Ke Au Okoa, Volume III, Number 22, 19 September 1867 — NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia.

MOKUNA XVII.. Mahope iho a ka heluhelo ana a.Walaka i ka-palapala a ka Lede M»r, a me ka kona haka kaoe, kamailio ano hoa'loha iho la laua me kona wahi pokii hookama Edwin, a kauoha ia aku la o Garehania e hele mai e hui rae laua, no ka lakou mau wahi hou e hele afiu ai ma ka lakou mau hana hoolaoakila; a ua hoouna aku la oo hoi io Murray la kekahi mpu palapala mai a ka Haku Mar. I kekahi la ae. haalele iho la lakou ia pakaua, a holo aku la ua Walaka nei maluna o ka waap,a, me Edwin a me Gareharaa, malunao ka Frith o Forth. ' 0 Ma ke'ahiahi o ua la la, he la kaulana ia' oo kekahi haipule "h Sekotia, o St Thomas, ka inoa o ua hsipule la, hikr aku la lakou i ke kapawai oka Fibe. E haka pono' mai aoa ka pali o Kinghorn (Laehaomoi) ma ka aoao akau akd. Holi ae la o Walaka, n nlelo aku la i kona mau hoa, " E onpa ae olaa i kahi i fc>oku--mu muaai ko kakou mau kaumaha. Mai luna mai o kela a<su pohaku eehia, kahi i halile enai ai o ko kakou moi Alekanedero, ka maikai. O kuu makuakaue kekahi i ukali pamai iaia ia holo hope loa ana aoa, a nia qo hoi kekahi $ na mea i loaa maa aku ai kona kino ua palupalu liilii i na pohaku : maialo nei 0 keia. pali.'' "Ua lohe aa," wahi a Garebama, "na ka Haku o Leamoneta i wanana mua e kiki mai ana lie poioo nui maluna nei o Sekotm."

" Ua olelo wanana oip," wahi a Welaka, " ma ka }a.18,0 AogBte, e biki maj ana he maka'na ino maluaa o Sekotia. aei, a e hiolo aoa k«na noho'ūa maluhia; a e pao apa boi kona maa ohiai i ka oneonoa. Ua kau iho la ka.inanao oiakao maipna o ka poe mahiai; aka, aole oae. he makani iao, aka, he mea i oi ioa aku ke kaumaha. I ka hikī ana mai o ua la la, he .molaelae maikai oo ka aina,. aohe wahi makapi, a hele aku la ka Haku Mazaki e hai aku' ia ia no k<»na mau wanana hoopunipuoi ikaolelo ani.he poino nni ehiki mai ana maluna o Sekotia, na kekahi makani ikaika mai. . Aka, ia ia nae e olelo aku ana i ua haku akaoiai 'nei i ka wana£a, no kona hoopunipun., aia hni, hiki mai la he elele, e hai a.na, ua haule ka moi. Alekanedero i ka pali o Kingborn. 'Oia," wahi a Leamoneta, ka makaai ino e pa loihi mai ana, me pukiki i ka poino maluoa mai o Sekotik. A ua.oiaio paba kaoa wanana sna peia; a aia wale no, a kupee ia ke deragooa o Peiekane i ka lepo, alaila, pau ka pa ana a ia makani ino malonEoSekotta nei/' 0 ka lakou mau ano olelo iho la ia, a hiki wale lakou i ka pae ana aku i oa anuu o ka. pekana o RoB€ta, malaila lakou i moe iho ai ia po, a kakahiaka nui ae, mamua oka makili loa ana ae o ka Iw, komo aku la lakou iloko 0 Lomonodff, a hiki wale i ke kulanakauhale Perth i ke awakea oia la. Lono ia aku la mao a maanei, ka hiki ana aku o ke Poo Aupuni ma Perth, a aole i emo ua piha pu ka pakaua i na'lii a pao i hele mai e hoomaikai aku i ko lakou mea nana i hpo" pakele m«t ka muimulaa kapilihua. Ua piha mai Ia na kula mawaho iho o ka- pakaua, 1 oa lehulehu kanaka. he nui wale, e ake nui nna e ike i ke Poo Aupuni. I mea e hoopaa aku ai i ko : lakou mau mak«wai, kau ae !a oia maluna o kona lio, i ukali ia e na haku Atola me Rutavena, holo aku la oia e hoike ia ia iho imua o ka lehulehu. I kona hemo ana aku mai loko aku o ka pakaua, wehe ae ia oia i kona papale, a i ka haawi ana aku o kona mau helehelena me ka lehulehu, aia hoi, ua haehae ia ae la na puu i paa i ka hsn o GBram»pia nie na leo hooho, e i ana, " Ko makou mea nana i hnopnkele !