Ke Au Okoa, Volume III, Number 38, 9 January 1868 — NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia.

BUJKE 113. MOKUNA VII. Haalele ia ae la ke kuamoo a lakou nei i holo mai ai e moft ana i Eouena, a ma kc kuhikuhi ana mai .a Grimsby, ae aku la no < Wa-loka e holp lakou ma ke kaewai o ka muliwai Orne; a komo aku la lakou nei iloko o ka waokele o ka nlulaau o Anaeona, mamua ae o ka napoo ana aku hi mahina uiahope o na.puu komoli -»a. Ua ioihi kou holo ana me ku hoomaha ole, a olelo mai la ke koa Pelekane he niiea pono ia lakou ke hoomr > i ai o Helene. ■ I ka wa a na hoa'loha o ea Lfede Helene nei e koi ikaika aku ai i ua o he mea pono ia lakou ke hoomaha iki, i ioolaolu ia mai ai oia. Aka, ua hoopoina ia £a maluhiluhi o kona oiwi palupalu, e ka hauoli no ka hemo ana mai na hoopaa aloha ōle ard, a ke kanaka i hookae a i hoowahawaha ino loa ai, a i mai la ua Lede Heleue nei, " Aoke o'u makemakf 'iki e aia a pakele lea loa aku au mai k? uhiiia.ana mai e kuu

enemi." Pane mai la o Grimsby, " TJa pakele oo maanei iloko o keia ululaaa. He lelehu 'n mile i haaleleia aku e kakon mai G»liada mai; a lioi iho no hoi, h" pakauakee loa ke ala, a ao!e e 'niau&' >anu o-Je Yalena e übai mai ia ki ī «Ia" A ina io no e hiki koi,„.,euji,'' -a. alaka, "emakau anei oe e L*£e H- , eia ka hoa J foba o kou " No na hoa'loha o kun hi^o.ua 1 - . .. n i&akau nei," wahi a Helene, '1 oia>ara wan malalo oka hoopakele ana e ke paulele a*au ia." Me ka ikaika lo'a o ke koi ana aku.ia Helene, ae raai ia*aia:'La' , iho la o Gri;nsby i kona koloka o ka- manuu;\a. liapai mai la o iaia/ihailūna mai o. 'ka lio. Ia Helene i pa ihb ai o kona mau kAp* 1 -' iluna oka lepo, a hoao ae la oia e poeiuniu mai la kona mau maka, a mai hin.a a hanle,ilalo, ina aole e paa aku i ;ka hepu. ia.e Walaka. Ko Walaka kaikai aka la uo' - * 4 > * » . ♦ ia iaia, a hoomoe iho la iiuna o ke koloka & Grimsby i halii ai. Ua hoolako mua e no ua koa Pelek:ine nei iaia iho me na mea e pono ai ka hele ana o ka huakai, no ka mea, mahope iho o kana hauhoa ana i na lio ma ka pakaua o Galiada, a iaia i komo hou aku ai iloko o ka rnmi ahaaina, no ke kii ana i kona koloka, ike iho la oia i ke ku a kekahi omole waina, aohe i inu ia, a lalau uku la ia a hookomo iho la iloko o kona pakeke. 0 kekahi mau knlu waina o ua omole nei, ka Walaka i hooinu aku ia Helene, a maha iki mai la kona maka poniuniu; a haule aku la hiamoe iluna oka lima o Walaka. No ka makau ia, mamuli anei ala mai o Helene, nolaila, aot i huaolelo i hoopuka ia—o Walaka, paepae doho ae la oia i ke poo o Helene, o Bruce, noho mai la ma na wawae; a o Grimsby, ua noho aku la oia me na lio, ma ke ano koa kiai.

