Ke Au Okoa, Volume IV, Number 51, 8 April 1869 — KA HAKU MONETE KARISO. [ARTICLE]

KA HAKU MONETE KARISO.

; j MOKUNA XXX. -ka-hoaie palena ole. I ka '»ra elua o ka auina la o kekahi la ae mahope »So o ka holoholo ana iloko o kela mahina»Tia Auteila, ike ia aku la kekahi kaa e aoa, a ku iho la mawaho o ka ipuka o Ka hotele kaona o ka haku Monete Kariso. oke ano o ua kaa nei, me he mea la no ke;ahi haku i hoaalii ia mai e ke'lii; a he oiaio,no hoi ia. Kena mai la ka haku i ke kahu kaa e lele mai ilalo, a e lawe mai i kekahipalapala i na Monete Kariso nei, kikeke mai fa ke kahu kaa ma ka ipuka o ka mea kiaYJuka, me ka ninau mai ina he noho ka h?jb Monete Knriso malaila, a ae mai la no ho:jke kauwa. me ka i mai nae, aole ia he la ikeko kona haku i na malihini. "Inalela," wahi a'ke knhu kaa, ".e lawe aku oe palapala a kua haku, a Barona Danglny\f" Aka, i mai la naehoi ke kauwa aole oYp7ilmailio pu me kuu h»ku, he mea okoa w *" mea an,f, i' lo P° me ''' 1 > 0 kona hookomo kapa, a nana e hn»wj aku ia Hoi niai la ua kahukaa nei i kona o ke kaa, me ka hai i na mea a phu i kaniailio ia. "He oiaio,'' wahi a u« Bfir»na D-inglars nei, " aole ia he haku, nkaUie'lii opio manli, no ka mea, aole kamailir|>u rre miu kauwa. Aka nae, he b'la llneko kana ia'u, a he mea-poūo ia'u ke kam>OTo pu .ne ia."

Kahe; ae la ua Barona nei i ke kahu kaa e holo p lolei ke kaa i ka hale ahaolelo. I ka man: tra nae a ua kaa nei e ku ana, aia ke naha pono mai la ka haku Monete Kariso ma ka i akahaka o ka puka aniani, me ka i iho iIokJ ona iho, "inoino maoli na helehelena o kela kanaka." Kahea aku la ua haku nei no l3ana kauwa kuene; a i ka hiki ana mai, i eiai la oia, "Ea, ua ike ae nei no paha oe i ka7paa lie e ku mai nei ea ? a ae mai la no hoi-Ae kauwa. Huli ae la no hoi ua haku nei rke kauwa paele me ka i aku. "E Ali, pelfea la oe i hooko ole ai i ka'u mau kauobe,tfho ka inea, ua bai mai au ia oe, e kuai-acS ka paa lio maikai loa maloko nei o Parisa i j o ko'u nnakemake nui ka lilo o 7 ia'u. a kahi - mea e aku." Ua ane makau iho la ua kauwa paele nei, aka, : mai la ke kuene, " Aole paha oe i ike he 30,000francs ke knmukuai a Danglars i kuai ai no kela mau lio ea ?" " Ina pela," wahi a ka Hoku, " E hele aku ana au i ka hora elima o keia ahiahi; a makemake an e ]oaa ua mau'lio la, he hapalua hora mai keia manawa oka. Ina, e koi mai ® Danglars i 60.000yr»7?cs e haawi ako no oe, no ka mea, e pono e loaa ia'u kela paa lio, ina e papalna a e papakolu paha na kunou kuai. Ai« kn'u manao o ka loaa mai, aole o'u manao nui ma ke dala. Nolaila, e malama ia keia mau kauoha a'u i pono ai " Ia Ali a me ke kuene i puka aku ni, komo mai la ke kuene hookomo kapa, a i aku la ka haku, " E Bertucci», ke loaa makahiki nei ia # oe mni a'u he I,soofrancs, ua oi aku ia mamua ae o na mea a pau e loaa nei i na koa ame na kauwa ana haku nui. Oiai nao, he kauwe oe, aka, aia no he mau kauwa lawelawe mai malalo on, e malnma ana i kou mau lole, ame kau miu kauoha a pau. E loaa pu «na no hoi ia oe ke'kahi pou dnln hoa m'i kou mau kuai ann a pau i ko'u mau lole komo. Ua ike no «e elike me a'u, ina wau

