Ke Au Okoa, Volume II, Number 45, 25 February 1867 — No na malama o Hawaii nei. [ARTICLE]

No na malama o Hawaii nei.

Ua ninau pinepine iho au i na elemakule i hele a paka ka ili, a kolo pupu ka noho ana, a pala lauhala, a haumaka iole, a ua hai mai lakou me ke kue no nae o n;t haina a lakou i hai mai ai. No kuu makemake e maopopo pono a pololei na malama ma ka Helu Hawaii ana, a ua haiia mai, penei, o ka hapa o ka inalama o Kauloa, ka manawa e kupono ai ka la ma ka Akau, a o ka hapa hoi o ka malama o Hilinehu, ka wa e ki'pono ai ka la ma ka Hema. Aua k»pa pono ia na malaina e like me ko lakou ano. Welehu. Oia ka malama mua oke kau, e nui ana ka ua, 1 e loku a waikahe ana, e balana ana ka aina i ka wai, iloko o Ikua, a komo mai i ka hapa o Welehu, nui iho la ka lehu ma na kapuahi, pa-u nui ka hale, oia ka malama e niho puaa ai ke Kolea, a e puka mai na hulu puaa o ka umauma o ka Pelehu kane, a e olelo auanei na kanaka, ua momona ke Kolea, ua uliuli ka umauma, pela kuu lohe. Makalii. E mau ana no ka haule ana o ka ua mai Welehu mai a komo iloko o Makalii, nolaila, wi ka aina, a liilii na maka o ka olala, o ka malolo ka mea e hoola ai ka wi, i ka hapa oia malama, o na pue uala o ka ua iki, ilaila kamau ke ea, pela kuu lohe. Kaelo. Oia ka nialama ekaelo ai kaipu a ka inahiai, no ka nui o ka ai, a nui mai la ka malolo o kai, oia ka mauawa e eloelo ai na huihui lioku i ke kai, e nui ana ka mano ma na ko-a lawaia, aolie uao aho a me ka makau i ka mokuinoku ia e ka niano, aole e holo ka poe lawaia moana ke liiki ia mau la, kaulai ke aho a ka lawaia. Pela kuu lohe. Kaulua. Oia ka malama e inoe pu ai ka mauu waliine me ka mann kane, walii a ka poe pii nianu, a loaa aku ka manu i ka puu.ina, na hele a mole uau, ai ka hapa oia malama e puka mai ai na huiliui, ia liapa e ka la ma ka akau. Pela kan lolie. 'JYana. Oia ka malama e hoonauana ai ka manu e lele, lau koa ka punana, hoonananaka malolo e pan, pela kuu lohe. Welo. He malama wela loa keia no ka la, nolaila, maloo na aina kula, o lea uahi ka mea e olnolu ai ka poe inahiai, palawai, malew na kahawai, welo iki i ka wai, kolii i ka auwai, nakaka kau papaloi, moe ka lau o na tnea kanu, noho ka iole i ka pue uala, moe ka moo i ka hakalo, pela kuu lohe.

Ikiifci. Oia ka lua ooa maluma wela oka la, no ka hoomaka ana mai Welo mai, nolaiia, ikiiki i ka nui o ka wela, pilau na kahawai no ka maloo, oni ka oopu i ke koena wai, pii kaopae a rooe ika puha laau, pela kou lohe. Kaaona. He wahi ua iki noi ka hapa mua oīa malama, a e nui ana ka ua i kahapa hope oia malama, no ke kalepa ana o ka puako, oia ka malama hea pua, alaila, onuhi mai ka pua i kau i ka uwahi, oia ka ua iki, he kuaua mna, oia na kunua a ka poe mahiai e helu ai, a i keia wa hoi, he makahiki ua, he makahiki nele. pela kuu lohe. Hinaiael<x!e. No ka nui onaao e poluluhi ana i ka lewa, ha-ele, hakukoi, hooiloli, hookakaa lani, aneane e hoohanini, he uila, he hekili nakolo wale no, pela kuu lohe. Bilbidiu. He ino, he oiakani, he kaikoo, makapehu i ka i-a ole, o ka paakai a me ke kakui e hana ia mai nei i komo, o ka i-a ia, a o ka noea hanai holoholona ka mea pono loa, pela kuu lohe. Hilinana. E nui ana ka ua me ke anu, keokeo na mauaa i ka hau, he malama mahae r\ke kanu ann i na mea kanu, ua mahae na i hanauia i keia malama, kui ka hey, 6'lapa ka uila, e pupue ana i ke anua me ke koekoe, ua paa ma ke mele a ka poe e hiolani ana, a penei no ia : " O kuu anu nui a hnomehana i ka poli, Anuanu m»i ke kua i ahona i ka pilialo, Moe a kaua i ke anu me ke koekoe, Li ann haukeke la e ka hoa." Pela kuu lolie. l!:u-a. Oka pohakoeleele keia, he nni ka uila, e olapa ana mn o a maanei, kanmmu ka hekili, panpaaina nakolokolo aku la iloko o ke ao ililani. Ina e hanau ke kanaka iloko o keia malaina, he kanaka leo nui oia, koele iho i na makua me ka ohana, ahu ka niu, pela kuu lohe. S. W. Puehuehu, Lahaina, Feb. 18, 1567.