Ke Au Okoa, Volume III, Number 36, 26 December 1867 — E hoomaopopo e ka Lahui Hawaii. [ARTICLE]

E hoomaopopo e ka Lahui Hawaii.

He hahaha nni no hoi ko'u i ka ike ana i ka hoao mai o ke Kuokoa e belu mai ma ka aoao o na haole i ka pomaikai ka oka Lahui i ka lakoa hana maikai ana mai ia kakou, me ka i haakei iho, " Pehea ia i koo ai ia ka aina, e palo nei ia lakou. Aole ane! mamuli o ka hoomanawanui ana a na haole !" Ke olelo nei au aole. Aka, marauli no o ke aloha x> na 'Lii i ko lakou mau pokii o na Makaaioaiia, aole an i ike ma ka moolelo o Hawaii nei o na haole kekahi i hele pu 1 ko kaua 1 lao, he oleloa loa. A eia no hoi kekahi, ina na hana mai na haole no ke Aupuf)i, a no keia Lahui, na uknia no lakou a nui, aia mako wai lima na awawa uliiili mo'mo--9« p I» aina nei. h%le uoalu maikai,

u ke alal-a hiai uei ka leo o ka lukuu uiuu oiiana hip'i ma na kaewai nialumalu; lie mau liar:eri a he luau tausaui uipi no lakou e holo nei ma na knla a me na kaiaulu o Hawaii nei. Ua hanai ia lakou me na ai, a ua inu hoi lakou i na kulu wai huihui o Hawaii noi. Ua ai lakou a kaeole, a hoomaunauna wale ina waiwai o kuu aina makuahine. Aole anei lakou i uku ia a pakeu wale aku ? Ke olelo mai nei nae i fea inoino o ka'u mau olelo a aneane " hoala ika lili," mamuli o kau olelo e i ana i ka makemake o na haole e hoonele loa i keia lahui i ka waiwai a me ka hanohano; me ka manao e kipaku i na kanaka maoli i kuahiwi e like me na Ilikini o Amerika Huipuia, ua maopopo loa ia'u ua oiaio maoli ia mea, a i mea e maopopo ai e pono ke Kuokoa e hoomanao ae i kela wahi hihia kaulana mawaena o ka Papa Hoonaauao kahiko, a me Miss. Brickj wood. Ika hiki ana mai o kekalii wahiue j haole, ua kapae ae ka papa i ke kaikamahil ne Hawaii, a ua okomo iho i haole ili-keoheo ma kona wahi; aole i kapseia no ka makaukau ole, aka, ua kapaeia i mea e hiki ai ke hanai maikai ia ka haole—a pehea, aole auei ia he hoike maopopo no ka hookae«o ka .haole liiīii o hea mai Ia ? He hoike maopopo no ia, a pela no ke kulana manao i keia manawa, o ua poe nei ka poe e kukala ana ma na kiekiena, "he makamaka makou no Hawaii! he makamaka makou no Hawaii I" Oiai, o ko lakou m9nao maoli, a me ko lakou makemake, o ke kinai ia Hawaii ilalo. Ua olelo an mamua, o ka makemake o ka nupepa a H. M. Wiui, o ke koho ma na haole wale no, a ma ka P. C. «3. o ka la 21 o Dekemaba nei, penei na olelo, "0 na haole ka poe e kohoia ma kahi e hiki ai ke loaa lakou," ua hoao nui e hookamani, aka, haina ia mai la ka puaua eka moe. Ke kaenamii ia nei, ua hoonaauaoia na kanaka Hawaii, aka, ke olelo nei nae ua poe haole nei, ; 0 na haole ! 0 na haole I ! 0 na haole wale no ka poe e kohoia, aole o na kanaka Hawaii ! ! ! Aole anei ia mea e hooiaio mai ana i ka'u mea i olelo mua ai. 0 lakou na enemi oka lahui kanaKa, a o ko lakou makemake, " oia no ka hoonele loa ia kakou i ka waiwai a me ka hanohano," ke haakeoa mai nei nae ua poe haole nei i ka waiwai ka o lakou, nohea ko lakon waiwai, hele mai anei lakou mai Kahiki mai me ko lakou waiwai ? Aole. He hiki no ia makou ke hoomanao i kekahi $oe, ua hiki mai ia nei, me na wahi palule uwewahine a me na wahi kuka kinamu, a e ole o Hawaii nei, ina la aole e komo wahi paina. A nolaila, ke halin hou aku nei aa ia onkou e ko'a mau kaikuaana o keia lanui, " E alu ka pule o Hakalan, a e ku like kakou mai Hawaii a Niihan, a e koho iho i ka poe o ko kakon koko ponoi, e ku kakou iluna, a e hoike ia kakon iho, he poe i ike'i fea malama ana i ko kakou" ponō iho, malia, o ka manao paha o keia poe haole, o ke komo a loko o ka Ahaolelo, e hoimi halaai, i meaekomohia | ai ko kakou Aupnni iloko o ka piiikia, alaiia, | kani ka lakou la aka iki, a ko hoi ko lakou la makeinake, ka mea a kakou e lohe aweawea wale mai nei, no ka lilo o ke Aupuni o kakou ; alails, kaa iho ia kakou ke " Kaupapa Lnalai," no ka mea, me be mea 'la, ina [ aole kakou i nakiiia e na Kuikahi, a m* ia mea hoi i nakii ia'i na Aupuni c ae a kakou e qoho hoa'loha nei, ina la paha ua ike kakou i ka io o ka moe, ma ka hao wale ana a ua poe nei i.ka aina o kakou. Nolaila, e o'u man hoa, mai ke kai hawanawana o Kawaihae a hiki i ka welona a ka la i Lehua. E ala —e ku—e hele imna e lawe i ka onkou balota no ka poe o ko oukou koko ponoi, no ka poe i maopopo ia 'oukou [ ke ano, e hoike aku i»na haole mamuli o ka oukou hana ana, i ko oukon kuokoa a me ko oukou makankau e malama iko oukon aina lianau, e hoike akn, ua hoopunipuni ka olelo a na haole, e i ana he poe hoopilimeaai kakou, e haawi i ko onkon manao i ke aloha i j ko oukou Moi a me ko kakou aina hanau, o keia ka manao a me ka alana a ko oiikou hoahanan o ke koko hookahi a kauwa hooJ lohe. Ko Hawaii Ponoi.

(Aele i pau.)