e hoopau ana ia «emai ka n»ho knnwa ana na'u, he mnnawa l>>ihi pahn mahope nku, alaila, loaa ia oe ke kolann loaa elike penei. Aka, ke h'<oko ole in ka'u mau olelo kauoha me ka poloiei; «laila, aole no'u ka hewa o ka honpnu anaaku ia oe mai ka noho ana mai malwlo o'u. Ina wau i lono i kuu mau olelo no'u a me ka'u mau hana, a e kiai hoomakakiu ana paha, mai ia manawa mai e pau ai kou noho ana me a'u. Nolaila, e helo oe mai o'u oku. (ia poina wau i ka hai nna aku ia oe, ke hoiliili mau nei au i kela a me keia makahiki, hf puu da-la no kun maukauwa no ko lakoa mau wa pilikia; a ina wan i kono ia mai e ho»pau aku i kekahi kauwa, aluila, ua nele ka hapa oia kauwa ma ia puu dala." I ka pau ana o ka puana ia ana o keia mau olelo, leuliiknhi aku la ka haku i ke kauwa e haalele mai i kii rumi, a o ke kauwa paele hoi, e uhai pu aku ia ia ma kona rumi palapala; a malaila laua i kamailio pu ai no k/ manawa loihi. I ke kau ana akn oka manamana hora i ka elima, komo mai la ke kuene kahukaa, a i aku la ka haku, no na lio ana i hai aku ni e pono oia e hele e kuai. Hai inai la ke kauwa, ua hoomakaukaniii, uapani ke kaa, aia mawaho-o ka ipukn o ka pa kahi i ku ai. Ka iho mai la no ia o ua hakn nei, a ike mai lu i na lio ana i ake nui ai e loaa, a oia no hoi na lio o ka Barona Dunglars. I ke kau ana aku o ua haku nei iluna o"kc kaa, knheu ne la oia i ke kauwa kahu kaa, " E holo i kalii o Barona Danglar«, ma ka Hotelede la Anatina." A ia Bcrtuccin i naue akii ni mai kalii aku o ke kaa u ku ana, i aku la ka haku, "E Bcrtuccio, he hana

okoa np kekuhi a'u e imuwi aku uei i;t oe. He makemake nui au e kuai oe i wahi hotcle lawaii'. no'u ma be kapakai o N<>recnaDadi. E imi nae i wohi e hiki ai ke komo aku kuu wahi moku, a ku malie me ka maknukaii e holo aku i na manawa a pau. st'u e makemake ai e holo. 0 knū wahi moku mannwa, ke holo mai la paha oia i Fecanepea ?"

" Pela ko'u manae," wahi a ke kueoe, "no ka mea, ia kakou i haalele aku ai ia Masiela, " Kekahi makemake o'u," wahi a ka haSu, " e palapala pinepine akn oe i na kapena o kuu mau moku pea holo lealea eluaa mekuu mokumahu, e hoomakaukau lakou i na manaws a pau a kuu man olelo kauoha e hiki aku ai. Ika manawa e loaa ai ia oe kela aina a'u e makemake nei, alaila, he makemake au e kuknlu oe ma kela a me keia umi mile, i manlio ma ke ala mai ia wahi niai, a hikwiloko nei o Parisa. 0 keia mau olelo kauoha a pau loa kau e malama pono."

