Ke Au Okoa, Volume V, Number 8, 10 June 1869 — KA HAKU MONETE KARISO. [ARTICLE]

KA HAKU MONETE KARISO.

M 0 K U N A XXXVIII KAHt HuaiPOIPO. la mnnnwa, huli ae ln oia i ke kanaka opio pio, a haawi aku la he pu-a bila h-neko, me ka i aku, " Ei« keit m«ū bila haneko, e lawe »e n<?kou makuakane. A ano, e aloha anei olua, a ka Poaono, halawui hou kakou mai Autei)a, a mnlaila he wahi paina nn'u e haawi ann; a ilnila pu no hoi au e hnikeike aku "i iniaa <> kuu mhu h>>aaloha iaolua." M(! k( ia mau hukolelo, puka aku laua mau kanaka nei me ka olioli nui o ko laua m#u manao, no ka pomaikai ili wale m»i i loaa ia laua, a hai ae la ia i ke kauwa, e hoomakauknu i na ka.v t,o kona holo ana aku i kahi o ka ohaoa Mtrt/a. E oluolu ia palia e ko makou pee heluh.'lu, ka hookuu ana mai ia makou, e hali,u ao.kakou t ki'la pa e hr,opuni ana i ka hale uolio o ka lunak.'ii»7.ai Vilefota; a mahope aku o ka ipuka pa e loa» no ia kakou keknhi mau mea> i .haliai ruu;i. iama kokakou heluhelu ana. I koia muuawa o Maxiuiiliuua Moi'ela ka mea i hiki mua mai ma ia wahi, E kakali ana oia me ko ake ana o ka hiki mai o kekahi mea aua i ake nui ai. He mau minute loihi uae lohe aku la ia i ko kamumu mai o na kapuai, ā aole hooknhi, elua mea e holoholo maiana iloko o ka mahinaai—o Valenatine ka mea ana i kan nui ai a me Madume Dai)glars. K.eluimu nui o Valeuatine i konoai i kona hoahele e uaue mai malaila, i knmu o hoike mai ui ia Maximiliuua, he.kumu io k 0 koua lohi aua, mai kahi a«u a laua i hooholo like ai e halawai. la luua la nae e holoholo mai la, ke haliu piuepine mai la no o Valenatiue i kahi a Maxiiniliaua e huna uei ia ia iho, me he mea la, e i aku ana, " Hoomnuawuuui iuo, ua ike no oe, aole no'u ka hewa o ka hooloihi i kou. kali aua," a ua hookoia uo hoi ia uiea, oiai, ua kali hoomauawauui iho la no hoi ua kanaka opiopio nei me ke, ahouui ia ia. He hapalua liora paha i hala ae, ua pau ka.holoholo aua o ua mau wahine uei, a ike iho la ka mea kali, ua pau ka bde īke ana tnai a Madome Dauglars. He mau miDute mahope iho, komo hou-uuai Valeuatiue ilokookamahinaai. la ia nae i komo mai ai iloko o ka I mahinaai, ua eihi mai la kaoa hele ana mai, no ka makau o ikeia niai kaua hele hou aua Komo koke mai la oia, a hui pu me Maximiliana, .ma ka i ana mai, " a]oha ahiahi oe e Maximiliana. Ua ike np au i kuu kalt loihi uua uo'u, uka, ua iae ae la no nae oe.i ke kumu o ko'u lohi ana." " Ua īke no au la mea," wahi a MuXimiltana, "aolenae au i ike inuinua, i kou atto piii tqe Mbdauie Daaglurs, No ka aiea, m» ka olua mou kainailio an«, ine he mea la, he mau k.uīkaiuahine liele kul.i oiua a i eluu, e <haUai aku uua kekulii i kekahi i ka olun tnau mea huaa." " E kamailiu t>na maua," wahi a Vulenatme," ao na msa o pili aaa i kona inareia me Alebatu « >ws.u hoi no ko'u hookue i ka mare iu i .