Ke Au Okoa, Volume V, Number 14, 22 July 1869 — NO KA HOOKOLOKOLOIA ANA O KA HIHIA O KAONA MA. [ARTICLE]

NO KA HOOKOLOKOLOIA ANA O KA HIHIA O KAONA MA.

Hoohikiin o Alona a hai mai : 0 Alona au, aia raa Kona, Ilawaii, ko'u wahi' uoho. Ilaila no an l ka wa i huaiia'i na kino mako mn Leliuula; ma kiv la S»bnti k» huniia ann oKu kuiu uir.!;e o Kuniai. Un holo pu au mo ka -wnhine a ka mea i mako; niAmua 'a mahope ao o Mi Coney ma; o Kankn Lee kekahi i hek) pu mai mo lnkou, o ka la 25 ia o Okatoba, 1868; ikuuhiki ana ilaila, na'u i oli ko kiuo u Kaniai; ua kauuia iho o like me ka loihi o lea lima kanaka ka hohonu malalo iho o ka lepo; ua iko iho no tin o ke kino ia 0 Kamai, ma ko palnka a me kn 1010 wnwao; aia maloko o kalolo wawao, ho okolu daln. 1 kn hiieia ana ao o ko kino u waiho ana nin ka aoao akau, holo inai la o Kauka I,ee, a nana iho i na wahi eha; malnila .1» i ka wa aua i naua ai i ke kino, aiko no hoi i na eha, 0 like tne kona ike ann. Hooknhi eha nia fea a-i, ua moku koua ihu; ua palupaln kona poo; ua weluwelu ka lao, mo he papalepolupalu la. Ua hele aku no au ilaila ika la 19, 1 helo aku au mo Kamai, i ko kuai ili, " Ilaila no nae paha oo i ka !a i pepehiia'i o Nevitle ? " Ua kuo ia keia ninau e ka loio 0 ka aoao palo. Hoomau hou mai ka hoiko i ka hai ana : Ua helo no au ilaila, i ko kakahinko o ka la 1 haunaelo ai; ua hele aku au tno Kamai, ka mea i make; hookahi no a'u helo ana me Kamai, o maua pu uo i ka hooniakā aua o lea haunaele; i hele aku maua i ko kuai ili. I ka hiki ana aku o ninua i Kawanui, kuai aku maua i na ili i ka Pake; mohopo iho, lono njaua e hele aua o Liki ma i kalu o Kuona ma, a helo t\kn la maua ma kahi o \Vvig-ht, malaila uo na kauaka o -houUuilu ana, la maua malaila, lono mai niaua, o hopuia ana kekahi poe mo ua palapala hoopii. Ua kuo ka loio o ka aoao palo, i na mea e pili aua i lea make ana o Liki.

Uahel'o au ma kuhi o Kaona ma, ma kala 19 o Okutoba, rac Liki. I hele oku au ilaila ina ke kauoha a Liki, aka, aole oia i kauoha mai e ha'kaka aku me lakou. Malaila kahi i pepehiia ai o Neville a aiake. Uo hele hou 110 au me Kamai malaila, i_ka ia i make ai o Neville, ma ke kauoha a Kupakee, o kii i ke kino o Nevillc; he lehulehu walo makou i hele aku, ma kahi o Wright ka haawiia ;ma raai ia makou o na olelo kauoha. I ka auina la ka hai ana irai o Kupakee, e kii makon i ke kiuo o Lisi, a ua hole no makou maliope īho; o Kaniai pu kekaiii mo makou. Ua houluulu o Kupakeo ia makou, a ua hele aku a kokoke tna kahi o Kaoaa ma; a ua hai mai hoi oia aole e makau, aka, e hoao e kii i ke kino o Liki; a ua ae like aku nomakou. Ia makou