Ua maikai ka hiamoe ana a ka wahine, no ka mea, o na manao nana i hoohiamoe aka iaia, ua hoopiha mai ia i kona mau moeuhane maikai. Aka nae, e holo ana oia ma ka aoao o Walaka, a ke hoohoihoi ia mai la kona holo ana e na kamailio oluolu a Walaka. Iloko Dae oia kuluna aka hiamoe, me he mea la paha na kekahi holoholona ahin i hoopuiwa mai la i na lio, a he mea hiki ole ia Grimsy ka hoomalielie ana ak'u i na lio. Na ka lelele, a me ka puoho ino o na mau 'io'nei, e hoala ae e ke kuluokeoe o ka hiamoe ana o Helene, puoho ino mai la oia me ka olelo mai, "Eia la ihea ? E Walaka, auhea oe ?" " Eia no au," wahi a Walaka, " ua pakele oe me kou hoa'loha, a me kou hoahanau kane."

Ke panapiina e wale la no ka 'puuwai o Helene, a mahope loa iho, oleio mai la oia, " E kala mai oe ia'u, iiia aa ano-e ko'u mau noonoo kanaka, ua nui ka'a hoonianawanui ana, a mc he mea la o keia pakele ana mai nei o'u he hana mana ia; a i kekahi manawa, ua manao wale iho no au, aohe he oiaio. Ke :ike uui nei au e hoea mai ke kakahiaka, i ike lea loa ae ai au." I ka pau ana o kana mau puana nna i keia mau huaolelo, i hou mai la oia, " Aka, naaupo maoli au i kc kainailio an& pela. I ko'u manao na ko'u mau lioopaahaoia ana i hoano-e ae i ko'u mau manao kanaka." " 0 ka mea au e manao la," wahi .113ruce " he mea inau no ia i ka noonoo ana. Ua ike ni) au ia mea, i ka wa i loaa ni ia'u ko'u pakelo nna, ako, ua oi loa aku ka inoamoa, i ko'u wa i ike iho ai e hele ana au ma ke ala e hni aku . i me Sir Wiliama Walaka." " Owai keia mea e pano mai nei ia'u ?" wahi a Uelenu, me ke ano paliaohao loa 0 kona manao. " Hookahi no ia," wahi hoi a Walaka, " aole oia e hoike ia, a aia a kupono ka manawa e hiki inai aiia; he mci< no

hoi ia ā'u e paulele ae nei i ke A'inii, i kekahi la e kuni iho ai oia i ka pomaikai o ko kakou aina o Sekotia—o kona 150.1, ponoi '0 Bobert Bruce." r "• I*a lohe ana o Helene i fca inoa 0 Bruce, | aia boi, iho la kona manao, no ka-mea, ua manaolana loko, o kekahi la ia o kona mau kaikunane, fMurray, a 1 ole ia o Edwin Eutavena. . Aka, oka ninau a Hel£ ne i hai aku ai ia Bruce, ua hoomokumokuāhua aku la ia'i ka~puuwai 0 Brnce. "Pehea ka loihi 1" wāhi a Helene i» Bruce, "oe i mana<J ai e ike o Sekotia i kona iaaakila aua ?" - "I loihi wale no i ka ehaeha 0 kuu n;---v' wahi a Bruce, " e i ae paha wau hila, ina wau i%ianaoio e hya hewa aku ana au i kuu ainaj aka, noho ana i na karaima e kue au? ia Sekotia, i>'rnc ka hohonu 0 ko Edewada mau howa; oia hoi ko'u inau hewa. lna paha he ao. ina'-la ua ike aku e Helene i ka o ana mai h na wena a ka pono i ko Brv.ce papalina; akii, v kau pono ia aku la no kona mau n.anao njaluua o Helena, a i niai la oia, "TJa ao mau mai kuu makuakane i make ia'u, o Pruce ka moi kupono 0 Sekotia a'u e nana. >yu aku \ ai; a ik'e uei au'.i ka manawa ana^..e makemake a i ake nui ai e ike. Aohe e hj-'- ' - * ki " 'ke kaoh-: ūho i ko'u - puana anā ae e

