Ke Au Okoa, Volume II, Number 40, 21 January 1867 — Untitled [ARTICLE]

13 Ike.—l lia Poaliina o keia pnle aka nei, ua kaa ae ke Kapena o Muline, kahi manuwa uuku maluna o ka lio, oia a nie ke Komisinjj Wodehouse, a holo aku la laua, e ike a e ha-la-wai hoi me ka Moiwahine, nia kona home lau koa o lea uka. Ke noonoo ia nei.—Ua hai ia mai makou, i ka Poaha iho r»ei, ua kahea ae ke Kuhina Waiwai i kekaki maa poe kalepa, e noonoo pu do na dute o ka hoouna ana i ka kakou r mau ko i Aole nae i holo pono ma ia noonoo ana, a ua waiho ia i ka fiui Kalepa kekahi noonoo ana. Ua haalele mai i ka la. —I ka Poakahi iho nei, ua kaihi ia aku la e ka malee oJ. Kapule, he kamaoina no Honolulu nei no. j He lala oia no ka Puali Kinaiahi Helu 4; a i I ka auina la ftiai o ka Poalua, ua puka ae na hoalauna, a me kona mau hoa o ua Puali la e hoolewa i kona jjino kupapau. Pili kiko. —1 ke ku ana mai oKa Moi i kela Poaono aku nei, ua ike iho makou i ke Alii Kiahina lalawai o ka mokupuni o Kama, Gov. P. Nahaolelua, ua kau pu mai oia me Ka Moi, aua ike pu iho no hoi makou ia Isaac G. Davis, aliikane a ke Alii Kiaaina wahine oka mokupuni o Keawe. Ca oluolu maikai ko laua mau hiohiona. No ka Leleonalani. —Aia no oia ma Hanaiakamalaina kahi i noho ai iloko o ka poli o kona mau ohua, i walea wale paha i ka holu nape mai aka lau koa. I keia pule iho nei, ua hookipa nui mai no ia ikona mnu hoa ae ale o ka manuwa Cilo, a hiki wale i ko lakou holo ana aku la. Ua maikai mau no kona ola e noho nei.

Ua holo aku. —Ma ka la Sabatio kela puIe aku nei la 13, ua haalele mai la, kahi mokuahi Mutine, a makou i hai aku ai i keia pepa iho nei, a ua holo-aku la oia i kahi ana i manao ai e holo, oia hoi, i "Vanekou!i. Ma ko kakou oei awa nei uo hoi oia i hoopiha ai ia ia iho me ka lanahu e holo ai. Eha wole no la, a holo aku fa oia, mai ko kakoa nei awa aku. N<> ka Lūnakanawai Hakot.—Aole no paha i hoopoina na kini " o ka aina olalo," ī unu i :,j." T>'eleh'eTeiha -a iāe att Juana ana mo ka Lunakanawai Apana, rba Lihue i FCauai. Iko heluhelu ana maloko o kekahi mau nupepa, ua halawu; mai la kona inoa me makou, he Luna Hooponopono oia no ka nupepa Pacific, o ke kukulaoaknuba!e o Kapakiko. Ka mokc Nahīexaexa. —Ua lilo iho nei keia moku i ke kuaiia ia C. A. Williams ma, no na dala ht; 1,500. TJa kuaiia oia e ka Aupuni no ka Moi i ka 11. H. 1864, a. ua hooholo ia ma ka huakai Alii o ia m.ikahiki; a mahope mai ua hoolilo ia oia i moka holoholo mawaena o nei a me Hilo, malalo o ka hooponopono ana. a Waleka, Alena ma. TJa nui no paha na mea a keia moka i ike, aka, he nui paha ka lilo i ka hoomaemae hon ana. Ke Kchixa Kalaiaika. —I ka Poalaa o keia pule iho nei, la 15, ua holo akula ke Knhina Kalaiaina i Kalaupapa. Molokai, rna ma kahi e nei o ka poe i loohia knliohoun i ka mai Lepera. I holo akn nei oia ilaila, e nana paka ai, no na mea e nune nei mawnena ona hanaka, no ka mnlama pono ole ia oka poemai Lepm-i iualaila. Maluna 0 kahi mokn uuku, ka Bruce oia i holo aku nei ma na pali koolan o Molokai. Ka HAI.AWAI AXA 0 IC.V MoiWAHINE A ME KA Moi.