Ke Au Okoa, Volume IV, Number 33, 3 December 1868 — Ia oe e ke Kuokoa. [ARTICLE]

Ia oe e ke Kuokoa.

Ma ka puka hou ana ae o ke Kuokoa o ka Poaono iho nei Nov. 28, ua puka hou ae me kekahi mau huaolelo kohu ole iloko o kona kino nona ke poo "No G. W. K. a me Ke Au Okoa." Ika heluhelu ana i ka manao malalo, aohe ano, eohe i pili ka iioike -i ka mea i pane mua ia. Ua hooili mai ke Kuokoa na G. W. K. ke kii mua i ka olelo hihiu, a ua hooili i ke kuinu nui o kona hoapaapa maluna o ka huaoielo Latina, me kekoeo kona kuhiheva nui aole i hoahewa mai, aka, kapae wale ae la no ia mea, me he mea la aole oia ka mea i pane ia aku. Keu maoli ke akamai o keia kanaka naauao, oole i wehe mua i kona lalau a kaawale, alaila, kii hou ae i mea e kamailio ai. 1 ko makou manao no ke ane hapauea iho no paha, nolaila, o lalau ai ka noonoo ana, a nolaila he mea pono ia makou ke wehewehe hou aku i hiki ai ia ia ke noenoo alua ia mea hookahi, a me ke kumu o na olelo i hiki ai. Aia maloko o ke Kuokoa o ka La 14 o' Nov. kekahi hunahuna ana e olelo ana o Aiia ka inoa o ke awa i olelo ia e Ke Au Okoa, aka, he olelo wale iho no ia me ka hoomaopopo mua ole ike ano oka hewa ame ka ole. No ko makou roac. o ua maemae loa ke Kuokoa aole he mau kuhihewa iki kekahi malaila, nolaila, i nana ai makou me ka hiaai nui e ike i ka hemolele o na mea a pau i kakauia, lia fca he oi pa ha aku n.a lalau maloko olaiia aamua o ko makou hua haule hookahi. Ua lawe au i kekahi o na hooike lalau a hai .ku ia ia oia hoi kona olelo ana he hebedorr»a a loihi oka holo ana mai o jD. C. Murray - t.nua o ka lāaho a i kuu nana ana iloko o » huke Pili Olelo a kekahi o na kanakanaaud, i ke ano o ka hua ~e ano a i kakau pu ia me ka hua heledoms moloko olaila, a mamuli e a keia Pili Olelo o Woreceta i hiki ttt ia-1, olelo, aole h4hebcdoma ka loihi o kn hofō ana maio D. C. Murray mamua oliaho, aka, eono wale no la. ina ua olelo mai keia huke he eono la ke ano o ka hua hebedoma ina la ua hoapono loa au ia J. U. K. no ia mea, aole owau kai kii rona i ka olelo hihiu, aka, o J. U. K. no; a owau ka mea i huli pono i ke aoo o ka hua hebedoma a mamuli o ka olelo a ka Woreceta pili olelo i olelo ai au he hua Latiua ke ano o ka hua heieāoma a i kapa pinepineiae kakou hebedoma. Makeia mea, ē ike ia ai aole i wae mua ka Hope Lunahooponopono o ke Kuokoa i kona aoao a maikai alaiia, pane mai i mea okoa, aole i mihi iki aku oia imua o kona poe heluhelu Nupepa i kana mau mea i hai hewa ai, aka, ke hilikao wale nei kona hoopololei ana n>a ka mea okoa,

E pono i ke kanaka naauo e pale mua ia ia iho mai na mea lalau i hooili wale ia aku maluna ona, alaila kii ae i mea okoa e pane mai ai, aloila; "Epili ponojaj]»nei- la i Papaenaena." Noiaila e aho kē ■■ wahi au dbonoo pololei mamua o ka naauao lauwili.

