Ke Au Okoa, Volume II, Number 33, 3 December 1866 — Untitled [ARTICLE]

Ma ko kakou pepa o keia la, ua kono ia mai ko makou inanao e kamailio iki, ma na mea e pili ana i ko kakou mau keiki e a-u mau nei i kela a me keia kikina i ke anu a me ke koekoe o na moana a me na kai a lakou e alo mau nei. Akahi no hoi makou a hapai ae i ke kamailio ana no lakou; a ua kono ia mai nae makou no na mea a makou e maumaua nei ka ike ana i kela la keia la. JTai ka wa i hoomaka mai ai keia mea he mau moku okohola io kakou nei, ua pipili aku ka hele ana o ko kakou poe nei maluna 0 lakoe. Ua hele kakaikahi aku lakon, a mahope ua hoomahuahua aku ko lakou naue ana ma ia kuamoo inea a luhi hoi. Nawai la, a na ke kumu hea la 1 kono i ka poe i ukali aku mahope o ia mea e hoomau ia lakon iho mahope o ia mea. Malia paha, ua hah'ai ia mai la lakou e ka poe mua i hele, he maikai a he olnolu wale no ka hele ana o ka moana, he ono ka ai ana i na kini poki herena oolea i hooma-uia iloko o ka wai malakeke, a i kokuaia mai hoi e na poke io hipi 1 hoouanii ia hoi a oolea e ka miko o ka paakai. Ke ku i ka ma-kea a pau hoi mai a i ua kini poki a me ua kini pana nei, noho no nuu a piha aku oloko, haule aku la moe i ka inoe a ka luhi a me ke ann. -Aole paha na īa mea wale no, aka, malia paha ua liahai ia mai la lakou, he nui na aina au e ike aku ai, aia o Kenikeni, Fatuhiwa, Hakodadi a me kekahi mau pae moku e ao o ua moana nei. He man mea nani ko 'na mau pae mokn nei e ike ia aku ai, a o kou holo sela ana, nolaila, ua pau iho Ia keia mau wahi i ka ike ia me ke kumakuai ole. Aohe nku lilo. O keia mau mea wale iho la no anei, na kuma nana e kono mau nei i ko kakon poe e hele i ka moana ? Aole, aole, he mau hoolala wale ana no keia no kona mau manao lia, a ei aku ka mea nui ana i manao ai e loaa; a oia hoi ka uku o kona lnhi ana, ke kaki, wahi akanaka. 0 keia mea ka mea a ke kanaka sela i manao nni ai; ina e piha ka moku, alaila, olioli 'ho la ka manao o ke kanaka, a i iho la oia, na laki ia kikina. Aka, ina aole e piha, alaila, " e kalele anei ka lima i ka lae," me he kanaka lawaia la no. A pehea ka hana a ke kanaka sela Hawaii e bana ai me kaoa loaa, ke ohi mai ka hua o kona luhi ana i na kai anu, ka hooikaika ana iloko o ke knpikipikio o na ale, ka hoomanawanni ana i ka huhn o ka i-a nui ana e imi aka la malaila kona waiwai a rae kana loaa, ka lia nui ana i ka po a me ke ao iloko o leona keena moe o ka moku, k& hohono ana o kona kino holookoa i ka aila ? 0 keia ninau, aa hiki i na mea a pau ke hai mai, oiai, o na hana a pau a ka poe holukahiki ma kahi malu a ma ke akea; ua ike a ua laulaha ia mao a maaneL A me he mea la, ua kan mai ka hiohiona imua o na maka o ko makou mau manao, o ka hooikaika .ana a na sela Hawaii o kakou nei e hele nei i ke ann, ka lahi a me ka inea; na houlunlu lakou i na loaa o ia mau luhi ana no ka aina a me ka lealea o ka wa pokol«. No ka mea, i ka wa no a ka hapanui o na sela Hawaii e pae inai ai i ka aina nei, ua miki e aku la no lakou e aie i ka poe kepa i mau wahi dala e uha ai mamua o ka ohi ana mai ~ o ko lakon kaki. I ka wa no hoi e ohi mai ai o ko lalon kaki, ua hookaa liilii aku la i na wahi aie, a koe iho ke koeua i kela a me keia lealea pāu koke aku la; a he " uka " maoli hoi ke kanaka e hoomanao ana i kekahi o kona luhi na kana mau hapanea e kolopupa mai la i ka hale ! Aole auei ka lakou mau ahuai ana, he mea e hookomo mai ai iloko o ko kakou mau manao, ua moeuhane a ua manao e no lakon pela iho la lakou e lulu wale ai i na hua o ko lakoa luhi, a he opala ka lakou e ohi ? Ma ka uhauha wale ana no anei pela, ka anwaha wale iho la no ia e hookahe aku ai i na haa 0 ko lakon anu, aole anei, e loaa ae kekahi mau aowai e hookahe ia aku ai ka lakou man loaa me ke kapono ? ' ' He nni a he lehnlehu wale no, na wahi kupono e hoolilo ia ai ka lakou mau dala, ina e akakuu mai ana na koii hupo o ko lakon mau naau. He mau wahi e hoolilo aku ai me ka nlu hou mau Aohe kakou i nele i ka banako kahi e hoaho ai. Ina e manao ana kekahi mau holokahiki e noonoo pono, aia ua hanako nei, he hiki no ia lakon ke hoilioi 1 ka lakou mau dala ilaila i kela a me keia manawa. 0 ka wniho ana o ka lakou m&u dala ilaila, aole e waiho palaualelo ana, aka, e helu man ana na. uku hoopanee maluna o na mau dala 10. ° Peia no e waiho ai na mau dala nei a hiki ikona nui kupono ana, no ka hoala ana i kekahi hana, alaila, haalele aku ka holo ana i'ke .okohola a me kona luhi." Alaila, hapai ae po i kekahi ha,na, ina paha be hale hooinn kij ahale aino na sela Hawaii. Aole anei elōele ke kipa man ana mai o nasela Hawaii i;kou ai, no ka mea, ua aloha lakon ia oe. hehōa me lakou ia mau kai ina'sela Hawaii ho hoi e holo aka jnaii liana maikai 'e hookipa aku i .'•• •. wwoi'nof.. A. he nui walo no aiiWhu.a o.kou naulnhi iamua'o ka haawi Bā.>)hoomaunanna wale ana mao.a maanei, m -*ta. ,ory 2!i '. jB ( «e ana oe.e »lj&'rj>fo':an i ahuai aku ai,-i>na; lopa, .na waa me kela mea koia mea, ia mai no oo i kou la waiwai 1"

Owela lua lona.—l ke two ahiahi o kela Poaono loa aku nei, ua ike hou ia aku ka r> .vela hou aoa mai o ke kunlono o Kalihi, m ka aoao akau nei. No ka mokuahi o ke kaona. —Ua hai ia mai makou, aole e holo ana o Kilauea i keia pule. E noho ana oia, e hoomaemae i kona mau ipuhao, a keia pule ae holo. He iiaū waiwai hou. —Ma ie ku ana mai nei o ka moku Comet, ua lolia inai ia !Irs. J. E. Black, kekahi mau lole, lipine, papale, pu-lauoho o ke ano hou loa, a me kekahi mau waiwai maikai ano e ae no, kupono uo na wahine a me na keiki. Hoi aktj la ika Homa. —I ka holoana'ku o ka moku R. C. Wylte i ka auina la o ka Poakolu aku nei, uaike iho makou i kahoi ana aku oMi Kruger, hoa hui o Nolte, na mea nona ka hale inu kope ma kai o ka poEekahi o kupa oke kai. —I ka auina la o " ka la Kuokoa " iho nei, ua ku i ka hou ia kekahi hi-hi-manu, kekahi o na kupa o ke kai. O kona huelo, ua loihi e like rae he huipa holo lio la. I'ka pae ana mai'i kauwapo, ua mumulu ae la kela a rne keia e makaikai i ua " Ia nei he hi-hi-naanu—e." Ma.EE m ka moana.—l ka Poaha o keia pule iho nei,. i ke Kate Lee i hookomo mai ai, ua lele ae ko makou hauli, ua make paha kahi mea koikoi o Maui. A i kona ku ana mai, ninau aku ia makou, a hai ia mai la, o kekahi sela oluna, i make ma ka moana, mawaho ae paha o Leahi la! Ka Palapala Hooilina a Keliiahonui. —ī ka Poalima iho nei, ua hooholo ia ka hihia e pili ana i ka Palapala Hooilina a H. Kealiiahonui, e olelo ana ka mea hoopii, ua kakau kolohe ia ka palapala hooilioa. Ika hooholo ana mai a ka Lunakanawai, aohe i ko e like me ka ka aoao hoopii. Ua hoopauee ia.