Ke Au Okoa, Volume III, Number 40, 23 January 1868 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

Eeaiia ia ke Panaaa i bookflle poiolei ia'i keia lahui imua ? O ke Panana, b« mea paahana Eiiaikai ia, e kokua ana i oa kapeoa moku, ika book6M ana i kona mokn, mai kekahi aiaa a i kekli&i aioa, a peia no hoi me ke kaoaka helo cuk« oihanaana aina, hoolako mua oia i keia mea a loaa, alaila, hele aku oia e aaa, ina he aioa i haawiia mai naua e ana. Aka, aole nae pela ko'o manao, o ke Panana maoli. Oka Baibala ka'n Panena i hoohalike ai, a i manao ai hoi e hai aku imua o oukou, i hiki ai hoi ke hookele^pololei 1. O ka naanao e loaa ana i keia ishai, ma> hope mai o ka hoolahaia ana o ka Baibala. 2. O ka loaa ana o ka maluhia i keia.la» hui, ma ka hoolaha ia ana o ka Baibala. 3. O ke kau ia ana o na kanawai kopono, ma keia Aopnoi. 1. O ka naaaao e ioaa ana i keia lahui, mahope mai o ka hoolahaia ana o ka Baibala. Loaa anei ka naauao ia. kana e ke ' keiki Hawaii, a me oe hoi e ke kaikamahine, a me lakou nei ae no boi na hapa haole, a me oa hapa eleele hoi i keia manawa, ke ole hoi he mea naaa i lawe mai, a hai mai i ka Baibaia ma keia Aupuni ? Aole ! Aole loa oo ! ! Ua lawe mai na kamu a kakou, a bai mai i ka olelo a ke Akna, oia ka Baibala, a me ke ao pu mai no hoi kekahi i na hua palapala he 12, ma ka olelo Hawaii, ihiki ai ia oe ke heluhela, a ke kakaa lima hoi ma kaa olelo ponoi iho, a me kou ao pu ia mai hoi kekahi ma na mea hohonu o ka naauao, i unuhi ia mailoko mai o na bnke haole. Ake ike nei kakou i'na Knlanoi i knkulo ia tna keia Auponi, oia ke Seminary ofLabainaluna, ame ke College ofKapunahoa, a me na kula malalo iho, oia kekahi koo nui e paa ai keia Aupaoi; o ka hoolaha ia ana o ka naauao, a i hiki boi ke heln pa ia me na Aapuni naaaao o ke ao nei, xtk loaa -ka naaoao i keia lahoi, ma ka lawe ana mai a na knmu a kakou i ka Baibala, oia o A Tatina a me Binamu,- na kamu i hiki maa mai i ka \ra naanpo o keialahui, a ao pu mai no hoi kekahi i ka oaauao a me na pono Uhane, Stc. 2. O ka loaa ana o ka malahia i keia lahui, ma ka loolaha ia āha olta , BaTßā7ifr O ka maluhia hookahi ka mea nui, ina e loaa i kekahi Aupuoi ka malohia, mamoa'o ka loaa ana o kekahi maumea e ae, aolenae he maluhia, aa pomaikai. Ua ioaa kamaluhia ia oe e ke keiki Hawaii i keia manawa, mahope māi o ka hoolaha ia ana o ka Baibala, oia hoi mai ka A. D. 1820, a hiki i keia manawa a kakou e noho nei. Aole i loaa ka maluhia i na kupuna o kaua i hele aku la i ka aoao maa o ka honua, aia no lakou e noho ana iloko o ka pepehi kanaka aku, pepehi kanaka mai, kaua aku, kaua mai, umi kamalii aku, nmi kamalii mōi, ame na hewa e ae ho nui wale ako, malohia anei ko lakou noho ana ? Aole ! Aole loa no!! A pela anei kaua eke keiki Hawaii i keia manawa, aole pela, he keiki au i hanau iloko 0 ka pono o ka ke Akoa olelo, a ke kaenanei no ao i ka maluhia o keia manawa, ma kon lohe ana i na makoa, i ka hai mai i ka ino o ko lakou noho ana, a no ia maluhia, ua maiahia kouu waiwai ponoi, a meaa mau loiai. a me aa mau holoholona, ua maluhia ia maa waiwai i keia wa, i na kaili wale ia, be aihue ia, e hiki ke hoopiii ia ma ke kanawai o ka uina, a e hoopaiia oia, a no ia maluhia, ke komo mai nei na waiwai he nui ma keia Aupuni, oia ka lole a me na waiwai e ae he nui wale aku, &c. A ke oliolj.oei ao no ka malohia o ke Anpuni, no ka hoolaha ia ana mai oka Baibala 1 keia lahuL 3. Oke kau ia ana ona kanawai kapono, ma keia Aupuoi. Ma ke Aoponi i loaa ole na kanawai kupopoao, aole maluhia kona noho ana, e like me keia Aopuni mamua aku o ka wa ia Eaaehameha 1., oia paha ka wa ia Kalaniopoo, ke 'Lii o Hawaii, ame Kalaniopun, ke 'Lii o Maui nei, aole maluhia ko lakon noho ana, no ke aha mai keia ? No ka loaa ole ana o na kanawai knpono e maluhia ai ko lakou noho ana, kaoa aka, kaaa mai, kne akn kne mai, no ka naanpo a me ka hawawa maoli, aole he mea nana lakoa e ao akn, a nolaila ko lakon kue aoa kekahi i kekahi. A no ka loaa ana kekahi o ka Baibala i keia lahui i keia manawa, nolaila mai ka laha ana o ka naaaao ma kela auponi, a me ka maluhia o ko kakou noho ana, a me na kaoawai kopono maluna o keia lahui. Ma keia manao o ka Baibala hookahi ke Panana i hookele pololoiia ai keia lahui imua, a ua ao pu mai no hoi lakon nei ae i ke ano o ka noho ana, a me na mea pu hoi kekahi o kela ao, &c. E pili ana hoi ika pono oka uhane. Ua paa me ka mahalo. J. KoiatLoA. Lahaina, lan. 6, 1868.