Ke Au Okoa, Volume V, Number 18, 19 August 1869 — KA MOI O KA AINA-PO. He Kaao Selanodike. Mai ka Nupepa Harper's Weekly Mai. [ARTICLE]

KA MOI O KA AINA-PO. He Kaao Selanodike.

Mai ka Nupepa Harper's Weekly Mai.

HELU 1. KE KOI.OA KEOKEO. I ka wa i au wale ka la, ma kukahi ainß Hiamao loa aku, e noho alii ana kekahi moi, nona ka ino o Tesara Berene<3i ; a o kona umiumi, ua kuweiu iho'ia, a hiki i kona mau poi—na kuli. U« loihi kona, n,au la o ka noho ana ma ke ana puni materemonia, aohe nae he loaa iki ona keiki ; a o keia ke kumu 0 kona hoopilik.ia, mau ia., No keia mea, manao iho la oia e kaapu.ni i ka- honua, i ku>--mu e.hoomama ia moi ai ke.kaumaha o kona mau manao. Nolaila, hoomaka iho la oia 1 kana huakai hele. Hole aku la oia a loihi loa. ka manawa, aole no nue oia i mamao loa aku mai kona kulana kau.hale alii aku. I kekahi la wela ikiiki loa, a ia ia iwaenakonu o kekahi kula.pnnoa, ua make ' ai loa ia oia, aohe wahi kulu wai hookahi i koe, iloko o kona huewai. Huli ae la ia mao a' maanei, e uana ana ina he ike io Bku o kau wahi āno wai, a i ole ia, he wailiula paha, i hool.uolu ia mai.ai kona mau maka. Halo ae .laia io' a ia nei, a ia iā i kau aku ai maluūa o kekahi wahi puu, ike aku la ia ma kahi kifekie loa, he loko'Wai nui e lana lilēlile ana i ka pa iho.. a ka la.

I kona ike ana aku i ua kiowai nei, ua lele oe la kona hnuli a holo aku la ia i ua lokowai nei ; a ia ia no hoī i.hiki aku ai i ua kio wai la, ua lipolipo inaikai ka wni ; a e lana ana malona o'ka ili""wai' kekahi kiaha gula. I iho la ua moi nei, Aolemo keia he manno ino, o ka hoomakaokau mua e ia ana," I kBna lalau ana e hopu aku ; aka, ua holo e aku la ma kahi o,c |iaapuni helo wale moi oi no mao a maan'ei. Ke hopu oku toe ka limn akaū a' me ka hema, ua palielo pu walia aku la no mo o a m'aanei ; uo nmio oliu iloko o ka woi u puka mai aha toa 1 kekahi wahi o koii aku, m« he honuo kai la.

A no ka loaa 010, nolaila' i aku la ua īnoi nei, " Ha I Kali malio iho oe, aolo au e knli ana me kou kokiln e loaa mai rti ka woi," a kupou iho la ua nlii nei, mo l(«i kUkuli'tinn i kon» mau kuli. Omei iho la oia a loihi wole, huomuha iho ana ; u pela kilnn hana, olUa a ekola. paha hona ana pola hoomnka ne la oia oeu ue, mo ka mnnoo 010, uo luu pu kona mau umiini iloko ,ka wai. I kona e.u ■ ana pna una konn niau umiumi ilalo—huki ao ln oia mno n mnanei, aohe hemo iki, uo pan lon, oia, ablci e hikl' ke hbbo inai; me he mnu miiiuu papoi Ja ki\. mea nana e paa nei ia in ilnlo. "Heaha kela mea ? Hookuu mai |"wahi aua alii nei, Aohe leo pane mai i ka ia ; ninau iho ; ako, ia ia nei i nana iho ai iinlo e leha oe ana kekilhi mau mnka uunui; e ; hooa mai apa na onohi, a e palu mui an.«ikp4 na alelo. la wa no hoi oia i ike iho ai i na maiuu nunui, e hawele paa ann i kon» mau umiumi loloa a paa loa, aole e ia ia ke eu ae iluna, , Ia ia no e p»a ia ona ilalo, i ne la ua helohelena nei, E kn/ Moi Heponoai, " Ina, he makemake kou ia'u o hookuu aku wnu io oe, e ae mai oo i.ka hanwi nna moi i kela mea nole i l'ona ia oe; n kou nelo nui noho ia 'āu 6 holo n«i e huli,"

