Ke Au Okoa, Volume III, Number 38, 9 January 1868 — E hoomanao e ka Lahui Hawaii. [ARTICLE]

E hoomanao e ka Lahui Hawaii.

E ka Ldna Hooponopono e:—Moha, oe. Nu kou ohiolu niaikai ana mai i ka'u man palapala oia na kolama o kau pepa. I ka Poaono iho nei, i ka puka ana mai a ka nupepa a M. 11. Wiui, holookoaia ae, a ua pai ia ma ua nupepa la ma kn olelo Beritania, ka'u palapala o fea la 2<i o Dekeiuaba iho nei. Aku, alia paha e olelo aku no nn oleio kapai a ka P. C. Jl. no ua palapala la a'u i unuhi ia. Aka, e uai iki aku an ia oukou i kekahi uiau olelo maloko olaila, " 0 ka lili a me ka iuaina mawaena o na lahui, oia hoi na ano awahia loa oka opu ino; a ke ho-a ia, he n.ea ia e alakai ai i ka hookahe koko ana, a i ka nalowale ana akn o ka aoao palnpalu, ka lahui ili-ulaula." E hahai ana no boi no ba nalowale ana o na Ilikini o Amen'ka Akau, a me kekahi poe lahui ili-nlaula e ae. He mea hoohuoi ioa i ko'u manao, i kaike ana iho i ua niauao nei o ka P. C. J1 a EI. M. Wini, e olelo ana no kela mea no ka hookahe koko, a me ka nalowale ana o " ka ilinlaula." Ua ike ia no makon e H. M. Wini a me ka poe i paa i ka punukuia e uhai mahope o kou plalform. he lahui palupalu no keia; aka, ua hooleaia mai uae k<>na mau aoao e ka olelo ae e ike mai na mana nui o ka honua ueī ia makou. He mea ano manao hupo, a haahaa no hoi ka olelo ana, " o ka aoao palupaln ka ili-ulaula ke nalowale ana; a aohe mea eae nana i kono mai, aka, na ka manao hu-ahu-a a me na opu ino. E olelo ana aa nupepa la, o ke ano nui o ka noho ana o na kanaka Hawaii me na haole, he hoomalinahua ae hoi i ke ano uloha. Aka, na ke -āu Okoa ka e hoanoninoni nei i ka manao o na kanaka Hawaii e noho kuee ine na haole ! Pe-laka. anei na ka Papa Pai Aupuni e imi nei e hookue i ka noho ana ona kanaka me na haole ? 0 ka Papa Pai Aupnui anei k? mea e hailiili uei i ke Aapuni, nia na poohiwi akn o Tia Luna Aupuni ? oka Papa Pai Aupuni anei ka mea Dana i hoopuka ae e koho i na haole wale no; a ihea ka hoi makou ? Ihea makou ? I kapua ea ika auwaa punana. Aole anei na ka P. C. A. i hoopnka ae ma kona manao pepa o ka !a 23 o Novemaba, e olelo ana o na iiaole wale no ka poe kupono kekohoia ma kahi e loaa ai lakou ? Aia ia, na ka Papa Pai Aupuni anei, a na na Knhina a me na Lnna Anpuni anei i hoala i keia mea ano

kue ia'u Hawai" Ponoi ? Aka, ke olela makaele mai nei nae na P. C. A. nei, aole i hoopnka iki oia i kekahi me#e hiki ai ke hoopii aku i ka lahni tnnoli. Ke hooikaika m.iu nei ka lnkou " i ke koho ia o J3a kanaka maikai i poe Lnnamnkaainana i kn Ahaololo —i poi kanaka maoli, ina he mi'a hiki ke loaa lakou; a i ole ia i poe haole." Ke hai mai nei ka animus (puana) a ka moe, " i poe kauaka niaoli, ina he mea he hiki ke loaa ia." Aole anei he ano kanaiua ko ua poe nei o ka Mvtrliser ? na kanaka maoli ? Ke hai nei au, he kunalna no, oiai, ke hoopuka mai la lokou i ka huaolelo, "inahe mea hiki ke loaa ia." Ina aole io hoi ie loaa, •alnila, na makehewa ka paha ka milionn dula a me ka hooikaika ana a lakou, a ke Kuokoa i helo mai ai i keia mau pule # sho nei. 1 Ua "lnhi n'a i ka ai a ka lio,"k#hooikBikaana, e honnannno a e hoomaikai ae ia knkon no na makah&i he kanaha a oi ae, ina aole e loaa ana kekahi poe knnaka maikai e kopono ai ke hele i ka Ahaolelo e hiki mai ana. Ua olelo mai ua P. C. A. nei. me he meala nae, aole lakou i hoopuka ae i kpkahi mea e kupono ai ia kukon ke noonoo aku i ko ano o ka lakou mau hoalaala. Aka, he wahi ano like ia me ke kannka kalaiwna, kalni i ka laau ana i insinao ni he pono; a iko hoi i ka pnlia, haalpīe lnau. Pelaīio ua Advtrtv>er nei, olelo mffa i kefenhi'fnea,"a ike ia akii'ke keo, hoomaikai hon ae la i kana hōopokn