" • o §ekotia-i'ka hopena o kon£ mau ae'!a ana» O ! ina paha- e hiki mda mai." ia'wahi, hoomahfc-iho la'. oia, oiai, aa paapu mai la na waimaka . i kon-*> mau maka. " I kou manao," wahi a Bruce, "ua manao no oe, aole'paha e nui wale na kok«' ej: ~ r . Via ! Aka, e Helene, uiai hoolilo oe-i...au manao ma ia mea, o mailo anei kōū 61;t|aua ma ia mea. Aohe kanaka i ola no a i mauna ia ola no kona aina ponoi e likeme Walaka. Owai ke kanaka i like p v j.!iie Z, ka hoolilo aina i ke ahonui i hoa Loie pu me-ke k''ia ?Ai noike maoli aku hyi iVtionui r : * mau ei e-ni ?Ua ka : kaikahi ir.a ba poe i make ma ka aoao Seko- J tia, i hopnka kan.a ana me Ed<- ' wada; ahe le v ' lehu 'wale' ho. ka poe : i ka wa ia?B~.icla ma oa'uu nobaj •Ua 3>'■ walē ka'poe i ehii i h i 'ma' ke kahua k= i h o"ia: "/ka, o \ ha lee ola i k'ā poe-i noi nfai iaia,' „aMe i eh'a, a lafce pio' ia ma'i eia'ia' lil&'"rio~lttkdis me he hoa'loha la iaia. Aka, iloko o na'lii Sekotia i make no ka lanakila ana o Sekotia, ua haule aku kekahi poe alii ona iloko o ka oiaio oka lanakila. Ua haawi maoli aku no ia )akou iho ma ka makemake o ke Akua, a e hoomaikai aku no hoi kakon iaia, no ke ano oko lakon laweia ana aku. Ua hanle aku lakou iioko o na lima o ka nani oiaio, me he mau makua p īoi maoli io la.no e hoopakele ana i ka lakou mau pulapula; a o kekahi poe hoi, kuu kupunakane a me kun makuakane, ua make iho laua me na puuwai naha me na kumakena, e hiki ole ai ia lakou ke mahele pu me na'lii i make ai no Sekotia." " Aka, e Bruce," wahi a Walaka, " o oe k r e ola aku no kou aiua ponoi; eao aku i ka no lakou na punwai i kahe nona, i loaa aku ai ka nini ana no kona mau eha ma holo mua ana ona !"

No keia mau huaolelo, puka mai la na wena a ka olioli mailoko'mai o na waimaka o Helene, a i mai la oia, " Ina e hoomaha hou ana o Sekotia malalo o ka noho ali. ana o Bruce, alaila, aohe hu-ahu-a hou e kue mai ana ia Walaka; a aohe i kahe ke koko o kuu maknakane iloko oka lapuwale. E hauoli anei kona uhane a me kona mau hoahanau, Botawela me Rutavena iloko oia maluhia hookahi; a olioli wale hoi au, ina owau kekahi e lilo i hoike no ia maluhia hookaui!"

Ua kahaha o Walaka i ka lohe ana i ka huipu ana mai a Helene i ka inoa o Kutavena; a hai aku la ia i ka manawa ana i hanlele aku ai ia Sekotia no Pelekane, ua maikai no ke ola o ka Haku Rutavena. Ua olioli ka Helene i ka lohe ana hoi ia met, aka, ua alakai hewa ia kona manao .e ka hai ana mni a de Valena, ua pau kona mau "hulu makua " i ka luku ia, a lie mea pono iaia ke ae mai e lilo oia i wnhine nana. Aka, aole nae i hai pa"u loa o Helene i na mea a pau loa a de Valena i hoopuniui ai i kona puuwai. Ua hni mai nae o de Valena iaia i ka la e lilo ai o Heleue i wahine nana, alaila, e liaawi mai anei ka moi Edcvnda e lilo i Luna Nui oia ma Sekotia, alaila, c lilo oia (o Helene) i auo moiwahine kona noho ana > ia Sekotia. līe kanaka ni io no o de Valena, aka, aohe nae e hiki ia Helene ke alolia a ke hooipo iaia, no ka . mea, aoiie ī holo na manao ma ka auwaha liookahi e like ai la " ke kauna liookahi ana i Waialoha.' O na hoonalimali ana a pau, aehe ia e hiki ke hoonane ae i na manao o Helene; a ina palm he haku o de Valena, no ka mokupuni puni ole i ke kai o ka hikina me ke konioliana, aole 110 e lilo aku ko Helene manri iaia. Aole loa, no ka mea, ua ike no oia , i na pono nui a Sir Wiliama Walaka; a inni ka hora mua mai o ko Helene ike ana ia Walaka, ua lilo na mea a pau loa i makemake ai

