Ke Au Okoa, Volume IV, Number 50, 1 April 1869 — KA HAKU MONETE KARISO. [ARTICLE]

KA HAKU MONETE KARISO.

h e," wahi & lfonete Kariso, "Ua hoonialia« wau ia, ua hai mai no hoi paha oe he ia nou ea ? Owai kona inoa ? " Pane aku la ua kauwa kuene nei, " 0 Gaspotd Carderousse, ua niare oia i kekahi wahinVi ma kahi kauhale mai o Carconete, a o ' noa ao ia-e ana - 0 kana kane kauaha a kanahakumamalima paha, kaaiui o kona mau makuhiki, me he mea la kanaka oia ua ike i kekahi mau karaiipa nui i hanaia." "Ao ka manawa hea ia »j" wahi a Monete Kariso. "okala 3 o luife, M. H. 1829," a ua ano kahaha no ka like~loa me ka ka Haku Monete Kariao i maai. 0 J£aana mai Ia ka haku i ka i ana, "Pehea, o po anei ia okila 3 o lune, okaM. H. 1829? 0 I hai hou mai i ke koena aku.' ELqpmau mai la no hoi ke kauwa i ka i ana maji, Mai u» Caderouse mai nei i manao ai au;e loaa mai ai ka hookipa maikai ana oia poj a oiai aole o'u manao e hoopilikia i ka mea haku hale ma ko'u loaa ana i ka poe makai iloko o kona hale, nolaila, pii mai la aurma ka pa mahope mai; a no kuu makau no'hoi, malia paha aia kekahi mea malihini e mai me ka haku hale, komo aku la au ma hale ukana, kahi a'u i msa mau ai i ke k6fco aku, a nana aku la ma ka hakahaka o Aole hoi no au i liuliu malaila, mai ana ua o Caderouse me kekahi malihioi.

Ku iho la au me ka hoolohe ana i ka lana kamailio. Me he mea la oke kanaka i komo aui ai me Caderouse, he malihini oia ma ka hepao F f raDi, he kalepa oia i hele mai e knai i na mea makamae ma ka hoikeike o Beauaaire. Komo ino mai la o Caderouse, a nana ae la ma o a maanei, ua mehameha o V)ko t ka rumi o laua wale no, kahea aku ~teioia i kana wohine, " E Carconte, aole i h&pimipuni mai ke kahuna ia kaua, he dai- "° maoli D ° ka keia> " Loie koke ia aku f puana ana mai oka olioli; a iho mai la * -" ahi Poali me ka i mai. " He-)-l»'kau mea i kahea ae nei ?" I mea i kahea aku ne? .ia-eP<"-^j»'.o =

CfNj«auHe, o ke daimana nei, he waiwai io maoli, no ka mea, eia kekahi kanaka hana gola o Parisa, ua hai mai oia, e haawi no oia i 50,000/rcncs no ua daimana nei. A i mea e hai pono aku ai ia ia no ka oiaio oia mea, nolaila au i kahea aku nei ia oe, e bai ae oe i na pan ia ia, no ke ano kupanaha o na mea o ke kumu, i loaamai ai ia kaua o keia daimana. E noho iho oe ilalo, e kii ae ao i mea paiua no ka kaua malihini. Ia manawa, nana ae la ka malihini ma oa maanei o ka hale, a ike aku Ia oia i ke ano ilihune o ka hale; a me he mea la, o keia daimana, mai ka poli mai o kekahi alii opio.

" Huli ae la hoi ka malihini aoleloakn lai ka wahine, e hai mai i ka moolelo o ka loaa ana mai oke daimana. '0 !' wahi aka wahine, 'he makana ke:a mai ka lani mai.' I ka M,- H. 1815, he hoa'loha nui knu kane na kekahi sela luina moku opiopio, nona ka inoa o Edemona Danatese. 0 keia luina moku a kuu.kane i hoopoinaai, na hoomanao oia ia ia i kona manawa i make ai. Me he mea la, iloko o ka hale paahāo, na hui oiama ke ano hoa'loha me kekahi : Laole Pelekaue waiwai maloko o ka hale paahao, a i ka wa mai o ua haole Pelekane nei, ua malama maikai ua luina opiopio la. Aka nae, make iho la oia, a kauoha mai la i ka haole Pelelfaije, ke pakele oia mai ka hale paahao mai, e hoomanao mai oia i kuu kane.

