Ke Au Okoa, Volume V, Number 19, 26 August 1869 — KA HAKU MONETE KARISO. [ARTICLE]

KA HAKU MONETE KARISO.

MOKUNA X L 11. Malama iho la ka lunakannwHĪ Tilcf»ta i ka meajnnn i hai aku ai ia Madame DanglarB e houo nui oia e ieni i ke ano a me ke kumu 0 ka Monete KsriBo i ike ni i ke ano o kn halettna Auteila, a me na mea ano eehia 1 haoaia malaila onala i kuemi hope ae. I i Ia nu, hoouna aku la ua l.unakannwai nei i kekiihi palapala i.o M. D Boville ka mea i hookii'kie ia ae i Lu/>« ro»)unn o ki makai hnomakakin, a hookolo i kekahi mau mea huna i haneia ; a hai mai la ua luna makai la e hookuu aku ia ia i elua mau la e imi ai, a haimai. Ma ka h.ipena o na la elua, loae mai ,la i un o Vilef->ta kekahi palapula, e hai Bna penei : " O ke kanuka i kapaia o kona inoa o ka Haku Monete Kariso, he hoalauna oia no ka H«ku Wilemore, he knnoka waiwai, i kekahi manawH he ike ia no oia ma Psrisa, a ain no oia malaila i keia wa ; he hoaaloha no hoi oia no ke Kuhuoa Busoni, he kanaka oia n ; Sikili, a he kahuna haipule nui no ka Hikina, a hialaila oia i hana ai i kekahi muu hāoa maikai." PaJapaia hou nku la uo VilefcU nei, e huli ia na mea e pili ana ia mau kanaka ; a he elua mau la hou i hala ae, hiki mai la keia olelo :— " O ke kahuna Busoni aia no ma P«risa nei i keia inanawa ; oia oia ma kahi hale e pih nna i ke kihi o ke elanui St Sulapice. Oia wale Uo ka mea noho hookahi malaila. Ekolu mau rumi maloko o i'a wahi hale la, aia ma ka rumi maluna, e noho mau ai oia i ka heluhelu palapalu ana, elike me ke sno mau oka poe akamai. Ke hele aku ka poe mulihini, .na konn kanwa e nann maloko mai o ka hakohaka i ke ono o ka m«lihinf kopono e hookipa oi, ame ka ole. Ina, e hai mai ua kauwa la, aole ua kahnna la ma Parisa, ua manaoio ia aku no, no ka mea, ua ike mau ia oia he kan»ka kanponi mau ma ns aina e. oka Hnku Wilemoro aia oia ma ka Rue St George e noho ai. Oia kekßhi o na haku Pelekane e kaapuni mnu ana i ka honua, a he njii na dala ana e hooihaunauna ai "na ke kaapuni hooua ana. He hoolimalima wale iho no oia i kona hotele, malailn wale no nae oia e noho ai e kamailio tne kona mau hoa&loha, a po aole pna hinmoe malaila. 0 kekahi mea kupauaha ia ia aolo e hiki ke oielo Furani, aka, be hiki lea loa nae ia ia ke kakau me ka maikai kupono loa."

1 kn la mahope ihn o ka hiU 1 ana mai o fceia mau lonaimua o na lunakaoewai nei, lele iho la kekahi kHniaku mai Inna mai. o kona kaa, a kikeke aku la ma ka ipuka, me ka ninau ako, ina,.aia ke kahuna Busoni maloko, a i mai la ke kauwa maloko mai 0 kahi hakahaka; " Aole, ua hele aku nei oia i keia ka-kahiaka-nui i k'a huloholu." " Aole o'u kopooo e haawi ia mai ia olelo pane, no ka. mea, ua nei mai., kahi mai e hiki ai ia'u ke komo ma kela wahi keia wahi," wahi aka mea i hiki aku ilaila "Ua hai aku oei wau ia oe aole oia ma ka hale nei i keia manawa, ue hele aku nei oia, aole ka hoi o'u lohe iki," wahi ake kauwa. "Ina pela, haawi aku oe ia ia i keia palapala, a me keia ope pepa i sila ia. Ina ia e hoi mai, e hui uku oe ia ia, e hiki hou mai ana wau ia nei i keia ahialn m.i ka hora ewulu."