Ka holo aku la no ia o ke kaa, i kanoia e na lio komukuai nui, a aohe no hdi i hoomaha iki, a ku wale ke kaa lio mamua o ka ipuka o ka mea malama baneko, Barona Danglnrs. Ia manawa, e noho luna hoomalu ana ua mea malama haneko nei no kekahi komile hoomoe kaamahu; a i ka haiia an;i aku e ke kauwa, ka inoa o ka Haku Mouete Kariso, ku mai la oia imua o kona mau hoa komite, a i īnai la, " E na kepuimana, e poiu> oukou e hoapono mai i#'u, no ka mea, ua hiki mai nei keknhi moa, mai n > hni baneko mi»i o Tatnibana me a e makemake ana e wehe mai ma ko kakou haneko i ka aie ana. 0 kona inoa, ka Haku Monete Kariso, a o kona bila baneko, ua oleloia, aohe palena. A no ia mea, e makemake ana au e kamailio pu me ia; a e hoopaneeia ka kakou hana."

I ka pau ana o kana hopuka ana aku ikeia mau hnaolelo, haalele mai la oia i kona mau hoa kuka, a komo aku la i kona nimi hookipa, kahi ana i manao ai e hookipa mai i ua Haku Monete Kariso nei. I kona komo ana mai nae, e nana ana ua haku nei i kekahi kii ana i makemake nui loa ai. I ka nakeke ana / mai nae oke kof „ _ja mai oka haku hale, hul: mai la o Mouete Kariso ia ia, a i mai la ka haku hale, "Ka hanohano paha keia i j loaa ia'u oke kamailio gu ana ka *jvlouete r>.ariso. ' X' i uLii 'I " A o ka hanohano paha keia i loaa ia'u, o ke kamailio pn ana me ka Barona Danglars, o ke Kea Hanohano o ka Legiona, a hoa hoi o ka Ahaolelo Hoopouopono." Huli mai la ka Barona, me ka i mai i na .haku nei, e noho i luiia oka noho. ona kapa ana aku o kekahi i kekahi, mana iūoaalii 0 laua, ua komo ia ilok«* o Danglars me ke ano huhu. Aka, ua hopuka pololei aku no hoi ka haku, e like me kana mea i kakau ai ma kana palapaia i waihoia me ia ma ka hotele o Mouete Kariso. Iloko nae oko laua mau kamailio ana, lioopuka mai la o Daaglars, ke kumu i loaa ai ia o ka inoa Barona a me kekahi mau inoa hoohanohanoe ae, mai loko mai no ia o na hana nui anai hookauwa iho ai oo ka pomaikai o ke aupuni, nona ka maluhia e malama ana ia ia. Mahope iki iho o ka laud mae kamailio ana no kekahi mau mea e oe, hoomaka mai la ka laua mau kamailio aoa no na mea e pili ana i ka laua mau hana oia manawa, ma ka 1 ana eiai oua B»rona nei, " E hookuu mai ia'u ma ka hai ana'ko eka Hako, ua loaa mai ia'u kekahi p<lapala mai ia Tamikana a Farani mui o R«ma, e pili ana no ka hoaie ;iDn'ku ia oe ike dala ma ka uku hnopanee."