i hookokoke aku ai, ua kuemi hope aku kekahi poo o makou, Ia makoa i kokoke aku ai i ka lanai, ku iho la makou, a nana aku !a ia Kuojiu ma; aoleau i ike pono i ko makou nui. Uakokokemai o Kamai ia'u, mamun, iho o'u. Ma kahi a makou e ku uei, o ka noao akau ia o.ka lanai, afei, aolenao o makou iko poao loa aku i ka poe o Kaona ma; o ka mea a makou i ike maopopo loa aku ai o Kamak.i ma ka aoao akau ia o ka lauai maluna o ka lio, maluna o ka noho Paniolo, a he kaula ma kona lima. Mahope iho o ke koi ana rnai o Kupakee, ua hele aku no makou, ma ko auo konalua nae, no ka mnkau o make mai kekahi o mukou. 0 Kamai kai hele aku mamua, a ōwau aku mahope; alaila, hoomuka mai la o Kamaka e hoowalewoje ia makou, ma ka holo ana mai imua a hoi hopo aku. Ia inauawa, puka mai la.-ka poe 0 Knomi, niai ko lakou walii liuna 'mai, inaloko o ka Innoi, a o ko makow pau inni'l'n no ia i lee auhee, o Kninai, a owau pu hoi keknhi Aole au i ikoia Kamni i kona manawa i hopuia'i e Kanmka; aole au i iko ia liamaka o ola ana mahopo; aolo au i hon aku i kalii o Kaona ma ia la. Iloohunhualau ia : Mai ia la mai, a hiki i ka manawa i huaiia'i, aole au i ike ia Kamai; ua iko oia no ia, no ka mea, aolo oia i hoi mai 1 kona hale. Ua pelupelu ia mai kona ihau wawae, tna ka aoao hema o ko a-i, ho eha loihi, e like paha me ka manamana lima; me he rnea la i moku paha i ka pahi. Aolo e hiki ia'u ko hai i ka nui o ka poe i hele pu me Kupakee, ho lehulehu no; 'nole paha i oi ae mamuao ka haneri. Ua hele kueo no makou r aolo i hole laina; o Kupakeo mahopo loa maluna o ka lio. Aole makou i lawe aku mo onapahu, i kii aku makon i ke kino o Liki. He mau laau, he man pu, a he mau pohaku kekahi a makou; aoho pn a Kamai, aka, mamna ae o ko makou hiki ana nku i ka lanai, ua loaa ia ia he pu walm-lua; aohe a'n mea ma ku lima, ' la mnnawa, ua |ioomakaukau ka poe mea pu o ki i ka lio o Kamaka,- a aolo nao i ku ka liō; a aole no hoi i iko i ko' ku ana o Kamaka. 0 Loka pu mo mnkou, i iko ho. pu kana, a ua ku pahakekahi mea ia jo, no ka moa, ua kaawale mni maua mo Kamai, mai ia ia mni. B nann ana waii iā fcanialea, nplo i iko i ko ku ona a mo ke knhe mai o lee koko, ina i ku, ha'ule miii la ia mniluna mai o ka lio; nka, huli mai o(a a uliai mai ia makoii, nohe mea i hura, na kh oia, Kau6ha $ai o Kniiiikpp, g helo aku U o Knn)ftkft, k auhoo aku ln mnkou. Ua ki o Komal i iīa ,woha elua, a aole i «hup'hou; a nou aku la i lea poliaku, ti holo: Ihahopo liiu, kii aku la nu I ka pu; a ia'.u"! kti aku a-i i ka pu, o liolo ana o Knmuku u nio koknhi noo

iho iluua oka p UU , ao ka poo o Kuona, ke liolo uku ana mahope o lakou.

