Ke Au Okoa, Volume IV, Number 41, 28 January 1869 — Olelo pane ia Huaa ma a me kona mau kokua lalau. [ARTICLE]

Olelo pane ia Huaa ma a me kona mau kokua lalau.

Ke haawi mua aku nei au i ko'u aloha i ke kapeua nana e hooholo i ka moku Au Okoa, a e waiho aku ana hoi au i kuu mahalo nui i na keiki ulele hua kapau o ke Au Okoa, e aloha auanei oukou : He nui na leo i lohe ia iloko o keia mau ia e naue nei, eo ke kahua o ka mare, ina ka wehewehe aaa o kekahi poe i ike ia .maloko o na nupepa, he oiaio, ua hoike mai lakou i ko lakou lalau, e hoakaka ana boi i ko lakou hupo imua o ka lehulehu, ke olelo nei o Huaa a me Uio (kahi akoa ai ihu, wahi a ka poe kahiko). Oke kuonoono ame ka waiwai ke kahua o ka nwe wahi a lakou, e, he keu ka lalau a me ka hupo maoli, e pono e nana i ke ano o ke kahua, a maopopo, aiaila, hana ka hale, ma.kanana aua i na kahua o na hale a pau, he oiaio hemea paa loa ke kahua a o ka hale no ke nee ana, ke hoole nei au me ka wiwoole, e ku ana hoi me ka hooia ana, he oiaio o ke kahua paa o ka mare ana, oia no ke aloha io o ke kane i kana wahine a pela wehe mua aku au, i maopopo i o'u mau ,hoa hoohialaai o ka naauao, o ke eloha io ke kahua paa o ka mare ana, e o'u mau boa opiopio o ka lahui ili ulaula, e kiiohi iki iho 'kakou ma la Baibala e maopopo no, o ka waiwaihe mea popo wale no ia, he mea ai ia hoi e ka mu, a pehea kakou e manao ai, he kahua io ka waiwai no ka mare ana, no ka mea he mea pau wale no ia, ka, he mea pau ole ke kahua, ke olelo nei o Huaa tna, o ke kuonoono ke kahua a me ka. waiwai, u-hoi, e hoka oe, manao ānei oe e Huaa, he neit mau ioa ke kuonoono a me ka waiwai, he mea pau wale no ia, oo ku mea, he knmu a he hope ko na mea a pau o ka honua, no ka mea, na ke kanaka i imi, ina manao o Huaa ma, a me kona mau boa kokua lalau, o ke kuonoono a me ka waiwai oia ke kahua e paa ai o ka mare ana, aohe paa o ka mare ana, ua hemo wale no aohe paa oke kahua, a i manao hoi he kahua ia, pehea, he mea pau walēkakekahua?

Kahaha ! Hehupo nui keia i ike ia i keia kau, hooia mai o Hio me ka olelo aoa, o ka imi ana ona haole i ke kaonoono a me ka waiwai mamua o ka mare ana, e hoolilo ana lakou ia waiwai i kahua no ko lakou mare ana, ea, e hoka alua oe e pooo ai, e hele aku oe e ninao ina kamu haole a kakou ma k% pono, e hooia mai no lakou Bole o ka waiwai ke kahua o ko lakou raare ana, aka, no ke aloha io, ina aole aloha iloko o ke kane no ka wahine a pela boi ka wahine no ke kane, aole laua e noho mala ana, huhu laua i kekahi i kekahi, a no ia huhu ana ua hnalele ke kane i ka wahine, a pela ka wahine i ke kane» alaila, aohe paa ka mare ana, uo ko aloha ole, aole no hoi no ka woiwai a me be kaonoono e paa ai ka mare ana, uolaila, e noonoo kakon i ke kahua io o ka mare ana, wahi a ka mea kakao manao, o ke aloha io, penei e maopopo ai keia, e noho ana kekahi wahine ma Kauai, noho kekahi keiki ma Maai, hoomau laua nei i ka palapala ana, a mahope mai halawai kino laua nei, a no ka nui o ko 'laua nei aloha, ua mare laua mahope mai.