Au yvalo j|jo iajUfc alii mn na.meai-koe aku m ia, a i |ho la ia, " Heaha ,la hoi.ke ono o keia mea ; ho anp .monmea waleino '! Ua hiki ibo lo ia moō, he pili ia ua ,Jt»Uō f V ( wahi a !( u.a, pop nei.; 9ka nalowalo kpko aku la no ia iloko p ka wui. k . Huuoli iho la t)a nlii iioi i kn liooluiu iu ana moi, knu ae I n ia muluna o kona lio, a hoi nku )a ia. i kona liiki ana oku i leona

hniuiilu, 0 ku mni anu k,ana moiwalnno ma ko alanui, 0 kukali mai unu 0 koim hoi aku j a

inii konii aono, o ku iina ku Huliu Puuku, ino kokalii inoo hooluliluli koiki un uhi ia i kn lole guln nuni ; a ho keilu ko loko o moe Ia manawa, hoomanao'ko la oia i na mea a ka maka nunui i olelo mai ai ia i« ; a i iho la ia, " Ha 10 keia ka mea īielē io'u a kela maka nunoi ino i hoōpuka mai ai iu'u 1" Ua kaumaha kona manao, aka, hookamaemae wale ae la no oia i kona mau helehelena ; hii ae la i ke keiki, a waiho hou aku la iluna o k'ahi moe hooluliluli.

Aole i hoopuka iki ua moi Berenadi nei i kekahi mea e pili ana i kana hnakai kaapuni, aka, ua hoonalonalo no oia me ia iho i na mea a poiii e pili anii ia. Aka, o kela hoohiki ana a laua me ,ua maka nunui nei, un mau no ka hana ana a ia mea iloko o kona manao, me ka makau nui'momūli auanei e hele mai ua maka nunui la, a lāWe walo aku i kana kaiki. Ua knpa iho la na moi nei ika inoa o kana keiki o Keoui. Ko mau la no ka niakau o ua moi nei, aka, oiai ka manawa e le.le ae ana, ua nlu ue la ua keiki !a a nui, ho kanaka ni opiopio maikai ; a no ke kanaka ui maikai loa o ua keiki nei, nolaila, ua poina loa iho la na mea a pau loa o ka mauawa i hala ao.

Ano; i kekahi la, i ua keiki alii Keoni nei e hele ana i ka nhai holoholona, kaa aku la ia iwaenakonu o kekahi ululaau paiua ; a iwaouakonu o ua ulnlaau nei, o ku ana kokahikumu laau paiaa uui, a «a mawae uia kekahi aoao o'ua knmn liiau paina la. lua keiki alil nei e ku ana e uana i ke kupaianaha o ua kumu laan nei, puka mai la mailoko mai o ua kumu laau nei kokahi kanaka elemakule.

•* E nloha onei e keiki alii Keoni," wahi a ua elemakule nei, Ua Uali au no k'eia mau mnnawa loihi no kou liiki mai."

" A o wai c>e e na kanaku elemakule wahi a ua keiki alii nei me ke ano kahaha nui launa ole i ka olelo aoa mai a ua elemakule nei. " Mahope no oe e ike ai i ko'u ano," wahi aka elemakule, " Aka, ano e hoi oe, a hai aku i kou makuakune, 'e Hāaw'i okuoe i ko'u aloha, me kou hai pu aku ia ia, he manaiwa loihi loa keia aole oia i hooko i ka maua olelo hoohiki. E aloha anei oe." Ko ke keiki alii Keoni hoi aku la no ia, a hahai aku la i kona makuakaaē i na mea a pau loa i hanain mawaona oua a me ka elemakuie. Iloko o ka kupilikii nui oua makuukane nei, hnhai mai lu oia i na mea a pau loa ; aku, aole nae i hoopilikia ia lta manao o ua keiki alii nei i kona lohe ana ia mau mea a pau i haliaiia inai al ia ia e ke kanaka elemukule.