" No keia mea, pane mai la ka qjea haoa gula, ua anii kupono ole ka moolelo, e hiki ai ke hilinai ia. Aka, hoomaopopo hou mai Ia oia no ke kumokuai o ua pohaku daimana nei, me ka i mai, he 40,000francs kona kumukuai kupono. Pane aku la nae ka wahine, aole oia e hookuu aku ana i ua daimaua la no ia kumukuai, no ka mea, ua hai mai ke kuhona, he 50,000/rancskona kumukuai haahaahaa loa. Mahope iho o ko lakou mau hoopaapaa ana, ae aku la o Caderouse i 45,000/rancs no ua pohakn daimana nei. Haawi mai la*ka mea h&na gula, he 15,000 franct ma ke gula, ahe 30,000 ma na bila baneko.

" I ka pan ana o ka heluia ana o ke kumukuai o ua pohaku daimana nei, hoopuka mai la ka mea hana gula i kona manao e hoi ma Beaucaire ia po, he eono mile ko kaawale mai ia wahi aku. Aka, koi aku la ua o Caderouse ia ia e moe ilaila ia po, oiai, kc noke hala ole mai la ka ua, ka inukani a me ka hekili; a aolo palia e hiki pouo aku ana oia i kona hale, make e mai oia i na powa ma ke alanui. No keia mau ka-im aku a laua, hoike mai la oia he mau pu panapana no kana e pale aku ai i na eneini a mc na powa ma ke ala ana e hoi aku ai; a aole hoi ona inakau no ka pouliuli oia po. Huawi niai la oia i kuna ulohu Lope i na mea hale, a hookuu ia

aku la oia iwaho, a hele aka la iloko o ka pouli.

" Laka pāpalua ia aku la ka ipnka a paa pono, hoi mai la laoa, a noho iho la e makaikai i na loaa laki wale a lana oia la a me ia po. Ninau aka la ka wahine i ke kaae, i kona koino i kaohi mai ai e moe pa me laoa ka mea hana gula ia po; a hai mai no hoi ke kane, i hiki o!c ai i na mea hana g;;la nei ke hoi ola i Beaucaire ia po. Pane mai la ka wahfne no ke ino o ka manao o kanakane no ka manao ana pela; a ia lana e hoopaapaa ana pela, owaka mai la ka nwila, a kamnmu pu mai la no hoi ke kikeke aua o ka ipuka. I ka laua ninau ana aku, hai mai la ua mea neynawaho, o loannes kona inoa, ka mea hana gula a lakou i kuai pu iho ai ia po. No ia mea, kii aku la ka wahine, a wehe mai la i ka ipuka, a komo mai la ua malihini la me ka hai mai, ua nni loa ka ino mi ke alanui, a na kupono ole ka hoi ana aku."

MOKUNA XXIX. KA UA O KE KOKO. "I na mea hana gula nei i hoi hoo 'mai ai e komo mai iloko o ka rumi, nana ae la oia ma o a maanei me ke ano kanalaa i ke kulana o na mea o loko o ba rumi ea noho ana, ka eke dala ame ka pu-a bi!a baneko. Ka haku wahine me kona ano lokomaikai, ke hoomakankan mai Ia oia i ka paina ahiahi no ka laua malihini; a o Caderoose hoi, hoihoi aku la i ka laua mau loaa iloko o kahi paa loa, a hoomaka mai la e holoholo maluna o ka papa hele me ka haka pono ana o kona mau maka maluna o ka malihini.

" ] ka makaukau ana o ka paina ahiahi, kukulu mai Ia ua wabi wahine nei, he omole waioa iluna o ke pakaukan, a kahea maija iua malihini nei e noho mai e paina. Noho iho la ua mea baua gula oei e paina hookahi oia wale no ; a o CaderoQsse ke holoholo mai la uo hoi oia me ka nana kee mai o kona maa maka ia ia eai nei. Ika pau ana no □ae o ka paioa ona a na malihini nei, i mai" la no oia, ua pau paha ka haule nui ana mai o ka ua, a he mea kupono paha ia ia e hoao hou i ka hoi ana'ku ; aka, i mai la no kekahi wahine, he mea kupono oie ia ia ka hoi ana, a ua hoomakaukau hoi oia me na wahi kihei moe maikai,)qp nona e rooe ajia Kakali iho la no ua mea haoa gula nei, o na ;.aka, bd»maii-Q>ai.iaj

no ka ua, ka makani a jne ka hekiii maluna o ka honua, e hooananapn aoapa mai ana. No ia mea, no ka mahuahua loa mai o ka na, nolaiia, ua hoohoio iho ia oia i kona maoao e noho no oia ma ua malu hale nei ana i ike pono ole ai i kona hopena. Lohe aka la no au maluna pono ae o'o i ka pii' ana'ku a ua mulihinhnei e hoi ma kahi moe i hoomakaukau ia nona. No kuu malohiluhi loa, ua ane paulehia mai !a na hana ana a ka hiamoe maluna o kuu mau lihilihi. Mamua ae nae o kun paulehia loa ana i kn hiamoe, kiei aku la au a ike aku la ia Caderousse me kana wahine e kamailio pu ana no kekahi mea, aole nae he moakaka lea loa ia'u ka laaa mau mea e kamailio ana.

