Ke Au Okoa, Volume IV, Number 38, 7 January 1869 — Untitled [ARTICLE]

Pa: Ai, kūe ia Pai Maile.—Ua nni na lei moilei awili pu ia roe ka hala? i lawt : . r . i keknma nei i keia mau la i hala'ku nt; ..tuia ka UHapenuia ilio nei nae paha ka nni loa, ke hdn la makou a pa\i !;ann o iia mau pai maile\nei. Ike kakaliika oka 1a Hapenuiu, e iho .nai ana kekuhi poe knnnka me na mamaka rtvi niaile, nekakali nna hoi kekahi poe miu kuai ai, me ka manno he pai ai, a i ninau »tn ka hana, eia ka he pai lei maile; hu ne 1 ka aka, a hnomanao ue la mukou ia " iliene ka mnuu ika lehna, . oi ke kanaka ia pua, ilikiala i lea wai 011« ilnila, lii liao hia o kn niikole wai lehna."

Ma kapo Poaha aku nei ka la kudala hope loao kela makahiki, he mau mea aniani, kiaha, o kela ano keia ano, mau mea waiho mea ai, n me na lole no hoi. Ua piha loa loko oka hale ia po, a ua hoomau ia no hoi ke kudala Bna a hikiwale i ka hora II p. m. a mahope iho.hoopuu okoa me ka pau ole o na waiwai i ke kudalaiaia. Eia nou no ua moko holohua. —Mailoko mai o na kauoka be kanukolu kumamaono o ka moku kiapa Eagle. Oke kapena ka malamamoku, ke kuene a me kuke, na kanaka aole no Hawaii nei, aka, o ke koena iho, he poe Howaii wale no, oia he kanakolu kumalua poe Hawaii.

Waapa mai MAKE,—Ma ka Poaha, maipaholo kekahi waapa o ka uwapo i ka wa i holo aku ai iwaho oke awa no kekahi moku,. No ka pa ikaika loa o ka makani, nolaila, ua kulai na poe oluna i ke kia, a naha nae ka waapn ma ia hana ana pela, uaokomo iho lakou i ko lakou mau wahi lole, a pela i pakele ai ka waapa i ka liu. He Leo Ka'u Aloha: —I keia hebedoma e hela nei i loko n» ahiahi a pau ke naue aku ae maloko oka luakini o Kaumakapili a meKawaiohao, e lohe no auanei oe i na leo kahea aloha a kekahi mau kumu hai ola % kakou, e kahka mai ana, "E hoomakaukau i ke alanui no ka nhane, ae aloha aku oe i kou mea nana i hana." I KA Poakahi iho nei ka hookuu ia ana mai o na haole i hoorfialuia ei no ka mai Puupuu liiiii, ke ola loa ae nei hoi ka mea i loohia ia mai, ua ane pau ka puupuu i ke ola. Ke Kuna Liliu. —Ua hoolilo ia iho nei ke kuna Liliu e kona mau Agena e holo kaapuni mau ma na awa kua o keia niokupuni o Kuihewa, malalo o ka hookele anaa Kapena Kale V. Dudoit. He keiki kamaaina, aua kupa no hoi i na kai.

Ka mokumahu Mon'atana: —Ma ka papa kuhikuhi holo o ka Laina Mokumahn o Kaleponi, e'hoomanao ia, oka Poekahi o keia pule ae, ka wa eUu ai ka Monaiaiia, a maluna mai paha ona e hiki mai ai na nu hou o na aina e, a aole hoi ka mai poupoa liilii.