He mea makemake nui ia ka pololei o na manao a pau ma_ke kamailio ana. a me ke kakau ana kekahi, a nolaila ke hoopololei hou mai nei ke Kuokoa ia makou, i ka i ena: " Aole i mihi ke Au Okoa no kana -haukae o kela pule aku nei i hala, e pili ana i ka Imihaku i hala, a me ia maka hilahila ole no ke hoolaha hou mai nei, e haawi ana na keiki kula kuokou o Honoluiu nei, be ahaaina maloko o ka pa o Kawaiahao i keia la 28 nei. E kai huakai ana na keiki, mai Kaumakapili mai a Kawaiahao, ma ke alanui.'" He wikiwiki ka ke Kuokoa i ka m'bi, o ka ekolu ae nei keia o na pule i hala o ka waiho ana o na kuhikuhi lalau ana, aohe naehe wahi mea a mihi iki imna o kona poe heluhelu, a eia i ko hai ia e olelo m'ai nei i ka mihi ole. E hoolohe mai oe, no ka makou mea i hoolaha ai no na kula kuokoa o Honolnlu, a i heluhelu ai hoi ko makou poe heluhelu ,me ka iiaio ia mea, aole ia i kono ia mai e ko mauu mau manoo ponoi iho e hoolaha wahahee ale akn imua o ke akea, aka, na kekahi no 3 na kumukula kuokoa i hele mai e kamailio makou, a mamuli oia kamailiō ana i hiki ia makou ke hoolaha ma ke akea. Aole j hoi i hele hou mai kekahi o na kuinu e 'ole aole lakou e haawi ana i ahaaina, he .anao hope keia, a o ka manao mua ka maou i kamailio ai. No ka mea, e r»ili ana i ka Imihaku i hala, ua menemene au i ka hoala hou ana i ke kamailio no keia mea, no ka mea, ua hala ia me ke kaumaha luuluu, i waiho ia iloko o na puuwai a pau. Ina ua hoopololei maioe ika makou i olelo ai no ke ku ana ikina i kokua pu ia mai e kekahi mau kanako, alaila, heaha ka mea kamailio hou i koe nona. Aka no kou makemake paha e waiho mau na olelo kalakalai ma ka pepa i na manawa a pau, a i. mea e hoalaala ai i na manao kue mau anei ke ono ? Ina pela, e waiho mau auanei pela □a lili i hoopulapula ia iloko o ka mea manao hanaole elike me oe. G. W. K. Ka la Kūokoa. —No ka make ana o ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa, nolaila, aole he mau mea kuhikuhi no na mea lealea e hona ia ai. Ua pani ku ia no na hale oihana aupuni. Aua lealea no ka lehulehu elike me ke kupono i ko lakou manao, a ua lewa wale aku na lealea ana a kekahi poe mawaho o ka palena kupono. Ma ka hora 12 ponoi, ua puoho mai la nn leo o na pu uwahi poepoe o Puowina. Ua puka ae ka puali koa Rifle o Honolulu nei me ko lakou mau aahu, a maki nui aku ma kulo o Kahua e ki poka ai. Ewulu ka nui o ka poe ki pololei muloko oia puali.

Ua lilo ae nei oKapena Founlain i kapena eo ka moku kuna ''Kamaile'' o ka Mtoi. ua eoopaaia u ka hale kuai o Wiliama Raiana ma ke Alanni e ka Luna Makai;mamuli o ka hoopii a kekahi poe. Kilaūea. —Ma ke kuai kudila ana iho nei 0 ka mokuahi ''Kilauea" i ka Poakolu iho nei e Mr.C.S.Bato, ua lilo ae i ka poe hana hao o Honolulu nei, no na da!a he $,3,600. gCpE ike ia ma ke kauoha a ka Lunakula. E hoomaha ana na kula aupuūi o ka apana o Honoluln nei, mai ka la 19 aku o keia mahina a hiki i ka la 3 o lanuuri 1869. Ma keia la e kuai kudala ia ana e Bato na mea lako hale a pau o Gen. Mc Cook, ke Kuhina Noho o Amerika ma Hawaii nei, a e fauli hoi aku ana oia i kona home^makuahine. hale kuai laau lapaau hou. —E wehe ana o Dr. Mc Grew i hale kuai laau lapaau ma ke keena mamua o ka hale pai kii o Keki ma ke alanui Papn. A malaila pu no hoi kona keena Kauka. Ua lono mai makou.—Ua kuai ia kekahi •wahi t:pana aina uuku ma Honolulu nei e pili ana roa ke alanui Nuuanu, e komo la i Kapamoo, no na dala he $400. Ame he mea la he hapalua dala maoli a oi aku ka nui e make ai no ke kapuai huinahalike hookahi. Ka ona a me na poe hoohaunaele. —O ka huina nui o na poe ona, holonui, a me ka hakaka i hopu ia i ka Poaono iho nei ma Honolulu nei he 36. He nui no na poe i koeaole i pau i ka hopu i<e"na makai, aka, ua koe lakou no ka hiki ole mai ma kahi o na makai. He kula haole no na pake.—Ua wehe ae nei o Mr. Bonera i halekula haole no na poe >ak{j, ma ka huina o na alanui Nuuanu a me il£pa, malaila e ao ai oia j na pake a pau e makemake ana e ao i ka olelo Beritania. Mahope iho o ke kapoo ana o ka la e kula ai, a he mea hou keia i hoalaia ma Honolulu nei. He 01-e maKanaia. —Ma ka po Poaono iho nei he ahaaiua nei ma ka hale Kaawai Heiu 2, a ma ia manawa i haawi manawa ea aku ai o Mr. Costa o Honolulu nei i kekahi o-Ie da)a, i uhi ia me ke keleawe hinuhiou i ua poe Kaawai Helu 2 la. Ua kakauia mawaho me keia mau olelo, [Haawiia i ka Kaawai Belu 2. Honolulu Novemaba 28, 1868 £ 1 J. Costa.]

