Ke Au Okoa, Volume V, Number 9, 17 June 1869 — NU HOU O NA AINA E. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E.

Elike me ka makou i h;ii aku ai, i ke kakahiaka nui o ka Ponkolu o keia pule iho nei, ka hiki ana mai o ka eke leta, mn ke ku ana mai o ka moku leta, JD. 0 Murray i ka po oku o ka Ponlua. Eia iho mululo ret kokahi . mau lono i hiki mai ma ona la. Kc Aluhao. Ke holo pono la ka holo'ana o ha kaa o ke Alahao Nui mar Sakaram-ito a Nu loka, o hiki ana mai ha wahi i hai is ae la iloko o ka pule ,0« oleliiia, ;e haalele miu ana i keln ia i keia la 400 ohua ma ke alahao no ka hmina. , O ka poe Aposetole Moremona, ke hoomaka La lakou i ke ku'ioln aim i alahao no lakou e hookui al<u. ai me.|ie alahw nui. He kanaha mile k.e kaawale mailaila niai. A ka mahioa pah<i e paa pono ai. Ua pihoihoi ke kule nakau'hale o ua poe Aposetole la no ka hiki mai me ka haiolelo aoa malaila o G. Franc,is me Pomeroy, iVo Amerika. • Ma ke ku ana 8e o fca mokumahu, Kumu kanawai mai Kapalakiko i ka la 13 o Mei iho he 1,094, ka nui o na ohua, a be hapa- ( lua oitf poe, ua h«lo mai nb Paina Keokeo. ! ;0 Cl>rnelius Nye, ka mea nana i pepehi o Kale Lohg, hookani o'gana o Kawaiahao mamua aku nei, i lono ia mai aikona pepehi u ana T»hiti, ua hoopai ia oia nia 'Kapa'l'akiko i ka la 14 o Mei; ma ka hoopaahao ia aoa no na makahiki elna. Ua hiki ae i Kapalakiko, 1,250 poe Pike j paahana, a e hoouna loa ia aku ana lakuu i Chicago. Ua oleloia, ua aelike kekahi hui e lawe mai i 60,000 poe pake paahana, e liana ai ma ua enahiua pulupulu o ka Hema. Ma kekahi hooKipa Luna Aupuni aua o ka la 13 p.Mei ina Wjsinetona, ua lono ia ke Kuluna Nui Aa)oriku, e hoopuu i na holu anu powa pakuha una.mai Amenka aku, a i ka mokupuni o Cub«. Ua hoolaha ae ke Kuhina o na uumoku kuua Amenku, e kuai i uimkumalu» mau nmku hno i ku pue a puu e makumuke ana i ua muu moku la. Ua hauoli nui ka poo Cuba e nnho an<i ina Nu loka, tvo ka hiki ana mai o ka lono, ua lanakila ka poe Cuba muluna o ku poe kou Sopaniu. Ua knnulua ka Hooponopono Aupuni Ainorika, i ka hookohun unu i ka lukou inau olulo kauoha ia Kumiaina M(jtley, maluna u ka haioleltr a Sumner no na mea o pili aua i ko kuikahl Jilabav,a. Ku Komiaini Howard e hoouna iu ann i Kino, uia oiu ma Wuainulona, e nolie ia ana i ka paka no na olelo kauoha e wmho ia m»i ana ia ia, mamua ue o kona holu ana i Kina. Ua hoopuka ue o Paresideha Grdnt i kekahi olelo kahea, e hai ana u ku la 6 o lulai, e koho ai ke koho. baluta aoa o ku mukuaina o Viregiuia. Ua manao ka Paresidena o hoohula munawa i ka makulii o keia makahiki ma na uiokuaina komohana; a ina e loaa ka manawa, o hala loa mai i ke kupukai Pukipika. Ua kaknu inon ka P<iresid -na i ka palapala hookohu o Kenela Sikela, ma ko nno Kuliido i Sepania. Ma ia men, ua ala mui ka ninau, ina he (noa hiki i ka ParcBidunu ko lioho i Kuhlna no ka manawa, mo ka hoopau 010 i ke Kuhinu i nolio inamua. Ua olelo ke Kuhinn Snpiinia, e ike aku no o Sepania i ka mokupuui ma na kulana liko mo kekahi mnu oknna e ae ona, e pili ana i ko koho ana i na luna a me ka aulmu ana ia aupuni ponoi iho. Aoho alee oka PiiroBideiia e wehe hou i koknhi mnu kamnilio liou ann no nu nien o pili ana I ko kuikahi Jllubama, O kona manao,

ho m«u pono e hooponopono'-koke in rne ka hikiwawe, ako, aia ia F ritnnia wa'le mai ia i kona manao, ina peh iho la no paha a aole paha. Ua hoopuka mai ka Paresidenn i ke kuliko ole o liooa manao me ko ka Senaio no na mea e pili ana i na kulkahi, A kein kau ahaolelo pku, e hoololi hou ia ai ke kumuka. nnwai, e knu pnlena ai i ka mana o ka Senate ma ka hooholo nna i na kuiknhi. Ua hookohn in e kn Lunn Leta Nui eono mau i miu ugcna no nn eke letu ma na kannhi mu na mukuuina o Alnhama ine Mi ssis'ppi. lJa huawi kn oli-lo knuohn ia Hownrd, Komiaina i Kina, e holo i Europa, e k.imailio pu ai nio KomiSinu Buiii>g .mmo, ka m«-a e henpu lti me na Elelo o Kina no ka hooponopoim «na i na kuikahi. Aohē mau kum'u kupono no na lono, e loli ana ka poo oloko o kn Ah» Kuhin» AmenMn, Ua hoopuka ae kekuhi hoa oia ahn, aohe l hoihoi aku kekahi i konn pnlupnln. Un lono p»no mai ka nupepn Exprtis, o nu olelo knuohn n pnu ia Mutley ke Komisina Ameril<a mn Ludnna, no na oiea e pili np i ka Alahama, he mnu moa oluolu w.ile no; a kei iko u, he kumu in o linopau ni i na m - nao awuhia o Berltnnui inu nn mea i hoopuka ia mn kn haiolelo n Sumner. Ua kauohn in aku ka Luna Dute o ki> nw.i 0 Piladaelepin, e pua iho i kn moku Ftorida, e ku ana nin Chestpr i Delewnre, no ku manao in, un hnomakuukniiia, a e hoouna ia aku ann i kn meikupum o Guba, no ke kokua nni--1 kn poe kipi Uu hoolilo ia ae ln, n ua hnnkohu iu hoi o Pi>ta i Kohinn Knun Moan U no ka manawa iloko o ko Bnrie wn i hele ai A i k« Ih I*2 iho nei o Mei kon i komo una'ku iloko oia keenn e lawel.iwe i kana oilinna, a ia la no hoi kon.i komo nna'ku iloko o ka h.ilnwni o ka Aha Kiihina m» koua nno Kuhinu Kaun Monna. Iloko o kein mnnnwn i k. ho ia hi o PoM un lonolono ia ae ka opu kekeue 0 keknhi mau luna o ka Wnihona Waiwm, aole o lukou mana e h.mwi ui i nu bila i Uikno in mni a knu inou in e P. tn, No kein an<>. ua hnokohu mn..li nku ka Per s d<Mia la ia 1 Kuhina K'iua Moiinn ; a ke aln mni In ka ninau, e hiki no nnei i ,'ui Peres'dena ke h<io kohu i Kuhina no ko mannwu me kn hooneenee ole ia o ka mea mun mni kona kulaoa ne a ke ole hoi e haalele mai ia i ka oihana. Mai ka wa mai i weheia ai ke alanui hno 0 ku Pakipika a hiki i keia manawa, ke loaa inau nei na eke li ta o keia a< ao o ka Pokipikn i na hale oihnaa aupuni ma Wnsioetonn. He tnus.ini elimn haneri nu haumunn ku'a Snbuti i kui hele aki-, i ko knkaliiaka o ka la 1? o Mei e ike i ka P; residena, u ua hookipu ia mai lakou ein ma ke Keenn Hikinn. Ua hoike mai no lioi iu i kona oli.