onohi ke makaikai akn malunao ua kula la a ke koko awahia, me ho mau muliwai 1a e liolo ana i ka moana, i hoopuipui ia ae e ka piha-a o ka naliele o nka o ka wao. Aka, i kahi manawa, o ike ia aku no onanei ka mahao wnikahn ana no o ka lehulehn e kaua mai la—mo he mea la o ka mahao ana o na ale kupikipikio, kawahawaha o ko kai lela i na la o ke au i hala loa aku nei ia Kaomi a o muo 100 aku no. Alaila, ma keknhi aoao hoi, me he mea la, na naha mai la kekahi moanawai nui, ae imi nna lakou i ko

lakou mau wahi e nee pu aku ai a ili aku maluna o kekahi mau wahi, a hiki i ia wa e henio aku ai ma kela a me keia wahi, a kahe aku mao a maanei. Pela iho la ka pukoko aua, a me ka hoio ana ona pnali koa nui a puipui hoi o ka Marquis o Alanadela. Iloko wale no o ka lapuwale ka Galenakaila hooikaika ana aku e hoohoihoi ai i kona mau koa—a.iloko no lioi o ka lapewale kana paipai pu. ana aku me ka leo hooweliweli i kona mau koa, e ku iki mai lakou a ike i ka hakaka ana ako lakou haku me Kenete, a na kona mau. lima.r hoi e kena aku'i ke koa.opiepio e .honL a .e, anaT)a*īa^aifro^aluna"d ; honua. No ka pioloke loa ona koaianakila ika hoouka aku—a ona koa hoi oka poe enemi, no ko lakou awiwi loa i ka holo ana, nolaila, aole i loaa iki ka wa a ka lfarquis e kaua lima ai me ka kakou koa wiwo ole.

Aka, ua hoopuka ae la nae o Keaete i kekahi mau olelo kauoha, e hooko ia me ka emoole, ka la-we pio ana mai i ka Marquis rne ka pepehi ole i kona kino ! Aole nae i hooko ia kona lawe pioia ana. Hoao ae la no hoi ka Marquis e houlaulu inai i kekahi maa puali mai i koe, a. hana iho la oia i ka inea a Hawaii e olelo uei, "Ao ke koa, ao ka holo !"

I ka Marquis e liolo la, " a palaha, a ala ae no a holo." Kahea ae la o Kenete i kona mau puali kaaa-lio, e uhai aku iaia. Aole no hoi keia olelo kauoha i kaniuha a i opu kekeue ia iho, aka, alualu aku la no lakou i ka poe e papapau nui la i ke auhee. A iloko 0 keia alualu ana, ua huipu mai la o Maeoma a me na kaua-lio eha tausanij i ka ohai ana Ika Marquis, ame na " mimihi ena ula iki pokii ma—e alo-ha!"

Ua hoomau ia keia ohai ana a Kenete ma, a hiki wale i kahi i ikeia mai ai na pa o na pakana kiekie o Edineboro ; a ia w» i huli ae ai ka Marquis, e kauoha hou ana i kona poe koa, e hookulaua pono ia lakou iho no ka hoouka hou ana'ku i ka poe e nhai mai nei ia lakou. oka hora eliina ia o ke ahiahi, a o ka Marquis me na koa eono a ahiku ' paha tausani i koe mai malalo o kona hae, hooknene pono niai la lakou. ia lakoa iho no ka hoouka kaua mai, i ka poe o ka Marquis i'olelo aū/'he poe tipi. n Aole no hoi ihopo iho ke keiki ponoi, a me ke keiki ianai a ©alenakaila i ko lakōa huli hope aua.mai, a hoouka mat." 0 na leo kaua 'a lakou i hoouna e auamoia e na makani pa kolonahe o ke ahiahi, oia no ka liooho ana, " E ola' mau 0 Galenakaila!" ame " Kenete, ko makou koa!" Aolie no hoi i hwike mai o Maeoma 1 kona man manao lili, no ka hapai ana o na koa i kona inoa, aka, huli ae la oia, a olelo aku la ia Kenete, " 0 oe e Kencte'kokakou alakai! Inioa, imua !ooe ka mea nana kakon e alakai ai i lanakila !"

Ua weliweli no na mea i hooaka ia e ko Kcnete raan koa ; aka, o na koa o ke Aupoui, ua kaua mai no nae lakon me ke koa a me ka ikaika lauua ole, me he mea la, ua ho-a ia mai la ko lakou maū manao e na hoolaualana aka Marquis.. Aka, aohe mea nae e like me »a hoouka ana'ku oko Kenete mau koa ; oiai, hoomaka mai la no ka helelei ana ma-o a maanei o na koa o ke Aupani—a no ka biki ole ika Marquis ke holo me na koa lie mau tausani, nolaila, ua holo aku la ia me na koa he man hancri wale no.

A i ka la e iho afcu ana mahope o na pno 0 ke komohana, hooikaika aku la ka Marquis ame na kauna koa i koe e hiki iloko o na kaianlu o ka pakaua i lilo ai o lakou no lioi na ahai lono oko lakou pio ana. Na lakou ponoi i hai aku i ke kulanakauhale, i ko lakon pio ana, akahi mea hilahila; oiai ike kakahiaka, ua kau-lia ka manao maluna o na puuwai o na poo Aupuni, a me 'ke kulanakauhale liolookoa, na lakou ka make a me ka lanakila oia la. Nawai no Ia hoi e ole e komo hiaia mau uoanao pela iloko o na mea a pau, no ka nni maoli no oko lakou mau puali koa, me he mea la o Sekotia holookoa la a pau, kai lilo i mau koa nō lakou. Aka, aole i hoopau loa ae ka Marquis i kona mau manao, no ka mea, ua waiho aku oia ekoln man tansani koa iloko o Edineboro i poe nana e malama i ka maluliia o ke kulanakauhale, a i keia poe e kaua aku ai, o haawi aku no ia i uwa no kapoe i hoopueha ia e houluulu hou mai, a i ole ia hiki mai ke kokua mai Bcritania mai. .->>r t:; Ma ka olelo ana, ua hoonmu iho la no ka Marquis i kona man manao a hiki i ,ka wa hope loa, a iaia i hiki mai ai iloko o ko kiilanakauhale, me konamau a-u i hoomaluhiia eko kana oia hi—a maluhl" pū hoi manao—aka. nao oa, aia no ko a mai la iloko o kona puuwai he nwiuwiki auka loa- ,o ka manaolana no keia man tausani koa—a nolaila, kauoha ae la oia o hookaūH&'nā' 01-o 1 mea o houluulu mai ai na koa. J Aka, o lea houluulumna o keia mau koa,'aole i liooko ■ pono ia mai koia maa olelo kauoha;' no'ka mea, oia la, o nana pu ao no kakon, ko loli. ao la na monaolana e kau nni akn ai na maka o na poo Aupuni, no na hoq» oia^Jjoouka kaua weliweli I . ■. .i; .ān , .-WĀaiiii