Ninau o'Knoiia, » lmi mai kahoiko : Hookohi no ki ia una o ka pu, a i ka nvjnawa liookalii no. E ku aua o Kamaka ma ka lanai, o hookikiua ana i makuu, a aole a maliopo ilio o ko mnkou iiulioo ana ; eono poe mea'pu, okohi oia poe, o Kamai, Kaipoloimnnii a mo Koknnlahao. Na Kupakoo i olelo mai ia raakoq o kii i ko kinu o T;iki, aiu mawaena o ko Kaona poe. Aia ka poo !iolookoa o Kiuma mii mo Kamnka ; oia wale no ka nioa hookahi mnlnua o hi lio ; o ka poo maloko o ku laimi, e nouuon poliakn mai niiii ia niakon ; he kaula m» kona limu, o wiliwili mai aua, ua nuikan makou i ka hopuia n pepehi in ; ma ka wawae no au. lloohiki īa o Khuiwi, a hai mui: Ma llolualoa, Kona Akau, Hawaii ko'u noho aun. Ua i v *? ia Kamai ko'u kaikoeko no ia. Owau kokahi nuno i oli i kekino. 0 Oonej', Pavko, a ino kokalii poe o «o malaihi, a Imi tnni ia'u e hne ae i ka lepo ; o ko kiuo make ia o Kanuu' a'u i eli :ii ; ua iko au o koua kitu> no ia ; aole kino ( no malaila e waiho ana, o ko Liki wale no kokahi ; Ua hapai ao an i ke kino unūloko i\6 o ka Hin, u:i peUi na wawae a o na limn. ma-ka aoao ; ua nana iho au i kona heleheleua, aolo i paluhe pau loa ; ua moku kona ilui me kona pepeiao. Ninau ka Loio Kuhinn, a bai mai ka lioike; He wahi mamao uuku akn kahi i waiho ai ke kiuo o Kainui, mai ko Liki aku ; ua lauua aii me Liki. Kue o Kaona i ka ae ia o kekahi hoike ia ana, e pili ana i ka make an^ 0 Liki. Ua hoopan ia e ka Aha 1a man ano Hoohiki ia o Lokd, a hni mai : O Loka kuu inoo, iiii Napoopoo, Kona Hema, Hawaii leun noho ona. Ua helo aku au i leahi o Kaona ijia, ma lea la 19 o Okntoba i hala, me Kupakee a mo kekahi poo lehulehu wnle; 1 kakahiaka ka hele ana, a make ai kahaole, a i ka auina la no kekahi. Ua kauoha ia mai niakou a pau o kokua ma ka mulama ana i ka maluhia o ka AEoi. Ia makou i hcle alua ai, ho lehnlehu wale makou; elima poe mea pn; ua olelo ia mai makou e kii i ke kiuo o Liki, e waiho ana ma ka lanai o Kaona ma. Ninau ka Loio Kuhina ; " Heaha la na louo e pili ana no Liki ?» Kue ka loio o ka aoao palo. Ae mai ka Aha, o hai mai' lea hoike i ke kumu i ]awo pu ia ai me na pu. Hoi hou mai ka hoike : Aia ke kino v Liki me Kaoua ma; ko lakou wuhi aia ma ka lanai, i Lehuula, ma Kainaliu; uakukuluia ka •lanai ma ka aoao loihi, mai kap-akai mai; o Kaona a me kona poe, na mea e noho aiia malaila; he lehulehu wale lakou, aole nae au i ike i ko lakon nui. Kahi waiho ai ke kino o Liki, mawaho.iho o ka lauai; i ke kakahiuka kona make aua, a o ke kumu o ka hele hou ana aku i ke ahiahi, e kii aku ana i ke kino o Liki. Na Kupakee ka hoala ana i ka puali i ka auina la, raa ka aoao o ka puu ma ke alanui aupuni; aole i maopopo ia'n ka imi 0 ko makou poe i hele ai i ka auina la. Ia makou i hookokoke aku ai i ka lanai, ki aku la makou i na pu a makou; aolie pauelō, aohe lu iloko o na pu; a ua ike aku makou ia Kamaka maluna o ka lio, mo ko kaula ma kona limo. I ke ki ana o na pu a makou, uhai mai la ka poe o Kaona ia makau, a huli ae la makou a auhee. 