—Ua hai ia mai makou, mahope iho o ke kn ana mai o ka Moi, na hoi aka la oia i ka Hale Alii, a i ka uu ana ae o ka hae, ua ike ia mai la mai kona horne uka inin e ka Moiwahine, a holo mai la oia e halawai me ka mua o kana AHikane. 0 ka halawai mua ana keia me ko lana kaikuaana, me ia la i haln, mahope iho o ka hoi aua mai, mai knna huakai mai i Europa ; a ua lono mai mnkou, 1 ka pumehana maikai o ka halawai ana^ Aole i lono ia mai. i hai iki ia mai i ko makoa keena nei ka lono, "mai ka mokupuui mai o lalo," no na mea e pili ana i ka loaa ana a me ka ole o na inea nana i pepelii o Kalu, o Wainiha, Kauai. Aia paha laua iloko o na naele o Alakai kahi i auwana hele ai, aka, ina laua e holo nai na Lunakanawni aku o keia ao, alaila, aia no he Lunakanawai Nui ma ka la hope, nana laua e pakui mai, a hoouna aku hoi i kahi i hookaokoa ia no iu ano poe. Ahaaina la hanaū.—l ka Poaha o kela pnle aku nei, la 10 o keia mahina, ua liaawi ke Alii Kiaaina wabifie i ahaaina hoomanao i ka la hanau o kana kama hanai W. P. Leleiohoko Kalaiioolewa, ma kona liomo tna Kaakopua. Ua hai ia mai makou ika maikai o ka ahaaina, a ua nui ka olioli o na pnuwai i hookahe ia ma ia la. A hoomanao ae la no hoi makou i ka la i manele ia aku ai ko kakou Moi Aloha Kamehameha 111 i > ka aoao mau o ka honua.

No Fva Moi.—Ua oluolu inaikai ke ola o Ka Moj iloko o keia mau la, a aia oia ma kona home owehe lau oiu ma. Waikiki no kahi e nolio mnu nei i keia mau la. I kekahi mau la o keia pule iho nei, ua ike iho no makou i kona hoi ana mai i ke kaona nei, no kekahi mau oihana pili Aupuni paha, a rae ka hookipa alii ana; a kaa ne no ka la ma ke kua, hoi aku la uo ia i ua home aekai la ona o Waikiki. E hoi ana E ike ika ohan'a. —I kekabi4a paha o keia pule, e bf>i ai kekahi hoaaioha o makou, oua one nei la i Kauai, oia hoi oS. K. Kuapuu. Ua hai ia mai makou, oka hika keia o kona mau makahiki o ka nalo ana mai kona Lome mai, akahi no a hoi. Ku no hoi kauahi; me he mea la hoi, he aina aia i o kikilo ka hele ana. Ina paha he wahi openpe kahi ana, ina la, ua hoopiiia no ka haalele wahi moe. Ka mokūahi Coi.arado:—Ua kau nuina manao o na Hoi Kalepa o keia kaona e Eipa mai ana paha keia mokuahi ma o kakou pei, aka, i ke ku ana mai nei o kekahi o Da moku lawe leta o kakou nei. ke D. C. Miiaky, ua hiki mai ka lono ma ona la, ua haalere io no oia ia Kapalakiko i ka la 1 o lanuāīi, a ua maalo ae no ma e Kakou nei, e hploana i Kina. Ka haule iho la no paha ia ona itoanaolana nui o kekahi poe.i kukulu ai. Aia i ka lepo ula o Ewa. —I ke kakaMaka n#i Poaon» ibo nei, ua ike iho makou ifka haaf>.le aoa o Hon. J. Kapena, a makuakpne hoi o kahi hoa hooponopono o makou, i kj>na home kaona, a ua hoi aku la oia ma MaiuLia, e hooluolu ai, i ua aina la i holo ai na la|ani mele a kekahi poe, ■ '« O Ewa aina kai ula i ka lepo." k " A he i-a hamau Ieo" kekalii olelo ia aqa o na aina la. •

