Ke Au Okoa, Volume II, Number 24, 1 October 1866 — AHA KIEKIE. William Walker kue ia Eliab & Hiram Grimes. [ARTICLE]

AHA KIEKIE.

William Walker kue ia Eliab & Hiram Grimes.

Olelo Hooholo a Lee, Lunakanawai Eliekie. Ua ac ia ka hookolokolo hou ana, no na kumo i hoike ia, oia do o ka hoehaa a me ka puoho o kekahi aoao, a no ka loaa ana he mea hou a mea nui no hoi e hoike ai. 0 ka mea.im.ua o ka Aha, oia no ke noi i hoopukaia e ka aoao hoopii e hookolokolo hou ae, a eia na kumu i hōike ia: 1. No ka loohia i ka hoehaa a me ka puoho ma ka hookolokolo mua ana, a no ka loaa ana he mea hou e hoike ai. No ke kumu mua iiioike ia mai nei, aole no e ae ia e hookolokolo houie ole e maopopo lea ke kue maoli ana o ka elelo liooholo i na mea i hoike ia a me ke kanawai, e laa no hoi ma na hihia e like me keia, o ka aoao i pio ka mea nana e hoomaopopo mai ike ano oka hihia. Nolaila, e akahele kaae anaikeiapono nui, a e hoakaka mua ua kuhihewa, a i ole ia, tia hana apiki ke Jure. Ma keia hihia, oka nui ona mea i hoike ia, noloko mai no o na buke helu a mie na palapala e ae o na aoao a elua, a waiho akea ia'ku na ke Jure e nana, a mahope o ko lakou noonoo nui ana i na hoike waha a me na hoike palapala, ua hoopuka mai lakoii i ka olelo hooholo no ka aoao i hoopiiia. 1 o-ka Aha, ua kue no ia olelo hooholo i ke kanawai, aole hoi i kuhikuhi mai ke kokua o ka aoao hoopii i kekahi mea iki i kue ike kanawai. Ama ka ike i loaa ia makou, ua ku no hoi i ka mea i hoike ia, a nolaila, aole no e hiki ia makou ke ae aku i ka mea i noi ia mamuli o ke kumu mua i hoopukaia e ka aoao hoopii. Malalo o ka lua o na kumu i waihoia mai, ua oleloia, mamuaae 0 ke kukulu ana o ka Aha no keia hihin, ua noi ia'ku kaLunakanawai Kiekie e ke kokua o ka aoao hoopii, e hoopukaia ka palapala kauoha e lawe pono ia i na olelo o kekahi hoike i manao nui ia kona ike, oia o Samuel Mason, e waiho ana oia i ka mai pilikia loa, a ua manaoia aole no e hiki ia ia ke hele mai ma ka hookolokolo ana. Ma ka hoolohe mua ana i keia manao noi, aole no i hoopukaia ka palapala kauoha i nonoi ia, no ka mea, ua hana e he olelo ae like me ke kokua o ka aoao i hoopiiia, e lawe ia na olelo hoike a James Van Burgen, oia kekahi o na hoike o ka aoao hoopii, ua like kona ike me ko Mason, a e lawe ia kona hoike hookahi, me he mea la, oka ike no ia o namea a elua. Ama ka hookolokolo ana, ua aneanei hoahewa ia ka hoike ana a Yan Burgen, a nolaila, ua loohia ka hoehaa a me ke kahaha e ka aoao | hoopii, a ua hoonele ia ka hoike ana o Mason ; a ke manao nei lakou, e hoano e ana ka olelo hooholo ke loaa na olelo hoike o Mason. He hiki ole ia lakou ke noi ika Aha e hoopanee, no ke kumu ua loohia ka hoehaa no ke ano e o ka hihia, no kamea. ua kāulana ka olelo ia wa, ua make loa o Mason. Ma ia hope iho nae, ua hoomaopopoia, aole no i make o Mason, a nolaila, ma ke kaulike a me.ka pololei i manaoia'i he kuleana ko lakou e loaa i ka pomuikai o ka