Ke Au Okoa, Volume V, Number 16, 5 August 1869 — Ka Wahine Uhane. He moolelo no ka malukukui. [ARTICLE]

Ka Wahine Uhane. He moolelo no ka malukukui.

E na hoa heluhelu a kaana hoi o ka nupepa, ano la ke waiho aku nei ka mea kakau im«a o oukou he wahi moolelo pokolo no ka mplu kukui ma ka hiliina o ka aina Koolau. I kekuhi kaknhiaka mahope ilii iho o ka puka'na ae a ka la aole nae i hoolele aku na kulu wai melemele a ke kehau i ita lau uliuli ona mauu. Kono oe la ko'u lunuikehala la maua e koelo waw ie īa kakahiaka, oiai no e pakelolio mai ana ka makani papuhea o ko kunhiwi, a e mau ana no ka nae aala o na lau nahelehele, a hoomau aku Ia au e kaukoo

imua iluna pono aku nne o ka puu oioina e ku inaiana mamua,hoomau aku la nonu ika n»ue nialie ana, o hiki pono loa aku la i ka piki o ua puu la, aia boi he oioina hoomaha ilaila au i hookuu iho ai iluna pono o na paepae pohaku, malalo pono iho o'u. Ia wa e noenoe ae ana ka ua e kilihune liilii ana nae iluna o ka lau laau, a ma ia wa koke no au i haupu «e ai e haalele i ks oioina, a e kuppu aku ilnlo i ka ulu mamua, i pakele ai au i na kulu kilihune oia ua kaknhiaka, no ka mea, oia ka ua hoehu ili oia aina, la'u i hoomaka ai, a haalele iho la i ka puu hoomaha mua, a iho aku la ilalo oua owawa la, aia hoi, na halawai inai la ru melta mea e hiki ole ai au ke hoomaha ilaila, a o hookuu ai la hoi ka luhi oia koele wawae ana ia kula, eia no nae, i ke kakahiaka nui u'a waikahe īa ke kahawai, ua lali a hnkuk'ele ke ala e.hiki nku ai, ku iho la au ma keia kapa no kekahi mau minule, a kualilii mai la ke kahe ana a ka wai a lilo iho la i mea nawe malie, a he mea nani i ko'u mau maka ka nanaina e hioai ana no au ia wa. Ma o ae la ka ua he ano noe no nae, kau aku la au ma'kela aoao, me ka i ana ilio iloko o'u, ua palekane ae la, he piina ikiiki no nae ma kela aoao, e hiki ae ai iluna ma ke|a kapa, a ua kau io iluna pono, ilaila au i walea ai i ka nannina o ke kula palahalaha ma o, a o ka ulu kukui e ku mai. ana mamua a

me ka mala lehua mo ka aoao o ka puu,. ua hi'la wale a haiamu na puo, nani wale kona mau hiohiona, n ia'u e, hele nei Jniua e hiki aku ai i kahi nono keia moolelo, " ka molukukui," he'hapaha o ka hortt e hiki aku ai i kn hora ewolu, e hnomnnao nna no au i ka m.innwn, oini, e tinkle, tinkle ana no kn weti i kuu pnkeke, oio ka munawa mua o ko'u hoomnkn ano e komo ilolio o ka wao, i uluwehiwehi i kn palai a me kn awnpuhi, e mooni ana he ala onnona o na luunnhelo, ua . helo wnle na pua a lupalupa, ua maopopo no nae ia'u, oin mau ano la na ka ua kilihune wale no oiu knkahinkn i hookunnhihi i ko lnkou nnnninn, ko noke hala ole la hoi kn leo knpalili o na mann, ke oi nomenome la no i iia lehua, in'u e walea ana e kui ana a e lei ana i nn pua oia wnu iu, aohe huaolelo e hiki ai ia'u ke puann ne, a ane poina mni la kn hoomnnoo nna au o hoi e kamau i kahoupo lewalewa o ke kukahiaka.