0 Kamai i make a me a'u ma kahi hookahi, a holo aku la maua ma ka aoao akau o ka lanai, a hiki akn mana i ka pa pohaku, he mamao oku; kau aku la o Kamai maluna o ka pa, a hanee mai Ia; a ia manawn, i paa ai oia i ka hooheiia ma ka puu. Oia iho la no ka'u wahi.inea i ike; oiai, huli ao la an, a holo aku la, e lini me ko makou poe ma ka pun. Iloohuahualau ia : Maluna o Kamai o ka pa pohnku, a io ia i lelo aku oi, hanoo iho ln ka pn, p o hona paa flku la noia. Mnluna o leo lio o Kamaka, ho li,o knne -ulnnla lao leoa nui ; a aia Mr. Conoy i koia mnnnwn. Fle ahn kopuai ke kiekio o ka pn ; ua konu ia keknhi mnu moa kanu ma koknhi noao o ka pa, na Kanna ; huli ao la au a nana, a ho hiki ke,jipOh'iki ua hnulo iho ko kipnka ma ka n-i o Kamui ; e mea aliu' ana oia e lelo ma kola aono o ka pa, o kapoke; he pu ma l-opa lima, a pela no hoi ma ko'u ; aole nu i ileo o weho ae ana i ke kaula ; i kona manawa i hoohei io ni, haule nku la ka pp mai kona lima aku. • I kekohi la nīai,'a makoa i hele aku i kahi o Kaonn, ua loaa aku ka pu maloko 0/ka pa ; ua kuhiUuhi aku au i keknhi poe 1 kahi i waiho ai. He pu no kn'u, ua"Ki aku i ka poe o Kaona, aka, aole nae i ku aku kekahi poo olnkou ; ho mea maopopo in'u, aolo au i ki aku ia Kamaka. Hookahi no manawa o makon i Ui like ai i na pu, mi ke kauoha a Kupakee, nka, aole nno i mea hoomake aku 0.1 i'a lakou, i mea hoomaha'uka'u wale aku no. Ua kauoha ia makou ma ka inoa o ka Moi, e kii i ke kino o Liki, a e lawe pu 1 na.pu i mea hoomnfca J aka'u aku i'a lakou. I ka mnkou ki ana, aole kekohi o Kaona ma i ku ; oohe pu i nhao hou in, no ka mea, ua pau aku la m«kou i lee anhoo ; ua hnnwi ia ka 01010 kauoha e ki, ua pau makou i„ka makau, aolo i manao aku i ke kauoha ; ua ike au i ka Ifln6) oiKaooa mamua ponoi o'u, a hapni oe.i ka'u pu a ki aku ; ko mnkon poe, he'umi paha ahnna ka mamao mtii -ka lalioi mni o kn'u pu hooknhi no waha, a hooknhi no a'u ki ana.- ITa knu, 'ia ,aftu fio keliahi pu o ko makou pofe ia Kam'nka, aole nne na Kamai ; nolo oia i ki,'a ku aku ia ia; (lia no o Knmaki* mu kn nnno hooknhi o ka lnnni me makou, o wiliwili nna oia i knn» leiiula hoolioi, me ka hoomnka'uka'u mni, Aolo liU 1 ilto i lt« kuho ana o lie koko mai ia

ia mai, i kona v(u i hoohei ai ia Kamni. Aole i ki like ole ia; uhai mai ka poe o Kaona ia niakou,ia Suli ae la makou o eohee aku lu; o Kupakee no !<ekahi i ouhee pu. Aole au i loho i kekahi huro ana o ko inakou poe, mnhope iho o ke ki ana, a i kekahi manawa ene i»o hoi. O Loka, Komai, Awahua, Kaipoleimanu ame Kekaulapao, krt poo mea pu. Nn na luoa aupuni nio na'maknainana i kauoli.i' niai ia makou o lawo pu mo na pu, ma ka inoa oka Moi, LTa make o Liiki i« mnnawn, aua hanwiia mtt i hoi na 01010 kauoha e kona mau. hopo. Nmau ka Aha : " Heaha ko kumu o kou mnknu ank pela ? " C7n puka mai ka poo o Kaona nie na Inau ctio na pohaku, a o uhai mai aoa ia makou Aolo i ike ika aoao hopa nyi. Ow«u wnlo uo kn inoa kokoke ia Kamai, a e hole mama uiH! ana lakou. Ninau mui o Kaona : " Henha ko kumu i haulo loa ai mahopo o Kamai ?" No