Ua hookapu ia.—Ua konoia mai maUoĀ'e hai aku ike akea, e ka Mekia W. L Moehonna, ua hookapu ia ka aina o Molei, Apana o Mokauea, Ili Ahnpuaa' o Kalihi, Oahu nei, a«ile e hele wale na holobolona majnna olaila. Ina e loaa kekahi holoholona e heie hewa ana maluna e'aila, alaila, o ka uka hoopai, he hookahi dala. Ka lohe ia o oukon Ja, 0 kuhi auanei.oukou na ia la ka lokoino,-fka hai ole aka mamua, i o ia honua. • Aihue ia. a aūwana paha.—Ua aihueōa, a auwana paha, kau wahi ilio uuku elua mahina. He wuhi ilio eleele me ua wawae ula, aole nae i okiia ka huelo a me na peplĀao, ahe apo ili hou ma kona a—i. Na ko kou Luna Pai, na Mr. J. H. Black, ua.wmi ilio nei, a ina o ka mea e hoihoi pololei j ko makou nei keena, e haawi ia no ia ia«ka uku makana. Malia paha, aolo e hoiho&eai ana ka mea kolohe. j _ Ua HALA AKU LA I KA_MOAyA. —I o*ka Poaha iho nei, niahope iho o ke ku ana ma ko kakou nei awa no na la elima, uaholo aku la ka manuwa Clio ma kona alanni mo- «««•- I holo aku la oia mai ia nei aku a i Tahiti; a aku i Yalcparaiso. oke ku alua ana.keīa o keia manuwa maanei a oia no hoi ka moku i kau inai ai o kahi olali nnkn, puni apa laau kahi umiumi, hoailona "kamaa buti, a o kahi no nae ona i kelakela abu ai, o ka powa ana i ke Komisina Amerika, 1 ka aeto o kona aina. Lulumi lua ea hoi.—la*makou e naue ana ina na pipn alnnui o ke kaona, aia hoi, ike aku la mnkou i kekahi puulu kanaka e hele ana i fee keena o na 'Lii o ko ka Moi mau koa ponoi e kepa ai. a i ka nana aku no hoi, ua hele wale a '• haulili lea ka ua i ka makalii," o ko makou manao aela noia, 0 na koa paha'keia o Kihupiilani i noke iho nei, a i ole ia, o na koa paha keia i wawa wale ia iho nei iloko o ke kuianakauhale nei, e holo ana i Butaritari. Hookui.—Ua hai ia mai niakou, ike ahiahi o kela Poaono aku nei, ua kuia ke kaa o W. Wond ma ke Alanui Moi. Iko makou lohe mai, aa knia «na ka nonnoo pono ole o ka mea e holo ana maluna oka lio. ia ahiahi pu no l»ii, ua kuia pu kekahi o ka mea nana e malama ka Hale Dute, C. P. Ward. rCe kunr. i hoi oia kuia ana, no ka holo papalua ana «. na kaa. E malama no e ka poe holo kaa, "o hapakue anei ka huila o ke kaa." . Ua hookuū ia.—l ka Poakoln o keia pule ilio nei, ua hookolokolo ia ka haole a mnkou 1 liai aku ai no ka lioao anu e kolohe i kekai hi wahi kaikamahiue uuku imua o na Jnrc i liaole Un loihi no ka hookolokolo ia ana o na haole uei apo ia la. Ua ane anmoe komo ua Juro iloko o ka rumi, a pnka mai lakou me ka .waiho ana i ka lakon olelo hooholo i ka Ilamukn; a i ke kaknhiaka mai, ua heluhelu ia e hookuu ana iua haole nei. I ko makou hauli wale mai no, ina he knikaiuahine haole kni lioao ia e hana ino, alaila. e pii anei ke kai o na makua mea keiki, a hoopni ia paha ka mea liana kolohe. Waa 3lSkf. iKk kalu.—Mai Hamakua mai kekahi pnlapnlai lona mai ai ia'inakou, a penei kekahi hapa oia palapala : "Maka la 7 o keia malama, oiai e lana ana kekalii waa lawaia ma kahi e kokoke ana nia kahi e pui ai ka nalu, ia kuu aku no ke kanaka ilnoa o ka wau i ka makau a me ke aho lawaia. la inanawo, kn mai nna kekalii nalu nui, a popoi inai la i ka waa, u lawe ia aku la .i kula, a nahaha iho la i ka pohaku, a pau loa akn la na ia i loaa mai me ke aho a me ka makan i ka lilo i ka moana. A pakele nmhuehune ke kanakn, o kona inon, o Kahoaka, no Honokaa, Hainakua, Hawaii, Auwo ! Aloha wole 1!"