—Ua kauohaia mai makou eka ohana oka mea i make, K»isara Kapaakea, e hai aku i ka lehulehu, ua hoopanee ia ka hoolewa ana i kona kino kupapau, a ka la 9 o keia mahina, i keia la pule ae e hiki mai ana. Ia la oia e hoolewa ia ai, a ua. kono ia mai makon e hai aku i na puuwai aloha alii, e naue ae i kona hoolewa ia ana. He hoolewa kinai ahi.—l ka auina la o ka Poaha iho nei, ua lilo iho la makou i poe makaikai no ka manele ia ana ae o kekahi o Akins kona inoa, e moe iloko o ka poli koo-u oka honua. Oia kekahi lala kinai o ke Hook &Lader Co. Ua hemo ae kekahimau lala kinai ahi e ukali aku i kona kino, a wai- j ho aku la ma Maemae.

Heihei moana.—l kela Poakahi aku nei, ua haalele iho ka moku D. C. Marrag a me Monitor no Kapalakiko. Ua hoopuka aku ka D. C. Marray hookahi hora mamua a waho, a mahope aku ka Monitor. Ua pili iho kekahi poe haole o ke kaona nei i ka moku o laua e ku e ana i Kapalakiko. He mau oioku tuaikai ana no laua a elua, aohe i akaaka na mea o laua e ku ana io. Ka hope o ke Komikina Amekika.—Ua ike iho makou makou maloko o kahi nupepa puka la, i kela Poakahi akn nei; ikawa i hala aku la o Kenela McCook, i ka laua huakai hoolana ; ua waiho iho oia i ka hooponopono ana o na mea a pau ma kana oihana, i kona Kakauolelo, Henry B. Rouse Esc[., ua lono wale no hoi makou i ka nu aku, nu aai, oia no ko Konela McCook, kaikoeke ponoi. Ua hookolokolo hou ia no.—O ka hoopii a makou i hoolaha aku ai no ka hoopau wale ana.o ke sela Hawaii maluoa o ka moku Cornelius Howland, i kana hoopii no Capt Homan, no ka hanaino ana ia ia. Ua hoopau oia i kela manao hoomalielie ana, a ua hoopii hou oia i kona poho, be $1,000; a ua bela ia ke kino oko Kapena he $2,000. Ika Poaha iho nei ka hookolokolo hou ia ana. No ko kakou Moi Lokomaikai.—Ua hiki moi ka lono io makou nei i ka Poaono iho nei, ua loohia ko kakou ' Moi aloha i keia wahi' mai ahulau e ulupa nei. Aia ho oia ma Hilo | i keia pule iho nei, a oluolu ae kona omaimai, alaila, e hele mua ana paha kana huakai ma Puna, a inalaila aku i Kona. A pau kana huakai kaapunii ua mokupuni nuila, aluila, e hoi mai no oia, a me kona mau ukali i ua home kaona nei. No Asi a me kona hope.—E lik« me ka hooholo ana ake Jnre eli ia o Asi, ka mea pepehi ia Jules Dodoit Kuakuwa, nolaila, i ka Poalima o keia pule ae e hiki mni ana, e hooko pono ia ai na koina a ke Kanawai ma- ! luna ona. Aole nao paha e ike akea ia kona make ana, oiai, maloko o• ka halepaahao o Kawa oin eli ia ai. Ua loaa iho hnoia ia kona uku kupono no kana pepehi hoomninoino ana, n hoopokole iho la hoi i ke ola o ka mea ana i pepehi ai. Hb mau hooi.ewa ha.vohano.—l ka auina la o kela la Sabali aku nei, ua hoehaia ae ka ili pnpalina honua e kekahi mau kaa hoolewa, a oia hoi na kaa kupapau hoolewao MrsMaria Kamanu a me Dr. S. P. Ford, (Kauka Pokn.) Oka mua ko Kamanu, ualawe in mai, mni kona hale mai a i Man'ekamalu, a mailaila aku i Maemae. Ma ka Halepule Luina nm Polelewa, ko Kauka Poka, wahi i pule ?a ai';. a ma ka.pa kupapau ma Mnemue kona walii i kanu ia ai, mohopo iho o ka pule ia anama ke, r ano pulo Hui Malu. Ua ane hanohano keia mau hoolewa i ka makou nana aku!