ma keia honf a iloko 0 Walaka - " Ina wau e '-oho ana'-J ia^una 0 P uu nlinli, iwaena o kekah' m 9^ u P nn i ontfanea, a o oe e Walaka a us{ kon mau P ono K.aristiano, ka mea e nobr> P a me a ' u > alaila, nani wale ka ' ōlioli pau ° He ' ene Mar - ka mea . ° ka 'iahēle >r a aku ' kon P uuw& i olioli, he hanoli nu-' v » no ia * ou » ua iloha an i kou iStio' e f 0 ao In hooman aua akn no ma tL u «-*• 110 mea no * a e hoopomaikai mai ana i W a0 e hiki mai ana " keia rf aQ manao > u iho la ua o Helene, a-lianle aknP**" 3, h,amoe hou nie ka hiairu)e Moeuhane iho la nae oia, e A f'^ n ana oia ia Walaka iloko o 1? 'e hoopakele mai iaia, a i kona r s-r ana a 1 » e noho ana o Walaka ma ka » konEPīoe i ka pakaua o Galiada. ' Mahope i.io o na olelo a pau loa a Walaka. 7 hoopu? ; Ta aku ai, na hoolohe pono loa ia maf la e Ht{lene; a haha'i pu aku la no hoi oiā •»• kona st me ko Brnce manao e hooholo pono loa aW na kumu e pakele mai ai o Sekotia. - 0 seia mau mea a pau loa, na hoolohe ia ma\Ja e Helene me ka haka pono o fea maDao. No ka manao o Walaka mamuli o hoonawaliwali ia kona kino i ke ala loihi loa, ni?laila, hawanawana aku la oia ia •Bruce e hoopau i ka lakou kamailio ana, a i &b> N kuu ana iho oia ana, hoaihue hou mai hiamoe i ha lihilihi o Helene; a. ahai houfa aku la oia i k'a aina moeuhane.

• mai la ke koloka o ke alauia o ka&ikin», e moe ana no o Helene; a o ke kuu'Ktti aku no hoi ia o e hoomaha ia i;. U» nui na manao i hohola ae iloko o W Ua aneane e iwakaluaknmama'ka nui o na makahiki o kona ike ana i keia aka, ua aneane nae paha e kanii ka ike ana i na poi'no o keia honua, a me ,he mea la, he keneturia okoa kona ola ana; a aole nae i haka aku kona mau maka inakpi ma ke ano hooipo, aka, me be iaea la, he āloha makua kona no Heleue. «l&.Ia ke ano o ke aloha iloko ona no H#'j_-De. je he mea la, he makuakane oia > Sekotiaf a o kela ame keia keiki a kai-:-£araanine,'he mau pulapula nana.