>j» l'moz D. B{/iaay." Aole keia Mndame ka wuhiue.a ka ineu malama haneno, aka, ke kuikamohine Ebgeuie Dui)glura u uu iiiou mulamu haueno lunu. Ninau aku la o Muximiliauu ia iu, e pono e hai mai i aa laua muu mea e kamailio uiiu, oiai, e holuholo una laua iloko o ka m«liina'i, hut mai la nu hoi kana aluha, "ua hni uiui oia la'u, uolo ona mukemake e muro ia ; o konn aiaketn t ike uui o ka noho walo iho no ; a ua uneane oia e makemuke, ina, e P<;ho ana ka. waiwai nui o kuna makuakane, uluilu, e holo aiia oia ma pen ■ kii, e like me kona hou'||iha, Louiau l». Amill/. Aku, v hoopua ka keua ka/nuiiio ana mu keia mee, oiai, he umi wule no minule i koe no kuuu e kamailio ai.'' , , Nmuu mai la o. Moximiliuna, " a oo ke ahu hoi kou kumu e haulele koke mai ai ue ia'u f Pane mni la no hpi kana aloha, a»le h.u i ike.i ke kumu. O ka mea , hiki wale no ia'u ke hai aku ia oe, uia hoi, ua huouna mai ia!u kuu. makuahine hanai e makemake ana e kaaiaiJio pu me a'u no kekuhi maumeue pili ana i ko'u hapa p ka waiwni. E lawe ak.u no lakou i kuu. waiwai, a e waiho mai no hoi ia'u iloko q ka miluhia, Ke inaoaulana , nei no hoi au, ke lawe Ukoa i kuu waiwui a pnu, a ooho ilihune iho au, e aloha no paha oe iu'u, e like ine keia wa." • No la mea, pane a.ku la hoi kuna ipo haihui. ' E alohu mau no uu ia oe i na manawn a pau loa. Heulia ka waiwai a me ka ilihune a'u o manao nui ni, ina. e kokoke aku ana au ma kou uoau e V«lenatina; a ke tnaopupo nei no la'u, aole tnea okoa e ae nana e powa mai ib'u ia oe. Aka, aole anei ou ma-, kau, malia paha e pili ana kein mea no keia mnre ia o olua. Ina e pili ana no ia mea, ke pupa e nku nei no nu ia oe 'no ia mea. Aka, e bai aku paha au ia oe no kekahi mea ua halawai au nie M Morourf i. ke|.< la aku nt i, Uu iko oe, lie hoaal. ha oia no Franz D'Epin«y. E hui mai ana oia ma kana pala-

p«ln t> M .rci'rf, o lioi koko mai ana oia 1 IV riB« ni'i i koin mnu la "

I kein ntHu "lelo hope, h«ikea ae la ka hiohiona o v «lena»ina, a pnepae aku la ia i ka ipuka pa i ole e kulnna aku i hope, a i iho la " Ho oiaio anei keia mea, a oia aunnei ke kumu a Madame Vileforta i hoouna mai ai e kamnilio pu mai me a'u ?. Aole e hiki.e Maximilliana, no 'ka mea. ua kue iho ona o MadHmc Vilefota. Aolo oe i ike e Maximilliana, no ka m#a, he makāhiki paha i hala ae nei, ua komailio au e hoi iloko o na pa moneka, a no kuu kupunakane wale no ke kumu o kuu hoole ana ia niea. Aole e hiki ia oe ke hoomaopopo i ke ano o ua kupunakane nei.o'u, ia ia i lono ni i ka'u olelo hooholo no kou makemake. Oia elemakule, kai aloha hookahi ia'u ma keia ao, a pela no hoi .\u ia ia. Aka, no kua hoehaeha ana i kona m*nao, un kiola au ia'u iho ma kona mau kapuai, me kuu hai aku ia ia, e kala mai ia'u ina kuu m»u makun e hanaino mai ia'u, aole au e.hnak-le iki ana i kuu kupunakane. I ka pau ana o kuu hai ana aku ia ja ia mea, huli ae la kona mau maka i ka lani e hoomaikai aku Bi." J _ " E Yalenatine," wahi a kana ipoahi, "He ano anela maoli ka oe; a aole au i ike i ke knmu o kon hai pau ana mai i na mea a pau loa ia'u. Aka, heaha hoi ke kumu nui o Madame Vilefota i manao mai ai i i oe e nohō me ka mare ole ia ?" Pane mai la o Valenatine, " Aolo ka.wan i.hai akn ia.oe, he kaikainahine waiwai au. He 50,000 livera ka nui o kuu waiwa,i i keia manawa; a ina e niake kuu kupunakane me kuu a ua olelo o Noitera', ia kupunakane e p«u Joa ana ia'u ka waiwai. 