<l»- i ka haInwai pu ana me na maka opiopio hewa ole he nui, Ua hoike ae ka Nupepa Homla o Nu f<ik» Ua hele aku ka o St-nntoa Sumena i ka H«le Keokeo e ike ai i ka PeresideDa, a i ka.lnwe ena'ku o Mr. Dent ka lunn-hai i kn pepa card o un o SumenH u hqike i ka denn, ua h»i mai ka Pen sideoa iloko o n« min< te he umikumnmaliina e ike ai oia. No koia inea, ua olelo ne ua Sumena nei, «ole oin e kali i umikumainalima minule no Nnpoleonii, a no Viti.ria paha, a me kek»hi men e ue, n i ka wa hoi i makemake ni o Mr Kalani e ike ia ia ua hoouna mni oia ia ia. Me ia mnu huaolelo kona hoi huhu ana, me ke kamuilio aku i kekuhi o k-nu muu hou, aole he hale m> ka Peresdenaka Hale Keokeo, aka h.e kahun hoomoann no ea koa. Ua hoonoKo in ne la o Komodoa T*ylnr i Luna Nui oo na minuwa o ka nouo nkau o ku Pnkipiku nei, a e haulele aku hiib io i kn la 1 o lune iho nei no ka hulo ana niai e luwe 1 kana oihnnu, I ku ln 215 iho nei o Mei kn ln e hnlo uku ui o M tley i" Eneloni, ke Kuliina Noho o •Auiei'iku i ke nlo ulii o Beritnnia: No Cubn. Mu ka la 3o Moi, inii ; -S ,blißft"'Ni?i)Vltirnn; un hoouka ia liok.ihi kaon huhnnn mnwnenn o k» poo kipi n me Uo poe Hi> 7,000 p"O kipi mnwnoni oTuesid.i, n he 3,000 pno Sepnnia innlulo o Lelona me Leaeea Aole i luio kupono ia ka poe kipi .me na men kaon kupono. Keknhi kumu i honkuemi hopo ia ai ka poe kon S-paoia, no ku hiki unn mui i kn wa ku'pono o ku M»vquis Lueia mnu bnt>iliona mnu piinli koa r ' | , , . , , Ua oepehi ia e ka pno koa pualu, nege,ro nn 'lii koa i holo aku mn ka a'iao o, ka pne •k.ipi; Ehiku hora o ke knua hahana nna. L'a lilo aku na lako ui, n« kan, a me na kau uknnu, a pelu uku o ka poe Sepnnia i ka poe kipi. E hni ona kekahi palapala mni Hnvnnn no, 0 ka poino o kn poe Sop>inin, he 1,200; a o ko kn poe kipi hoi. he 1,000. E hui hou no hoi kekahi palapnln, ua kukulum ibo e ko pop kipi mn' Qunriimaoroii ke uu|)iini Repi)bnlikn, mu ka noho <tnn o ka Ahaolelo. O Keoolo C»-Bped-s, ko Pare»idenn, o Qiicßadi», kn.Alihikmiu Nm; a o Aqu-ilni-oa, kai kohoi.. i Kuhinn Nui n me ke K"ua Ma kn pnnina o ka n|ulo kuehuua u Quesoda, ua hoopuka, ae oiu penei. "E kaua,aku kakou me ka poe pepehi ino 1 nn lualiine u m« na kamnlii, me kn poe okioki poo, a'me kn poo hooinana, kii i ke gnla. E ka poe Cnb», inn oukou e manno ana i ko oukou hanoliono, a me ko oukou niau ohann; Inn, niikou o hoomanao niau lon iinn i ko oU' kou lanukilu; uluilu, e puuo oukou o koa mo