Ka Moolelo Hawaii: —E ike ia ma ka aoao mua o ko kakou pepa o keia kakahiaka, ka Moolelo Hawaii i kakauia e ko kakou mea kakau moolelo, S. M. Kamakau; he ane koena mai o ka moolelo o na Kamehameha i pai ia ma ke Kuokoa\ ahe wahi ane iki oia e ka. mea hoko, nolaila, ua hookuu aku makou i na kolamu o kakou no ka huaipau ana mai ona i na mea a pau loa e pili "ana. E heluheiu ia no me ke akahele ame kanooaoo e ko maluiu poe heluhelu. M• rt/TA mokupwi -=I jke — . •' . - . r '1)00 DtT^ ... , pailafa Amerika, ka Puiattj mai ka mokupuni Fanning mai. "Ka'nui "o~kona mau la mai Kapalakiko alaila ae nei (he eono la malaiio) a hiki mai ia nei, he kanakolu kumalima. Aia ua moku kuna nei mala- - lo o na kauoha a Kapena Thomas, ka Hope Ilamuku Amcrika. Ke kumu i holo ae ai ua aioku nei ilaila, no ke kii ana i kekahi 'mau waiwai i hana pono ole ia oluna o ka moku S. D. Bailey. Ua loaa mai kekahi mau waiwai aia maluna o ua wahi kuna nei; a ua lono mai hoi makou i ka hoopuka ana msi o ua wahi kuaa nei mai ua mokupuni la, e hooiho mai ana kekahi moku mai Nu Holani mai, e kii mai ana i ka waiwai pono ole i waiho ia maluna oua mokupuni la. Mn Kalepo ni no paba e hooponopono ia ai keia hihia. Lihi hoihoi ole i ka hoohoi Aupo.m:—l ka Poaono iho nei, ku'mai la keknhi moku kalepa, ka Winged Jlrrow, he 25 la mai Sitaka mai o Rusia Amerika i iilo mai nei i ke Mai ia e Amerika Huipuia; Ua piha o lana i aa ohua Rukini, ke koena o ka poe i haalele aku ia wahi, a e imi ana lakou i mau home no lakou mawaena o ko lakou mau hoaaloha malalo o ke kookoo alii mana nui oke Aupuni Rosia. Ke ku oei no un-moku la maloko nei o ke awa, a ke lele mau mai nei lakou i kula, a ko pakake uku nei na keiki uwapo,"Una peso! Nieto! Dobla! " Piho a iiake i ke KAi. —Ma ke ahiah» Poaha, la hope o kela makahiki aku nei, ua rnake ike ole ia keknhi keiki Uwapo, o Hlukou kona inoa; ua loaa alen kona kiuo make inal«ko o ke kai, ma kahi e kokoke ana i Koholaloa, ua poholehole ka ili. Ika manaoia no ka ona ke kumu i mnke ai, a pela io no ke ano i ka makou naua aku, ina e like ka oiaio me ka niakou i lono mai ai mai kekalii mai o na mea ikemaka ike ano o ka ona. lua la Poaha nei, ua ona oia a hiki i ke ahiahi, a oia ka inanawa i hoi ai o Aluli i kai o Koholaloa, oka nova eono paha ia a mahope iho. Iko lana hiki ana i kai, wehe ae la-« Aluli i kana wati pakeke, a nana i ka manawa, o ka hora ehiku ia, olelo ua keiki la, aolei pololei ka wati, a no ke ano knnnlua io noj> Aluli 1 ka maimwa o ka wati, nolailn, kena mai Ja oia e holo lion i uka nei e hoopololei i ka manawa o kana wati, alaila, hoihoi aku. I kona hiki ana i uka nei, na hele hou no oia e inu, a inu awa pu, a mahope o na laana ana a nie na liik.iku ana Imi a ki\ onn, hoi hou oia ilnna m ba waapa, me ka manao o lioihoi i kawati. Ile po ua ia, au pa pukiki anaka makani, a mai ia po a ao a<>, aole i ikeia oia, a i l;e kakahiaka, ua loaa ka waapa nia kahi kokoke i ka hale mai puupuu liilii e ku nei, he papale ko luna a me ka wati, aole nae ho kanuka. Ua haohao ia, aua imi kokeia no hoi n loaa kona kino makei maloko o ko kai, aa poholehole kona ili i ke kuaiia e na akoaoa o loko o ko kai. I