iie mnu manawa iho, i aku la ua keiki alii nei i kona mal<uakane, Ke ike nei au, aohe poino e hiki mai ana, nolaila, o ka m.anawa keia e hoomaka ai o ka hana ana. Hamai' i iio' no'u a e hele a,e oe, a mai hai alsu oe i keia moa keia mea no ko'u liele ana ; aka, ina aole au e hoi mai maloko o ka makahiki hookahi, e manao oe, ua make au," Hoomakaukau iho la ke Keiki Alii Keoni no kona hele ana ma kana huiikai hole. Haavyi aku la ka makuakane ia ia he pale umauma gula., h.e pahikaua oi lu;i, h'e'.lio, eleele; a heie aku ja ia me. ka hauoīi nui, Heekolu mau la o kona holo hele ana uia ke iiula, aok nae ona halawai iki mai me kau wa hi kunaka hookahi ; a i,ko ha o k'e la, hiki uku la ia i kekai)i loko wai nui ; a e auau ana, he kanakolu mau. kploa-keokeo | a.e. waiho ana ma. kula ko lukou mau aahu keokeo, he kana kolu ko lakou nui. Ko ua keiki alii nei, lele mai la no ia mai lunu mai o kona lio, kokolo muli'e mai la, a loaa kekahi lole, kokolo hou aku la, a pee iloko oka laalauu. Ia manawa, ke auau la ua poe kolo» nei iloko o'ka loko wai, e lelole nnu mi|o u maanei; a hola puha he hap. lua hora nua hik'i m«i la lakou i kula. He kalun.kumaiwa ( o luhou, kau mul. la i kula, a miki i(i(> inui la i ko lakou mau holoku, a i ke komo una iho, ua lilo ao la lakou i muu wahine maik'ii ui loa. Aka, o kc kunakolu, ua hoaa oio no koua holo|(u. Ika ike ana mai oko Keiki ulii 110 keia mea, ua knumaha kona inanno, a puka mai lo oia mu! kona wahi huna mai. 1 mui lu k , 'toloa e uu hooluihi nei iluko, a kau kehuki. oe la kona poo ilunu, "Eke keiki alii Keoni, e huuwi mai oe i.kuu holoku, uluI iln, e' hftawi uku no au iu oe i kekahi mea au e makemnko ni." Ika loao ana nku no o liu 1010, ua kahuli ae la kona heleholena i kuikumahiiie ui maikai loa, i oi aku mamua o kela (ibe il hiilW aku fa. ; moi la.ua kaiknmahine nei i kono, limii i ua keiki alii Keoi)i nei, me ka i mai, T)a pon.o kau hoolohe ona mai i ka'u olelo e ko Keiki Alii Keoni j a 4 aole. no hoi au e hana lokoi.no aku ana ia oe, . E iko.oe, owau ko Kaikamahine. Alii Mere ; kekahi o na kaikamuhine kanakolu a ko Alii o ka Ainal'o. . ... . ... Ua loihika; nAanawa o kuu makoakane i knli ai nou; a uū, huhu ia oe ; mai manaO'nui 00 ia, dka, e hoōloho' oo i Im'n mau mea a pou o bui aku ai ia oe. , Ke hikl ako oe iinna ona, aloila, 'e hele kilkuli oo imun onui- E hooWinka'mai aiuinei ia e nukil'mui ih 6e, aka, līlai manno nui oe no ia mea, helb aku no oe, ass iko auahei oe i kana mea o hana mai af ia o®," ■ iho lii no h o n» kaikumahino Mwe nei i ka honna. n owiiku. ao 1a ka hciti(io, a H*o pu akn la i ke Aiipuni Aīna-Po ) a knii iitg lr.aa imua q ka Halonlii, ua kinohinohiia 1 ii« poa naui tt pau Joa. . , {JloU {pau.")