Pane aku la ka hnku malihini, " Ua olioli au i ka lohe ana no-ia mea e pili ana i keia palapala, a me kona hiki ana mai i ou la ; a he mea no hoi ia e hoopau ai i ka pilikia o ko'a hele ana mai e noi dalu aku ia oe. ina ua loaa io mai ia la oe kela palapala, uolaila, ka'u mau kikoo ann a pna loa, he mea kupono p»ha ia ke hooko ia me ke kanalua a he kumu nui no hoi paha ia e hoopauia'i ke nnr> pohihihi mawaena o knua." " U<i maikai no na mea a pau;" wnhi a Da>>glars, " aka, aia oae he wahi ano pohihihi iki; a no ia mea wau i kipa kino maoli aku ai ma kou hale, e wehewehe pono ma?oe ia'u do ia mea." A uolaila no hoi au i bele mai nei, " wahi a M. Kariso, i hiki mai ai ia'u ke wehewehe pono maoli aku ia oe i na ano kuai a pau loa e pili ana." Eia no paha ma kuu pakeke ua palapala nei," wahi a DaDglars, a hoomaka iho la kela e hnho, i mai la, " Eia no. Ke kumu o ko'u kanalua oo keia palapala, no ka mea, ua olelo ia maloko o hila, na hua aole palena, o na dala a piiu au e ohi ai. Ma keia meu, he mau ano kanalua ko'u e noho nei no kela mau huuolel» ma kela palapala." Pone mai la ka Haku M. Kariso, peln io anei ? Keia mea au e hai mai nei ia'u ? Aole he hilinai nui ia o ka Bnneko o Rom.i, ina ku hui o Tumikann ma. Ke ane mnkau nei au, no ka meu, he nui loa ko'u waiwui i waiho aku ma ko louh mau iima, a oole uu i ike i ka nui." " He oiiiio no," wahi a Dniiglnrs. " Ho mau mea hui w.uwui no o Tamikana ma. Aka, aia wale no ko'u wuhi luea kuaalua, ma

kela hunoMo palena ole. A nolaila, ma kekahi olelo a kekihi aanaka akamai, e hai ana, ma kahi e kanalua ai o ke kanaka, he poino kf> hiki mai ana malaila." No keia mea. wa-. hi a M..Kariso, ke hai aku nei au ia-oe, ma na >vahi a pau a'u i hele ai, aole kekahi mea i ninaninau ia mai ia'u no ka nui o ka'u oiau dala e ohi ai, a me ka nui o ko'u mao waiwai. Ma keia mea nae, aia mnwaena oa a me a'u na naea hiki ke hilinai ole ia. Aka, i ko'u manao, aia ma kon aoao ke ano kana- | lua/' I keia mau huaolelo aua haku mali* hini nei, ua pii ae Ia ke ano hubu i na papa lina o ka mea malama haneko. Mahope iho olaila, i houmai laoDanglars | " Ano ea, i ike maopopo ia ai na mea mawaena o kaua, ke noi ako nei ao ia oe, e bai maopopo mai oe ia'u, ehia la koo manao na dala kupono au e manao ai e lawe aku mai ko'u haneko aku nei ?" Pane aku la ka haku malihini. " Ko'u kumu nui oke ake ana e loaa ia'u ka ole ana ma ke kulanakauhale nei o Parisa, no ka mea, aoie au ike i ka nui o ko'u mau dala e ahuai ai maloko nei o keia kulanakauhale." " Ke noi aku nei au ia oe," wahi a Donglars, mai kanalua oe i ka hoike ana i koo mau makemake a pau loa. Aka, i ko'u manao manli, ina oe e noho ana ma ke kulanakauhaleo Parisa, e hookuu aku no au, a hiki i ka milion*) francs ka palena'o ka makahiki."

