Ke Au Okoa, Volume IV, Number 40, 21 January 1869 — Untitled [ARTICLE]

He mea oiaio, a hn mea hiki ole no hoi ke hoopauha ia, o ka hoonaauao ana i ka lahui, he kakoo nni loa ia no ka hoomau ana i ka maluhia a me ka holo mua aua i kela a me keia maiiawa o kekāhi aupuni nui a uuku paha; u oiai, ua manao lehulehu ia, o ka wa opiopio o k'e kanaka, ka manawa kupono e hoainn aku ai iaia i na apu o ka naauao a me na ike o keia ao; nolaila, ma ka noho'na 0 na aina a me na mokupnni i hoonaauaoia, na kukuluia he mau kula e hoomaamaa ai i na ike. Ma ia uno, na uhai aku kakou ma na manea o na aupuni naauao, ma na hapei. ana i mau kula no kakou, a o ka hapanui oia mau knla mai ka laula a me ka loa o ka aina, na ke aupuni e nialama nei, a ma ka nana ana, ua inalamaia me ka niaoa hiki ke hoopouopono ia. Ahe mea maumaua nae i keio mau la mai nei, ma na hana a me na lawelawe ana o ke aupuni ma o kana mau kanwa la, ua noke pinepineia mai i ka ohikihiki ia, he pono ole keia, e pau ana kakou i ka hoi hou 1 hope, e naaupo hou ana kakon a nie ua anoolelo kalakalai wale, "he manumanu ka loaa." Mawaena oia mau kalakalai ole'o ana o ka nnpepa Kuokoa kai kanikua ae, o ke Kanawai i aponoia hoi i ke Kau i hala iho nei, a penei no hoi kona helnheln ana : HE KANAWAĪ E H001.01.1 AXA I KF KAN'AWAI F. HOOPAU Āl I KA M' KONAI O KE KANAWAI KIVILA, AE HOoPi'N'OPONO AI I KA oIHANA AOPALAPALA O KE AUPUNI. E.iioohoi.oia ehn Moi a me.ka Ealt>. Jhaolto oko Havaii Poe Aina i akoakon iloko oLa AhaoUlo Kavkanaviūi o ke Jtupuvi : ! Pauku 1 E lioololīia ama koia na hooI lolii» keia kanawai ma ka lioi.komo ana 'mah"pe iho o ka PiMiku 21. i niau Paukn hou elna, 2la 8 ine 216, penei r Packu 21 o. ona ICn>iiiiknla o na Knla Anpuni a paii loa, kalii e hoonaanaoia'i n-.i keiki niaoli o Hawaīi n<*i koe na Kula Wa<% iia kanohnia lakon e kakau i inooiii'ia pololei 0 na hiiuinana iloko o 11« kula o lnkou ; :• rml«>ko oia ninoinoa e kakania na inoa. Ke 11110 keikik:ine a k:tikainahine paha, ka nui <> na makahiki a nie kahi e iinho ni 0 na han--111:111». Aole 110 e hiki i kekahī'knmn o kekalii knla manli, ke fi<><>ku« i kekahi keiki malalo 0 11:1 inaknhiki Iā i kakauia rna ka Mi-ioinoa o k"ana kula e like me ka olelo m«Inna-, mai loko rnai o kana knla, 1' niea e hiki :>i i ua haumaiiM la ke komn ma kekahi kiil» e ae, aia wale no a ae mai ina ka palnpahi oa makua a kalin paha o ua haumana la ; a 1 ole ia rna ke noī ana 0 ka Luna Kula o ka Apar<a niainuli o na kiiinii kn/>ono i lioikeia iaia. Ina e hooknnia kekahi haninana pela, alaila, e haawi aku ke knmu i palapala-i kakaiiinoaia eia i ua hanmana nei e hoike mai I ana i ke ano 0 kmia hooknnia ana.