Ka mahjna ko o Waihee :—Ma na kolamu olelo hoolaha o ka nupepa haole aupani i oili mai ai i nehiaei, makou i ike iho ai i ka hoolnha a na Luna Kudala Adamu & Waila, ma ka Poaha, la 4 o Feberuari a biki mai ana e kuai kudalaia ai ma ko laua rumi kudala ka Wili me ka Mahina Ko o Lui ma Waihee, Maui. Ua lono wale ia mai iamakou kek;>hi ia o na wili ko mamae loa o Hawaii nei; a e loaa ena ka he 2000 tona ko p«a iloko o keia mau mahina ko he iwakalua kumaha e hiki mai ana. oka poe no paha, " aia i Honolulu kuu pohaku," ka poe e lilo ai oia mahina ko/ Ka la makahiki hou. —I ka po oka Poaha 0 kela puie aku nei, i ka hiki kupono ana ae hoi ika hora 12 ponoi o ke aumoe, ua ikeia aku la na puulu kanaka e hele ana tna na alanui, he mau pila hookaui ka kekahi poe, e hele ai ma na ipuka o kekahi mau hale, rue ka manao e loaa mai kahi dala, lie hapenuia hoi ka kekohi poe mau huaolelo e puaua aku ai imua o ko lakou mau hoa kanaka; a ua olioli hoi kekahi poe a hiki i ka panepoo o ko hikou lealea; aole no lie mea hewa ia, no ka mea, hookahi wale no ia la i ka makahiki. No ka ua ia po a me ke kelekele o na alanui 1 ka lepo, na kumu paha ia nana i kaohi mai i na mauao o kekahi poe e ake ana e iiele ia po e kolo-kauhale. Ike ao ana ae, ua hoopoloahi ia mai ka lewa e na paka ua, aka, i ka hiki aua ae i ka hora 10, na malie a ikaika knpano ka pa-pa ana iho a ka ; la, a oia ka mea nana i hoopuohu aku i na hukiki ke-. wai oka po. He nui na wahi i haawiia na ahaaina hanoli makahiki; ma KawaiaĒao, na na kula kuokoa, ma Pauoa," na Naau mekana lede, ma Maemae, na Mrs. Kalanik'ahua a me kona poe, a na Waiaha ma aku kekahi. O keia mau ahaaina hope i haawi ia e keia poe; no ka ai a me ka inu hoohialaai ana i na niea a ko lakou lima i luhi ai iloko o ka makahiki, a hiki i kaJa mua, na haawi

lakou i ahaaina hoomanao. Ma Niopaipai kekahi ahaaiua, na na Jure kepa leanaka ia, ma Kauluwela a me Kikihale, a me kekahi man wahi e ae kekahi man ahaaina. 0 fe& nui o fea poe ona i hoopaaia maia.la, ewalu, a o ka poe holo nui, ewalu no. Mai Iofeo mai o na poe holo nui, eha mau haole i hopaia;

elua he mau alii manuwa, a elua hoi he mau . laiiui no no ka mannwa. Ua holo nui lakou a kuia i kekahi kanaka maoli, haule ia aeha; ua lionpaiia ka haole i eha ai ke kanaka, he $25, a o ke koena ibo he §10 pakahi. Hxji mel 4 ! o Kaumakapili.