ka mea, nolo ona nmma o liko me a'u. >.Hooh)ki ia o Kupoohiwi, n hni inni : Ma Holualoa, Kona Akau, Hawaii, knhi noho. Ka hnunaele ma kahi o Kaona mu, i ka la 18 o OkiUoha, 1868, U« heie me Kupakee. Ua akoakoa makou mahope iho o ka aina uwnk&a o ka la 19. Ua hele mui makou mai uka mai i kai. Ua hele au me Kupaliee ame na konaka. Aole ou i 'huipu me lakou, aka, mahope mni, aole ī bopu ia" l(a poo lawehala, a holo aku makou. I komakou poo i huli ae ai e holo, uhaimai o Kamaka mnluna oka lio me ke kaula. Aole iho ia Kamai e holo ana ma ia wahi. Elua kannka i kahea aku ia Kamaka, '• K Kamaka e ! eio ke kennka ta ! " Ua iko ia Kamnka e kauo ona i kekahi kanaki ; o ua kanaka lu o Kamai. Ua kauo o Kauiaka ia Knmni a ma.lia aoao akau o ka lanai, a mnlaila kahi o Kiimai i waiho ai Elua knnoka i uhau iho ia Kamni, nolo laua i maopopo ia'u. Pu\(a mai la kekahi kanaka mailoko mai o ka lanni a uhau ihp la io ia ma knhi oi ole o ke koi ; nole i ike i kona inoa. Ka'u īke iho la no ia b hoi nku In. AoJe au i helu ina uhau ana ma ko koi, aka, he ane loihi no kana hana ana. Ua mamao ifti aku o Kamai mai ka lanai aku ipa k» aooo akau nia Lohuuln, ma Kaioaliu, Kona Hema, Hawaii. Ua oki ia o Kamai i Un hora 3 a'uina la. Aole au i hoomoopopo i na wahi i haule ibo ai ke kgi.

Hoohnahualau ia : I kii aku makou kino o Liki. I hele aku no hoi maku e hopu i ka poe o Kaona ma, aolo nae makou i helo makaukau nku e hana pelā7~ 0 ka makou mau mea makaukau wale no o na liina, aole a'u pu, he kakaikahi ka poo mea pu. oka poo mea pu mamua lakou, mahope no wa'u; aole i kokoke loa aku au ika lanai. Ua mamao aku au i ke ki mua ana, aole au i holo; ia -wa. oa pau aku ko makou poe i ka puu; aole au ike ia Loka, no ka mea, ua alaiia īnai e ke kukui a me kope, kahi a Loka ma i anheo nku ai. He mau wahi laalaau no nae ma k&lii a Kamaka i kano aku ai ia Kamai; aole nao au i ona, he kanalima paha anana ke kaawnle aku; owan wale no nla ko'n wahi. Ua holo aku ko makou poo i ka puu, tnai kahi aku a'n e ku ana; a ua ike aku au i ka la.kou hana. Ua papalna wale no ka makou helo ana, a pakahi i ka iho ana mai ka puu mai. Aole au i ike ika mamao o kahi a lakou i ku ai mai kalanai mai; o Kamaka kai pnka mai, a hoowalewalo mai ia makou. Ki aku ko makou poo i ka lakou mau pu; na ike i ke ki ana ia Kamaka, aole ike i ke kn ana; aole no hoi i ike i kona haule ana mai kona lio aiai; ua launa au mo ia", he hoa'loha oia ii«/u, aua iko n.aopopo au ia ia. Iloko no o ka lanai ko Kaona poo, i ko niakon poe i boomalia ai. , Ma ka aoao ma Kohala o ka lnnai, ua ike ia Kamai e kauo ia'leu antt i ka lnnni, I,a Kamai o kanoia ana, '»kn-*au eha mau kanaka. 110 pa pohaku kahi i hooheiia ai o Kamai, un ike aku i ka pa maloko uleu ona laau kukui. Ika hei ana o Knmni, nolo au i iko i kokahi poo o makou o holo aku ana maluila. Aoie keluihi poo o Kaona i koknke mai ma kohi o Kamni i kauo ia'i. Ua ike aku i ka haulo nna ihoo ko kanln hoohei; aohe pu a Kamai ma kona linia, aolo i ike i J?eliahi me» e leokoko ana ia Kamai.