I ka hora a ua kanaka nei i hui aku ai, hoi hou mai la ua kanaka nei maluna o ke

k«a, » kikoke hou mn ua ipuka p« om«i>tnao noi; « wehe in mti mno hoi. Ma k« hnoki|»R maikai an« n u « nei, manno iho ln oin, n« olnohi ia konn hookipa ia «n«. Ninm mai la no hoi »m kannka inn, «iu inaloko l.e n ne mai In no h"i kanwa, knhikuhi «ku la ia la 0 pjj i|>ina o ke alanni pii. Ka pii aku la 110 ia 0 ua mnlihini nei, a kn imna o ua Husoni nei, mo ka ninau nku ina he oiaio o Kuaoni kanf e knmailio nku noi; n i ka ao ia an>i m»i, huopukh aku In oia i kona manno. "0 ke kninu o ko'u hiki ana _mai imua ou, ho hana nui no e pili ftn a ika maluhia kupono 0 ke kulannkauhale 0 P«Hsa nei. Ua hilinai ia ae ho kanaka hoopono a maikai, a ua mnnaolana ia, aole mn kou ano hoaalnha a ano © ao psbn, e huna ae i ka hai pono ana mai i ka oiaio." Pane mai la ua kahuna nei, "O na mea a pau, e hai aku no eu, koe nae na tnea e pili ana i ka'u oihana hoomana a me na m«a hoi e pili ana i ko'u lunaikehala ponoi iho Ho kohuna au no kekahi hoomana, a o na mea i mihi ia mai imua o'u no na he.wa i hanaia, e noho malie no ia mau mea mawaena o'u a me ke Akua, a aolo mawaeua 0 ke Akua a me ka pono hanaka." Ninnu mai la ka luna makai, "Ua ike, a ua launa anei oe me ka Hakq Monete Karni--8o ?" "OM. Zuccone kau e olelo nei ea ?" wahi a Busoni. " O Z'iccne I Aole anei o Moneto Kariso kona inoa ?" wahi aka Luna, Pano mai la ke kahuna, " Z«ccone kona inoa ohana, o Mouele Kariso he pnu pohnku wnlo iho no i.t iloko oka moann. Ua ikee au in ia, mai kona wa uuku mui, he mea kapili moku koiia makuaknoeno M : <l|a." " Pehea i loaa ai ia ia kona inoa haku, a me kona waiwai nui ?" Pane aku la ua kahuna noi„ " 0 kona waiwai e olelo in nei he nui, he wahahee wale iho no paha i.a, no ka mea, he kanaka puni oia i na mea nani, a me ka hoao aoa i kela ano haffa hooulu waiwai a me keia apo. I kekahi la e puka ana oia, a i kekahi la no hoi e haule ino ana oia. I keia manawa nae heeha haneri tausnni francs kona loaa makahiki ; a ua like ia me eha miliuna ke kumupua. Ke humu i loaa ai ia ia oka inoa haku, ma kehahi hoopukapuka ana ana, ua pii nui loa kona waiwai ; a ua kuai ia 0 ia kahi puu pohaka 0 ka mokupuni 0 Mooete Kariao." Nioau mai la no hji ua Luna Makai noi, '* Ano, be mea pono :a oe ke hahai mii no kana mau hana ?"