Aole no lioi i liu walo ka nohō'nn iho o nehe malio unn na luu ln.ui i ka pn kololio mai a ka makani, he leo ka'a i lohe akn i ka pa-e ana mai a ua kuhi no la au ho haneluine, a i ole la hoi, lie leo pnha no na oo hulu melemele o fca uka paha, ua inu wale paha a kena i kai wai ono o ka ohelo ; aolo ks, ia wa nae, ua ano pii roai la ka mneele i ko'u nui kino, a eehia hoi ; oiai, aolo au i hiaai e mamua, e lona p.iia la, he mea o walea ai i kn wao, piipuu au a haalūlu i ka. makau ; n ift'u i mao ae ai e like me ke ku a ua i malie, pela āo la ka waipahe ona iho, a akakuu uiai la ka honqne.ana, a hoi pouo niai kuu noonoo in'u, >oha ana, he leo nahenahe o ke kahuli, kuu hoomau aku la no ia e hoolohe me ki» iiiii aha, e loaa pono aku ia'u, kē ,kino holookoa. oia pupu pili Inui o ka uka. Make hewa noe, ft ua poho ka manao lana, oi noko wnle,,i lea halo mao a maanei, ai'la ihen, o ka leo wale no ka'u i loho, ua lilo i mea molowa wale, a luhi hoi ka imi aoa j a. hooholo aela 8U e hoopau i ka manao ona

noua. ' Kau pono loa oe la ka la iluna pooo o ka mnlu-kukui aolo nae he liiki iki i ko'u mau hia'i lte hookuu mai ia'u e hoi i kuu wahi.

no ka mea ua p«hele a heiia aa e ka ulunehi o ka nahelo n he kumu nae ia a'u i halawai mai ai me kekahi mea Lmanao ole ia i hoa waloa no ia uka iloko'oia may minute pnkole lu, ua ano meha ke ka'ni hone ana o na manu. Pale 60 la no hoi ke kikikp'u nui ana i ka wai o na pua, n ano eena mai la na manu, molio no ka i ena ai he kuniu no oia mea f ili mai la ano inolohai a molowa no ke nno moewnn o n& mea na.na i honnonea ia'u iloko ona hora i kaahope a<*. I kuhi nae au 0 kn hopena 1» in, malie a lai loa iho la ka ulu-kukui nole meo e lioonnnoa ai iloko oia niHu minulo nooneo. Aknhi no a koi mai la kuu lunmkehala e haalele i< wahi, kaknu nku la nae au m« k« aoao o kekahi komn kukni.i keia mau P. O, K, H, ke ano io, ' pauole ko'u hoohihi." la'u no e kolikoli hnai ka hua hope loa kani ana lianu, a puiwa au a hikilele, ia wa au i liooleī aku'ai 1 ko'u mmi kii onohi e kiei ma kela aoao roa o aku o ke kumn lehua i luuluu i na pua, ike pono loa akn la au i kekahi mea kino ola. Aka, haliu uku la kona alo.i ke kumu lelina o kona mau hiohiona a pau, he wahino me he men 1 a nnna paha na mak»biki he iw«k«rlnß a keu, aole no hoi i ano maikai kona kahiko ana. Ua pulou kona poo ika uhi maka, aole ona mau ksmaa, he ano puipui a pololei kon» kino, a li«- kalole ulinli maikai kona lauoho nie he Iwa kiani la no nn« no ka mannwa.

Ia wa no au i hauoli ae si i ka loaa o ko'u hoa e lunna a e walen ai la hoi oia uka ano iuiu kanaka ole, eia ka he mnewao. Kahea aku 1h au me ke ano m»u o ka hoinainao ana, (ua ike no oe e ka mea heluhelu). Ia wa oia i hnliu mai ai a haka pono mai ls kona mnu maka ia'u, ia wa au i hoomanpopo koke iho ai, o kona nanaina aole ia no keia ola kino ana, aka, he uhane oia no kokahi wahine i haalele mai i keia honua. -Ua ano poo kona mau maka, a he upepe ka kilohina o kona ihu, k«u e mai la n<>e ia-'u he ano mai la a mae o kou mau helehelena. A peliea la auanei e loaa'i ia'u he maha, oiai aole he kokua e hoopakele ai, ua eehia mai la au i ka makau nui, ku malie nae kela me ka oni ole ae ma o a maanei, puauB ae la kela i mau hua mele penei : *'Kakou iuka i ka nahele e, 1 ke ktii lehua i Maakau e, Hookau he nloha weli i ka uka e, He uka anu nei no ka wahine e." (Aoleipau.)