0 kuu kaikunano o Eclewada, e ilihune loa auanei oia, no ka mea, aolie.ona wniwai inai kuna makuahine mai; a ano, ina wau e hele i ka pa mor neka, e ili auei ua inau waiwai la i, kuu makuaknne." "Ka[" waln' a Maximiliana, ■' Naui no ka puui waiwai o kou makoahine kolea." " Aole nopa ponoi ka.na mea i manao nui ai, aka, no kana keikikane," wahi a Vuleni<tine. '' E Vu!enutiūe," wahi a Maximiliana, "Da manao au i ko kaua4kloha aua, ua huipu ma kekahi mau mea ano eehia loa; a no ka mea, ua huna wau me ka uhimaka o ka mahaloia J!oko o na keena poliuliu o knu uhane, a aohe mea e ae i ike, a aole no hoi kuu kaikuahine i ike ia mea. Nolaila, e Valeiiatiuo, e bookuu mai paha oe la'u e hoike aku au i keia aloha o'u i kekahi hoa'loha a'u i hilinai nui ai, a e hoike aku au ia ia i ka nui o ko'u alohā ia ia." Ia mau huaolelo ana, ua ane puiwa o Valenatine, a i mai la, " Owai ia hoa'lolia au e olelo uei, ke ane kanalua nei an i ka haawi ana aku i ko'u ae ana aku no ia lūea." " E hoolohe mai e Valenatiue," wahi a Ma. limilliana. " Aole anei i komo mai iloko ou i kekahi manawa na msn#o punihei aku ma ka oiaio no na mea a pau a kekahi hoaelnha au i halawai ai no \ekabi manawa pokole. a ma kana mau hoaknka ana, ua ike maoli aku lā oe; he oioio maoli ia mao maaio i hoopuka ia mui e hiki ai ia oe e hiliuai maoli aku be hoaaUha paulele maikai o; nau 1 ■ PeJa iho la ko'a ano manao i ko'o manawa i hala- . «vai ai me keU kanuka kupanaha." " Ina pela, ua il;:- oe i kela kanaka no ka manawa loihi," a Vc'<?)•,aline. A i mai la no hoi kaua ipo leimann, he umi wale no mau la o kana hnlawai āna me ia. A i hou tnai la o Valenatiua. " A ua knpa ako auanei oe i kekahi kannka ho hoaaloha nou, no ka moa, be pokole wale no n* la au i halowai ai me ia? A! e Maiimillinna, ke kuhi nei au he noonoo pono oe!" Pane aku la o Muximillinna, " O kou logika he mana loa no ia e Valenatine; aka,'e hiui nn ia oe ke olelo no kau mau meae olēlo ai, a ar<le nae ia he mea e hoopail'ke ai i ko'u manao nui n» kela kanaka i lawe nui aku ai i ku'u mau maoao mnoli, M« be mea la o kela kanaka a'u e olelo nei, ua wae ia oia i mea e hoohui pu mai ai me n'a mea maikai a pau loa.e pili ana no ko'u mnu pon'o o ni la e hiki mni ana, a i kekahi manawa me he mea la, o Kona mau maka, ua hiki ke. ike aku i ria mea e lnki mai ana, a o kooa lima, ua hoo-. ikaika ia me ka miwna e liiki ai ia ke alakai ' na d»d» nu.i ana i mniwo ai e h»oko elike me ko koua mau mnkam-ika a p«uloa, ma ka wa a me na b»na ana e manao ai." "" Ina p*la, he kav!