ana, me :ku. huokamaemae a au | e j olelo pela—he hooikaika ka Ukou, i e ] ( , \ua kanaka maoli knpono no ka j .haolelo; a i ole ia i poe haoie wale no. A va , oka mea maikai loa i ka P. C. ■&, o ka ■ &ku i kana mau hnaolelo me ia iho n 1 e p U !u ai. Me he I,'iea la, o ke kumu , j hoole mai ai i na kanaka maoli, ma olelo no ia 011a P. C. A. nei, "0 kekah, pne kanaka (Hawaii) i noho lnnamakaainar ia Dr , ~a ,„ a . kahiki elua ame ekolu, he poe j; >e maoli ia, ekue.nna i na kanawai o Ka noho'na inaikai a roc ka hoomanaj ahe |p () g e jmi :i na Ina oihana aup ni." Owai p ne an e olelo nei ekn Advcrtixer ? E*haij n;i i | ina ua ike niaoii oe ia lakon. A ina j|^ e maoliia ia poe e kue ana i na kanawai c noho'na maikai ame ka hooniana—he k llmQ ane j i a e hoole he kupono o ka ' 10 ] 0 aDa 0 kekahi poe kanaka Hawaii eae hole : man Lnnamakaainana. Inaeluaaeki eiia paha hua oka punaua e kiko ole, heK IJinl . a „ e j i a e pan ai na hua holookoa o ka 6 U |> a aa i ka hna-aelo? • .1 E olelo ana no hoi ua j2lcer't! ,ernei, inae hoomau loaia k« animus o na i alakou % hoohiiika nei, iba hoomoakak:: ' .L*. «- eluila, he mea kupono ka i kel. a me I mahina ko, ke hoouiukaukau m: i i mau ali koa no lakou, i makankau ar ka nt> k»haunaele a kak(ju e hoonka aku*ii malniy; o ko lakon inau waiwai, a me na yla o ko lakou niau ohana. A o ke(a ame keia anonni e. e hoonoho mau mai i mau ma ko kakou nei awa e malama mau i ua pomaikai o ko lakou mau kanaka e noho nei maanei.

Aka, ke ninan nei an in kakoa, " He laliui anei kakou i maa i ka hoohaunaele wale aku me na knmu ole ? He luipo anei kakou' e aa abu ai e ale maka ia ? Na kakou auei e j hoonioni nei i ke aiio o ka n»ho aupuni ana? Aole ! aole kakou he poe mu ai alna, e nali- j nali akn ai o ka pau loa mai. He poe ka-' kou i noho ia e na manao oluolu a rne na manao aloha. Aohe kakon he poe hoomahni aina. He noe kakou i kaulaimi k& Uikomaikai—ua kakou ua hulilau * wile ia ika mnlihiui, a na kukou no iioi i;a u'meke i hamama mau i ka malihini maalo.' Aka uue hoi, i ka manawa e hoaoia ai ko kākou mau pono me na pomaikai e hooliaiki ia ma ke kamailio anu nia ka Ahaoleli), he kumu a he mana hiki no ia kakon ke kamailio. I mea aha keia hoopii hehena a-ka i*C . lo i-tatwn a icar vcmscl lo prolecl lhc inlcrēsts of ils subje• fs, (e hoonoho i moku manuwa j aijjlania i na pomaikai o kona Aia mahea kahi i malania oleia ai na poimiiki. na lianaka o na aina e malalo o ko ».!ikou mau kanawai, i hoopii ai i inannwa ? Aka, ina na pan na pepa a na Luna Hooponopono o ka AJcertūer i ka ai ia a me ka nalinali ia e ka elelu a ine ka iole, ai.\ na m 'iuwa o kj. moku Oloe, a me ka 'noku ilaau 1 ke kua o keia mokupuui. . \ Ko Pon'oi.