ka wiwo ole i n» irmriawa a me' na huouku koa ona a p«u loa. O ke kaaa, k» rnea nauu I e «lakai iu oukou i ka maluhia a mn ka poniKikai nui o ka noho kuokou ana. O ko ou kou kuemi mea nana e hoohulihia ia oukou \ ka hoohaahiiaia !" Mawnena o na olelo kuahaua i hoi.puUa ia e Cespedes, ka PareB'dena o ka aoao kipi; ua hoaaknakn ia mnlniln, o na waiwni o ka poe enemi i ka Repnb> lika o lakou, e pau i k» hao iu; a o ka pi-e i kaua inahone o ka poe S«|iania, o phU lakou i kn pepehi ia. Ua loaa aku i kn pnp Cubn m« Waainel inn na lono mai i« C> sped"B aku, e hmke aku Hn« i ka lan'ikila o ka poe kipi malnna o nH Scpania ia lakou e ho.o ana « wehe i ke ala'*ao e hiki aku «i i Pu ,i rl" Prni C ipe. Ka polO'i o ka poe Sepania, hc 1 000 poe i make n eha. Oiu ke kaua hahana loa i hoouka ia. Ua hooh.iln pono loa in ke ko ana o ke k«u« m;i k;i hiki ana mui o M .rqu : B S r«tu L'ieia, me 4.000 poe koa; a o ka h;ip« nui oia malunn lakou o na lio. He elimi han<Ti o na koa negero ma ka aoao S panm, a 400 o l a . l<ou i huli i.o, b kipu i ko lukou m!iu aln kna, n huijiu aku mo k« poe ki ( ii o Cnba. O ka h'ineri hnoknhi i ko<> oku, ini m»n toia laknu, na piu i k» holo iloko o na ululhhu. O na lnwo hi ,-jie na lako knua, a m« kekahi poe eha i kne iho, ua piiu mui lakou i ku lilo i ka poe Wtpt. U.i hiki ao ka lono i Nu loka, ua p.u aku kekuhi |ioe han wale tna G-b«ril<t.i, a ui hoof>oe o kola ro>ii lilo aku i ka poe S«pania, he elua mau pukuniahi, a ua mike he 31 koa o lakou Ko ka poe kipi, he 80 o lakou i make a i ba. Ue hoouka n„ . kekahi i lon i ia mal m« knhi e koknke unu i V «nhf»eg s , me ku niake mannonao u-a na aoa.> .. i elua. U» kaoinaha ani- pilihaa ka noho Hna un Remediosa; a ua ike nui ia mnwaena o ka pn« kipi " nl " pne S paniH uuku, kfl pepehi kanaku »iift a me ka pown innino Inn ann. No Europu. E hai ana ka nupepa Slandard n 0 na h'iinino a ka p .e Feninoa ma Cnn,id.i, ua oi akii ia mimiia n n> hanaino Bna a k« mokn kipi A abama i hana ai; n o ka ne ana nliu i na mea a Amenkn Huipuia e koi (naj 'ii, ua ku ia hana i ka makau wale. I ke aumoo o ka la |!) » Mei, ma ka H»le MakaainHna, ne ninau mn o Rusela i na niea a ke «upuni e hanaai, ho ka hooki ana i na hana kupono oln ma Ir> j laūi. Hai mai ka Hnku aole i makau' kau pono ke uupuni i kana mea e hanu aku Ma uii Hale Makaainana lu no hai, hui mai o OtW"y, na hoole mni ke aupuni Sepania no ka hooluhe ,ho U Hn a i ka hihia e pili nna i ka moku Tornado. Uh hiki aku ke Komiaina Amirika, Wash b»rn'» e noho ai m|i ke alo alii o F irani, i Par'Si,"a ua makaukau oia e