Ke Au Okoa, Volume IV, Number 19, 27 August 1868 — Ka La Sabati a me na Luakini o Honolulu nei! [ARTICLE]

Ka La Sabati a me na Luakini o Honolulu nei!

Uelu 2. Haele mai maua makai mai, a e man ana ana no ke alo-alo a na wahi ipukukui, ike o Uleali, me ka manao no e loaa kau wahi mea e hookui mai ai ia'u no ka maluhia kupooo o ka la Sabati ma Honoluiu nei. Aole no i eroo, makai mai ike aku la no ua oUkali i ka alapi o na waha o kau Pake e namu " kini mahu-!o hailamu hai la!" A i mai la uawahi Ukali nei, " No ka alamihi hoi ka'a i lohe ai i ka alapi o ka waha, eia ka hoi o ka poe Pake no hoi kehi. Ka ! ua ike au i ka laua la mea e alapi mai la; me he mea la, o na wahi Pake kela e hoopaapaa nei maloko o na nupepa nokaLaina Mokuahi ! Hu.aole eiaikai io no ka Laioa Mokuahi, no ka mea, hikiwawe kukini ka lala mano, pepeiao laau. Aka, o ka la kupouo aoei keia e kamailio ai no ia mea? Aole na« o lakou manao nui ikeia la, a aia wale no o ka la e kuwelu ai na kihei-keokeo o lakou, a e kakani ai hoi na pa piula i ka hoonani ana ia Lama Nui. Makai mai, ma kahi mau hale Pake' mai, pnpuka tnai la na uwabi ane hohono me he mea la o " Ka uahi paha oe o # ka pauku ko-aia, I ho-a īa ai o na iwi o ko makou mau kaiknnane!" Ninau mai la o Keohi, i ke kumu o keia ea hohono, a hai aku la, he uwahi o ka opiuma a na pakee puhi ana. " Ki ! kenakena ino maoli kela mea a kekahi o ko kakou kanaka Hawaii e hoomahoi. nei! Hoopapau akn paha ia mea, pii ka loaa," wahi a Ukali. Iho loa mai la maua ma ke alanui Nuuaon a huli oku la ma ke alanui Moi e pii pololei ana i Kawaiahao. Uat.no anoano la pule no ma ia wahi ia bora o ka la, oiai, na makili ae la ka la, a o ka hora eiwa paha ia me ka hapa. Pii hele wale aku la no maua, me ka nana mau no o Ukali mao a maanei i loaa ai paha kaDa mea e liookui mai ai ia'u no ka malama ole ia o ka Ia Sabati. A no ka loaa ole paha o kau wahi mea iuao Ukali e hookui mai ai, ua hikiwawe aku la maua i ka luokini o Kawaiahao Ma keia wahi o ko maua hele ana, a ku ma ka ipuka oia hale eehia, ike aku la o Ukali i kekahi poe wahine, mamua ae o ko lakou komo ana aku iloko o ka luakini, ua ane hoonoho iho lakou mawaho iho o ka luakini, a komo aku iloko. I mai la o Ukali,' ka ! hilahila uo boi au. Ua kaulana kakou he lahui hikiwawe o ka naauao, ike i ka Baibala, ike heluhelu, a me kekahi mau mea e ae e ukali aku ana i ka noho'oa naauao. A eia wale no, kekahi hapakue a'u i ike no ka hele ana o kekahi poe .wahine i ka pule. Oia hele~no; aoke kokoke aku hoi ia e.komo iloke o ka luakini, ka noho iho la no ia i ka wa a ka lehulehu e komo ana e hoopau i ka pilikia hanawai. He hana kupono ole ia o ko kakou mau wahine e .hana ana pela. loa paha he poe wahine haole kekahi e hele mai ana, a ike.ia mauj)ana ana, ane maimai maoli ko lakou naau. O aha no la hoi ka hana ole ia inea i ka hale a pau, a heie mo- - laelae wale mai no a komo i ka luakioi. He rula maikai ia o ka noho ana o ke anaina mai o a o, no ka mea, ke pii nei kakou ma ka noho'oa maikai. A ke hai aku nei i na wahine ane hana ia naau mea kupono ole, eale i keia. apu olelo a'u, a