——" ■ "■ # Kiola ia mai kahi moe mai.—l ke kuia,; ana mai 6 ke Olai i ka wanaao o ka Poalua* iLo nei, ua kiola maoli ia «e o Capt. Homaai oke Cornelius Howland mai luna mai o ko£ na wahi moe e ka neei o ke Olai. Iko makoa> manao, ina ua kiola mai ke Olai ia ia mai ko mai o ka pilikia ona e hoopii ia nei e kuaole, ina ua nui kona olioli, no ka mea/i " uialnila ka pii o kona waiwai! " Kcc aktj la ka LUHi. —Ma ka auina la^ 0 ka Poalua iho iiei, make aku la o Kailiha<£ wahine, he mai loihi no kona inai ana a aku la, i ke ala hiki ole aku ke kaehi mai, uaj", haalele iho ia i kana alii kane e noho hooka? hi i keia ao, ke u nei kona. mau kini ia ia^ 1 kona hala ana aku la, aia me kona mau kirfr.; ko makou aloha. " Ua hala ka puu lena ai i Hilo, .•£ Ua imi aku la ia Papalauahi."

No Kapena Peke.—l ke ku ana mai nei^' ka moku Cometa mai Kapalakiko mai, i kelt Poaono aku nei, ua hoi mai oia malalo o hooponopono ana a kekahi Kapena okoa, omr ua loohia o Kapena Peke i ka mai. I ka Poakolo, mai,.nae ? ua.ike iho makou ia^e-h^i kunoni ana maluna o' < kona'kaa. Ka^iai koi paha o ka elemakule haole, hookoene nojt. ina ia no ka eiemakule kanaka la, ka haanip^ loa aku Ia no ia. > .—-——— ' * Hakaka.—Ma ke ahiahi o ka Poalima iho nei, aiahe hakaka ma Ulakoheo, kekahi mea nui, me he piiikua la kona ano,'ame kekahi wahi kanaka pilalahi. Ua kui aktf : ; la ua kanaka nui nei, a ku ma ka maka hema' 0 kati mea uuku, a pela no hoi ma ka lehe>lehe, a pehu mai Ia ia, " me he mea la ua ikaape." Oke kanaka nui ka makpu 'e olelo ae, i ka hilahila ole i ke kui i ke kanak& iki. £ UA MAKE KA MEA PEPEHI HOOMAINOINO.'—S 1 ka la 20 o Novemaba iho nei, ua make iho Ia i ke ano make mau o Pahee, ka mea pepe-* hi kanaka hoomainoino o Kau, Hawaii, ma; Kawa, iloko oka Haiepahao. Ua lono mai'makou, aole no i nui wale kona mau la i hanri j ai ma ka hana oolea. He mau la helu wale j no kona hana ana, a loohia ia oia i.ka mai, a j hala wale aku la e ohi i ka hua o kona inau< la hope. . . j No Ka Moiwahine.—Ua oluolu maikai loq. ke Ola o ko kakou Moīwahine Kaleleonalani i keia mau la e noho nei. Ua hiki mai kq lono io makoa nei, e manao ana oia e haalele i kona home kaona nei, a e hoi ana oīa iuka i ka home kuahiwi a lakou e walea ai, me kana mau nui i hele aku la. •" A ia oe e K'ileleonalani, A i na wa hoi a na makani, - : j £ hoowe mai ai i na lau koa, A o na moaui ala e lilo nou i hoa.