A mai ia manawo mai, a hiki i keia manawa au e kakau aku nei, aole o laua noho kne kekahi i kekahi, oko laaa noho ana he maikai loa, nolaila, ke bai moakaka aku nei au me ka wiwo ole ia Huaa, me ka m&kau ole ia mo ka ihu ia Hio, a me ke kanalua 010 ia ia, o ke kahua io o ka mare ana, o ke aloha io, aohe o ka waiwai, no ka pilipili mai ke kuonoono, be ole loa no, auhea oukou e oa hoa kakaolelo, ua like oukou me na kamana i oele i na kui hao, a kii i kui laau me ka maono oia ka mea e paa ni o ka hale, aka, ina popopo ke kui laau, liiolo wale ka hole, ko 'hoakaka nei au imuu o ko lehalehu o kuu lahui opio, mai manao oukou e o'u man opio o Hawaii ponoi nei, o ka waiwai ke kahua o ka

mare ana, mahope ae nei haalole ia kakou ke mare inai ka wahine ia oe no ka waiwai, aka, nui aku i ka wahine i aloha mai ia oe, a ilaila oe e mare aku ai, mai hoolohe i ka Huaa, mai malama i ka hio, mai hooko aku hoi i ka laua, ku poe poni waiwai, hu hoi ki ia Huaa, owai hoi kai ike ia Hio, uianao anei oukou e alakai ae i na keiki opio o ka lahui o kaua i ka puni waiwai, a e hoolilo i na kaikamahine maka onaona o aa lahui nei hoi o kaua i ka pani hanohano, ea, mai hoolohe e Hawaii o Keawe, mai hooko e Maui o Kama, a>ai hana e Oahu o Kakuihewa; e hoole me ke kaaalua ole e Kauai o Mano, i keia mau mea a Huaa ma e alapahi nei imua o ka lahui, e paa oukou a paa e na keiki o ka lahui, i nui ke aho ma ka maluhia, e na kai" kamahine maka palupalu o kuu lahui, a me na Karistiano o kuu aioa makuahine. E lioomanao ika lesu i olelo mai ai, mai makee waiwai, aka, e hoole ikaika i ko Hio lalau, e kue loa i bo Huaa manao kuhihewa, ke waiho nei au i ka'u mau olelo ma ka moku holo honua o ka Pakipika, nana e ahonui aku ma na wahi a pau i laha aku ai keia Nupepa. Me ke aloha i kuu lahui o kuu aina hanau. Kilihaūanu. Lahaiua, Maui, Dek 18, 1868.

Ua oluolu makou i ka lohe ana mai, ua loaa mai ka hoohnnohanoia o Mr. F. A. Shaefer, mai ka Moi mai o kona aupani William 1 o Perusia. Oia no kekahi haole e noho nei ma na luana aoa o ko kakou kulanakauhalealii, no kekahi mau makahiki h e nu i i hala ae, a oia hoi ke Kanikela Perusia mamua iho nei no keia aupuni. Ua hoolilo ia mai la oia he hoa no ka "Papa Aeko Ulaula" he hoohanohano kupono, a kiekie no hoi keia i kau ia mai ia ia.

- Mao lio hoū.—Eha maa lio i kapooe no ke kaa, i hooili ia mai, mai Kapalakiko mai, maluoa oka moku J). C. Murray. Elua lio no k a Moi Wahioe Emma, hookahi no Col. F. S. Pratt, a hookahi no Mr. H. M. Whitney. Ka moi Wahine Ema. Ma ke kakahiaka 0 nehinei ka holo ana aku o ka mokuahi Pele 1 Puuloa, i kii aku i ka Moi Wahine Ema, a i ka anwina la ae ka hoi ana mai, me kana Kamalaoi makamae pu. Hoopoka ae la kekahi Kakaolelo knaaina i kana. knmn hoohalike; i ka i ana, na like na kamalii e hele ana i ke. kula, .me n& uala noi a me.na nala liili, i paila ia iloko o ka ipuhao hookahi no kekahi msn minnte. 0 kekahi o lakon, ua moa lea, a o kekahi hoi, na-moa hapa. ; 'tla hoomaopopoia, he loli wale na waihooPūa hoka oka lani. Ua hoike mai o Sftiasa i ke aoo o kekahi hokn i ka wa kakeokeo aiai, ā i keia manawa, he omaomao. Ua r hoike mai no hoi o Oapela i kekahi iokn ula i ka wa kahiko ; oa haiia mai mahope na loli ae i hoka lenalena; a i keia manawa, na uliuli.