•'O ia Edwin, me he la oia ka oi o na pnnahele a pau loa o kana mau pulapula; a o Sruee hoi, me he keiki uhauha aea eia i n~ l-ana hele, & akahi no a hoi inai i kona p<. Aka. o kona aloha ia Helene Mar, oia ka oi loa aku o na kaikamahine a pau o Sekotia, me he_ ka|kamahine hanau kama la na kona puhaka ponoi la— : pela iho la ke ano o kona aloha ia Helene Mar, ke kaikamahine a kona hoa'loha i hoouka mua ai i ke kana no ka pono o Sekotia. Ua hele aku ua mala o ka po, malalo iho o ka hoea ana mai a ka moi o ka malamalama; a me ia no hoi i hoala ia mai ai ko Helene hiamoe ana. Oni ae la oia a ala ee la; a e kani mai ana na leo mele o na manu o ke kakahiaka nui, ia lakou e lele hoolahalaha ae ana maluna o na' poo o ka ululaau a me ka poe hiamoe. Ika lohe ana nae o Bruce, peoho ino mai la oia, a i mai la, "E Walaka, ua hookuu mai oe ia'u e hiamoe 1" " A no ke aha la hoi au e hookuu ole aku ai ia oe e hiamoe ?" wahi a Walaka, "oiai, ua pakele wale no ka hiainoe ana maanei. Ina, he poino e liiki mai ana, alaila, na'u no e hoala aku ia olua." " Mai hea mai e kue hoa'loha," wahi a Bruce, " i loaa mai ai ia oe ka ikaika e hooknoo mau ai i kou kiiio ? Ke hana nei oe no maua, i ke kiai nei, mai liea m;ii kou nilia a maka hiamoe ole ? Heaha ke ano o keio hana an e Walaka ?"

" I ola man ai ka uhane, : ' wahi a Walaka, " a i loaa ai ke ano mana akua, oiai, e noho ana kakou ma keia honna, a hooikaika mai i keia kino ano nawaliwali mau. Ma na mea a pau a ka lani i l'olako mai ai .hoi ia'u, tia ao mai*ia i kuu kino e malama aku au i na koii a kuu manao ma na mea a pau loa; a nolaila, ia'a ua hooikaika loa ia kuu mau manao ma ia mau mea, alaila, he mea ole ka pololi, ka hiamoe a me ka hoomaha ana ia'u, a pela hoi me ka makewai a me ka hune. Aole e ola wale no ke kanaka ma ka barena, ac?e hoi ma, ka hiamoe, a me kekahi mau hooluolu e ae. E hiki no i ka mana o ka Mēa nana kakou i hana mai, ke haawi mai i ka maha, ke paulele mau aku hoi kakou iaia." " He oiaio," wahi a Felene, " aka, oia nae, ua lokonftiikai iiAi ia kakou ka lani, nole nae ia he mea nana e kaioha mai e hoopoina mau i ko kakou mau hoomaha ana." " He oiaio no aole," wahi a Walaka, "aka, aole nae na ke kanaka e hoowalewale aku i ke Akna i kela a me keia manawa. 0 ka mea knpono ia kakou,jo ka uhai mau ma na mea a pau loa ana i ike ai, he kupono no kakou. Ina uia kakou maloko o na knlana e liiki ai ia kakou ke lawe hapa i na maha o keia ola ana, alailaj ua kauoha ia no ia raau mea « lnwe hapa kakou. Akn, ina u\ hiki mai kakou iloko o na knlana, he mea kupono ia kakou ka hookeai ana, ka iiana ana, alaila, be mea kupono no ia kakou , ke uhai ma ia mau mea, i kumu e keakea. ole ia mai ai kakou ma ka hooko ana i ka kakou mau hana a hiki i ka hopena. Aia ilotK* oiaihora^

e hooholo iho ai ke kanaka e heolohe; a e nana aku iluna i ke Akua, a mai iaia e loaa mai ai ka mana, a me na wai ola mau loa o ka lani. Ma ia mea i lanakila ai ke kakoo ana a na lima o Mose maluna o ka Amaleka ma Repidima; ma ii/mea, i hooloihi ia mai ai ka malamalama a ka la; a lanakila palua ai o losua ma Gibeona." Auhee loa a£u la ka ohu ana iho a ke kehan maluna ona lau laau; a ua hooikaik'a loa ia ae la ko Helene oiwi e ka hiamoe oluolu ana. Hookau ae la o Walaka iaia maluna o kona lio; a hoomAa aku la ka lakou huakai hele. Aohe i kau iho no mahiole o na'lii koa elua. A leha ae la ko Grimsby mau onohi kekahi i kekahi; a i wale iho Ia no o Grimsby iloko iho ona, e loaa ana ioia he mau hakn, a mea nana e pale iloko o laua a i elua. Ma keia mea, holo aku la o Grimsby, a kunou aku la ia Helene me ka olelo aku, mamna ae o kona hoomau ana aku ma ka huakai i Parisa, makemake oia e hai aku i kona ano i ke alii opio o Faranl, (oiai, ua pau ae la kona manao ana o Walaka kela, ma na pua lilia e kau- ana i ka mahiole) he kanaka oia i kipaku ino ia' e ka moi Edewada, me kana mau hana hewa ole i hana aku ai iaia, ame kona raau hewa malalo iho ona; a ina oia he kupoiio ole, alaila, lie mea pono no iaia ke hanle i ka hope waa.