Kjl ia hoomaikai i ee Aeūa.—E like meka olelo knahana a ka Paresidena lonesona 0 Amenka, e malama ia ka Poaha hope o ka mahina o Novemaba, i la e hoomaikai aku ar i ke Aknn, no kona malama maikai ana mai. Ua malama ia ua Ia Ia ma Honolula nei mawaena o na punwai Amerika oiaio, ina ka haawi ia ana ae i anaina pule ma ka Halepule o Kaukeano i ke kakahiaka o ka Poaha iho nei. Ia Eev. S. C. Demona oka Halepule Luina ma Polelewa ka haiolelo i ua laln. Na okohola hope loa paha keia. —Ma ka Poaba iho nei, ku mai la elua moku okohola hou o ka Minerva a me ke Canton Packet mai Alika mai. Na loaa oka moku Minerva he 1,000 barela aila, a he 15,000 paona niho. Ko ke Canton Packet hoi e 800 barela aila, ahe 10,000 paona niho. Oka moku. Minerva, ua ku kana man kohola hope loa iloko o ka la 10 o Okatoba; he wa ikaika loa mai keia o ka hau la, akahi no a lioomaka mai ka liau ia manawa. Na make x kf.ia mav la.—Ua aie nui hou no makou i ua Hu nei, nn kona hoolako hou ana mai i ka nui o ka poe i pau ia ia i ka helu, ma kela ama keia Apana. Penei no ia, ma ka Apana o Kawaiahao 5 Kane. 3 Wahine. Roma 2 " 1 " Kaumakapili 4 " l " Kapalama 2 " 1 " Maemne l " 1 " Huina. 14 7 La Kūokoa o Hawaii nei.—l ka Poakolu o keia pule i hala iho nei, la 2S o NovemnbnJ ua hiki aku kakou i ka iwakaluakumamakolu o na makahiki o ko knkou noho Kuokoa ana, mahope iho o ka hoouluku ia ana .o ko kakou noho'na maluhia. Ua pani ia na ipuka ooa Hale Aupuni ia la, a ua uu ia ae no hoi na hae o nn Aupuni o, e kilepalepa ma na ehou o na mnknni oluolu o kakou nei. Ma ka hora 12 awakea, ua ki ia mai na pu mai luna mai. o ka Pnpu Puownina; a ua olioli m:\kou i kn hni ne, ua mnluhin, a aohe he mnu hnunaele nui ma ua In la. . j Ke Olai,—[ ka wannno o ka Ponlua, he mnu minutee hele aku ana e kani ka hom I, aia hoi, ua lilo iho la ka honua o kakou i wabi paipai nn ke olni, e holo ana mui ko komolianaakuai ka hikinn ! tia. (Ja «nenne e hoaln pnu ia mni ka poe i knihi ku iaaku e na painlewa aka hianioe. : Ua oleloia mni, ua oi loa aku ka ikaikn muluna o na moku i ko kn ninn. Elun mnnnwn oka nakolo ana oke olni. okn mua, he 26 minute hiki aku 1 kn hora 1, a inahope iho ka lnn, a o ka oi hou aku no hoi ia o ka ikaika, aole noe o ko olai e i ia nna— " Nnue ke olai, Nakolo ka mokn, Ina hono o l'iilani."

