Ke Au Okoa, Volume V, Number 5, 20 May 1869 — Ka Laau kanu Ramie. [ARTICLE]

Ka Laau kanu Ramie.

" Aole no lie hoao nna, i nele ka ikoia o kona hopena," he olelo mau no ia; a o ka hoao ana, aole no ia he mea hewa. Ina e hoao kekahi poe a ikeia he pono, ua hoomau ia no. I kela pnle aku nei, uahoopnka aku makou, me ka hoohoihoi ana i ke kanuia ana 0 ka pulupulu. He ake nni no ko makou, e holo mua kakou ma na meahooulu, e hoaiai mai ai ia kakou nei i na pomaikai, a he kakoo ikaika no ia no ko kakou holo ana imua uia nn mea mikiala. Ma keknhi o na nupepa haolo o keia kulanakauhale, ke Commcrcial Mverliser, o ka Poaono iho nei, i ike iho ai m¥kou i kekahi manao o ia nupepa, no kekahi mea kauu ano hou, he Ramie ka inoa. A no ko makou manao he mea kupono ia makou ke hoike aku" imna o oukou, i ike ai oukou i kekuhi kumu waiwai e kokua mai ai i ka loaa mai ko kakou mau kuanna mai, ke hanaia e ka lima miala, nolaila, ke aie nei makou i ka mea a ia nnpepa i hoike ai, a na oukou e nana mai 1 ka waiwai io iloko o ia hana. Ua hoike aku no hoi makou mamaa no keia mea hookahi; aka, ke hoike hou aku nei no makou. Mamuli o na hoike a ua uupepa la, ke lawe kikokikoi mai nei makou i na mea nui-—I keia man makahiki iho nei ka hoomakaio ana o keia mea kanu e hooulu nuiia ma Enelani, Farani, Amerika Huipuia, aka,' aole hae i kanu nuiia ma Amen'ka Huipuia, (ma na moku Hema k&hi kupono ke kanuia,) a o ka mea kanu nui wale no i manaoia oia kekahi kanaka o ka Hema, nana i kuai aku i na laau Ramiē he miliona, iloko iho nei o keia mau malama i hala. Ua oleloia he laau , kamaaina keia no ka mokupiuni o lava, aka, ua ulu no nae ma na wahi a pan o Inia Hikina, Pilipine, a me Kina, kahi i kanuia a hanaia i lole—inauu—o ka naan maemao loa o keia mea kanu, oia ka niaikai loa, uo ka ulana pu ana me ka lōle pulupuln, plona, a me ke ailika hoi. Ma kabi one.-ae kahi kupu maikai o ka Ramie, he ulu pololei me ka manamana ole ae, he olinia kapuai a hiki i ka umi kekiekie, a he hapalua hoi, a ekolu hapaha iniha ko anawaena o ke kumu. 0 ka momona maikai o ka lepo a me ka malama pouo i ke kauu ana ka inea e maikai ai ka naau a e loloa ai lioi ko kumu. Ua like no ka paeli ana i ka lepo a me ka hoomakankau ana i ka mahinaai me ka hana ana i ko ke ko, a i keTtanu aua, e kann lalani no i ekolu kupuai ke kanwale, a i eha hoi a elima kapuai ko kaawale o na lalani. 0 ke kope ana, ka olao ana, ualike no ia mo ka hana ana i ko ke ko, a i ka wa e ulu ai na Ramie a hiki i ko lakon palena, ua okiia lakou, a Inweia'ku i ka wili e kahiia'i, e like me ke kahi ana i ke olona—oia hoi ka wawahi una i na laau Ramie, i knawale ka ili mai ke kino akn o ka loau, o ka laau ka mea kiola iB. Ua kahiiā ae' ka ili o waho loa, a koe-iho kaili aiai maikai pahee," a oia'ka mea i makemakeia. ... Elua-haneri a me kanalima dala-"ke knmnknai no ka wili e hana ai i keia mea, a e hiki no hoi i ka wili.hookahi ke hana i na eka ai,na Ramie, he kanaho, a kanalima hoi. He laau ulu hikiwawō Toa keia, a ina he wahi nui o ka ua, e hikiwawe loa kona ulu ana, a okiia hoi i kela alua mahina keia alna mahina, a ina maanei, elima no oki ana i ka maknhiki. I ka hoonlu aha ma Louaiana, i ka m. h. 1868, be 600 paona no ka eka hooiekahi 800 paoua; aka, he ekolu ' no oki ana o keia i ka mnkahiki. Ma Meaiko, elima a eono to oki ana i ka maka'- ■ hiki hookahi, a pela no paha maanei. 0 ke kumu.knai o ka paona hookahi, ko kuai ia'kii e ka poo nana ī hoouln, (mahope iho o ka hoomaemaeia ana ; ) he 1Q keneta a hiki " aku i'-ka nmikumamalima; akn, i ko kaa ana ākii ilokoo ka lima o ka poo nana e hoopnkapuka aku i Enelani, e pii.nleu ana a hiki i kon.eta no t'a paona, a oi ukn.' -U.a lioikeiflf mai e kekahi, ua pii aku no a hiki i ke kanaliAa koūoto, tt 'ntt palapala mai hoi ko-'