hniku Bku i kona mnu pnlapala hn'ōkohu i'ka la 15 o Mei. ' Ma kekahi 'ahaaina ma Copanahpgana ; DenemHka, ua' hbdpiika niWi' kekiihl" kanaka o R.ihl-s f.i kona in»u, he manaolnna kona, ke pau pono na knmailio aha. e hooko mai ana o Amerika Hu'puii no ke kuai ana i na aioko puni punalaau o D nemaka. Ua honholo ti«-e ku ahnolelo Sepania. ma ka paulko'o ke Kumuknnaw»i, e hoik'e ana o ka noho'na maj, he kupono i ka luhui, kahi e nlu fnHi ui o na mana a pau. O na hoolilo, e'h'ai nha, o ka Moi e kupnno ni o ka noho aoa ma ka noho ohi, i k«i)Bk-.i maoli no i hana'u ia mrt"Scpania; a 'iia ka poe innkaainiina e koho, ua hoole ia ia pauku. No kn makau o kn hapanui o ka uhuolelo Si'pnnia, o kau mui hunnei ke kaU'i nn» ; ii..Inila, iih ne nku lakou i kn noho'na poo aupuoi Moi. ' E 01010 ana na nupepa Kepuh-iliknna, mn ka ae nn'n o ku uhaolelo S''i>nniu i ka noho'na Moi, aole i pio ka munao R''pubHlika, aka, he hoopunee wule nnn aku no oiu mau oiio ku iiihiiiuiiio. Mh ku 1 u 23 o Mei, i)i| hoiiwj nku o K"mi. : aiiin K |, nel» Di, ke Kuhin>i A(nerikn i kon» huiololo aloh/i hope i ka Emcporn Napolino'i; ii ua hoike uku ri" hoi o WiiBhhurn.t> i kona 'm u p"}ii p>ilti hookohu. M.i ka hniolelo hooki|)H hku u ku Einonern, iih honpukn m-ii nin 1 konn maoao huunli i kn hookipH nno aku mn kona alo ulii, i k» Lumf Aupuni mii Amenka mni; n ua niiinnolnnu uo hoi iu e h.'innnu j» kn nolio nlohii nnn maw. ena o na Hiipuni ,i i elua. Uh hnuoli pu'no hoi iā i ka honkipa i ke keoniniann i kaulūna kona in»a ma ka mnoli'lo o ko'na aina hunnu. Mu Bolf.sti ka lu 18oMei kekahi halawni nni; ao ko kmnu nili oiu lniliiwni, no ke kn> uiiū 'ku i kn Bila e hnnpiio i ka Eknlesia Ene lnni. He elua hnneri tnusaiii kanuka i akou kon iie nin ia hnlnwni ana. E hni ana keKuhi lono mai Teherana o Pe r<su hi' hakaka m«waenn o keknhi mr „ aoan hoom»na. He elua a ekolu mau hi'nen olu i. poioo; a mni oioku p«h» ka hauniiele, e ole na koa i hoopuehu i ka hnknka. He hounnole niii mn 'I>rale Irelani i kn la 19 o Mei iho nei. Uu liooHinka ka linka*» ka *nn mHWnena n na eono elou. I ku lakou w* e hakakn non. un hele nku nn mnkni p uw.io ia lnkou a e hoomnlu, aka, hui ae 1« ua poo hooliaunoele nei n nlu nini la 1 na nialiai, n no i» mea un ki nku na mnkai me na rfu pnnnpnna i ua f)oe lux.hauhnele la. HonltHhi i mike o ka noao lii'ohHun.iele, n he niii kn poe i elin, Hookahi mnkni i mminoin im kukonuknau loa kona elia, Ua nui nu poe i hopu ia. I