• i Make ika wela. —E like mekeanomauj i ; o kamalii e hele nei ma na uwapo, a e lalama I i ai hei ma na moku e pili ana i ka uwapo; pela iho la ka lalama ana a kekahi wahi keiki -'uuku i keia pule iho nei, i ka Poakolu, malu- > na o kekahi moku i ka wa ana sela e hamo ' ana i na likini moku i ke ka; a panini mai la • ka ipu ka wela maluna o kona kino; aika t Poaha mai, o kona make no ia. He haawina keia e ao mai ana i na makua mea keiki, aole *'e hoauwana wale i ka lakou mau keiki, a laa ; ka poino la. I Aihue ia.—l ka po o kela Poaono aku nei, i i kekahi alii moku o luna o kekahi okohola e 5 hiamoe ana, ma na lumi mahope o ka Neki- ■ na; i hiamoe no paha, no ka mea, ua lawe i }oa iaaku kona kino a me kona uhane holo- • okoa e ke kokoia o,na kiaha hoomalule kino. - Aia he dala gula ma kona pakeke. 1 kona wa paha i paulehia iho ai e ka ona, ua ane koikni, aka, i kona ala ana ae, ua hai ia mai makou, ua imi kahu hou aku la ua dalag-ula nei, i kahu hou nona. Malia paha, o uu kahu hou la kai imi mai la ia ia ! Ka ua, ka makani/ ka hekili ame ka uila. —I ka Poalua iho nei, ua hoomaka mai la hoi ka ; hookuuia ana mai o na pani o na manowai o ( luna. Ua ua mai la ka ua, a hao mai la hoi ka makani, a hakui nakolo mai la ka hekil; a i ka po ana ilio, o mai la ka nila me ka , ikaika ma ka aoao akau. Ke manao nui loa > la hoi makou, i ko makou ike ana i keia mau : mea, o ka maumaua mai la hoi koe, a o ka ; hiki kino mai la hoi o ua o Hooilo, nona na po loloa i olelo ia ai. f " Kuu hoa mai na po anu oka Hooilo, i ilehana aku i kou poli e ke hoa." Pll HOU KO KE KAI O CA KAPENA NEI. —I ka . Poaliina o kela pule aku nei, ua waiho hon I ia aku imua o E. Gr. Davis kekahi hoopii, ma ke ano Ahahookolokolo Moana e Makuaole, he sela no luna o Cornelius Howland, e liai ana no kona hana ino ia ana e Kapena Homan, a ma ia hana ino ia ana, ua mokn kona 1 wawae i ka hau, a e koi ana oia i $5,000 no kona poho. Ua hela ia ke kino oua haole nei no na dala $6,000. He man la ka hoolohe ia ana o ka olelo a na hoike, a i ka Poa--1 kolu iho nei, waiho mai la na loio i ka laua ; mau olelo hoonohonoho.

Mai poino.—l kela la Sabati aka nei, a i ka.eu'na la, kii aku la o Wiilie Jarrett, keiki a UilamaKele, maPeleola, i ka lio, a puauku ae la a paa, kau ae la malona o ua lio nei, a hoklo hele ae la ma o a maanei ma ke ano keaka lio. Aole i liuliu kana hana ana pela, haule iho la oia mai luna mai o ka lio, a hihia iho la kona wawae. Ke kauo koke aku lano iaokalio, me ka holo owala ana. mn o a maanei, a me he kakaiapola lupe la ua keiki nei, ke kauo hele ia akn mahop.e. Ka alua no keia o ka pakele ana o keia keiki i ka poino. Mamua, i pa-hu ia ka maka e ka pauda.

Hoao e bolo malu.—l ka po o kela Ia Sa--I>ati aku nei, ua hopu ia kekahi mau liaole ekolu, a ua lawe ia e hoopaa i ka Halewai. Ua aneane e hiki i ka palio Nuuanu, loaa aku lakou i ka poe imi. Ua lako pono loa lakou i na lole komo a me ka ai kupono e hala ai kekahi mau la ; a i ko lakou hopu ia ana,. me ka ninaninau pono ia ana aku, olelo mai lakou, aohe lakou i manao e holo malu, aka, e hele ana lakou e ike he mau hoa'loha raa kela huli. Pela iopaha, aia i ka Pupuhi kahi i noho nui ai ! £ Keaka e, naaupo oe ke hoao e holo raaiu ! Ua mai ulūpa nei.