—Ko makou Alii Opio I—Ke1 —Ke Koa o Sekotia!—o Wiliama Walaka ka lua : ole ! " Ao kela aoao mai kek»hi o ka niuliwai Tay, ua hui pu mai la lakou i ka hauoli ana, no ka ike ana mai īaia. 1 ka lohe ana o Rntavena i keia mau hoike ana o na hauoli o ka lehulehu, ua mahalo iho loko ona i ke kupono o ka haa-wi ana mai o ka lehulehu ia mau hoailona.o ka hauoli. oiai. aole he akamai wale no ko Walaka ma ka hooponopono ona i na mea o ke kaua, aka, ua ike pu no hoi oia i ka hooponopono aoa i pa kanawai. Aka, o ko Atola msu manao, ua hu-ahu-a oin i kona komo pu ona mai jloko r> ka huakai » Walaka, ana i olelo ai, be wahi keini wale no, " aohe i kupo ka heu " Pela iho.la na manoo e wa wale la iloko ona, a me ai mea la, he ano demona kona • mau manao e hoakea ana i ke ala e komo aku ai nu diabolo iloko o ka Pareduiao, kahi a ka naheaa i hoowalewale mua ni i ke ao nei. Mahope iho o keia mau hele ana e ike i ka lehulehu, hoi hou mai la lakou i ka pakaua, no ka manno lili no o Atola ia Walaka, ua haalele mai la oia i ke Poo Anpuni a me Rat»vena ma, a boi aku la oia i ka pakaua o Blair, malaila oia i manaolaoa ai e haoa i kekahi mnu mea e hoohiolo ai i ko Walaka kulaoa kiekie. Ia maoawa, no ke kupilikii mau o ka paknua i ka hele pioepine mai o ka poe makemake e ike ia ia, e haawi mai i ko lakou mnu monao mahalo, noloila, hoi aku la oia i kekahi pakaua mawaho o ke kulanakauhale e hooluolu ai, a he pakaua hooluolu no hoi ia i)o ka Haku, Rot«vena. Malaila oia i hooponopooeai me kekahi mau alii o kekahi mau kalaoa no na maluhia, a me kahi e loaa mai

ai. ia mau mea, a me na mea a.pau e pili ana i ka hooponopono ana i na kalana aku ma ka akau o Sekotia, a hooholo iho la ia, oia ponoi mai'li no ke;hele mai ia wahi e hooponopono ai. Oiai, he manawa ino ia, he ua ame ka makani ikaika, haalele iho la oia, me Edwin me Garcharaa, a oe na koa Lanareka, he kanalima ona* a hele aku la e nana paka i na noho ana o 'ka poe o ka Hilana. Ua noho iho oia, he la hookahi holookoa, me na'lii a pau o na pakaua ana e kipa aku ei, a no ka makemake nui o na kanaka e ike maka ia ia, ke kumu e hookaulua ia iho ai, ma kekahi mau wahi. Aka, ma na wahi a pau 104 ana e kipa aku ai, ua hookipa .oluolu maikai iaaku eooia, me ka olioli nui lauua ole, e haehae mai ai i kona punwai. O ka .la hppe oia makahiki e pau ana, ua hoohala-ia ia mau hora me ka Haku Lokawa, ma ka pakai.a o Kilikema. Mahope iho.o ka ahaaina ana. a he piea mau hoi9ma Sekotia, ke aja p.u ana a pu ana.o na haku me ka lakou a hiki waie i ka wehe ana mai o ke C/ula hou o kekahi | kakahiaka ae oka makayiki hou* He umikumamalua mahina i hala| aku ma ia p6 mai, e ooho pu ona ua Walaka nei, me kanaMariona aloba,rma ka pukaaoiaoi 0 ka pekaua o Elaealie.