kalii—uu luuiiiu'lui hq ua kouoUi ho 05 no ku (unnui. 0 kokahi moa nui iha ke kouu ans'" i ka .ltamie,p ka nui 010 o kn. liln, nim m.ama no hoi ka uku no ka wili a me na mekini, ke hoohklike aku rne ko kc ko, oka mea lilo nui walo ifo ka oin», ka lulii o ko kanu nna, k'a -liooih tvaa ixia ke kaa, ka wili ana. 0 ,na lilo no kiv_boomuk'aukftu ana i kahi mahi, ua hko no pulm me-ko ita lilo o ko lio iwukalua paha elala uO ka eka, no ke ()ki nna lioi, ka will ana ine ke kahi aua i ka ili, he iwa-

'balua.dahv, hou iu, a nolaila o kaLiiu-i-o uu l)lo.uptvu ho $40. iio ka makahiki muu ia, a li£ uiakuliilu lilo mii no lioi ia inaiuua q u.a makaluki hou aku, no ku aoleoeekanu hou iho ana i kela nmo keia inakahiki t hookahi no kauu anu, no na makuhiki ..lima a eono paha ko kupono loa.

0 ua 10-aa mai, menei no ia :—I ka mauao ia, he umikiinamalua keneta no ka paWā" hookahi, a no ua hanei'i puona eono i kn makahiki mu ka oko hookahi, ua like ia me $72; a hoolawo oe i na lilo ua Ju)e iloko o ka waihona he $32; lie puku maikai keia. Aka, o kaoono hanoi'i paona i ol«loia no ka eka liookalii, uo na ok.i anu ekolu wnlo uo ia, a n ka lianhaa no hoi ia o ka nui o na puono ma k;i ekn hookuhi—iloko o ia nuiu oki'iia ekolu, a o ko kiekio ewalu linnei'i paoua, a ina olima oki uua i ka makuhiki, u;v oi aku no ka nui o na paonu e loaa mni ann, ma kahi paha o ke tuusaui pnona i ko makahi; ua liko ia m« $120 ka loa'a nuv ka eku hookahi i ku inukohiki, a ua o : aku keia mamua o ke ko.

Eiu nia kahi o KaukE Hilahaeaui, (l)r. Hillcbnin(l,) kalii o ulu Tiei o ia mea i koia manawa, a aia hekohi ma ke Kihapai o ka Ahahui Mal.iai o Honolulu nei. E hikiwawe no ka laha, a iloho o na mahina eouo, -e hookawowo mai no ke kumu hookahi i na pulapula he hanei'i, a ina ewalu mau kumu i hoopulapulaia i mea hoolaha, e paa koke no ka eka okoa.

Ona wahi maikai loa, oia na wahi lulrr, a ua mau lioi, e li.ko me Makawao, a hikii liana, Hilo, a me Waimeu, a me knhi lulu no hoi o Oahu nei. He pono ia kakou o hoao, a haawi i na hana a ko kakou man lima i ka lepo, i hoohua mai i ka pomaikai mahopo, ■aole i l;a lewa.