—Aohe i akakuu loa mai ka hooniponipo ana a ka mai e ulupa nei i ke kaona nei a me ke kuaaina; Ee lohe mni nei makou, ke ane lehuleliu loa mai nei mawaena o na haole o ke kaona nei. Ke loaa papakahi, papalua a papakolu i kekahi poe haole. Aohe nae he mnke nui i ike ia mawaena o na hiole, aka, mawaena o na kanaka, he pomaikai ka la lohe ole ia akn o ke kupinai a me ka uwalo o na leo, mao a maanei, maloko a mawaho o ke kulanakauhale nei. Ke kumu nui nae o keia mea, no ka malama pnn» ole o na kanaka maoli ia lakou iho; Kū i kk poupūū a newa' oe la. —I ka auino. Ia o ka Poaha iho nei, i ka wa e hoomakaukau ana kekahi moku e holo, a helo aku la lioi ka poo kepa e iinli i ka poe sela; a loaa aku la kekahi wahi kanaka, ua uhauha e oia i kana dala ohi mna a pan. I ka mea an& aku o ko kauaka kepa e hoi e kau iluna o ka moku, ko iala hnli mai la no ia a kui, ku no ma ka pou ha-na, helelei liilii ana ko laila ukana. Ka hopu koke ia mai la no hoi ia o ua wahi kanaka nei a hoopaa ia. No ka holo e o ka mokn, nolaila, ua hooknu ia na wahi kanaka nei 'e kan ilnna o ka moku a holo, a ahu iho la ka hoka a uakanaka kepa nei i kapakai. Ane «i.uko loko o Kawa.—Me he mea 10, un ane ikaika loa ke Olai maloko o Ka'wa. Un hoonln. ku ia mai o Bar»nnu mui kona wahi moe nini, a mai na halulu o ke Olai mua, mnnao iho la oia, ua komo mai keknhi poe iloko o na rumi ; paahao, a ua wehe ae i na ipiikn; a o na paahno kein e haluku nei ln o puka nui ana. Akn, la ia e hoomaka nku ana e puka iwnho, aia hoi, hiki mni la ka lun o ko OIh!, b aneane oin e hina ilalo, in in e ku ana ilunn. Ua helelei mni la na ipu hoonnni mni luna mni o na wnhi kau, a ua hoonoe ia nku la mnn a maanoi, na noho a nio na papnkaukou. Ka pain nei o kau wahi lialo e pili ana i ka hnle nui, ua hapoi in ne, n ua hooiiee ia aku ekolu iniha ko kaawule mni kona wahi i ltu mun ai. Un iknika lon malnila.

Aohe no hoi i lele ka paona.—l kekahi la o keia pule iho nei, ua houluulu ae kekahi poe Kapena ma kekahi hale kuai, e kaupaona ai iko lakou mau kaumaha. Hooio ae la hoi kekahi poe Kapena, no ko lakou kaumaha, he 160 a he 180 ko kekahi mau Kapena iho, aka, i kau mai ka hana o ke keiki o Hilo, (ke Poonahoahoa) pau na helu'na o ka paona. Ka hele ia a 275 paona. No ke ano komo no o ua keiki la o ka ua Kanilehua, nana aku anei oe i kahi kumau ana ma ke alo, ua hele wale a leho iwaho. I ka ai paha i ka momona o ka aina ona! KūPANAHA HOI KA MANOMANO O N1 I-A. |Ja ike iho makou ma kalii nupepapuka la, e olelo ana, i ko lakou hai ia ana mai ka e kekahi mea i kiai; a mahope iho oke olaimua ana i ka wanaao o ka Poalua iho nei, ua ike ia aku la, ua hele wale a piha ka ili kai o ke awa nei o Konolulu, i na i-a o kela ano keia ano. E konane malie iho aoa ke alialio ka mahina iluna o ke awa, i hoopiha ia i na moku, a me ua paapu kupanaha nei i na i-a. Malia paha, ua ikaika loaaku la ka hana ana a ke olai i ko ka moana poe, i oku ae ai lakou ia lakou iho ma ka aina okoa. Pololei ole wale. —I ka puka ana mai o kekahi nupepa Hawaii, o " Hapaimemeue" pahn, aole ka hoi o ke " Kilohana Pookela," e olelo ana i ka huhewa o Ke Au Okoa a me ka Berald, ika hoolaha aoa, he 104 poe i make mai ka la 1 a hiki i ka Ia 23 o Novemaaa. Kahaha ! nau wale iho la no palia ia, he 104, he 234 ka makou mea i olelo ai. £ kii ia no paha ka paamaka aniani o ko mea nana e pai, ina ua pau ke poaeae ou mau maka. He ike mua ole no paha nou he mau paa maka aniani kona ea ? No ko luakou manao hoi, ua loihi, a kamaaina kou nohoana iloke o kona hale.

