Ke Au Okoa, Volume III, Number 39, 16 January 1868 — Untitled [ARTICLE]

I keia pul" iho nei, ua hoop.uka aku makou, e waiho aku ana makou i kekahi mau kumu a makon i manao ai no ka poe i kupono ka hele ana mai i ka Ahaolelo o ke'kau ae-uei.e hiki roai ana. Ua hoopuka ia ma ka Pauku 61 o ke Kumukan? - "wai. i haawiia e ko kakou Moi Aloha, ke āno oka poe hiki ke ae ia e noho i poe Ltmnma.kaainana ms ka Mana Kan Kanawaī; a penei ka olelo ania o ua pauku la :

" Pauku 61. Aole no e kohoia kekahi Lunamakaainana ina he punule ahe hu-po-'paha, ake ole ia, he kanaka malalo o. ka.Moi, a ke hiki ole aku oia i na makahiki he iwakaluakumaihakahi, a ke ike ōle'hoi i ka helnhelu a 'me ke kakaulima, a ke maopopo ole hoi iaiaka. helu waiwai, akē ole hoi oia i noho tna keia Aupuni i ekoiu makahiki,. a o ka makahiki hope mamua iho o kona kohoi a ana; a ke ole īoi oua. waiwai Aupuni e mee 'me daia, »<t 1 ble ia, ō kona k>aa nae i kela makahiki keia makahiki, aole i emi malalo o na dala he elna haneri.me kanalima, i loaanoloko mai o. kekahi waiwai, i o kekahi hana kupono ma ke kanawai paha." Aia, ke ike ae la kakou, a aia a kulike me na mea i olelo ia ma keia pauku, alaila, hiki i ka mea a kakou i manao ai e koho aku ke noho i waha no kakou ma-ka hale hanohano oko kakou Aupuni—ka Hale Ahao.lelo. Ma ua Pauku nei, ua kaupaleia ka poe hehena ano hupo, a me ka poe opiopio i hiki ole aku i ke kanaka makua ana; ua hookaeia mai no hoi ka poe i ike. ole i ka heluhelu a me ke kaka:u ana, a pela no me ka poe i noho kamaaina ole maanei; aua hoole, pu ia no hoi me ke kanaka ane ilihune i hiki ole aku kona mau waiwai paa i ka elima haneri dala, a i ole ia o kona loaa makahiki, he elua haneri me kanalima no ka makahiki. Ua maōpopo ia kakou, aia a hooko ia na mea a pau oloko o keia Pauku o ko kakakou Kumnkanawai, alaila, hiki i kekahi mea ke hoopakika mai lilo i Hoanoka Mana kau Kanawai no ko kakou nei Aupuni; a ua noeau no paha ia noonoo ana. No ka mea, he wahi no e hiki ai i na kanaka Hawaii a me kela mea keia mea i hookipa mai; a he mau palena no hoi i kau ia_mai, ina e. makemake ana ke kanaka e lilo i Lunamakaainana, alaila, e imi

mua ke kauaka i keia mau mea i kupono ai 110 ke kulana. Ua haiia maj ia kakou ka poe hiki- ke . ■nr-S~ " V~V? anei he mea kupono ia kakon ke kaa® iho i ke ano maikai a me ka ole o na " waha olelo " akakou e hoouna' aku ai i ka Ahaolelo no ko kakou maluhia a me ko kakou mau pomaikai ? TJa hai aku makou 1 keia pule iho nei, ua hīlīaai nui ka moeiahi o ka maluhia o ko kakou mau kanawai maluna o ka loea a me ke akamai o ka poe a kakou e hoouna aku ai i mau waha no kakou—-amalunao ua poe la i hilinai nui ai ko kakou mau manaolana nui do ko kakou mau maluhi£ a uoho'na pomaikai ana, oiai, ina e pakauakee ka lakou mau kau aua i na kanawai, alaila. " E pilikua waha anei ka opeope," a ka poino maluna o ko kakou mau hokua; a e ohi anei hoi kakou i ka hua o ka Inlu ana a ka poe a kakou i hoouna aku ai. - 'Ke hai ae nei makou i ka poe koho, -e koho a e lawe i ka balota o ke kanaka maikai i Lunamakaainana. He mea mau no ma kela a me keia wahi, he nui no na ano kanaka e piha ai keia honua holookoa; a pela no iioi ma na mahinaai a pau, aole e hiki i ka palaoa ke ulu ae, ke ole e oilo pn ae me kekahi mau nahele e ae, e hookumimi ae ai i ka ulu ana ae a ka mea i manao nui ia. Pela no hoi ma noho'ua o kanaka, he kanaka ino no leekahi a he kanaka maikai no hoi kekiahi. He mea paakiki no ke kiei ana aku e halo i na manao o ke kanaka iloko o na ke'ena poliuliu e ke kino: aka, he mea hiki no hoi ia kakou ke uhai aku ko kakou l maa mauao he kanaka maikai, oiai, uana | "haua maikai kupono, hiki ia kakou ke jpaulele aku, e hoike mai he kanaka maijjsi oia; a na na jiana maaua, pakauakee a lauwili e hoike mai, he kupono ole ke - hilinai akn kakou ia kanaka, e kau mai he kanawai pono a he kanawai hejvra paha—ua noho mau ia kakou e na manao kanalua no ia ano kanaka; a e kahulihuli mauia no ' oi ko kakou mau mauaoJana, he pono _ ha a he ole paha. Na kumu no nae e komo mai ai na mauao kaiahi'a, no ko kakou ike mua ana, he ane -pono ole no ia ano kanaka mamua. Ke- - kahi knmti no hoi o kakou e ike aku ai i ka maikaiio ke kanaka, ma kona ano pono a akahai o kk manao a me ka hana ■i katutka pono i makau ai oia i ka hooli&ukae ana akU i kona mau lima i ka hana aila i-6a kanawai hewa—i'kanaka akahai, i ku iho ai oia me ka noonoo akahele i ke 'o lee kanawai ana e manao ai paha e hopuhopualulu i ka hoapono ana. 0 ke kaUaka'o keia ano, aole no hoi makou e hoopoina i ka i ae ano haipule, ua Kupono ia lee hele mni i Lunainakaainana. O kekahi mea knpono no hoi e holo

