Ke Au Okoa, Volume IV, Number 23, 24 September 1868 — Ia Akeike. [ARTICLE]

Ia Akeike.

Ua olelo oe penei: " Nolaila, eia ka ninan ia kaua, na kanoha no anei o leau e koho i hope no luda ? Aole paha kaaa i ike i ko lesn apono ia Matia i Aposetolo, me ka hele pa o kona uhane me ia e haiolelo ai, a e hana mana ai. Aka, ke ike nei kana he poe e &e ka leau i koho ai i Aposetolo, oia hoi o Paulo, Barenuba, Sila, Apolo a nui wa'e. He poe kuokoa loa keia, aole no ka heluna umikumamalua." No kan ninau, " na kauoha no anei o lesu e koho i no luda," ke pane nei aa e like me ka'o i hai inua ai, aole i kauoha o resn ma kana olelo ponoi ana, aka, ua pani ia ka hakahaka o luda e like me ka mea i wanana ia e ka Uhane Hemolele ia Davida nona, a oia Uhane Hemolele, na hookahi no ia me lesa. Ke olelo nei oe : " Aole paha kaua i ike i ko lesu apono ia Matia i Aposetolo." No keia mau olelo au, e hoole loa ana no anei oe i na olelo i hoike ia ma Oih. 1:26, i ka i ana, " Hailona iho la lōkou, a lilo ka hailoiio ia Matia; a helu pu ia iho la ia me na Aposctolo he umikuniamalua." Ke ike nei

an he ano hoopahaohao wale no kela ninau. Me ba manao e hookui ano e me ka hoololiloli ina pono wae Aposetolo ana i mea ano ole, & pela no ke ano like o kan mau olelo pane i ka'u mau knmu paio, a pela no hoi ka paio mai a na ekalesia i loaa ole kolakou kahua mai na aposetolo miai. No ka mea, oiai, ua ike no oe ua hakahaka ka heluna Aposetolo he 12 ma ka make ana o luda, a ua lilo i 11. A oiai ua ike no oe ua make o īesu, a ua hoi aku oia i ka lani; a e like me ka wanana i haiia ma ka waha o Davida ka mea i hooulu ia e ka Uhane Hemolele e hoike i keia wanaua i mea e hookoia ai i ka wa mahope. A oia wanana ana, na kekahi no ia o ke Pookolu Akua i like me lesu a i hookahi me leso. A oiai ma ka wae ana a- ka 120, e hooko i ka mea i wananaia e ka Uhane Hemolele, ua like no ia me kona makemake a me feaua kauoha; a oiai me keia mau hoike koikoi a pau, ke ninau nei oe, "Ua kanoha no anei o lesu e koho i hope no Inda ? Kahaha ! loa au eka makamaka naaui keia ninau au. In& na na Apcsetolo, a i ole na ka 120 wale iho no keia wae ana a me keia hoailo|na ana, i mea aha la hoi ka wae ana. No ke akaka loa, he mea i kauohaia e ke Akua kekahi o ke kahikolu, nolaila, ua wae ia keia hoahanau i lawa ai ka heluna he 12. A i paa ai keia helu aposetolo he 12, mamua o ka hiki ana mai o ka Uhane Hemolele malana o lakou i ka la Penetikota, a i hiki ke hoopaaia ko lakou inoa ma ka pohaku knmu o ka pa o ua kulanakauhale la, "a maiamau pohaku na inoa o ka poe Aposetolo he 12."(Hoik. 21:14.) Na keia pauku e pale i kau mau olelo i olelo ai, " aole ikea he waiwai iloko o keia koho ana ia Matia." Heaha la ka mea i waiwai ole ai, oiai ke ike ia nei he haawina ko lakou ika la mahope ? 0 lakou na pohaku kumu o ka pa o ke. kulanakanhale, a o ka inoa o ka 12 o na pohaku, ua hai mai o loane ma ka Hoik>2l:2o, a o ka inoa o ka pohaku Oia Araetuseto ofa no-^o-" he waiwai nui keia, 1 haawiia o Matia. 0 keia haawina, aole e loaa i-ka poe haumana he 70, a i ole ia me na haumana e ae iloko o ka helona 120. Ua hoike mai o Petero ma Oih. 1:17, "No ka mea, oa helu pu ia me kakou; (ma na kope oka Baibala Siria, ua olelōia ua'h'eln po iālīokō o kāßOT7otsrlßīl, lldi'S*<?la Aposetolo,) a loaa no hoi iaia kekahi o keia oihana." Ua maopopo no luda keia olelo ana a Petero, ake akaka nei he oihana ka lada i hana ai, aka, i kona make ana, ua hakahaka a e pono ke pani ia. Ua hoike hou mai no o Petero ma ka Oih. 1:20, " No ka mea, ua palapala ia ma ka Buke Halelu.- E lilo kona ha!%i neoeeo, ao!e loa kekahi e neho ilaila, a e lawe hoi kekahi i kana oihana Epikopa." (Kahuna.) 0 keia oihana i olelo ia, ua hoike mai o 1 Tim. 3:1, "He olelo oiaio keia, ina e makemake kekahi kanaka i ka oihana o ka Bihopa (Kahuna), he hana maikai kana i makemake." E nana ma ka Oih. 1:25 :" I lawe pu oia i kekahi o keia oihana me ka oihana Aposetolo, mai kahi hoi o luda i hana hewa ai a haule, i hele aku oia i kona wahi iho." Ma ka pauku 26, ua haiia mai, " A helu pu ia iho la oia me na Aposetolo he 11."