Hoikeike kii. —I ka po oka Poalima iho nei, ua haawi ia ae kekalii hoikeike kii wa ka Halekula ma Kahehuna, e ke Kumu o ua Kula la. Ilaila ko makou Luna Nui, ame ke Kuhina Waiwai, kahi i nana ai. As*o kanaka oi>e. —Ua lono mai makou i kela pule aku nei, ua holo aku kekaM haole i Oregona, a ua haalele ino i kana wahine haole ame na keiki i Hawaii nei. Oke kanaka ono lil|p me keia, o ka haalele i ka wahine a me na keiki i ka aina maiihini, me na kumu ole e loaa ai ko lakou ola, he ano ka□aka oleia. o.tawaliv/ali. —I keia pule iho nei, mahope iho o ka hoi ana mai a ka Puuku o Ka Moi Hon. Col. D. Kalakaua mai kan# wahi huakai hoomaha i ka malu o ka ulu o Lele, ua loohia ia oia e ke ano nawaliwali, a ua ko~ □o ia mai oia e puili aku i kona wahi moe, no kekahi mau la o keia pule iho nei. Ua hai ia mai nae makou, ua aue pohala ae ko■na onawaliwali, a ke kau e wale nei no iluna 0 makou lea hauli olioli no kona pohala ana. UA HALA AKU LA IKE ALA HOI OLE MAI. 1 ka hora 2 o ka po o ka la 12 o lanuari nei, make iho la o losabeda Kalike w., ma Waipio, Ewa, Oahu. Ua hanau oia i lea M. H 1838, nolaila, o ka nui o kona mau makahiki he 28, me na la he 11, me I hora. He hoahanau oia no ka Ekalesia o Ewa, a hiki wale Ikawa i kii mai ai ka mea~nana i hana. Ko iho la ka Palapala Hemolele, V Mai ka lepo oe i hele mni ai, a e hoi hou akuiiooe ilaila." Ke kūaiia axa o ka Mahixaai 0 KA Ahahui Maiiial—Ma ka Poalua o keia pule iho nei, la 15 o keia mahīna, ua knai kudala ia ka mahinaai o ka Ahahui Mahiai mauka o Puiwa, a ua lilo aku ia Kaleleonalani nonad£la $2,200. pili ua mahinaai nei me ka aina o ka Moiwahine, oia no paha ke kumu o kona kuai ana, i mea palahola like ai ua paleua o kona aina. Ma ka lilo ana o keia apaua, ua hiki aku ka nui o na eka i ke kanalimaknmamakahi. oka mea hoi i koe ika Ahahui Mahiai, o ka imi i wahi no lakon. Ka hale keaka kakaolf.lo.—l ka po oka Poakolu o keia pme iho nei, ua hoohamama ia ae ka puka o keia hale keaka, no ka hana keaka kakaolelo ana o kekahi mau se'a o ; luna o ka/nokn manuwa Clio. Ua hookomo [fa ka manao iloko o lakou e haawi ae ia hana; a ona dala a pau e loaa mai ana ma ia hana, no ka pomaikai no ia o ka Halemai oka Moiwahine. Ua nui no ka poe i hele l aku e nana ina hana ia po, aua hiki mai io makou nei ka lono no na dala i loaa ma ia po, he $200. ,