" I hnokuhi milionn fraocs n® ka makahiki hooki-. hi!" wahi aka Ilaku M. Kariso, me ka loulou o ka aka ana no ka puu dala i hai ia mai. " Pehea oe i maoao ai, ua kupooo ia'u ka miliona francs i ka makahiki hookahi? Ea, ioa au i manao pela iho la ua wahi dala la aa i manao ai e haawi mai ia'u, ina ®ole e hele mai iou nei e noi dala ai. Hookahi miliona ! £ kala mai oe ia'u no kuu akaaka ana no keia mea. Aka, he mea mau o ko'u dala pakeke, he ekolu miliooa francs; a eia no hoi iloko o'u na bila e loaa mai ai, mai ka waihona aupuni mai o Farani nei." Ia manawa, i hoike aku ai ka haku Monete Kariso elua mau palapala kikooaupuoi, e hiki ke uku ia mai i ka manawa e hoike ia aku ai; a i ka ike ana mai o ua mea malnma ba- | neko nei ia mea, ua hookahaha ia kona maa manao haahaa i hoopuke mai " No a M. Kariso. "■& - f£eia noi ana tnai, a ōin 1 - rra - pffDO e iiai ha-.u'ii uwi ue , . . ... he makau io no oe ma ka hoaie ana mai ia'u, a he mea hiki nle no hoi ia oe ka hilinai ana ika hui o Tamikana ma. No na kumu kue ou, e hoopau ai i koa mau hilinai ole ana, a me na kupikipikio o kou mau manao, ua mak»ukau au e hoike aku ia oe i kekahi mau palapala elike me na—Eia ka palapala mua mai Ka hui mai o Eaekela ma o Vieona ia Baron Rothschild, ka ludaīo Waiwai ma aole no he palena o ko'u mau aie malaila. Ka lua, mai ia B«rina mai o Ladaoa i ka haneko Lalile ma Belegiuma, aole no he pnlena o ka'u aie ana malaila. Nolaila, ina oe e hoole mai, alaila, e hele>no aa. ma na wihi e loaa ai ia'u; a o ka launa oihana ana mawaena o kaua e pau."

Ma ka Dana ponomaoli onaooa Danglars nei i ua mau palapala nei, oa hoonai loa ia mai kona mau kahaha, a i mai la oia i ka haku malihini, " Ano ea, ke ike nei au ma keia mau palapala elaa aia ia oe ka wai-wai e hiki ole ai ke hoomaopopo pono ia. Aka, ma kau raau olelo, a me keia mau hcfTtte e hooiaio mai «aa, ua hoopau ia aku ke kanalua ana." " Nolaila," wahi a Monete K.ariso, " Ano, ua paa a& nei ka pohihihi mawaena o kana 00 na mea e pili ana no ka aie ana. E ma* kemake ana au i dala na'u i ka la apopo; a no na dala mua a'n e lawe ai, i eono miliona 1 ka mea——" Eono miliona ! " wahi a Dunglars me ke ano kanalua, apanehou mai oia, " nia no paha ia i kou man manao ana. A peliea kou makemake ma ke gnla paha • ma ke dala ea ? " Hai mai la no hoi ka haku, i hapa ma ke gula, a i bapa ma na palapala kikoo dala; a hai raai la no hoi uamea malamabanekonei; a ka hora nmi o kekahi laae, alaila, hiki aka ke dala ma kona hotele: Paa iho la ia mau mea, hoomakeukau mai la ka haku malihini e boi, aka, kaohi mai la ka Barona, me ka i ana mai, "Ekalamai oe ia'u. Oka poe waiwai a pau o Europa nei, ua kamaaina lakou ia'u ; aka, o koa waiwai, aole anei ia e kala ka loaa ana mai ia oe ? " " No ko'u ohaoa no ia i keia mau makahiki, he lehulehu wale," wahi a ka haka M. Kanao, " he waiwai i ia, aolee hoopn iki ia oo kekahi oiau makahiki loihi wale ; a ma ia maoawa mai, ua pii nui a mahaahua loa na pukn a ke huiia om ke kumupaa, aolo e hiki ia'u ke hoomaopopo pono ia mea. mahope nae, aole paba e loihi wale ka maoa»a, nlaila, e ike lea auaoei oe i ka oiaio maoli." Mc keia mau hnhni moakaka ana mai a ka Hnku Monete Kari»'>, ua hoomahuahua hoa ia mai no hoi kooa kahaha. He mau minute nae mahope ibo ko laua noho pane ole ana, kono ajai la o D(inglnra, e hele laua ma ka rnmi hookipa o Lede D<inglara , a no ka ae ana'ku o ka haku mnlihioi, hookani aka la ia i ka bele, u komo mni la kekahi kauwa, niaaa aku l.i, ina aia o Mudnrne DunglMrs ma kona rumi honkipn. Hni mai la ke kaawa, aia no iiie Lueien Debray, a haele aku la I-iua ilnila. {AoU i pau.)