Ke Au Okoa, Volume III, Number 43, 13 February 1868 — Ka Hana Naaupo o na Poo Aupuni. [ARTICLE]

Ka Hana Naaupo o na Poo Aupuni.

E Ke Ao Okoa ; Aloha oe : I ke kakahiaka o ka Poaono iho nei, i ka puka ana mai o ka nupepa Kuokoa; ua komo mua oo iloko o'u ka hauli, o ua pepa Ia a me ka P. C. A., kona hoa o ka umeke a me ka ipukni hookahi ; e puka mai ana luua me na olelo hoinoino i ke Koho Balota ana ma Honolulu nei, 110 ka mea, ua puka ole na Luna a lnkou i hooikaika ai ; aole me ka lakou mau halawai nialu wale no e ko ana i ka manao o kekahi mau hoahanau o na luakini ; oole wale no hoi me ka hooikaika haiolelo hakukole ana, aka, me ke pohue aiai o ko lokou mau kakai. Aka, e apa aku ana ua poe nei, me ka olelo aku, " Ka Hana Naaupo o na Poo Aupuni." Owai na Poo Aupuni? 0 na Kuhina. I ke kakahiaka Poaono, ua pai ia kuu paln pala ma kekahi npana pepa ; aole nae ma ke kouo ana mai a na Poo Aupnni, a keknhi Kuliina hookahi paha, aka, ma ke koi ikaika.ana mni a kekahi Luna hooikaikn, ua ae aku au e hookomo ia ua pulapala nei a'u ; aole au i konoiamai e kakau i kela pnlnpala, i mea e hoino ai a e hapala ai, he lahni ino o Amenka holookoa, (penei au i hoike ai ma ia palapala, aole au i hana ino ia Amerika hoolokoa.) " £ kapae ae i ka balota oia poe, a e lawe i ka balota a ka poe haole Amerika. (no ka mea, nole lakou i kukaikahi) i aloha a i hookupa i keia nina a me kooa lahur." Aka, aia ho mau kukui o-a ilnkuo keknhi poe o lakou e noho nei. O ki la palnpula i hoolaha ia, nole i komo ko Aupuni ma ia mea O na lilo a pau ka hoopuka ann, na kn ba!ota no o Knpena Loke ma i hookaa ; a ina e makemnke ana oe e ke Kmkoa a me ka P. C. A , a Wini « iko i ka oinio, oohe o ka pnlau me ka hoopunipuni, e like me ka olun e hoopuka nei, an komnhia ke Aupuni ma in mea—e ninau «e ko olon mau Luna Hooponopono i ka poe o ka balota o Kopena Lo-

ke ma, na lakou i uku i na lilo a pau o ke pai ana i kuu palapala. Ke kumu nui nae nana au i kono mai, no kuu Makee Aina a me kuu Makee Alii. Makee Aina ! ua kupono no ia mea ia'u, a aole ia H. M. Wini, ka Luna Hooponopono o ka P. C. A„. a me Rev. L. H. Gulika, o ke Kuokoa\ na mea i hookupawale noiaHawaii nei, me ks Dala Mana Loa ; a puka aku laua mai anei aku, aole laua he mau kanaka Hawaii, aka, he māu kanaka Amerika. Ika la e hiki roai ai ka a'e hewa a me ka pakaha \vale, alaila, aole e hulimai ana laua mahope o Hawaii nei, me ka hoopoka mai i na huaolelo e like me ka Henry Martin Whitnet (Wini.) olelo ma ka pepa o ka Poaono iho nei, " Hawaii no Hawaii! " Aka, ke hiki mai ua la la, e neenee koke aka ana laua, a malalo o ka eheu o kela Aeto, noho mai laun—okikahahana ! Oki ! Na'u kekuponoe makee, e al»ha, me ka hookamani ole, ka mea nona ke kupuna i eha ai ka ili i ke kawa o Nuuanu nei; a mai kaupena mai i hoopuni ia ai, i omai ai ka inoa o kekahi hulu makua o'u ! Makaek Alii, no ka mea, he kupono no ia'u ke makaee, a ina kanaka Hawaii ponoi; a ke īilf no hoi, i ka manawa e olelo inoia ai ko kakou Moi, (aohe hoi a kona man hoahanau, ua hala e akn) "he poe lopa no na alanui 0 Honolnlu nei. Ana lakou no hoi i lawe mai ka olelo, " E hoomanao i.ke Akua, a e mahalo ika Moi !" (?ear God & honor the King.) Ua olelo ino anei kekahi meama ka olelo ama ka palapala iko lakon alii ? Ua hanai aku anei kakon ia lakou i ka akia i pnka ai ka lakon man olelo hoinoino i ko kakou Moi ? He hana hewa anei ka ko kakou Moi e ola nei i hana akn ai i kekahi haole Amerika, alii. mokn paha, a mau Lnna Aupuni paha i hiki ai i kekahi o lakon ke olelo ino i koliakou Moi; me ka honlnulu i na manao e lawe aka i ko kakou nei one lauena ? I ka wa e lohe ai kakon Hawaii i keia inan olelo ino i ko kakon Kamaleihiwa me ke kumn ole oia olelo ana; aole anei e komo mai ka manao anoninoni ilōko o kakoa no kekahi oia poe ? Aole anei e komo mai na mar,ao kanmaha iloko o kakon, no ka olelo ia he poe lopa na mea a kakon e hiilaniia ai maluna o ko kakon inau poohiwi; a ka poe hookahi na lakon e kupono ai ke kanin ana 1 ko kakou man lae ? Ka hiwa—ka lei a kakou e na Makaainanā, lie poe lopakalakou ! Ka nku ia a ka ai i noho ai i ko hale I Ua ike no paha ka Lnna Hooponopono o ke Kuoleoa, o oe hoi o " Ke Au Okoa," aohe ae hoi aka P. C. & no ke ale ia; a o oukou pn 110 hoi o ke GazeWe; aheaha hoi ko onkou mea i hnna ai ? Aka, i ka loaa ana ia'u o kahi e hiki ai ke hoike aku ika lehulehu, ma ke koi ana mai a ka luna o ka balota o Kapena Loke ma, ua ae akn e hoolahaiana mea a'u i ikē ma ka nupepa Piladaelepia. Heieouwalo. Unihepa, Honolulu, Feb. 11, 1868. P. S. Poaleolu—l keia kakāhiaka, ke ike nei au, ua laha holookoa na palapala ino nei ma ka nupepa haole Aupuni; e heolaha ae oe a pau ia palapala—a i ole oe e hoolaha, na'u no e kalaī aku e like me ka hiki. Heleouwalo.