I mai la o Helene, " E Grimsby, na Ike maoli wau i kon ano pono, a kapaa hoi mahope oka pono, e hiki ai ia'u ke kanalua akn ano. Aka, he *ja anei ka ke Countde Valoia e hana ai mc oe ? Aole kakou e hele ana i ona la, aka, ika moi o Farani." " A aoie anei kela alii koa a kakou c iiele pu nei o Count de Valois ? Ua. hai ia mai au e na kauwa o ka pakaua o Galiada, oia pahaTie?a ea," wahi a Grimsby. Ua kahaha ko Helene manao, no ia mea, a olelo mai la oia ia Grrimsby, na ua alii koa la no e' hai ponoi mai iaia i kona ano. Aia hoi r ke nana pono mai la o Walaka i ka lana man kamailio ana, a holokiki malie mai la ko laua mau lio a huipu ma ka aoao o Walaka. I ka lohe ana a Walaka i na makemake a pau loa o ke koa Pelekane, mai ia Helene mai, kahea ae la o Walaka i ke koa e hookokoke miai ma kona aoao; ai mai la oiaiaia " E kuu hoa'loha, he knleana kou maluna o'u, e malama a e hoopakele aku ai au ia oe, inā wan aole i lohe.mua i kou mau kumu manao au i hoopuka aku nei ia Lede Helene. Aka, ke hai hou aku nei au ia oe, he hoa|loba oe no'o; a o na mea a pau loa e hiki ai ke hana aku nou e hooko aku no au ia mea."

" Nolaila ea," wahi a Grimsby, " oiai, he moolelo ane pilihua ko'n; a na hookahe mai n"> hoi ia i na waimaka o Helene; a ina nae oe t hookuu mai ia'n i ka haaohano o ka hai ana aku ia oe me kona 'iohe ole, alaila, e hai aku no au i ke kumu nui o ko'a 'noino ia e kuu moi." Ae mai la.oo hoi o Walaka i ke noi a Grimsby; a hoolohilohi aku la ka laua holo ana mahope. Hoomaka mai la ka hahai an» mai a ua Brimsby no aa mea i haua ia ma ka pakaua o Elasalie, a oia ke kumu ona i haalele ai i ka puali koa Pelekane me Sekotia. I kona haalele aua ika pa moneka o St. Filliana, hiki «_u la oia i Giuene ma Farani; a malaila oia i kaua ai malalo o ka Haku Linekona; a hiki wale i ka maaawa i niareia ai o ka moi Edewada me ke kaikamahine o ka moi o Farani; a oia ke kumu nui i pau ai ka haunaele malaila. Ia wa, i hele ai o Grimsby me kekahi poe koa iho o lakou, e hui aku me ka moi ma Flanders. Malaila oia i ike ia ai e kekahi kapnai koa o Heselelika, oia a me ka hoomanao ana no hoi i na hana a ua Grimsby nei ia Heselelika ma ka pakaua o ma Elasalie. Ua hooholoia oia e make mahope iho o ka hookolokoloia ana; ako, ma ka manao o ke alii nui ka Haku Liuekona, ua hoohulii® ae kona hoopai ana, aole e pepehi ia, aka hoi, e nhau ia kona kua i ke kaula.