he leo ka'u i lohe. —Ma ka po o ka Poakahi iho nei, ua lohe ia ka leo wawa o na bimeni ma Kaakopua, mai ka hora 8 aku o ke ahiahi a hiki i ka e hora 11 o ke aumoe. I ko ma kou naue aoa aku aia kuhi i pr<e mai ai*o na !eo himeoi, aiaka! he puulu lehuleha o na poe opi" pio; e hauoli ana, a e ahaaina aoa hoi no ka 'hookaa-wale ia aaa aku o kekahi o ko lakou mau boa opiopio ma ke kula Miss Biaamu ma ■>-

Ma ka hora 1 o ka po Poakahi nei ke ku aoa mai o ka mokuahi Monalana a pili i ka uwapo ma Ainahou, a iloko o ka manawa aaeane mai ai e pili i ka nwapo, o ka leo mua i lohe ia mai ka ookuahi mai, e pili ana no na nuhou ano nui, he leo ano eehia no, i ka i ana "Ua kohoia o Kalani ! O Kalani ka Paresidena I A haawi ae la na poe o uka nei he mau leo huro he lehuleha wale, a i awili pu ia mai e ka leo nui oka pu kuniahi oka mokuahi. Aole ona haoie wale no ka i komo iloko oia olioli, aka, o na kanaka maoli kekahi. Nolaila he mea maikui no kakou ke olioli i ka olioli ana o hai. La Hoano o Anaku Hemolele.—l ka Monede la 30 o Nov, i hala ae nei ua malama ia keia la e ka ekaJcsia Kalolika Enelani. O ka la ia i kuk-ulu ia ai ka- ponaku kihio ko lakou luakini, a ua malama pu ia no hoi ka la i make ai ka Moi Kamehameha IV i make aku nei. He anaina hemolele ma ke kakahiaka 8, a he pule kakahiaka ma ka hora 6. I'ka hora Ip. m. ua lawelawe ia he wahi paina ma ka halekula St. Alabano ma Kaalaa; a malaila i hui ai lakou me na puuwai o ka lokahi pu; a mahope iho o ka pau aua o ka paina, ua ia na puuwai o ka poe opiopio me na paani maikai o kela ono keia ano. Ika bora eono oke ahiahi iho, ua faaawi hou ia he anaina pule ma ko lakou luakini.

NA KUKUI LAMA A ME NA POJJ FL'HI OHE V — Mu ka po poalua iho nei, ua kai hele ae ma na alanui o Honolulu nei kekahi poe me na kukui lemalama, a me ka poe puhi ohe pu o Honolulu nei. E hoike'ana i ko lakou o|ioli nu> no ka lilo nna o Kalani ka Peresidena o Amerika Huipuia. O ke kii o Kalani kekahi i kau. lia ma ke poo o kalaau, a e paa hele ia ana: A he luiu pahu laau i hoopania ma ke poo iho me na pahu lole hninaha, a i penaia hoi mawaho aku me ke kii aupuni Mareka e paa ana i ka hae i panio i na hoku, a ma kekahi aoao hoi ka aeto e paa ana i' na huaolelo ma kona waha"Union forever" [Lokahi mau loa"] Ma kekahipahu ua kakauia ine keia mau huaolelo "Kulani a me Kolepaka",a me "Ka hae o ke kuokoa" a me "Ka pono, aole ka ikaika" s me "Ko kakou aloha lokahi". I ke koi hele anaja hiki raa alanui Kukui, ua hooluana iho la lakou malaila. Ku mai la o Mr. Carter o haiolelo mai la ma ka olelo haole, a mahope okana haiolelo ana, ua haawi ae ka lehulehu he mau huro. Mahope olnila, ua koi ia oku o Hortwell e hoiolelo mai, oka ua ku e m«i o Mr. C.J. Laiuna, a haiolelo mai ma ka olelo Hawaii mo knhuro nuiia. Mahope o ia mnnnwa ua kailielo hou aku kn huukai ma alunui a hiki i ka hora umi a mahope iho.