«. maoli ka paha oia," wnhi a Vulenatina ; a i mai la o Waiimiliana, " pela io no paha, a ua aneane wau e komo ia mii o haawi aku ia ia i ka hanohano, he kaula wanana oia. he mann ano kupam>ha kai ia la no ka wananmu a ana mai no na pymaikai « hiki mai atia." " A 1" wahi a V»lefiutuie, " e hookua tnai b6i oe ia'u e M«ximiliana e ike «ku au i keia kanaka kupanaha, a malia e hiki ia ia ke ike maka mai i ke aoo o ka nui o ko'a aleha No ia mea, pane mai la o Ma*imiliana, " oia kanaka, ua ike no oe, oia ka mea. nana i hoopakele i ko inakuahine- kolea a ko kaikamahiae ; a ua iko no hoi oe i kona iuoa

kn Haku o Monele K*ri»o." "A I " w«hi ; « V B |en«tine, " u « 0 i hkW konh ho««lohs M#di»me Vilffota, naamua •« o kt IHo ana moi i hon'loh» no'u." "Ho hoaalob& no Madame Vilcfote, i ko'u manao, ua kuhihem pah« oe no iā mea. " Aole," waW « Valen«tine, " «ole «u i kuhihc*a iki. No ka mei, o kona mana tni»lona oko ooakou hale, aole pnlena. tJa hookipa maikai ia oia e kuu makuahine ma ko ano, mo he mea I»; oia k» piko o4«a noeau ; ua mahalo ia hoi e kuu maku«k»ne, me h« mea la, o kāna wao k'oōpuka manao an* mai a pau, he mau k*he aoa a na wai mapuna akamai hohonu ; o fije.w»da hoi, ua ahe hoomana kii ia ia, no ka loaa pinepine mai o na mnkana maikai. O Monete Kari<o, u« >ne me he mea, ua *no hooalii aiio e ihollia oialuna mai o ko makou uoho «na ohan& ' ana— | Panemailao Maximilliana ia ia, " Ina | P a l a . 51 a koj»ft eku Ja paha iioko ou aa manao maikai, oiai, nr»m kana mau kamailio'ana,, h« ' hiolo mau mai tia manao naauao a me ka maikai kupooo! Ma Ualia kana halawai ana me Alebata de Morcert a-oia no ka meaoana i hoopakele oia malaila, mai na lima mai o ka poe powa—oia ka mea nāna i hafewi i kekahi makana nui ia Madame Danglars, o ko mak..hioe me ko kaikunane na mea i maalo ae i iamua o kona ipuka, a hoopakele ia eke ka- ; uwa Nubia aua Haku Monte Kariso la - I kana mau olelo ana F he waipahe maikai, a aole aoei i huki ia aku kou mau manao ma- » halo nona ? A aole anei oia i haka mai i kona mau maka malunaou ?" " Maluna o'u ?'■ wahi a Valeoa(ine, " Aale ona tialiu iki mai maluna o'o; <\ inaue halawai, me Ke mea la, be ahe hookae mai oia ia'u. A aole ena lokonaaikai, a aoie ao hoi ia ia kela mau ano maikal a pau loa au. e hai mai nei. laa, he ike maoli kona, ina ia, oa' .. ike mai oiai ko!u aoo Imioliole. He.maikai wale no puha kona ikeana mai i ke'Lii.koa • elike me oe, aka, i ke kaikamahine elike me aole ona mPanao nui mai i ko'u poioo," No keia mao olelo a ua Valeoalin» H#i, pane mai la o r * "antf~ ke ike nei ( »u, he mea 'makehewa ko'u ho*kaka hOa. I ana'ku nona'. Nolaila, e w*iho. ipalie akn; kaua ike kamailio ana'nona." Pana mai la 0 " ano, ke ike nei ao ua hoeha aku au i kon.mau manao ;a k'e noi aku nei bu i kon kala ana mai no ia mea/' E hai mai nae oe ia'u no na mea a kela Hakn Monēte Kariso i haha'ku ai no'q? " • " r ' ' Pane aku la oia, " ua hoopilikia mai i«'a kau nioau, no ka mea, aole ioe hiki ana ia'u ke hoomaopopo pooo a«u i« oeaoia<o>»J &' "... ko'u makemake ana ia ia, ua ano e maeli noj ia, e like me kooa makeouke aua mai ia'a. Me he mea 1« nae, he leo e kahea mai ana ia'u, ua oi aku ia launa ana mamua'e o ka' nobo «na like ana. Aole paha oe e n»«uoio: r mai nna ia'u, ma_ko'u inau kamailio ana me. ia, me he mea la o na pnmaikai a P«u i loaa mai la'u mai ia la wale mhi.ao i* nia ka hoomaka ana. Ma ka Poaono «e nei e hiki mar ana, e haawi ana oia i ahaain» ma koaa ho*s me mawaho aku nei o Paeiaa, ma Auteila. Ua poloai pu ia no hoi oukon, a he 'ano imi paba ia, i mea o ike ai ia i ke aloha i ia mawaena o kaua a i elua. Ht mea manao wale no ia na'u " , ~ t " £ kuu hoaaloha maikai," waiii a Val«oatina, " me he mea la, o na mea a. pau loa an e hai mai nei, he mau mea ano hihio ia no kou mau mainao, a ke ane hialulu nei au ao ia mau mea «u i hai mai «L E poao paha •< noonoo iki iho o& O kuu makuakane, ua< ane hoole oia no keia m«u poloai ia mai, aka, o kuu makuahine kolea, u« makemkke nui loa kooa manio « ik« i keia k«naka w«iwai ma kona hile ponoi j a no ia mea, ua «e aku kuu makuakane i keia poloai ana mai a ki Haku Monele Kariao, e hele pu aku me ia iua wahi.la. Aole ! a'ole. e Makimiliana, ua like pu ahu no me ka'u mea r bai aku nei ia oe, aole » i 'usm6a. e noi e aku ai no l ke kokua, o ke Akua ka mua ; a o kuu kane ka hope. Aka, e h%L m«i oe ika mea alua, au i manao ai e hai' Inai ; a aU no boi i pnanai ai, he lapuwale. ■ ■ . ■ Pane mai la no hoi o Morela, "ano, e nana aku oe ma kela wahi, * o ike aka anei oe 1 kela lio maikai a'u i hoio mal nei ia nei." Ika naūa ana'ku no hoi Valeoitine,""ike aku f* ia i ka lio, a hooho aa ia f : ,r «:l kē holoholona nani maikai oia. - Heaha hoi. ke kuoiu o k<i!i liiwe ote mai ia ia » kokoke i hiki ai iar'u ke karaailio, fle paipei'aku fa iai" ' - • " He oiaio no elike me kan nrta ehāi H»ai oei, h» holotMton« maikai oia,". wdfe a M»> rela. " Ua-Ua Q». oe ««1% au ha wai. Ua ūele akn au i kekahi kanak*i*aiw'ai, a ma(arla ko'a wahi i'ike ai l i'eW ■ - inaikai loa, a ua kapa au i kona moa o4lede«: Nmau aku la «u ike kumokuai o ua lw nei, a hai i»- maiia nu,> he $4 ōUU[ fr«nca. ia; mo», ua kaumaha ilio la ko'u maaao, oiai,. ua nana' mai la ua Vio nei ia'u me ka ano kloha, 1 aka, aole oe« e t)iki ia'u.ke kuai tna» s 4i f "la; 1» ahiahi kipa mii la kekah» ho»> «loh* »'u e īke ia'u, a ma «aapa oi« < po» o Onnleau Rynand kekahi. Haimai la lakou e.pepa pili fr»iwai makou 0a ike" v M-oe ..ao«' l«r o'ti makem«Ke i« mea, aka, ik4oi'itciko o ko'u h«le, aoie e hiki ia'n ke koqt«r«ku. ,1« manawa na«, komo mai la .o >I«ate ,Karī«o. Pepa iho la ia, a ua'u wale no ka mak % a,aaj loaa ia'u, he 5,000 J fran&. ! I ke iutqo#,,os pau ae la ka pepa aoa ailiakoo; a no nui.loa o «»0 makem«k« t aa lio ke», . kote«ku l» *o «knai 1 «a iio n«i, *>nfca | ana aka,.he,4,500 fra«os noni. 1; ko'a I nao nui aa hookaukaa inu o Mr ' Kanau i na Oiake a paU n«*u, lio kiii >B*k»> . iaa l]o nēi. ••" • {AoU ipml)