Oia olelo hoopai, ua maoao ua Grimsby nei, e aho ka make'ana mamua; aka, i ka manawa i wehe ia ai kona kapa no ka hihia, ua loaa iho la kekahi apo gula ma kona a-i. Ua ike ia iho la, he karaima hou ia ona e hoahewa ia ai; a ua hookuu mai la kona kenela nui e liia oia. No ka mea, ua manao vale ia e kona mau lunakanawai, na lakou i liookolokolo, ua makana ia mai ua lei gula la e Walaka, no kana hana kokua ana i kana wahine, Ua hooholo maoli ia iho la e make oia, &obe kupono ia ia ke ola. Hoopii aku la oia imua o 13ewad«, u!ta, he meu makehewa ia. Ua hoapono ia e kela mea koia mea kona make. Hookahi nae wahine i aloha i na Grimsby nei, no ke ano like loa me kona kaikunane i make he umi mau makahiki mamua uku i Italia; a iwaenakoau o ke aumoe o ka po, komo aku la ua wahine nei, a wehe mai la i ka ipuka o kona hulo paabao, hookuu aku la ia ia. Holo aku la oia i N,in i iiiandi; a mo ka home ole e hooluolu ai ia ia iho, me ka inoa ioo, be kipi, o hoaihue, eauwana w'leanano oia ma o a niaanei, i kokahi po, ma kahakai oia kahi i auwana hole ai, me ka manao e luu

poo aku a make iloko o ka moana, aka, lohe ia aku )a kekahi maa leo e uwē mai apa, he moku, ua nahaha; a e kaupa helo ia anai Kona holo aku la no ia i kahi oka poe-e iawaia ana, a loaa kekahi waapa, kona hoe aku la no ia; a aloalo mai la i na ohua a pao loa i kala. O keia poe, oDe Valena no ia ma kona maa ohua, eo haele nui anā i Goienne: O Galiada, oia kahi kokoke ioa, a malaila fakou i kipa aē ai e noho, a mahpe aku, āfāila; holo loa lakou i Guenne; a o Grimsby £aitK kahi a lakou i lawepa aku ai ma Galiada; Ua noho mau iho la no boi <āi ilaila, uo ki mea, aohe ana wahi e ae e iiele ai. -Ma ka launa mau ana me tia kauwa, hai ia 10814« oia, p ka wahine e paa mau ana o ka ka, oka wahine ia a ko lakou haku, ua puk pule nae. A mahope iho, ike kamaaina '.o* ana iho i lohe poho loa ai oia, i.ka inoa maoli o Helene. Ua manao na Grimsby oei, naaa ponoi no e hooika.ika e hoopakele ia Heiene; aka, ua hiki.e ae la hoi ua mau alii koa aeī/ nalauae hoopakele. O keia," wahi aua Grimsby oei, " ko'u moolelo; a owai la. oe a kuu haku maikai, ina, he manao oe e haawi mai ia'u i kou hoopunana maikai ana. loa oe e hai mai ia'u i koa inoa ōiaio, e like me ka'u i koho wale aku ai ma Galiada i ka po nei; alaila, e malama no au i kau mau kanoha a pau loa, a hiki i ka la o ko'ahopena."'