" Me kuu ike aku ia laua eu. kamailio ana, lilo e aku la au i ka aina moeuhane ; a aoleau i hoomaopopo loa i ka ioihi o ko'u manawa i hiamoe ai, aka, ua hoala ia mai ko'u nenea hiamoe ana e ke kani o kekahi pu panapana, a lono pu aku la no boi au i kekahi leo uwe. Aole no hoi i pau loa ae ko'u pohihihi ano hiamoe, a lohe bou aku la au i ka haule pu ana mai o kekahi mea koikoi nui maluna pono ae o ko'u wahi i paulehia iho ai. Kukuli ae la au, me ke kie aku iloko j o ka nimi, aia nap, ua pouli poeie ka hale ; a j me he mea la nae, ua komo mai ka ua iloko, no ka mea, kulukulu iho la kahi mea eno wai malana o'u, a i kuu hapapa ana ae, ma u ana.

" Mahope iho oae o keia mau nakulukulu ana, ua ane meha iki ibo la oo kekalii mau minute pokole loa ; a kamamu roai aoa no kapuai o kekahi kanaka hookahi;a i kuu kiei ana'ku, ike aku la au i kekahi kanaka e kopeu aku aua e kuoi i kekahi kukui ihoihoike abi. la ia i huli hou mai ai, hoomaopopo aku la au ona helehelena ponoi no ia o C«derousse, ua oki loa omua a me konamau pulima ike koko. Ike aku la au ia ia, e hikikii ana i ka pohaku dairaana ana i kuai ai me ka malihini, iloko o kekahi hainaka ulaula. Web(> r.itti la no hoi ia ika pahu aua i hookomo aku i ka eke dalagula a laua, me ua bila B meko. Puolo iho la no hoi ia i kekahi mau palule lilina ooa a paa ; a me keia

mau mea, hele aku la ia i ka ipuka, e nana ana o»a o a maanei, a nalowale aku la iloko 0 ka pouli. " Ia manawa, maopopo mai la na mea & pau loa ia'u. Lohe pu aku la no hoi au i ka uwe haahaa ana mai, a inanao iho la wau, aole no ka paha i make loa ua kanaka hana mea gula nei. Manāo iho la au, e helo aku 1 ona la, e haawi aku i ko'u wahi Vokua, ina he mea hiki ia. Hooikaika iho la an, e wawuhi i ka pnpa e paku mai ana, a komo aku la au iloko o ka rUmi, a ho-a hou ao la i ke kukui, a pii aku la i ke alanni pii e hiki aka

ai ika rumi oka mea hana gala. I koo komo ana akn, kuia mai la au me ke kino make 0 ka •wahine: ua inoino kona helehelena, me be mea la, o ka pu mna a'a i lohe ai i ke poha ana, o kona pu no ia i make ai. E waiho mokaki ana kela mea keia mea ma ō a maanei_o nii rumi nei. "I kuu neen hou ana aku, knia hou mai Ia au me kekahi mea, he pu panapona no, aole nae i kani, no ka pulu ana o ka pauda i ka ua. Hiki aku la au i kahi o ka malihini e waiho ana, aole oia i make loa, aka, i kona lohe ana mai ia'u, ka lele aku la no ia o kona haau mai ia ia aku. No kuu ike ana i ke ano weliweli maoli o keia man hana, o ko'a haalele aku la no ia, a hoomaka mai la e hoi ilalo oke alapii. Aka, ia'n i -hoomakaukan mai ai e iho ilalo o ke alanui pii a ku iho la 1 ka mmi maiaio, loaa mai !a au i kekahi poe luna o ka hale dute, i ukali pu ia mai hoi e kekahi poe koa, ka poe na lakou i hopu koke mai ia'u. Ua hiki ole mai la ke pane akn, a ina wau e hoao e pane aku, he mau wahi huaolelo nawaliwali loa ke puka ae mai ko'a waha aku. " Mai ia lakon mai waa i ike iho ai, oke kulukulu ua a'u i manao ai, he mau kulu koko ia, ia'u e moe ana malalo o ke anua a'a i moe ai. Ia manawa i komo mai ai ka manao iloko o'u o keia mau mea a pāo loa i hanaia, e manao ia ana owau ke kumu oia. Hookahi oae kumu e pakele ai au, ina e loaa ke kahuna Busoni, alaila, nanae hahai pono mai ka moolelo oka pohaku daimana. Alua mahina i hala'e mabope iho o kuu hopu ia ana, aole loaa iki o ua kahuna la ; a pela no lioi me Caderonsse. Nolaila, oka hiki ana mai o kuu manawa hope loa ka mea i mao-