| " I kona mau la opiopio," wahi a Bußoni, " komo oia ma ka oihana kaua moana ; a malaila oia i nalowale mai ko maua halawaiana; a mahope niai, ho manawa loihi loa, halawai au me iama ka hikina, e hana ana oia i kekahi mau bana maikai i ka poe Karigtiano ilibune ; a no ia mau hana ana, ua haawi ia mai oia i ke kea hanohano o lesu Karis.to. Uh haawi pu ia mai no hoi ia ia, he eooo mau komo lima mai na poo kalaunu mai o ka Hikina no ia mau nno hana hookahi no." " He mau hoaaloha no nae paha kona ?" "Ao," wahi a Busoni, " O ka poe no a pau loa e ike aoa ia ia, he mau hoaaloha wale no lakou a pau nona." " A he mau enemi no nae p#ha kahi ona ?" " Ae," wahi a ke kahuna, " Hookahi wale no ona enemi ino loa ; o kona inoa o ka Haku Wi!emore. Ua lono mai au, eia oia iloko 0 lee kulanakauhale o Parisa nei i keia mau In ; aia ma ka holele Anatinu, 'aole au i ike 1 ka helu o ke alanui." I " Ua manao no anei oe, o ka hiki mua ana no keia a ka Haku Monete Kariso i ke kūlanakauhale nei o Parisa ?"t—" Ma ia ninau," wahi a Buaoni, "He mea hiki loa ia'u ke hai pololei aku, aole ia i hiki mai ia nei mamua ; no kamea, he eooo mahina i hala ae nei ma Roma,ua ninau mai oia ia'u nona mea e pili aoa ia Panesa, a no kun manao ole e hoi ko ke <aai ana wau i Pafjss n«i, ua kuhi-1 fc.uhi.aku aa ia ia.io Batolomeo Cavaiacanati." " Hopkahi a'u ninau uui i koe ia 03," wahi a ka Luna nmkai, " A he mea pōne ia oe ke hai pololei loa mai. A eia ua ainau nei Ua ike auei oe i ka kumu i kuui ai ka Haku Mo[iete Kariso i ka hale ma Auteila mawuho iki aku o ke kulanakauhaie nei ?" " Ae," w«hi a Busoui, " No ka mea, ua hai mai oia ia'u, e inanao ana oia e kukulu i. halemai maluna o ua "Wahi la no ka poe pupule, e like me ka halemai a ka Haku Pisaui I i kukulu ai ma Palermo." . I k'a hoopuka una aku o ka Abbe Busoni i keia mau huaolelo hope, huli ao lu oia me be i ul ae ana e hoom r • - na» na ana i kana mau buke; a hpoUiakaukau īho.la ka malihini e puka aka; iwaho. Uhai aku ua 0 Busoni i ka malihini a hiki 1 ka jpuka ; a i mai ua luua makai nei ia ia, " Uu iouo inau ia oe he makaaa mau i ka poe ilihune, nolaila, e lawe oe i kau wahj makana mai a'u aku." Aka, oa hoole ia mai la ua makana la aoa ; a ina oia' e makemake ana e kokua i ka poi: ilihune, ine kona dala ponoi no e kokua ai oia m lakou. Welw īnai la ua kauuna la 1

h» oili nku U «n mnlihlni !«< n H o lo |>olol«i nku 1« i k« l\*l« noho o Vilcfo»t, H« l»or« pkhn iho, a holo «ku U i« m«nnw« i k« hotol«i« noho «i o k* iHaku Wilomoi-o. U« pMkpal* «ku u* m«lihin« n«l i ua h«ku l«f, e m«k«m«k« ««1« 61« o k«m«ilio pu mo ia m« kn hoM umi ok'po, Oi«i, vi« hiki m«i un | U nn m«kni 1«, h« umi miotoe ni«m\ja «o o ka hora umi, ua hai ia nku 1« bla e ke kiuiwa, e kuli mnlie tho, a hni mni ua haku irt kfc hof« umi ponou I k« hiki ponoi an» i ta hofa umi, « he elima ke o ke k«ni «na «e, hemo m«i la ka puka, k komo m«i la ka Haku Wilemoīe. Ua hoaahu ia oia eliko me ke ftno o P«lēkane o ka makaliiki 1811. * O knna olelo mua i ke komo ana mai, " E pono oe e knla mai ii'u i ke kamailio ana ma ka olelo F«rani, no ka moa, «Ole o'u kamailio Fiirani." "Olhehiki noia'u ke kamailio pu me oe ma ka olelo Eenlania,'* wahi a ka luoa makai. Haawi aku la ua elele nei i ka paiapala i ua haku nei ; a heluhelu ibo la ua hako nei mni mui'a ka hop»a ; a i iho la oia, " Ke maopopo nei ia'u keia mau mea a pau maloko o keia palapala."