Nimm o Kuonn. i ka lioike, a luii mai la ; Ua ike no nu lie paudu kn loko o ka pu ; tiolc i ike i kokalii eke 1» maluna o kekahi o lakon. Un ku ia aku nft pu mai o niako» aku ho nui ; aole ho mau pokn,he p'iudawalc ni>, •'ioio i iko ia ka mea nana i hoopihn i na pu ; ka'u tnca wale no i ilie o ko ki nna ; aole an i loho iko i kokahi mau kauoha do ka hoopiha ana i na pu. Hoohiki ia o Alapai, n hai mai: Ma Kuamoo, Konti Akau, Hawaii kahi noho ; ua hoomnnao i ka ia haunaolo, Poakahi, la 10 o Okatoba, 1868 ; no helo nkn ilaila i ko kakaliinka; im iko ia Liki, a o lakon pn ka hele nna akn f ko baknhiata ; uu po oia i ka pohaku a haulo ilalo, aolo oia i hoi pu mni rae lakou ; i ke ahiahi iho, ua houhniln hou' io kekahi poe o helo nku i knhi o Koonp, aolo i iko i ke kumu oia.moa; ekolu a'u hele ano. I ka loa o ka hele ttna ownu walo no, a ua kokoke nku ma knhi o Knona ma ; ua kalnnilio pu nio Kaijiaka, Kaelemanu'a me Lnnmav?c ; ua noi.aku an e hoihoi mai i ko kino o Liki, ua hoolo mai. Hni mai lakou, ua hoopnka rani lnkou i ko lakou • mau manao in Oi-eonwolli Hai mai lft lakou, e "hoi, " « e mnlama i kou 010, ko waliino.'ko au keiki, a rpe ko kou pi!ik;an« • a ina o lioln mni nn makui e noi ia i.o o koluu* i ke aupnni, mai hoi" hon mai 0 koia poo walo no ekolu ka i kninailio pu mtu mo a'u, a hoi' mni la wan.

E hooaiakaukau ana kokaLi poo o iho aku ; 0 Kupakee a rac kckß!ii poe okoa ine ia. Ua' halawai aku nu mo lakou m> ko aUuui o holo ana i Napoopoo ft i Kilwlo, o Kupakeo a rac kekalii, poo p iho, aolo i loaa iu'u ko 1»ko« īnau inoa. K hoomakaukau aua lakou no ke kii aiio iko kiuo o Likilio pu ka kukahi vyie o lal k ou. Uai aku o Kiipakeeia lakou, aolo nu.ko ki walo aku i nn pu, " akn, u ki aku oukyu, ke hele mai Inkou. li>a, ho kakau» maluna oka lio, e ki- aku ika lio." I na e ku ke kauaka ia makou nia ua wawao pehei' ia" ?" " Aole nu i iko aku ia mea," 1 walii aka pane mai a Kupakee. Alaila, be" le uk jla īnakou, I ft makou i hole ai, o Karu»i a tnc kekalii p o e e iho raa ka aoao akau o ka tne kekahi poe e iho ma ka iiouo hetna. l'u ike au ia Kamaka e pukn ruai ana ma ka aoao akau o kn lanai mak;w)io mo ka wiliwili ana i ke kaula Ia mauawa. ua hoomakaukau ia ua pu ma ka noao akau oka lanai, uo ka ki ana i ka lio, ae'e i ku ka lio. la manawa, puka mai la Uokahi poo u Kaona ma ka aoao hema o ka launi, 11 .-li aku la makou ina pa, i kumu la hoi e hooi.aka'nka'u aku ai ia lakou ia wa. | Aole InUou i huli hopo aku, aka, ua uhai maL ln lakou, 'ae ka hoonou mai ipa pohaku. I 'ko makou ike nn? ja mea, lioooou, pohaku I aku la makou. Maluaa au oka lio, ua hikii jia k.a'u pobakrj nae .'e knula, i h. <i ai ia'u ke | huki hoo mai ihopu. I Uuu ike ana, uole e hiki m makou ke kjue aku, ua pau ko markou poe i ke auhee, uu ho!o pu aku !a no hoi au. la'u i holo ai ike aku 1« au ia Kamai a me kekahi poe mo ia, e hoomau ana lakou i ko lukou mau kuleaūa.