hookolokolo hou ae, i mea e loaa'i kaolelo hoike a Mason. Ma ka aoao kue i keia noi ana, ke oleloia nei, me ka oiaio a me ke kupono no hoi, aole no e pono ke ae'aku ka Aha, aia a hoakaka mai ka aoao hoopii, he hiki no ia Mason ke hoike mai 1 kekahi mea hni ahe mea pūi iloko oka hihia. Eia wale no ka ke kokua o ka aoao hoopii e olelo nei, he hoike o Mason e hooia aku a e kokua ika Tan Burgen i hoike ai. Aole o lakou i wehewehe ae, iloko o ko lakou palapala hoakaka i hoohikiia, e like me ka mea kupono, i na mea a Mason e olelo mai ana, ke lilo oia i hoike ma ka hookolokolo hou ana, nolaila, aole no e hiki i ka Aha e hoomaopopo no ka waiwai a waiwai ole paha o kona hoike. _ Aole no hoi i oleloia ma ka palapala noi. Eia no o Mason iloko o na palena o ka mana o keia Aha, a e hiki no ke laweia mai ma ka hookolokolo hou ana. Aole no hoi i oleloia no ka hoao ana e ka aoao i hoopiiia e ahewa i ko Van Burgen hoike ana j a ua hemahema a lawa ole ke ano nui o na} kumu i _hai ia iloko o ka palapala noi i hoohikiia. _He oiaio no, ua nui na hemahema o .ka palapala noi i hoohikiia, (oia hoi ka " ajfidavit") E pono no ke hoakakaia inaloko o ia palapala i na leumu a pau i hoopukaia e ke'kokua o ka aoao hoopii ma kana olelo ana imua o ka Aha, e hookomo pu me ka ae like ana o ke kokua o ka aoao i hoopiiia mamua ae o ka hookolokolo ana ; ka ahewa ana ika Van Bargen ku hoike ana, a me na mea e ae i loaa'i ka lioehaa o ka manao ; ka hiki ia Mason e hele mai, ke hookolokolo hou ae ; a e hui pu no hoi me ka olelo hoohiki o Mason, e wehewehe ana no na mea ana i ike ai, i mea e hoomaopopo ika Aha, no ka pili a pili ole paha. Ina eae waīe aku ka Aha e hookolokolo hou mamuli o ka palapalai hooliikiia (" qffidavit") e like me keia ka hemahema, alaila, e mau loa ana na hihia; ake olelo aku nei makou me ke kanalaa ole, ina e puka mai kekahi mea o keia ano like ma neia hope ae, e lioole ana no makou ka mea i noi ia, aole no hoi e i na manao kue ke hoike -ia mai. Aka hoi, ke manao nei makou i keia wa, oiai ua ano hou a opiopio ka hooponopono ana iloko o ko kakou mau Aha Hookolokolo, ua kupono no i ke kaulike e hooluolu ae i na rula, nolaila, aole i hoole loa ia' keia noi ana, aka, e waiho pu no, a e hoakea ia ka pono o ka aoao hoopii, e lawe mai i palapala -wehewehe hou i hoohikiia, (" qffidavit.") ImīAEi 30, 1849. Ua waihoia mai he mau (qffidavit) palapala wehewehe hou, i hoohikiia, e pili ana i keia hihia, a i ka halawai ana o ka Aha, { ua hoopukaia ka olelo hooholo penei: "Ma _ka manao o ka Aha, mamuli o na palapala hoohiki (affidavit) a Mason a me De Piennes, i waihoia mai, ua loaa na kumu pono eae aku ai ika hookolokolo hou ana; nolaila, ua ae ia ka mea i noi mai. Aka, no ka mea, ua hemahema.a ua pulaka ka hana ana a ka aoao hoopii ma keia mea, nolaila, e uku e oia ina koina i loaa i keia wa, a e hana oia i palapala hoopaa nonakoinaoka hookolokolo hou ana, alaila, e hookoia keia' ae ana." V