Ke Au Okoa, Volume II, Number 42, 4 February 1867 — Untitled [ARTICLE]

Ma ko kakou pepa o keia la, ke pai nei makou i ka Papa Helu o Kona nei (Honolulu,) i lielu ia i ka po o ka la 1 o Dekemaba, M. H. 1566. No lea lioihoi ole ia mai o kekahi mati Papa Heln ona Apana e akn, nolaila, aole paha e hiki ke pai liolookoaia ia mau Papa Helu i ka manawa hookalii, uolaila, he mau pule loihi no paha, alaila, pau pono ike pai ia. Aia no lie mau mea nui e mauao ia ai, ma ka helu ana i ka uui o na kanaka o keia Apana, no ka tnca,*o keia ke kiko waeua e lulumi niau ia nei e kela a me keia; a o keia no hoi ko kakou makaha ikaika ma na oihana kalepa; a nolaila, makoue pai mau nei i keia Papa Heln mamua. E ike ia no ma keia Papa Helu, ke hoohalike ia aku me ko ka M. H. IS6O, ua emi na kanaka maoli o Honolulu nei, ke huipu ia mai ka poe hanau hapa, ame na Pake, (110 ka mea, ma ka Papa Holu o ka M. H. IS6O, aole i hookaokoa ia na Pake a me ka poe hanau hapa, aka, na huikau like ia) 1,001 iloko o na makahiki eono, a oia hoi, 712 kane, a 259 wahine. 0 keia emi ino ana iloko o keia mau makahiki eono, aole no paha ia he mea nioekahi, aka, malia paha, ua hilinai ka pii ana o na kanaka o leeia Apana i ka M. H. IS6O, no ka mea,. i na la i heluia ai, ia manawa, ua nui ka poe i mumulu mai i ke knlanakauhale nei, no ka nui o na moku okohola e ku ana; a e noho hoi ma na miki'na o ka noho'na pono ole. Keia mumulu mau ana mai o na kuāaina ia neī, aole no ia he inea e hooholo ai i na pomaikai ku mau o ka aina; a aole no hoi rna ka noho'na maikai ana. Iloko no o ka M. H. IS6O, ua hoomaka ae ka mohola ana o ka oihana mahiai mawaena 0 kakou nei—a ma na kua—a na ia mau mea i kono ia lakon e hoi e hoopiha i na makalua, kahi i makemake nuiia ai ko lakou mau kino ikaika a me na lima pnipui e liana. Kekahi kumu no hoi paha, no ka hooholo ia aua o ke Kauawai Holo Pili Aina; a na ka pii ana paha kekahi o ke kumukuai o na lole kekahi mea nana i alai i ko lakou holoholo ana mai i ke kaona nei: ahe mea ia e kono mau ai ia poe e imi i mau hana e hoopaa ai ia lakou ma ke kuaaina. 0 ke kolainu no na Oihana hanohano, ua piha pono no ia; aka, ua kuhihewa paha kekahi poe o ka noho'na halekuai a me kekahi j man hana maemae e ae, pili ia no ia kolamu. j Aole, o ka poe Kahuna lapaau, Kahuna pule, Loio a me kekahi mau ane ano hana like me ia, oia wale no kai olelo ia. Ka poe mahiai, aole o ka poe e mahi ana i liookalii a i '•*eTn^^h^cTOWTo^~aTta7'ō^a*po"cTTOci_. ko lakou mau manao m% na mahi nui ana i ka aina, a ine ka hanai ana i na holoholona. Ka hoike ana i ka nui o na holoholoua; aole 1 manao ia o na holoholona, aia ia maloko o na mahele a ke kanaka e noho ana, aka, i mea e ike lea ia ai ka nui o na holoholona ma ka Apana holookoa.