Ke Au Okoa, Volume IV, Number 42, 4 February 1869 — Ka auwai eli holo moku o Panama. [ARTICLE]

Ka auwai eli holo moku o Panama.

O ka wehe ia ana mai nei o ka aowai eli holo moku mawaena o ka puali o Sueza, kahi i hoohui ia ai o Asia, Europa, me Aperika, ke kumu uana e hooia mai ma keia muli iho i ka holo ona hana mawaena o na aupuni o ia aina puni ole; a e lilo boi ia i mea e hoomanaoia ai, oia ka hara lanakila nui loa, i hanaia e ke akamai eneginia o ke kanaka. Uu hoopaa': oDe Lesseps, ka mea i noonoo e eli i ua puali la, o ka malama Augate aenei e hiki mai ana, ka manawa e hoohuiia ai na wai.o ke Koiwaenahonua, me ke kai Arabia. A ua lilo keia malama i hoopaaia eDe Lasseps i manawa e hookahahaia ai ke aa nei, a-o na poe kalaiaina niaka a loa, nana i hana ia hana nui, us hoohalike iho lakou ia mea me he uku la no ka hana a lakou i hana ai, ame he makana la hoi i manawalea ia. Ua hoike ae ka napepa Bulliin o Nu loka, i kekahi hana nui e nooooo ra nei, oia ka noonoo ana e weheia i ouwai eli holo moku ma ka Puali o Panama. O keia kekahi mea pomaikai nui no na Aupuni o ka Pakipika nei. Ua hoike ae no hoi ua nupepa la, cke kamaiiio ana o ka Paresidena loaueson:., me Gen. Acosta, ke Kuhina- noho o Columebia, iia bai aku ka Paresidena i ua Kuhina la, i ka pomaikai nui ke weheia i auwai eli ma ka Puali o Panama, a e hoike aku hoi ua Kuhina Ia i kona aupuni. Ua hoaoia ke ana ana i ua Puali la, a elua hoi wahi i manaoia e Wki kupono ke eli, aaole no auanei e nele ka pii nui o ka pomaikai kalepa mawaena o ua maujaupuni nei ko hoomaka koke ia ka eli ana. Penei ka mea i hoakakaia mai. " Rlna , (mao wahi i ana ia o ka Puali. ~0 kekahi ma Dariena aku, o keia kahi oi ole oka liJo. O ka loa mai keia aoao o ka moana a i kela aoao, he 34 mile, a o ka nui o ka lilo i manaoia, he $50,000,000. O kekahi wahi hoi i anaia, mai Panama aku a hiki i Asapinewala, kahi i kamaaina mau, a i noho mau ia no hoipaha e na Amerika. oeile ka loa mai keia aoao a i kela aoao, a o ka nui o ka lilo i manaoia he $80,000,000. Ona īilo nae keia i ; manaoia no ua mau wahi la e eliia ai, ke eli ii i 150 kapuoi ka laula olalo, 270 kapuaika laula maluoa; a he 31 hoi kapuai ka hohonu, oiu ka nui kupono e komo ai na moko nunui loa." O ka holo pono ana o keia auwai .eli, ka. mea e pii ai ka pomaikai o Amerika a me na moku o keia aoao oka Pakipika, ao'le hoi o makou kanalua, e loaa like ana no ia kakou 0 Hawaii nei kekahi mau pomaikai, ma ke kipa nui ana mai o na moku mai na aina e mai, ma ko kakou mau kapakai, oiai ua loaa ka mnkuha, e hookomo mai ai. A o keia hoi ka mea nana e hoopio i na mauao uluhua uo ke kali ana i na mea i hoounaia mai ma ka Lae Hao; ka hoopokole ana 1 ka manawa a me ka nui ole o ka poino e loaa i na waiwai. Ko Amenka makemake, e kono aku i na aupuui i pomaikai nui no keia onwai eli e alu pu ma ka hapai ana i na hana, oiahoi ke aupuni o Kili, Pem a me aa moku e ae okeia aoao o Atucrika. Ua haiia inai he uku hoopanee oluolu no ka auwai eli o Sueza e uku ai no na lilo o ka puuli he kanawalu iniliona. - 0 na waiwai e laweia ana ma ia auwai eli no kekahi mau makahiki, aole no ia e like ana me ko na waiwai e laweia ana ma ka auwai o Panama, he oi aku ko kei i mamua o kela, ke hiki i ka wa o holo pono ai keia auwai, nolaila, aole e nui ka monawa e hala a e pau no na lilo o ka auwai 5 ka hoihoi ia mai. 1 ka hoomaka ia ana e liana o keia auwai eli holo moku, ma Panamarpaha, a i ole ia ma Dariena, e pau e ana ia i ka hanaia mamua o ka hiki ana mai o ka hopena o keia keneturin. Ke hoomakaia keia auwai eli e liana me ka eleu a me ka mau,'aole no e hala na makahiki he umi ua hiki i na moku nui ke holo. Ke pau no hoi keia auwai i ka hana ia, alaila, e ano e ae ana ka pnlapala aina o ke Ao Hon; a o ka waiwai o ka hoomaka ana o keia auwai a me ka wehe ōna no na moku holo, ua aie no ia i ko Atnerika hooikaika nui a/ia. Ua hoike walo ia mai, he 20.000,000, kn puai paailiono ka manoanoa o ka pohaku pele hehee i keia wa i kahe hou mai noi o ka pelo o Vcsuvia.