Ke Au Okoa, Volume III, Number 20, 5 September 1867 — AHA NO KE KALEPA KAULIKE. [ARTICLE]

AHA NO KE KALEPA KAULIKE.

Ke Aupuni o Amerikā Huipuia, a me ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, mo ka inanao like o hoopaa a e hoomau ka noho makamaka ana iwaena o na aoao a elua, e liko me ka noho ana mai mua mai, a i mea hoi e hoohni ai ka lanna kalepa aii'a, nolaila aa hooholoia e kuk?. ou no ke kuikalii kalepa kaulike. No ia mea, ua hooiliia na mana kupono o ka hana maluna o Edward M. McCook, ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia, ma ko Hawaii P«e Aina, e ki Peresidena o

Amerika Huipuin, a pela hoi ke Alii ka Moi o»ko Hawaii Pae Aina, ua haawi ae na mana kupono i ka Mea Muhalo ia Charles Coffin Harris, Kuhina "Waiwai, he Hoa o ka Ahakukamalu, a me ka Aha Kuhina o ko Hawaii Pae Aina, a he Elele Kuhina Kuikawa no luā no ke Aliika Moi, i hoouna ia'ku i Amei'ika Huipuia. A inahope o ka hoike ana o kela a me keia o ia mau Luna Kuka i ko laua mau palapala hookohu, a ua akaka ka pololei, nolaila ua hooholoia na pauku malalo iho. PAUKU I. No na pono a me na pomaikai i haawi ia i ke Alii ka Moi o ko Pae Aina, iloko o ka pauku i oleloia malalo iho, a i mea hoi e pani ai no ia mau mea, noluila, ke ae aku nei ke Aupuni o Amerika Huipuia, e hookomoia me ke dute ole, iloko o na awa ku moku a pau oia Aupuni, i na mea kalepa a pau i kakauia ma ka papa malalo.ae nei, inanae he mea i hoouluia a i hanaia paha ma ko Hawaii Pae Aina. Papa. Na Holoholona. Pia. Kope. Pulupulu i ulana ole ia. Na Hua Ouo a me na Hua Kanu, maloo a maloo ole, iloko o ka pahu a omole a i ole paha. Na Ui Huluhulu, Ili Bipi, a me na Ili e ae i hoomaikai ole ia. Raiki. Laau Iliahi, Koa, Kou, a me na laau e ae o ia ano. Na Anoano, na Laau Kanu o kela ano keia ano. Ko Paa, aole nae maluna ae o ka helu umikumamalua o ka waihooluu ma ka Papa Helu Olelo-e. Na W;ii Ko, a me ka Molakeke. Aila Bipi, ame ka aila holoholona e ae. PAUKU II; No na pono ame na pomaikai i haawiia e ke Aupuni o Amerika Huipuia, iloko o ka pauku maluna ae nei, a i mea hoi e pani no ia mau mea, nolaila ke ae aku nei ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, e hookomo me ke dute ole, iloko o na awa ku moku a pau o kona Aupuni, i na mea

kalepa a pau i kakania ma ka papa malalo iho nei, ina nae he mea ia i hoouluia a i hanaia paha ma Amerika Huipuia. Papa. Na Mea Paahana Mahiai. Na Holoholona. Bipi, Puaa Maloo, Puaa Paakai, Puaa Hame, a me na io e ae i hoomakaukauia. Kamaa a me na Kamaa Buti. Barena, ame na Palaoa o kela ame keia ano. Uinihepa, Puna, a me ka Punahoopaa. Dala, i pai ole ia. Kanla o kela ano keia ano, me na lako moku. Keleawe, me na mea o ia ar.-o e hoopili ia ana mawaho o na moku, kui nui a me kni liilii. ]S":i mea i hanaia me ka Pulupulu, keokeo maoli me kukaenalo, i hooluuia, penaia, a i paiia, a i ole i hooluuia, penaia, a i paiia paha, aole nae i oi aku ka paina i na lopi 160. iloko o ka iniha kuea. Ka la, i hoomalooia. a i kapiia paha i ka paakai, a me ka Pipi-o-E\va. Na Hua Ouo a me na Hua Kanu, i hoomalooia a me ka ole, a iloko o ka pahu a omole a i ole paha. Na Dala Gula a me na Dala Keokeo. Na mea Hao. Na Ili, Ili Huluhulu, me na Hi i hanaia me na huluhulu, aole nae i hoomaikaiia. Ka Hao Kupa Pahu, me na Kui. Ka Hau. Ka Hao a me ke Kila. Ili i hooluuia, me ka Aila Holoholona. Ka Papa me na Laau Hale, o na ano a pau, poepoe, i kalaiia, a oloia, ihanahapa ia a i hana pan ia paha. Na mea Hao Paahana Wili. Ka Ota me ka Manu Maloo. Pai, na lako Kakau Palapala, me na Bukf. Aila Petroleum (honna), a me na aila e ae a pau no ka hoomalamalama ana a me ka hamo ana. Na Laau Ulu o kela ano keia ano. Ko i hoomaikaiia. Raiki. Na Laau Hana Barela, na aoao me na poo. Lole Huluhulu, aole nae kalole i humuhnmuia a paa. PAUKU 111. I na manawa a pau, ina e manaoia e hookomoia kekahi waiwai iloko o na awa ku moku o AjnerikaHuipuia, a iloko paha o na awa ku moku o ko Hawaii Pae Aina, me ke dute ole, malalo o ka pauku akahi a me ka panku alua o keiakuikahi, aiaila, ma ka palapala hoike o ke Kanikela Amerika, a o ke eLanikela Hawaii palia, a i ole ia ka Hope Kanikela paha, o ke awa kahi i hooili ia mai ai, e hooiaio ia, he waiv. kalepa no ia i ulu a i ha'na ia paha ma Amerika Huipuia a ma Hawaii Pae Aina paha ; a ina aole he Kanikela, a Hope Kanikela paha, e noho ana maiaawa ku moku, alaila, ma ka palapala o ia ano mai ka Luna Dute mai o ia wahi. PAUKU IV. E hookoia keia kuikahi ke hiki aku i ka manawa i aponoia e ke Alii 'ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, iloko o kona Ahakukamaiu, a i hooholoia hoi e ke Aupuni o Amerika Huipuia; a mahopo iho o ka hooholoia ana o na kanawai o hookoia'i kekuikahi, e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina. E pao. no keia knikahi iloko o na

makahiki eliiku mai ka la aku i hooko mua ia ; a ma ka pau ana o ia mau makahiki ehikn, a i kekahi manawa e ae paha ma ia hope mai, ua hiki no i kela a me keia aoao iloko o ke kuikahi, e hoike aku i kekahi aoao, ina oiae.manao pela, e hoopau i keia kuikaui, alaila e mau no ka paa ana a pau na malama he umikumamalua, mai ka manawa e hoike mai ai ka manao e hoopau. PAUKU y. E hooholo like ia keia kuikahi iwaena o Tia aoao elna ma ke Kulanakaahale o "Wasiuetona, iloko o na malama he umiknmamawalu mai keia la aku, a inamua paha, iTia e hiki. No ka oiaio o ia mea, ua kakau inoa ia keia kuikahi e na Kuhiua Kuikawa, a ua kau ia na sila. Hanaia ekolu kope, ma ka olelo !B.eretama,. ma ke Kulanakauhale o San Francisco, i keia la iwakakiakumamakahi o Mei, Makahiki o ka Haku hookahi tausani ewalu haneri me kanaonokumamahiku. : (Inoa,) Edward M. McCook, [Sila.] (Inoa,) Chap.lf.s C. Harris, [Sila.]