Hk iīau luahine kanikoo.—Ua hai ia mai "Uiakou e D. H. Kauwa o Waihee, Maui, aia malaila kekahi mau luahine i kanikoo; ua u ko laiSi nuW"-j v-' • | mau inoa oK ama k a kaianui a me Liliole. .0 ka mua, ua hanau la a ua ike in&ka oia i ke kaua i Kepaniwai• oka lua, ua holo oia i ka hoomaka a'na oua kaua nei. Ina pela, ua oi aku mamua o ke paha ko laua mau makahiki, oiai, o ke kaua i Kepaniwai i lao nei, iloko o ka M. H. 1790. Make i ka laau hin'a. —Ua loaa mai ia makou kekahi palapala, mai Kona Heina, Hawaii mai, e pili aua no ka make ana o kekahi kanaka i ka laau hina, a penei no ia : " I ka ai iwaena, a ua hoopuni ia ka mala ai i na laau loloa he ohia lehna, ua maloo nae ka laau no ka mahiai ia ana, oiai ua kauaka nei a me H.na moopuna e uhuki ana i ka ai, pa mai la kekahi makani me kona ikaika, mai ka liikina mai, a ia wa no, liina mai la kekahi kumu laan nui e kupono ana maluna ona, a pepe liilii iho la oio, ua pakele nae kana moopuna, no kona kaawale aua ma kahi e aku, aloha wale no ka hoi !" Ua ulupuni hia paha :—Ma keleahi o na hunahuna o ka Nu hou Kuloko o ka nupepa Kuokoa o keia Ponono ibo nei, no ko inakou olelo ana ka, " ua moni niai ko lakou inau haae i ka io o ka ipu." Ke i aku nei makou ia olua e na keiki o ke keena o ke Kuokoa, ua pili auanei ka huaolelo kapa-alanui me ko olua keena oihana (Rumi Kuokoa,) a «>lua i mnnao ai no olua ka makou ole'o ana; o ka makou i olelo ai, o ka poe ma kopa-alanui, aole o ka poe e noho ana i ke keena o ke Kuokoa; a olua o kuhihewa mai nei. Ke i aku nei hoi makou iaolua, i ekolu a olua kuhihewaana i koo, alaila, e hoihoi iho makou i ka mnkou mau mea paahana malalo i like pu nie ko olua keena hana.

Ua hoolaulea AKo.—Ua hai ia mai makou, na haawi ae ka Moiwahine Ealeleonalani, i ka Poakolu o keia pule iho mei. i kekahi wahi ahaaina hoolaulea ma Kahalauaola, i kona inau hoa i a-e ale pu aku ai muluua o ka moku Clio i na ale kualoloa o ka Pakifika nei. Ua pau aku na'lii oka moku ma ia paina ana i haawi ae ai. Ua oluolu ko lakou launa una me ia, a ua olioli pumehana ka lia-i-ha-i olelo ana. Aole no hoi e nele ka olioli aua ae o ka lioouiunao ana ae i ka lakou niuu lnu ana ike kai. Kekalii wnlii mea maikai a makon i lolie mai ai; i ko lnkou haulele ana i ka Moiwahino ma kona home, a mamua ae hoi o ko lakou puka ana iwalio o ka pa, ua hooku pa lalani ia na knikamahiuo opio na keiki kbne, ma kela a ma keia aouo o ke ulanui, me na huihui pua i ko lnkon mau lima, a ia lukou i.puka mai ai, ua onou iu aku iloko o na pnka pihi o ko lakou mau kuka a me ua lakeke, amo na lei hoi inaluna o ko lakou man pnpnle ; a me he mea ln paha o keia liana ana a ko kukou Moiwahine pe ia, aole no e hoopoinu ia ana e lakou, ma na awa a pau a lakou e ku aku ai. '