Ua hoi mai ka moku "Madnau/a " —O kem rii6Ku i hoolimalima ia iho nei e ka Pnpa Honpne Lim-'hana a holo eku ai i mau l"na haiia iloko o ka malnma o Fēberunli iho nej ua hoi mai nei oia ika Poalua iho nei m i na niokoponi inni o ka Moana Pakipika Jitm», m i na m- kupuni Humepare, a me Reasona mai. He 02 rva pne limn hana karte me na keiki he 2- i hiki mai He poe kanaka nno maikai o na nanaHia, o na kamalii nae ka bapa nni oia nno. Oka hapanui o he poe ohana hookahi, he kakaiknhi im poe kunaka opj..pio i mure <ile ia. Ua ane 1 1 ke oo ka lakou olelo ine ka kakou. I ka hiki ana m«i o ka moko i ke nhiahi Poilua nei aolo i komo iloko nei n» k« ikaikaokamakani, a i k« kakahiaka Poakolu iho nei ke Hoihe ana okē Kula Alii —Ma kn Poalua iho oei ka hoike nna o ke Kulh Alii ma Kn.iehuna malnlo o na nlakai ana a me na ao anr, « Mr. J. R Kinney me na kokua kumu MißB L. Brickwood ame Migs P»ly Ua hoike ia na haumana ma ka heluhelu a me ke pela, ka Heiunnau, IMoknkHu, Hoailona helu, a O'i! ka Pili Olelo. Ua mnknukau no na hi.umana m» na mea i ao in'ku i» lakfu,■i ua lnwa na mea i hoike ia no na men a ke kuinu i hnawi aku ni. Mn nn pnia a puni o ke koenn ua knu ia na kii kaha -penikala a na keiki i knkHhH ai me ka mikioi, n ua aneane no e m»iliBi ; i ka nana'ku nne ua ane kohu no. Mahope o ka hoike «oa ina mea hoonnauao, h? man haiolelo me na himein kai h' ikeiu, a i ulnno pono ia'ku e ua p hūkani okd poe hoolohe. Mawaena ona hmolelo uolo mnkou i hnpoina i ka haawi ana i im.liulo no Antonio R,. B h. kekahi «ns haiolelo i puiina pi.no mai i na huaolelo me ka maopupo len, n pela i,..; :ne Ede Kinney. Ua kike lil<e ia ka hmolelo rnf na himeni ana a .i«-neiia o nn l''o i mele ia be mnu himeni leoknhi kekahi, nn Miss Brckwood i pnnlu ia e nn keiki eb=i, a o kekahi hoi oa B le Aylrlt, i ouhlo ia pna hoa kuln on«. Mawaena o na mnn hnike he mau poe kpiki puhi ohe el ; m:t lieknhi iko i i kokua ia mai <• na pila gila i na M S8"8 Cnok, Pnty a me Brickw""d un mnl'.luli) n nce-i]i kapi) no lnkou Eli)" " lakon man»wa i hnne mai ai ma ka honkani »na i nn len mele. " K-* hae i linolino i na hnkn." me '• Nele G"re,"'a me " Lnhnunli." M-hope » ka pnn aim n ka h"ikf> n« ku poipai ke Kuhina Waiwai Hon. C C. H'irri» i na haumana. mi ka hoeupii ana ia lakou ; n iia hilmni hni ko lakou hn|<> mun ann mnlona o kn ke knmn honiknika «n*. Mnhnpeihn, nn ku ae la kn P«>r'R'dena n ka Pwpa H"onnnuan, H»n. W. P. Kamakau. a haawi aku i na olelo hnolana mn k'a ' lelo Ha*nij a o ke nno nui o na nlelo penei no ia. Ua 'makankan no ka Moi e Inwe mai i na keiki i mnkmilnn nia n» mea naauao a aknmni hoi, a honnoho ae ia -Inknn ma na w»hi oihann o ke nop ni i hem>|he(na ; a o na makun po hoi keknhi e kokua mai nta ua honuna nr.a i ka l'.kou mni keiki i ke knla knhi eao ia'i lakou ina m#>a honnaaUao. Ma ia la pii.no h-ii i hoikeia ai ke kula kniknmahiop malail* maliiln o ko no ana a Miss Msry C""k n me M'SS M Beckly.