e hele aku mai hana hou pela. O ka lohe ka pono a malama iho !" I ka maua komo ana aku, e kani ana ka leo hoooani o ka ogana nui o Kawaiahao; a i kā hoi aoa iho i ka leo halula, puiwa o Ukali, a hoonene iho la e holo iwaho me ka haalulu, aka, paa ia'u ka hipuu o ke kihei ona. Pau ke knni ana o ka ogana, a ku mai la kekahi kahuna, (aole o ke kahnna mau oia luakini, j □o ka mea, ua hala oia i ka hoolana i ka ua okiukiu o Makawao,.) a pule mai la; a pau na himeoi ana, haawiia mai la ke poolelo. E heluhelu ia aoa no ke poolelo, komo maiana kekahi wahi kanako a me kekahi mau wahine; 0 kahi keonimana me ke kamaa uwi, e haukawewe wale ana kela iluna o ka papa hele. Huli mai la kahi Ukali, a olelo mai la ia'o, " Ha ! aloha aku la au i ka papaheie e pepehihele.ia la e kela wahi kanaka !" Ninau aku la au ia ia i k»na olelo he pepehi hele ia ka papahele e kahi keonimana; a pane mai la ua wahi Ukali nei, " I ko'u manao, ina aole o ka papahele i>ela e alala la malalo o ka wawae o kela wabi keonimana; o na naonao ka paha kela e uvci la, no ka mea, he lohe aa i ka oleloia no na kamaa lele o Keaka, he uwe ka naonao a haalelewale. La mahalo no au i kela wahi keonimana, mai luna a lalo o kona mau'lole aahu; aka, o kona kamaa ka'u mahalo ole, aolo no ka luku wale no i na nonanona; aka, nona ae pa&a ae i ke kahuna la, ko kali mai la a noho iho ua wahi keonimana la, no ka mea, ua lawe ia ka manao o ko anaina e ka uwi o kona mnu fcu. 0 aha no la hoi ka noho iho mahope nei, ke liele no ia a mua loa. Ka ! ua hoomoamoa no paha ia i ka uwi o Knmaa, a ia nei e kuupau ai. Losa no nae ke anaina nui nana e hooiohe ka himeni pepehi naonao ana a kona mau kamaa. E komo n.ua ia mai no hoi pnha e ia mamua o ka pule ann, ina no la hoi, aole e hoopilikia ia ke anuina pule. Ina no'u kelamnu kamaa hele pule, ina ua olelo aku au i ka mea humu kamaa e hoolawe aku oia i ka uwi, a o koe moi ka palanehe; a 1 ole i 010 ia mamua ae o ka hoomaka ana o k'n pulo wnu e komo niua mai ai a noho. A aia ke naua mai la oia i hopo nei, ina paha he nana aku ke nnaina holookoa ia ia. Ka ! keukeu no hoi ia oe. Haoa keu kumekai \iou kamaa; hoomoamoa oe i ka uwi; a ma-

oao iho paha oe o ka papa hele o Kawaiahao nei kahi ou e hana kulikuli, hooue, hoonakeke, hoowalaau, !boolawe i ka manao o ka !e--hulehu, a e hookano ai. O ! ina be mea hiki ia'u ke boouna aku ina iole oie ūa elelu, e akiaki a e nalinali i kou mau kamaa i oei po, ioa ua hoouoa aku au ia'u mau puaa ai uwi!" E hele ae aua keia mau olelo a Ukali e ane nui loa ae ana, upoi e ia aku la e a'u kona waha. I ka meha ana iho, a hoomaka mai !a ke kahuna e hai hou mai, aia boi, komohou mai ia kekahi poe he leKulehu wale me ke kamumu ana o ko lakou mau kapuai; a ua lawe pio-o hou ia no hoi k(vroanao o ka. lehule.hu e noho ana. Aole no nae he mea kakaikahi wale no keia, aka, he n»ea mau no e ike ia nei ma na luakini kanaka Hawaii. A oka hoopau ia ana o ke komo hope ana, a me na hāna hookamumu wale mahope iho o ka haawi ia ana mai o ke poolelo, he mea nui no ia e hoomaopopo ia ai e ke!a a me keia mea hele pule. (Aole i pau.)