popo lea loa. "Ekola paha mahina me na la keu mahope iho, komo mai aoa ke kahuna Bosoni me ka ninaninau mai, ina he makemake ao ia ia, oiai, ua lohe wale oia. Hahai aku la au ia ia i ka mooielo holookoa oka pohaku daimana, a hai mai la kela he oiaio wale no ia maa mea a pau loa. Koi po mai la no hoi oi& ia'u, ina he mau hewa e ae kekahi mamua a pau a'u i hana'i, he mea pono ia'u, ke haī aka me ka mihi pu ana ; a i mihi h I* fn ī i iiiii ji"īra^»iiii 'i teila nei. Mahope mai, ma ka ldkotnajkai 10» : roaT~pyha-o-he Akaa,—ea-paa o ~Caderoosse i ka hopu ia ma ka aina mamao aku, a hoihoi ia oai i Farani, a maanei kona wahi i hoopai ia, ma kona mihi ana mai uana i hana ka hewa, e hana oia ma ka hana oolea a pau kona ola ana ; a mai ia ia ka palapala i hoouna ai ia'a i ou la."

Ua hoolohe pooo loa ia mai la keia moolelo e ua Haku Monete Koriso nei, " Aano," wahi a ua 6urtucc io nei, "Ua aoe maopopo aku ia paha ia oe, o ko'u hiki hou ana mai ma keia wahi—kahi i hui ia mai ke karaima ino loa a'u i haoa ai; he mau kumo makau kupono loa do paha ia e hoakamai ai imua o ka iunaikehala. I keia manawa, a ia'u e knnei maluna o ka lua kupapau i kohi ia ai e Vilefota me koaa lima ponoi, a kanu ai i kana keiki." Pane mai la ka haku, " Pela iopaba, ua make paha ka lunakanawai, aole paha aole ia he mea maoao nui ia e' a'u, aka, ua maikai ka manao o ke kahuna Busoni i ka hoouna ana mai ia oe i o'u nei." Pane hou mai la ke kauwa ma ke aoo mihi, " ano, ua ike pono aku nei oe i na mea huna oka mooielo o ko'u ola mai ka eaua a ka hope—o oe ko'n lunakanawai ma ka honua nei, elike me ke akua mana loa ma ka lani; aole anei au olelo hooluola i kekahi mea hewa elike me au oei?" "Aole mau olelo hooluolu kupono e ae a'a e haawi aku ai ia oe," wahi a ka haku, " elike me na huaolelo a ke kahuna Busoni i hai mai ai ia oe, ana i hai mai ai ia'u, nou, o Vilefota, ka mea au i pepehi ai, ua kupono paha kona make ana. Aka, ua hewa paha oe mahope iho o kou hoopakele ana mai i ke keiki, he mea ku--pono ia-oe ka hoihoi hou aoa aku i ua keiki la i kona makuahine. Me be mea la, aia paha unalaila kou hewa noi, aole oe i malama kupono, aka, ua hookuu wale no ia ia a nalowale." " Pola io paha," wahi ake kauwa, " aba, no kuu manao nae o poino kuu ola, nolaila, aole au i ninaninau pono no kahi a oe kona mau makua i noho ai. Aka, aole au i manao koa loa, elike me kuu wahi kaikoaana." I keia mau huaolelo ana, kulu iho la kona ni&a waimaka. Huli ae la ka haka, a i aku la i kana kauwa,'' Ano, e hooknu mai oe ia'u hookahi maloko o keia mahinaai. Aole o'u makau i na uhane ino o ka po, a aoie no hor o'u mānaoio ia mau mea. Maanei au e hooluolu ai ia'a iho me na eahuihui o ka mahi» naai, na lau onioni o ka laau, a me ka moan»>ala mai o -na pua. E hoi aku oe maloko o ka hale, a e hooluolu pono iho oe i koa manao kaumaho; a i kou mau hora hope loa ina oe e enakemake e hooluolu ia koa maa manoo, e hooana mai oe ia'u." (Aole i pav.)