. Ina kauwa no hoi e olioli ana ia po, „aia hoi, e kuiiima pu mai ana 00 0. Mariona me ia, a e kamailio ioai ana no hoi no ka olioli e hiki mai ana i makahiki ee. " Ae, v wahi a Walaka, "0 kounani e huipu mai ana do ia me na olioli a pau o ka 'makahiki e hiki mai ana! oka kauai keiki e kud wahihine, e hii mai no anei oe iā ia ma ko'u umauma, a e papalua ia mai no anei ka olioli iloko oka puuwai 0 kau kane nei 1" Oia mau mea nae, ua hala, a aia ihea kana Mariona ? Aia ika lepo kana o ka~honua 1 Āia hoi i hea kela keiki opiopio i kau nui ia ai ? Ua ku e aku la kona piko i ka maka kila o ka mea pepehi kanaka, mamua ae o kona ike ana r ka malamalama o keia honua luhi, a inea. Nune iho la loko 0 ko Walaka eoanao, i ka pu-a ana mai 0 keia mau hoomanao ana no kana Lede Mariona. Pai iho la oia i- kona umauma, a holo aku la oia mai kona rumi aku. Ka hauwalaoa ana o na pila, ame ke j kani hehe ana o na aka, oia na kuma e ike ole ia mai ai na kupikipiki-o ana o kona mau manao. Ho!o aku la oia a hiki wale ika wa a ka inakani kolonahe i upai iki oku ai i na «ra.wa ana a na leo o na pila, kona hiki aku la no ia ma ke kae 0 kekahi- loko wai. Aka, na ka hoopina ana q j hoohnihui ole mai ia ia i moe iho-ai ma - pa-u .0 ua loko wai lu, a aole no hoi i ikfea iho he wahi inoino ia, oiai, aa kupilikii kona maoao iloko ona, aoa hoōnene iho hoi no ke kaua. • "Auwe ! e ka baipute itioopomaikai ia," no ke aha ke kuinu 0 ko'a kohoia ana no keia mohai ino ana ? No ke aha la k& kuma i hoonele ia mai ai keia pauwai i ka oliolī? Eka hoa kuili o kuu mau la, a me ka hoa haihai olelo 0 knu uhane ! E kuo ! E kuu Marion& i nalowale, a i'paoaho mai hoiia'u nei ! A ua paoi ku ia-aku Ia anei ka leha ana mai a ;kou mau maka' rio ka manawa mau loa ? A aolf anei au e apiki hou aku i kela mau lima, ka roea nana i hoonanea mai i kou mau manao aloha ? Ua hala ! Ua hala ! A owau wale no koe ! ■' Ua loihi wale kona haalehia ana iloko o keia mau kupikipiki-o ana a ka manao, no ka pai ana mai i na uluku o na luana ana o ka I wa i hala, iūai hoea ole mai no paha ia mau hoomaaao ana i kona poowai, ina aole e hai aku oia iloko o kai huikau ana, no ka hoomaoao ana no ka makahiki hope. lloko oia i' - ' hora o ka ehaeha 0 ka manao, me he mea la, ua poina oia i kona aina makuahine, kona mau h#a 'loha; a kona' lanakiia ana, oa like ia me he mea hoehenehene la; oiai, ke ake nui aku la kona kino kanaka e halawai aku me ka uh»ne nana i hoolilo i kona home i Paredaiso, a i £dena hoi no keia noho ana, a lele aku ma na eheu lnni, ke loaa mai ke koi lani ana e na legiotva anela o ka noho'na ma kahi i hookaawale ia, aia wale no 0 ka poe i kuluma na hana pono, o lakou ke pinai aku ilaila. "A 1 " wah* ann, "he oiaio anei, he mea maikai a he mea hemolele kn leha ana aku i kou mau maka e Mariona ? I kamarawa i halawai mai ai ka hoomaikaiana mai 1 kou mau maka me ka kaua mau kauwa. nani wale ka hilinai ana mai a kou mao papalina, a hooluliluli ae la i ka naue maikai ana a ko'u piiuwai nei." Ia manawa, hali ae la kona mau maka, a nana aku la i ke olinolino mai a ke kapniwai. Aka, ino hou ae la oia, a hoopuka ae la i na huaolelo. " He oiaio anei, ke puanuanu' mai nei ? E Mariona ! e koa*cabine i pepehi hoomainoino ia ē ka lima aloha ole o ka luna 0 ko kakou mau enemi; aohe 00 paha e liuliu wale, a uhai akn no ao i kou maii mauea, ke ae ia mai au e ka lani, ilaila po aka kana e hui aloha ai i ka poli 0 ka makua mana.'' Ia manawa, kona holo aku la no ia mni ke kapawai aku o ka loko, ma kahi ana i holo mai ai. Aka, lohe hou aku la no ia ike kani mai a na leo 0 ka o-le a me ka pila. aoho hiki ia ia ke kapio hou ako ia kuamoo ona, a huli ae la ia a pii akn la i ke kiekiena o na puu Bena Knrakena. (Jiole % pau.) Ua olelo ia e ka nupepa Herald be kanaka ikaika o Pio IX, no ka mea, aa hiki ia ia ke hapai i ke kii dala moku 0 Henenela, me na $60.000 gula o IOUO. Ua ma&ao ia, he ehika paha haneri poona ke koikoi. He makaha ia i haawi ia aku ia ia.