Kuu akc la ka lūhi : —Aia hou xio ka make, ua kii mai la ia A. Kaūaulu, i ka la 19 o Novemba iho nei, e manele hele aku ia ia e moe pu me ia iloko o koua poli puanuanu a koo-u hoi. He kanaka oia i nolio pu uie na'lii i hala, a i launa nui hoi me lakou; a aia la, ua hele aku Ia kela e halawai me ua poe haku la ona. E loaa aku ana.paha lakou ia ia i na " one lauua a Kane ?' aka, elike no me na mea a pau, he wa helu tvale no ko lakou; He wa haule ko na lau, A pela no na pua Koolau, E mae no lakou ke makemake Ka mea nana mai ka make. He Sela Hawaii akamai.—l ka ninanioau ia ana o kekahi sela Hawaii, o luna o k.i moku okohola Cornelius Howland, ma ka hihia b Kapena Homan, uinau aku ka loio i ua sela Hawaii nei, pehea la i hiki ai ke hoomaopopo pono loa i ka wa i hana ia ai ua mau meanei ? " No ka mea, he kakau no au tca ka'u bhke hoomanao !a," wahi a ka hoike. " He kakau no nae paha oe i na mea e hana ia ana i kela ame keia la i " wahi aka ioio. Pane mai la ua sela nei, " Ae, he kakau no au i lea la e loaa ai ke kohola, a me na mea a pau kupono ika hoomanao ia ! " Ina me keia ka hapa nui o na sela Hawaii e holo nei, alaila, aole e hiki ke hoohoka in, ke hoi mai. Aohe i haxa ia mai.—Ke haohao mau uei na ohana e noho nei ma ke alanui Nuuanu, i ka HIo pineipine o kekahi mau mea liilii, e laa kahi pu-a v;abie, mau wahi omole, a ia mea aku ia mea aku. E ike ia no ke ano wiwo ole o kekahi mea aihue, ma keia wahi moolelo ouku. Ua hele ka ohana o kekahi hale, a komo aku la ka mea aihue iloko o ka pa, a ohi i na omole me ka hookomo iloko o ke i-e. Kiei mai la kekahi wahine malnna o ka pa, a olelo mai la i ka mea limalima, aohe make lawe. Olele aku la ka mea aihue, "Nau no uae paha ?" Paae mai la ka wahine, " Ao!he na'u, na kuu mau makamaka," " Aohe hoi ba ou kuleana e olelo mai ai ia'u, na ko mau makamaka ka pono e papa mai." Aohe i hana ia mai, o ka ohi ka ia la. "Enaen'a xa ahi o Kilaūea i Hawaii."—l kela ku ana mai hoi a Kiīauea, i kela Poaono aku, ua hiki mai ka lono, na enaena loa na ahi " a ka waliine o ka lua," ke kumn i manao ia ai ua enaena loa, ho ka mea, he hiki ke lohe ia aku ka haalulu i na mile loihi a mamao aku he iwakalua. ' Pela ko makou hai w'ale ia' aua mai, aka, ike kn ana mai o ka AU>erni i ke ahiahi o keiaPoakolu ihonei, ua lohe pololei loa ia mfei, mai Kawaihae mai no na mea e pili ana i na hana " o ua wahine la oka Ina." Ualke ia aku e ka poe o Kawaihae, ua hu hou ae la ka pele o Maona Loa i kela Poakahi aku nei. Ma ka manao ia, me lie mea la, ua anuane e iho ana nopahit ma kahi i iho mua oi i ka M. H. 1559 tna Wainanaalii.' ona mea mna na laua i ike, o Conway & me Cnpt. Briggs o ka Albtrvi i ka auina laoka Poakahi. Ika laua ike ana aku, e pu-a ao ana elua mau uohi, mawaena o Mauna Loa a me Maunakea; amanaowale nae laua, he iwaknlnaknmamalima mile ma ka hikina hema o Mauna Loa. Aolo nae i iko pono ift kahi a keia pelo e kahe ai; malia paha o uhai ma kahi a kela pele mua i iho ai; a i ole ia, e iho ana palia ma ke komohana, a hooneoneo i na kula momona " o ke kai maokioki o Kono." Ika liolo ana mai aka Albtrni a waho ae o Kohalo, mawaona o kō 'hora umikumamalua a me ka hora ekahi, ua iko iho lakoii ike olai. Iko makon manao wnle ana, o ke olai ana. ua kokua ia mai in e ka huai ana o ka pele a kakon e lono mni | irei, u hoen mai pahaauanei oiaiknna hana, i