Hele aku la au, a he mau anana i hala, huli hou mai lu au e nana, ua pau pu lakou iku holo. Aole au i ike ia Kamai mahope iho oia manawa. Ike aku au ia Kamaka mahope iho, e keuo ana oin i kekahi mea ; aole i maopopo ia mea ; ua pna ko kaula i ka makau o ka noho. Maluna o ka lio o Kamaku, o holo aku aoa i ka lanai ; roe he la, he mea kaumaha kana e alako. ana ; ua moliolio ke kaula. Houluulu ae la inakou, ua nalowale o Kamai. Aole au i ike ola ia ia mnhope mai aej. Hoohuahuolau ia : Aole i maopopo ia'u ko makou nui, ua pioo ko makou mau manao ; he lehulehu no, aole paha i oi aku mamua o k.e kanalima. Aole maopopo oka nui i hele ai i ke kakahiaka, ua kakaikahi i ka auina "la. " Eono a'u mau pu i ike ma ka pun. O Kamai a me kekahi pr>e e iho na mea Aole lakou i lawe pauda, a eke lu. Nn kekahi poe i hoopiha i na pu, a haawi aku ia !akou, he mau pu maoii nei no; aole nae maopopo, he mau pu wnha kahi a waha luo p»ha. Owau ka mua, o Kupakee me kekahi poe e iho mahope mai, aole alakai. Aole au ho aUkai no ka poe mua ; aole mau kauoha i haawiia no ka ki ana o na pu ; aolo i ki like ia a pau ika wa hookahi. Ke ki mua ana i ka liu o Kamaka, aole laliou i ki-hou, jno ka mea, ua nele ika pauda. Mahnpe iho o ke ki ana o ka ooao akau, ki mai ka aoao hema ; ua mahele ia oa pu ma kela aoao keia aoao, O Kupakee, mamua iki aku ia, aohe aoa 01010, e hele akn iinua. Ona pu .vale no na mea make a'u i ike ; aole i ike i na laau a_n\o na pahi a ka poee ku koke mai una ia'u. Aole ike ika aoao akau ma ka aoaO hema ou. Ma k'a aoao nkau o Loka. 0 ka poe mua i ki ai i ka lio o Kamako, ma ka akau o makpu ma ka aoao Koha/a. Oko makou mahele mauka o ka lonni ; aole i hele ma k? aoao makai. Aole au i ike, ua ku o Kamai okn noao o Kaona ma. Ua lolou au 1 l(Q pohaku, nka, hookohi no kipehi ana. U:v ,nke nu e loaa knhi pohaku hou ; nkn, ia'a i hopu aku ai, iko ae la au, ua pau ko makeii poo i ke ouhee anu, a o ko'u holo pu aku la no hoi ia. Malalo no kuu holo nna, no ka meu, ua liolo oku kuu lio. Aolo au i loho i kokohi kani ana o ku pu, muhope iho o kuu holo ana ; aole ike i ka mna ku pu oaa me Kamni. la'u i ike aku «i e Inlou ana i na pohaku a hoonou, ua manao ia mni kahi n'u oku ann nke kumu hou ma ke alanui. He

pa pohaku me ka aoao Kohnln o kphi a Kamai eku ana. Huli iki ao la nu m&hope iho, o ike aku Ia ia laua e liolo ana ; ai le nu i ike hou aku ia laoa mnhope iho, Ho laau iniko, kukui, a ho ulu, n poln nku, ma ka aoao Kohala o kahi u Kamai eku ana- I kn'u ike liopo lon ana ia Kamni, aoho nna pu. Ua ike no au ia Knpoohiwi; aole nae i ike maopopo ia ia malaila. Ua ike ia Aamna; ua kokoke'aku ma no wahi la, a na holonne; aole maopopo me Kamai paha, aolo paha. TJa ike no ia Loka me Kailiai] oia wale no ka moa a'o i hoomaopopo loa mo Kamai. 0 ka wa otua a'u i hele nku ai, mahope iho o ka paina awakcayrka anina la. __Owau wale no ka mea i liele aku i ka laeai; keknhi poe 6 ae; oa maniao oku. Ua kahea aku au ia Kamaka a mo kekahi mnu mea o iho' elna; ua~ noi uku au ike kino o Noyilie; o keia poe ekol'u, mawaona o'u me ka lanai. ■ [ 0 ka hoopau ana keia o ka moolelo o ka liihia alua o Kaona ma, L. BT.]