" Ee oiaio," wahi a Walaka,-" ua aie nui aku au ia oe. Owau no kela Walaka, i IHo ai i kumu noti e holo aimai koa aiaa aku; a iaa oe e makemake aaa e mahele pu me a'a i na poiūo a pau o kahi hoomoana kau», ala» ila, o ka pooo e loaa ia'u, e ioaa oo ia ia oe." , loa.paha aia malalo ma ka ili o ka hoaoa, lauai ko ai, a kamaiUo pu ai, ina, ua kukuli kofte iho o Grimsby i keaa. mau kuli, ahoomaikai aku ia Walaka, do kona olioli; aka, lalau aku la nae ia i na lepa o ke koloka. o Walaka, a hoomauiho .la i kona mag lehelehe, me ka olelo mai, " E ka oi loa. ? na kanaka wiwo ole, ua oi aku keia haoohano au i hoohanohano mai nei ia'u mamua o na mea a pau e pnne ia maiapa no ka'u mau puie. Aole no hoi i manao wale e e hook:'u mai ana ka lani īa'u i ka pomaikai o ka halār wai ana me ka haku lanakila o Sekotia ! Ua Ua manao kuu aina ponoi e lawe aku, i kuu ola nei, aka, oa hookiekie ia ae a'u e oe i ka handbano; Nolaila, ua make aoa nalo au i kuu aina; a i ola iki au i kou lokoinaikai, a me oe iho." " Alaila," walii a Walaka ia Grimsby, " o ko'u hoike mua keia i ka hooiaio o kō'u paulele ia oe. E ike oe, o kela alii koa opiopio e holo la mamua me Lede Holen, o Robert Bruce ia, ka hooilina Moi o Sekotia. Oka kakou hana hope loa aku o ka hoonoho ia ia muluna o kona noho ahi. A hikī ia manawa a i ka manawa e a« no hoi e hookuu aku ai au e hai i ko maua mau inoa ponoi."

Ua hauoli loa ko Gnmsby maoao, oiai, u& pau aku la kona maoao ia ana, he kanaka lci> pi; ame kona hoohaahaa ia. Ua pau ac la ke kuloa aoa a kooa poo ilalo. O Heleo ia Walaka ® kamailio ana me Grimsby, ua boolohe mau aku Ja no hoi ia i ke kamaiiio mai a Bruce; a i ua Holen Lei i haka pono ioa mai ai i kooa mau maka, i wale iho la no oia iloko iho ona, " ua kupono keia kanaka i ka lilo aoa i hoaaloha oo Walaka. He aoiani kilohi kona uhaoe, e hoelele aku ai i ke aka o Walaka iloko ooa !"

Hpopuka lea mai la nae o Helene i keia mau huaolelo, " Ke hoomaikai ae oeiau ika lani, no kuu ike ana i ka pono, a kuu mahele ana i ka hanohano o ke kanaka e like me oe." " (Jia kekahi o ka poe e kakaikahi loa," wahi a 6ruce. A! e Lede Helene, he kii oia a'u e hoohalike aku ai au i ke aeo o kuu olaana; no ka mea, ua kakau oia i kē ano o ke Keiki a o kona puo-" wai; a o ka hana kupono ia'o o ke ia mau mea iloko o ko'u poawai." O ka pane ana mai ia Broc«, he biiri' ole ia ia Helene, aka, oa hoike mai ia-oaĀ » Helene ma kona heleheleoa; a kikoO ia i kona lima ia Bruce, aolelo **'JOv hui pu ia kaua iloko o kooa' !ofctia hoa'ioha opiopio 1" Ia manavm, hui iamla.o: Walaka mfl laua. 'i .-. .o l" Nou ka maua mau mea i kamailia ih» : nei," wahi a Bruce, " a ina o,ko aloha ia, he kumu oo ka olioli. alaila, ua hoopomaikai ia oe. Na maoao aloha o.Lede Helepe ame a'u, ua halawai aku ia me kou a,o,a, hoololi aku maua i koapuuwai, he kuahu, 41. maluna olaila maua i hoohiki paa iho ai iko . maua alooho." " 0 ko'u olioli," wahi a' Wailuko, "ko aloha aku ia olua, be kaikuaana a he kaiku■ane; aka, he mea pono ia Heieoo ko manao mai, ua oi aku kuu aloha iaia mamua ae o ke aloha oke kaikunano. He aloha makua kekahi o'u, owau ka hope o kooa makoakaoe; owau kaleo o Sek'otia e hoomaikai aku aoa i na hooikaika maikai ana akaimoa 1 Aia oO' e kuu moi opio, e haawi aku no au i ko'a hooikaika oui aoa mā oa inea a paii loft 0 ho- : onoho aku ai ia 00 maluoa 0 ka noho alii' u kou mau kupuoa 1" (Aokipaui)