la mnnawa, hooiAaka tnai na linau aha, e I iko me na nioau ana ika Abbe Busoni. A.ka t ua of k>a aku nne na ninau i haawi ia mai ia la, a ua lohulohu no hot na mea i paneia aka, Hahai moi la oia, ika umi o ko Monelo Knrist> makahiki, ua komo oia i ke kaun ma-* hopo o keknhi o na 'lii n Inia ; a oialaila oia i halawai ai mo Wilemoro, a knila kuo aku ia ia ; ma ia kaiia o ZBeonne ( Monete Karīgo) i lawo pio ia ai, a hoounn in i BBritani, aka, Ua lele mai ln no ia iloko o ke kai, n pakele no ma ka ikailea ika au «na. Ia manawa mai hoomaka mai la ko laua mou enemi ana ; a hoomaka mai ln ke kuua kipi ma Helene a komo akuln ia i koa me ka poe koa Helene. īa maoawa, i loaa ai ia la kekthi lua dala ma na mauna o Tesalia, a ua huha malu oia mai ka h«i aoa aliu ia h«i. Mahope iht> o ke kaua ana o NaVarino, ua noi oia i ka Moi Oto i aina cli dala non», a ua loaa mai no. •' Aka," wahi a ka malihini, " Ua ikeanei . oe i ke kumu o kona hiki ana mai i Faraai nei "E manao «!' i oia e hoopukopuka ma na kaa mahu, a oiai, he kanaka akamai oia ma ka hoopukapuka houma ka waea telegarapa." "Ehia.kanuionadala.ana e hoomauoauna ,ai o~ka.makdhikrboofch.hr?" •'Aote i oi'akn mamua o elima a me eono haneri franea, he kanaka pi launa ole ola." " E .hiki ānei ia o'e ke hai mai i kona kurau i kuai ai i kela hale ma Auteila ? wahi a ka lnna makai. " Ma ia niea, e ha\ aku iio au ia oe," wabi aka Haku Wilemqre, "He kanaka ake ntti oia ma ka hoopukapuka aiua. Ua mapao oia he lua mapana wai ma Auteila, a nolaifc. i poke ai oia i ka eli a pnni ua wahi la, me ka uiauao e hoolilo i hale auau. Oiai, he enemi nui oia no'u.-ko kali nei au meke.ake nui no kona poho ma kana mau hoopukapuka iu a pau loa." " Heaha ke Kuma o kon noho enemi ana mo ia ? laiama Euelani, ua hooWalewale oia ika wahine a kei'.ahi hoa'loha o'u." ■ ■'i " A no ke aha ke kuinu o kou haawi ole ana i ka.hoōpai maluna oha ? " wahi a ka lu.na makai. " Ekolu o'u hakuka ana me ia," ■ wahi a ka Haku Wilemore, " Ka mna me ka pahikaua, ka lua me ka pu panapaoa, a o ke kolu me ka pahikana elua lima. Ika hakaka muaana, haki kuu lima ; ka lua, eha wau ma kuq umauma ; ā i ke kolu, loaa.i.a'ii keia eba," a pelu iho la oia i ke kala o kona palule, a ikeia aku la he'eha, rae he mea la, aole4»kahiko loa aku kaeha ana i loaa ai iaia. " Aka, aole paha oe i imi i mea e make ai kou enemii" wahi a Ua lnnamakaif " Ho 1" wahi aua kanaka''Pelekane nei,..." Ke hoamau nei no au i ka hoomaamaa ana i ke kipa mau ana i la i keia la i makaukau pono ai au." , - 0 keia mau mea wale iho la no ka na malihini nei mea i niakemake ai e ike, a o na mea iho la no hoi ia a ua kanaka Pelekane nei i ike ai, Ku ae la ua luna makai nei iluna, a kUnou aloha mai Ia i ka H,aku Wilemone, a kukai aloha aka la nohoi oia ia aloha ana mai. .... 1k» lohe ana aku o ka Haku Wilemone e pani aku ana ka puka mahope ona, huli hoi ae la oia i kona rumi moe noho iho la'me ka aka hehene ana. Wehe i kona a , k«.i i«ka.,^, eha ana i kau huomeamea i -Hee pono ii ak»'»i ka lauoho uliali, ka umiuoii maikai, » me ka helehelena hiehie o ka Haku MoneM■■••••■ Karisto. O ka luaakawai Virefota, aole o ka lun» ma'kai maoli ka imea i kipa mai; a hoi ai:n 1» ika hale oua Yilefota. Mai kona lohe ana nae i.na mea'a pau loa, a no kamanawa inUa . mahope iho o ks paina awakea ma 'Auteilfe akahi no a hiki ke mao pono k« po. . (JoJe» pau).