Paukū 216. Aole no e liiki i kekahi Kuninknla e ae i kekahi keiki malalo o na ma- . O liulo - trc,' c komo iloko o kona kula ke ln>ike ole rn:ti na keiki nei. a o kona innkua a kaliu paha, i ka palapala hookuu o fee knnin o kela kula kalii aiia i he'e ai mamna, e like ine na olelo ma ka Pankn mahiiia ae. A o ke Kumokola e 'hana me ke kue i na oh-lo o keia panku ame ka pankn malnna ae e hoopaiia oia, ke kn ka hewā iaia iir.ua o kekahi Lunakuuawai Hi>oinalu a, Apana paha, i elima dala no ka hewu mna', a ina e kn hou ka hewa iaia, e houpaiia oia i nmi dala a me ka hoopauia o kona noho ana ma kana Oihana, aia i ka manao o ka Aha. Pauko 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la ako o kona hooholoia ana. Aponoia i keia la 24 o Inne, M. H. 1868. KAMEHAMEHA K. Ma keia kanawai i hooholo lokahi ia, ua loaa na mea a ia nopepa e olelo ai, " he kanawai hoohaiki i ka ipukano ka hoonaauao anai na keiki a ka lehulehu " Ina pela ka manaoio oia nupepa i hoopoka ai, alaila, he mea pono ole paha ia makon ka olelo ana, na a-lo hewa kana man moeuhane ana, ua paa paha o luna i ka makukoae. " Ke nianao nei makou, ma ka noho ana 'o na Hoa Hanohano 0 ka Ahaolelo, c kanana pono i na ano nui a me ka io maoli o keia kanawai, aole i komo iki mai iloko o lakon ka hauli, lie mea ia e hnohaiki ai i ka naauao o na keiki a ka 1< hnlehii. He mea kupono ole a he knhihewa no hoi ma ka aoao o ka poe nana ia olelo. ke knhi ana na ke Anpnni ma o kana man kanwa la i hoohaiki i ka naanno, no ka mea, o ka poe na lakou i lionholo vica voce i ke kanawni a na makua " o na keiki a ka lehuh hii," 1 hoonna akn i» lakon e hana a p npono i n» kanawai o kola ano koin ono (me ka h<ionnanao pn ;) aole nae he man knnnwai lionhaiki ai i na poinaikai a me na hoonaauno ana, akn, i mnn knnawai e hooholo mnn si i na pomnikni a pan e ili in»i nna. p like me na men a ke »n o kn m»rawa e koiele mai'nnn io kakon nei ; a o kekahi o na mea nni loa, o k» hoonannao ana i kn knknu mnn loiki. Ka mnn'no nni o ko kanawai, c like me kH makon hoomaopoopo nna, aole in he inea hoohaiki i ka lnlia nna o ka naanno " i nakeiki h ka lehulehn," aka, i mea e pale ae ai i ka nea wale ana ; a i knnm no hoi e maopoopo ai i ke knmu mo» nnna i no i kekahi hnnmann, nahanlele mai i knna knln, a ua komo akn i kekihi kula okoa mn kekahi Aūana a Moknpnni e akupaha ; a i moa no hoi epnle aku ai i ka manno pono ole o kekahi keiki, oiai paha, ma ka hooholo pono ana o kekahi kumn i kana oihana, na koni-a naeka manao o ka hanoiano, a ninnia akn i kona mau makua, meka manao e komo akn ma keknhi knla e akn, i hiki ai i kona man h'ookelakehi ana ke hookoia. He mea no k»-in i ike man ia mnwaena o kekalii maa " keiki a ka lehulehn." E oli'lo nna no hoi na nnpepa la, me he la, m« ua kanawni nei, ua hoauwanaia n« keiki. Eia ka ihea ko Inkou mau makua, ka poe no lakou ua poli i ala mau, a i ha-o ole i ka la-

kou mau ke>ki 1 Oua makua, ua mauao, a ua hiliuai nuiia, o laua na mea oi loa aku o ka makaala i ka laua mau keiki, ma ka hoo makuukan ana no kooa holo mua ana ma na mea a pau ; a o ka ke Aupuni hoi, ke kukuln aūa i mau wahi e hoomaamaaia ai ka ike ame ka naauao. Ina e palaleha na mukua i ka hoouna ana i ka laua mau keiki i ka hoonaauaoia, a ina e malama ole i na mea i hoakakaia ma ke kauawai e oleloia nei, alaila, no ke Anpnni anei ia hewa ? Ke i nei makou, oa palekana ke Aupuni a me kana mau kauwa, mai ia mau me» mai. i ;