—Elike me kn makou i hoolaha mua aku ai no ka haawi ia ana o keia Hui Mele ma ia luakioi, pela i hooko ia ai ma ka Poaono iho nei, Ianuari 2. No ka ua ia po, aole i pau loa mai kekahi' poe'a na ano kawālēwalāfno hoi na : ko. i'ka naoa ako. o mele ia ia po," aole makou i hoopoina i »». hoomanao ana i ka leo .a. Mra»iiBaba/i mele mai ai, " aohe mea oiaio e ae, o'ka lani wale no." O ka nni o na dala i loaa mai ia po ma ka puka komo he $146, a ma na wahi e ae $50,25 huiia $196,25, oia na loaa a pau. He kanalim* dala makana.—Ua hoolaha ae o F. Horn he kanalima dala makana i ka mea e lawe mai ana e hooiaio imua ona i ke- ' kahi o na keiki i loohia ia i ka mai a me ka manawahua, ma ka ai ana i nacansde i hana ia ma kona hale. O ke kumu o keia hana ana a F. Horn pela, no ka hoolaha ia ana o kekahi olelo hoolaha maloko o ka nupepa a Wini, a i lowe ia mai hoi ka pepa " Elele o ke Ola" o ka Hni mea hou o Amerika; e i ana be mau mea mnkekekahi iawi)i pu ia iloko o na canade, (na ko omoomo.) Pela maoii no nae ka oiaio, he mau mea make no nae kekahi i nwili pu ia iloko o na ko omoomo, i hoonionio ia, a p<>la hoi me ka hapa uui o na canade, ako, ke i nei o Horn aole oia i hana i kekahi o na ano ko pela, oiai, he mau ko no kana i hana ia e kona lima ponoi iho. Ka hale o ke Akūa he wahi hoano ia.— Ma keia po pule i hala iho nei ua nui na keiki kolohe mawaho mai o ka luakini ina Kaumakupili. Ua hoooou rnai kekahi poe keiki i ka iipana ani:ini mnloko o ka luakini, a hoinomo mai hoi kekahi poe i ka i ana, " [Ja oki ka pule," A holo hou aku iloko o ka pouli rne ka ike ole ia o kahi i nalownle aku ai. Un nui no hoi ka poe akaaka maloko, a ma ka hoohui pu i ko lakou lealea me na moa e honaia ana mawaho. Ua menemene makou i ka ike ana i keia mea, a nole no hoioa makou e i aku, a no ke kanawai paha e oleloaku ia lakou ua oki ko oukou hona ana. Aka, e iko iho oukou ia oukou iho a e hookanaka, o e leha aku hoi ma na mnka-a-lao o kela huke nui hooweliweli, a e ike no oukon, " maihoolilo i kona hale i ana no na pown." He wahi pake lawf. < piuma.—I kekahi la aku nei, ua ike ia kekahi wahi pake e holo ana iluna o ka moku kalopa ffindtoard, a hoi mui, me kekohi mau mea puuhaku iloko o kona eke. Ninau aku ln ka makai i ke ku« mu o kela mea puuhaku ma kona mou ekē, hai mai la ua wahi puko nei he mau kikila opiuma elua, nona ponoi. Ua bopu ia oia, a ua hoopaiia he $100 dala imua o ka Alia Hoomnlu. No ka Papa Olal—E ike ia ma ko kolumu olelo ina ko-kuuoha o ko kakou pepa o keia kakahiaka ka palapala a ke kakau ololo o ka Papa i kela a me keia Lnna o na Mahina ko a me na Kahunapulo, e noi aku ana i ko lakou mau kokua e lokahi mai i ka o lima ana aku i ka< poe ma kuaaina; a ua hooike ia no hoi malaila na rula nokeolima pn ana