ī ka wa i hiki mai ai ka Uhaae Hemolele malona o lakou i ka la Penetikota, na heln pnia o Matia iloko o ka poe i ku ae ilnoa, a imna hoi o na kanaka. Ua oleloia ma Oih. 2:14, " Alaila, ka ae la o Petero ilnna me ka poe nmikamamakahi." Heaha la ka mea i ku ole ae ai ke kanahiku, a i ole boi ia he 120 o na haumana a pan ? Maopopo ioa o ka 12 wale no kai ka, a iioko oia 12 o Matia kekahi., Aka, iloko no o keia mau hoike a pau i haiia no ko Matia waeia ana i Apjdetolo, ke*olelo nei 00, " Aole paha kaua i ike i ko lean apono ia Motia.i Aposetolo." Ina he hoole kou, rae he mēa la, he hoole manawa ino paha. Ua olelo oe : " Aka, ke ike nei kana he poe e ae ka lesa i koho ai i Aposetolo; oia o Paulo, Barenaba, Sila, Apolo, a nui wale akn." He oiaio no kan o olelo nei, aka, aole 0 lakon kekahi i ka waeia ana o ka 12 mua, aole hoi lakou i lilo i mou Aposetolo i ka wa 1 paniia ai ka hakahaka o luda. Ua kohoia 0 Paulo, Barenaba, Sila, Apolo &c., i ka wa a ka 12 i lawelawe aku ai i ka oihana, aole mamua aku. Na keia koho ana no hoi a na Aposetolo mua i keia poe Aposetolo hope e hoomaopopoia ai, mai na Aposetolo mua aku ka poe hiki ke waiho aku, i na oihanaapau 1 loaa ia lakou, a i kauohaia hoi e ka Uhane Hemolele e hana. A e like me ka lakou hana ana ia Paulo ma; pela hoi o Paulo ma i hana aku ai ia Timoteo, Tito u me ka poe» e ae i hoolilo ia e Paulo i mau Apoaetolo. "He poo kuokoa loa keia, aole no ka helnna nmi. kumamalua." Hc oiaio no, i ka wa i kohoia ai o Paulo ma i man A posetolo, e ike ia no malaila, he oihana hooiuau loaia aku ka oihana a na Apoßctolo, a pela no i hoomauia'i kona ckaicsia a hiki i keia wb. A nolailaan i olelo ai he 12 ka lieluna mua, a i mahuahaa

ma o ke koho ana aku a na Aposetolo, i iaba akn ai ia 'akoa a hiki i ka hopena o ka honua. Ina na nalowale ka inoa ona Aposetolo iloko o na Papa Kahuna o kona ekalesia, aole i nalo wale ka lakou oihana mai ia lakou a hikī i keia wa. Ua olelo no hoi oe, ua kahihewa au i kau olelo ana, " He umikumamalua ka paleni maa," o ka poe i loaa ka oihana Aposetolo. Aole loa au i knhihewa ma keia helu, o oe no kai kuhihewa i ko olelo ana iho ia'a, e nana ma Luka 9:49, 50; ia loane i hai ai ia lesu. "Ua ike makon i kekahi e.mahiki daimonia ma koa inoa, a papa aku makon iaia." A ma keia mau hana ana a keia poe, ua kn-' kulu iho oe i ka manao o ka mea a lakoo i haoa ai o ka oihana Aposetolo ia i haawi ia e lesu. He mea okoa loa ka mea i hoike ia no keia hana. Ua hoikeia ma ka olelo maa 0 ka moolelo ekalesia a Buretona, o keia kanaka e mahiki nei 'i-na daimonio no ka poe Esenesa. He poer haipnle ma ke ano kahiko o na ludaio, aka, ua hookaawale ia lakon iho mai kekahi poe e ae oia ano, oia ka poe Parisaio, ame ka pne Sadnsaio. Ai ka ike ana o keia poe.Esenesa, he hiki i na haimana a lesu ke mahiki i na daimonio mako lesu inoa, ua manao no lakou, ua hiki ia la,koa ke hana e like me na haamana a lesu, a ua hana io no lakou, aka, aole nae i haiia mai ua hemo io no na dāiiiibhiō ai'/lakou i mahiki hiki ai keh<feiaio like na. mana i loaaia ia lakon ; mē-lepai'a Nolaila, kon manao ana, ua like na mana i haawiia, a .ia lakoa io ua mana nei kahi i paa ai ia wa a loane i olelo aka ai ia lesu; aka, ma keia hana ana aole loa oia ka mea e lilo aku ai ka oihana o na Aposetolo ia lakou. Ua hana keia poe i ka lakou hana mahiki ana i na daimonio, i ka wa no o lesu e noho ana ma ka honua nei. Aole 1 hiki mai kai wa e koknlnia ai kona ekale* sia/ Aole o ka papa ana a lesu i kana maa haamana, oia ka hoopaa ana'ka maluna o lakon ika oihana.aposetolo, aole loa. He hoike wale ana no ia na leso i kona uiaa haamana, mai keakea i ka hana, a oka poe mawaho ae o lakou, i ka lawelawe ana i na hana maikai ma kona . "No ka mea," wahi ana, "o ka mea kue ole mai ia kakoa, no kakou no ia." Aohe wahi olelo iki e like me kau e-olelo nei ma ia olelo ana a lesa, o An^AW»., Ma keia hōopnka ana & ljnka i kela mea i" hanaia eka poe Esenesa e maopopo ai, ka nni wale o na mea a lesn i hana ai, a i palapala oleia e na mea nana i kakaa ina Eaanelio; no ka mea, aole i hoopuka iki o Mataio, Mareko a me loane i keia mea, Luka wale no. A ina he mea ano nui keia ia lakoo, a o e ole ka hoopuka like ia e na Eaanekelika e ae.