mai ma ke ano Luria, o ka mea i kunipaa I ia ike alolia aina. He mea mau no ika noho ana o keia honua. he aloha wale no kela a me keia i ka aina hanau; aka, na ike ia no nae kekahi poe e knai a e kipi ana i ko lakou aina ponoi iho no kekahi mea pau koke ike ahe aka makani. 0 ke kanaka nae i hahana paa loa ke aloha aina i kona aina ponoi, a me ka aina o kona hookupa ana, aole e hiki i na momi 0 keia ao, ke kono aku iaia e kumakaia i ua aina la, oiai, ke kumakaia oia i kona aina ponoi, a i hooipo ai paha, ua ako oia 1 ka mu-o o ka nlu ana o kona aina; a e aho iki kona ike ole i ka -uwiuwiki a ka malamalama o kona la hanau. Ke i ae nei makoa e pono e komo ke aloha haliana o ka aina iloko o ka Lunamakaainana e komo mai ana i keia kau ae, i hiki ole ai iaia ke apono aku i na kanawai e hoohulihia ai i na malnhia a me na pomaikai o kona aina ponoi a hookupa paha—i hiki ai iaia ke nana ae ma ka palalaha. a me

.^na| mauna i kamaaina iaia, ka waiho lahalaha mai a na kaiaulu i'maa i ka hehiia e kona mau kapuai, na kualono i kupinai mai "na leo, ke poha aku kana mau kahea ana, a me ka waiho lahalaha mai a na kaikuono i eha ko iakou mau ili i ka holo' ana a kona waa; a i iho anei ka mea i aloh'akupuni i ka aina, aole ia e hana i mau kanawai e hoopilihua ai i ka poe hoa o ka aina; a e apono hoi i na kanawai e kue ai i ka noha'na maluhia mai o a o. Ka mea i maa mau i ke ano o na kanawai, he Luna kupono no ia na na apana e hoouna mai ai. Oiai, a maa mau kekahi i ke ano o na kanawai, a me na pilihua a

kekahi mau kanawai.e hana akn ai inaluna oke anaina, alaila, he hiki ia mea ke noonoo iho a kalana ae kona. wahi noonoo kanaka, me ka ike iho ma keia a ma kela man wahi o keia a me kela mau kanawai i hoohaiki a i hoopalahola ae ai i ka pomaikai. Ao ka mea i maa mau ike ano ona kanawai a me na hana ana akn a ia mau kanawai maluna o ka lehnlehu, ua loaa iaia ke aweawea ike e hiki ai ke hoopuka e hana i mau kanawai hou, a i ole ia e hoololi, a e hooponopono. hou ae paha kekahi mau wahi ana i ike ai, ua ane hoohaiki a hoopilihua paha ikalehulehu. 0 keia mau m«a a makou i hahai ae la, a me kekahi mau kumu e ae, e like me ke kupaa o ka manao, a ike aku'Hia ka mea knpono, alaila, haliu aku—he mau mea kupono no keia na ka lehulehu e noonoo ' 0 ke ano"hae o kekahi mau Luua hoia mai nei, ma ka pahee o na kamailio kakahele ana imua o ka poe e koho mai ana, me ka olelo e hele ana oia i kae Ahaolelo e hoopau i kela a e hoonoa i keia. 0 kekahi poe no hoi, ua hele mai me na manao hoopaakiki kupono ole i iike ole me na rula o ka Hale; he poe e paa makehewa ana mahope o ko lakou manao, me ka ike no he kupono i ka pomaikai o ka lehulehu na mea e weheweheia ana. Eia nae, hoopaa no mahope oia manao hoonahoa. Ke ae nei makou i ka poe koho, aole e hoouua mai ia ano kanaka i Luna, aka, e hoouna mai i ka poe hiki ke -koiawe oleia e na ulaia ame na lealea o ke kaona nei; a o ka poe e malama ana i ka hanohano o ko lakou liulana, ma ka noonoo ame na hana maikai. Aka, mai haliu aku nae na kua o ka poe koho i na luna, no ka mea, e like me ka. lono lauahea, ina e koho ia kekahi mau luna. a hoolohe aku ma ka pololei maoli; ina paha na kekahi poe-e ae, a na na Kuhina e wehewehe mai, he poe hoopilimeaai lakou.