Hebedoma pole hoomau.—He hcbedoma pule hoomau keia ao ka ekalesia evanelio ma. Hawaii oei a puai, pela. no hoi me ko na aina nauuao o na aono hoomana elike me ke ia. Ua hoomaka ia ka pule hoomau ana mai ke Sabati (lanuari 3) iho nei i hala, a pela e hoomau ia aku ai na pule hoomau ana i na po a pau o keia pule, a hiki i keia la Sab.iti : ae. I lta po Sabali iho nei, ma Kaumnkapi- ' li ka halawai pule ana, ao na ekalesia a i elua a me na kahu, kai akoakoa ae malaila, a i ka po Poakahi mai mn Kawaiahao ka hulawai ana, a i ka Poalua niai hoi ma Kaumakapili; a pela e kike like ai na halawai ana ma kda luakini keia luakini, a hiki i ka pau ana onala o keia hebedoma. Ma ka Betela ko na haole pule hoomau ana i ka auioa la o na la a pau o keia pule, a eia iho na moo-ha'f ao malalo nei no kela la keia la : Sabati lanuari 3."—No ka Uhane Hemole- — le, ame ke aupuni oke Akua ma keia pae aina; i hoano pono ia ai ko ke Akua la. Menedē lanuari 4—He pule no na Misionari kuwaho, no ka hooulu ana i kā pono Misionari; no ka hoopau i na keakea i ka hai ana i ka evanelio, mawaena o na lahui a pau; na poe hoohulī e o keia manawa; a no na poe a pau e hoopaumeume ana i ka oiaio. Tusede, lanuari s—No na oihana hoonaauao o ke ao nei a puni, aka, no na Pae Aina o Hawaii nei ka nui, no na kulu Sabati, a me na kula ao palapala, a no ka kakou poe keiki i kabi e. Weūedē lanuaii (5.—1f0 na Moi a me na 'iii a pau o ke ao nei; no ko lakou mau pono 0 keia ao ame ko ka nhane, ka hookupaa ana i ka launa oluoiu, a me ka hookipa ana i ka maluhia; no ka wehe akea ia o ka olelo a ke Akua; no ka hoopau i na hui ana ma na mea ino. Tarede lanuari 7. —He pule e hoohui mai 1 na Karistiaao a pau a lilo i hookahi, ma ka ke Akua hana; no ka ike nui i ka olelo a ke Akua a me ka haomahuahua ia mai o ke ola nhane; no ka hooikaika mai i ka haiolelo Bca. E hoohuli ia ai ka poe waiwai me ka' poe hune; no kahooulu i ke aloha ia Kristo; e hoonui i ke aloha i na Karistiano o kela inoa ke%i inoa, a me na lahui a pau. Paraide lanuari B—He la hookeai, hoohaahaa a me ka pule imua o ke Akua no ka hewa. Satade, lanuan 9.—0 na hale pai palapala a pau o ke ao nei, e li!o lakou i mau wahi hana i ka maikai, a me ka hooinaikai i na palopala pili Karistiano. Sabati lauuari 16—He pule e hooua f»ui mai ai ka uhane hemolele ma na wahi a pau 0 ka honua nei. E koai kadalaia ana na waiwai o Likl (R. B. N"eville) ma Kona Homa Hawaii, ka hale bal&lttite t ' me~4a loa* wai,- ; ,Bina^oōkahi ; V haneri me kapalima ka nui-ona eka, kekahi e koai ia ana. Aha Kiekie o lancari.—Ua weheia ke Kau Hookolokolo Jure mo ka la 4 iho nei, a eia iho na hihia i hanaia malalo iho nei - Ke'lii kue ia John Scale—He hihia hoeha me ka hooweliweli. Ua hoahewaia a hi>opai ia he 18 malama e hoopaahaoia ai, e hana ma ka hana oolea, a he $1 dala, ka uku. Ke'lii kue ia Aswong—Aihue. Ua hoohewaia, aua hoopai ia, e hoopaahaoia 3 makahiki e hana ai ma ka hana oolea, a he $10 dala ka uku. * hoomoe ia ka aha, a hiki i ka hora 9 o keia kakahiaka, ka wa e akoakoa mai ai o db Jure kanaka. [ Ma ka Poakahi o kela pule aku nei, ua ae ia e ka Moi, e hoolohe i ke Komisina a Kanikela Nui boi o Beritania ma Hawaii nei. James H. Wodehouse, no ka haawi ana aku 1 ka palapala i kakaulima ia mai ka Moi Wahine Yictoria mai, he palapala e pili ana i ka poino i ili aku maluna o ka H. R. H. ke Duke o Ediniboro. Nokaaina pua.—Ma ka holo ona o ka mokn kalepa Windward mai Kap&lakik» mai i ke kakahiaka o ka Poalua iho nei, ca lehulehu kekahi poe pake kamaaina o ke kulanaknuliale nei i hoi aku e ike i ko lakou aina haoau, a inuwaena oia poe kekahi muu pake kamaaina loa me kakou nei, o W. S. Akana, o Hilo, amo Asiog Apakana, me kona wahi |pualf wahine Hawaii. ona mea hope, he hapalun makahiki, a he umi paha mahina hoi ~ mai. Aloha wale ka ike ana aku ina huikau lua o ka nina makuahine. Ke alanoi Papo,—Aole paha alouoi i oi ae o ka muimuia i na halekuai o na mea nani ehoaahu oi i na oiwi palnpalu elike mo ke I Alanui Papu. E hoomnka ana ma ka huina o Monikahaae—ko wehe ona iho nei no ia o ka halekuai lole hou o Ake. He maikni na 'lole maloko e hoohihi ai na nakni oloko, a hiaai wale aku no ika lehua. Makai iho, ka hale ona wahi olelo e: 1 A makai iki moi ma kela aoao mai o ke alanui ko Mrs. Palaka, ua hele no hoi oloko, a kinikini i na mea nani. Makai iho, ko Painnpa, ua panio no hoi oloko i na mea nani, a ma kela aoao moi, ka Helu 10, knhi a Kalanikahua e noho nei. Malaila pu no hei c lia nku ai ka manao i na , lole maikai oloko olaila. Ma ka aoao makoi | mai oko Alnnui Moi, ko Mika Holo me ko kann keiki holekuai, e hookaha no auanei ka mnnao i nn lole palapnla maikai a paa oloko olnila, n ho mau hookipa maikai nna no hoi ko loko olaila. Makni oku ko Puluko, ko Mclnerny a ma ko roao mnkni nmi ko Rikckona, oin ana no, he makaikai wale no na mea oia mau hole.