Ma keia man olelo papa a leso i kana man haaoiana i olelo ia ma Luka 9:49, ōO; e ike ia ai oa hana a ua hooko koke ia kekahi mea ana i wanana akn ai i kana maa haamana, oiai no i kona wa e hele ana ma ka honna □ei a e noho pn ana me lakoo. No ka mea, i ka A. D. 31 i kona wa i ao aka ai i ke anaina ma ka manna, na olelo oia, ma Mat 7:22, "He nni ka poe e olelo mai ana ia'a ia la. Eka Hako, £ <ka Hako, aole anei makon i ao ako ma koo inoa ? A i mahiki aku hoi i na nhane ino (daimonio) ma kou inoa ? A i hana aks ina bana mana he nni na koa inoa V Aia hoi i kekahi m&kahiki ae no i ka A. D. 32, ia leso i pii ai ma ka maana me Petero, loane a me lakobo, a hoano e ai i kona kino ia lakou, i ko Petero ma ike ana aku ia lesn me Mose a me Elia, a ia lakoo i hoi mai ai mai ka manna mai, a hiki i ko lakou wa i ike ai o loane i kekahi kanaka e mahiki aua i na daimonio ma ko lesn inoa; Lnka 9:49, 50, oa ko kokoke loa ka mea i wananaia no ka poe e kahea aka ana iaia ma ka la mahope. Ma ka. lakoa i ana aku ia lesu, " £ ka Haku, e ka Kaka, aole anei makoa iao akn ma koo inoa ? A i mahiki aku hoi i na nhane ino (daimonio) makou inoa ? A i hana aku ai ina hana mana ma kou inoa?"

Ma ka pauku 23 o Mat. 1, aa haiia m&i nO' ia poe penei: " Alaila, e hai aka.aa ia la» kou, aole aa i ike ia oukou, e haele oakoa pela mai o'a aka nei e ka poe hana ino.'' Noloila, o ka lesa olelo ana aka ia "o ka mea kue ole mai kakoa, no kakoa no ia," aolo ia he haawi ana i ka.oihana aposetolo i aa kanaka Eaeneaa.nei, a i ole ia i ku lakou poe paha, aka, he hoike ana ia, mstf kue aku na haumana i k& poe e kue ole mai ana iaia a me kona ekaleaia. A i like ai hoi me kana i olelo ai, " e ulu pu no ke lAkalai* oa me ka huita," pela no hoi e noho ai kooa ekaleaia ma keia ao, iwaena o na ino, a me na aoao a me ka poe a pau e kaheā &ca iaiik " E ka Haku, e ka Haku, aole anei ao aku ma kou inoa ? A i mahiki aka hoi i na uhane ino ma kou inoa ? A i hana aka i na hana mana ho nui ma kou inoa ? Al&ila» e hai aku au ia lakou, aole au i ike ia ookoa, e haele oukou pela mai o'u aka nei e ka poo. hana iuo." • Aloha iuo ka poe hilinai hewa noi i keia kuhihewa nui, no ka hiki ana i kela mea keia mea ke lawelawe i ko ke Aku& maa na, me ka hookohu pono ole ia, me ke koho' wale aka no ma kela mea keia mea oloko o kana buke i na mea i hoike ia malaila, a i waiho ia na kona ekaleaia e hoike a e hai aka i kona ano i ko ke ao nei a pau. Hueaiike.