Ke Au Okoa, Volume V, Number 23, 23 September 1869 — Pane ia P. Kaluna, a me kona mau ukali. [ARTICLE]

Pane ia P. Kaluna, a me kona mau ukali.

E k\ Luna Hooponoi'ono ; Aloiia oe : J Aia mi ka llelu 14, Ilnko V., okala 22 o lulai, i uui kunewa akn la he ao panopano, i ka nana ana, aolo i emo, niliili mai la n« ki poo o kahi kiekie o Papohaku, a nie na ukali ona. Ika nana ana, ua kueko kapalili launu ole a ua, pii ke kai, "He kai pii paha, aole paha ? " 1. Ko i mai nei o P. Kaluna, Piewo KapalaQa, i kuu opu lokoino, a opn punaluu o S. M P. Kaleo. Akamai oeoP. KuUuia, uu kii aku nnei o S. M. P. Kaleo, a ko wnhine, knili mni, n hnnn mni oe in'u i ka m.-n pot>o ole, uUiilu linna iiio aku o S. M. P. Knleo ia 00. Aole 1 Aole ! ! Aole U»a !! ! Pehen la kou l<apa Inluu in'n ho " opn punnlnn, &c." Nuni kou ike i ke ano o ko'n opn, o uwn aknhi aku n'u iiiuu luiumaua ia oe. 2. Ke pano mai noi oo ia'u no kun 01010 ann, "Kumukula Kntolika," mo ka ninuu nini ia'u, "ES.M. P. Kuleo, ma kuhi heu i uiaopopo ai he poe Kumuknla Kalolika lakon ? " Ilniua. okn hoomuna a oukou he hooniunn i knpuio, " Katolikt»," a ein kiihi nieii e mnopopo uin i ka lu '20 o liino ilio nei, lio. 1 u lioike ia o na kula o Makuwno, eiu tnu>, un noho, a un uolo ka hoiko ma Mnkawao ia la, o ko kumu, ua kauoha'ku o A. P. Leonoio, ia J. Nnkookoo, P. Kuunaau» a me P. Nniliiua, o iho i kai, ho la houno in, he oiaio, ua noho lakou, n malailn, ua maopopo ia'u o like tue kau niuan, " Anl.eu im hoiko oiaio atia ou poln ?Haina. E leha ue oe niauiua i kiiu wehoweho ana. 3. Ke pa-e nei kou leo, me ka pane mai ia'u i kau olelo i ka hoopau dala o na Kumu Kntolika o Makawao, aoh' an i olelo nn Kuxuu Katolika oMakawao. He oiaio, a<->le au i kaniailio peln, e naua i kuu kuniu'iiauno. Ke i niai nei o« ia'u, " e kuu makamaka, aole anei ou hih.hila i ka hoopuka i keia ninu linaolelo ma ke akea." " Hoopau dalu oko Aupuni i na Kumukula Kntolika o Muknwao." Nuni ka uui o kou waliahoe i hoopuka'i oe ika mea a'u i kamailio 010 ai. E tinna i ko poo o kuu kumumanuo mn ka papale kapu o ko Kuokoa, Helu 2T, o koia A. 1). e hele uoi, nolo au i olelo pola, o kou lalau uni loa ia. Helo oo ma Ewa, he " Kikaue," kou uioku, &c. Nani ka uui o kou lalau, ano kou lalau i 01010 ai oo na'u ia i olelo, " Hoopau elala ina Kuiuukula o Maknwao.', Nnni ka nui o kou apaapaa, waha wai, ho moopuua paha oe na S. Wahahee o Kalua, i Wailuku nei, a be kualna na Kaalapahi o Waiehu. Nani ka nui o kau alapahi ana, i mea e kuhihewm mai ai na hoa Kumukula o ka " ua ukinkiu o Makawao." ■i. Ke i mai uoi oe i kun hoiuo ia Aberahama Fornander ame P. Nui. Heaha la kuu hoino, o kuu olelo ana anei i ka pau wale o na dala auhau kula i ou mau hoa Kumu ? Oia anei ? Mai koho wale mai oe i kuu ma" nao me kuu hoakaka ole i kuu manao, oiai, ma kou mauao hoakaka i koho wale mai i kuu manno ika naua ana. Ma keia mea kau i manao ai, ua kae au ia A. F. & P. N., oiai, ua hoonohoia o P. Kaanaana a me P. Nailima, i mau Kumuao, eia nae, ua ike laua, ua i mau kumu. Eia nae, ke i oei oe, me ka niuau, " Nawai i hoopau i ke dala kula ? Aole auei ua A. Fornander a me P. Nui, i hoopau i keia ? Haiua. Aole. I —He oiaio, ua hoonoho o A. F & P. N., i ka hoonoho ana i kinohou, aole i ikeia ka hemahema, eia nae mahope iho, ua ikea he mau niea e lalau ai, me ka ike ole ia ua hana lalau, aka nae, i ka hoike ana, auheakamakaukau o ka haumana ? Oioi, o ka hoike o ko Makawao Apana, he Hoike Makahiki no ia. Pehen la auanei e ikeia'i kahemahema ? Oiai, i kela hapaha kein hapaha, e kikoo mai ai na Kumuao iko lakou kikoo. Me kahai mai i na mea i aoia i ka Hoike Makahiki ana, auheakahua? Aole. Eia nae, ua pau oke dala i ou mau hoa. Aole anei keia he piu ■wale o ke dala ia lakou ? Oia no, eia nao, nui kou kaoko ana i au muu wahi haumnnu. Ke i mai nei no oe, " Oini, na laun no i kolio aku ia poe Knmu." Pela io uo. noleehoike

mai aoa ka enea e kapaia arm e kona liaku hann, he molowa au, aka, ma ka hopeon, ua ikeia ka lalau. Pela no keiaau e huna hewa 6. Ke i n<ai nel o P. Kaluua, i kuu wahahee, ua manao au o oe kai wababee, oiai, ke hoike nei oe i ka oiaio ole o ka mea a'u i kamailio ai no P. Satnuela, no kuu wahahee i ka mauao ole o A. F., e hoonou aku i ka mea hooluli i ka ninau a ka Mea Mahaloia A. Fornander. 'Ea, mai kapa mai oo ia'u he wahahee au, oiai, ua ike like no kakou ia hemahema, oia ka loaa pono ole o ka ninau 123, o ka Mok. 15 o ka Helunaau, i ko haumana, ia mau la, a haumana hoi na'u i na la i aui ao. OJ. Kealoaiii ka mea nana i hai mai ia'u i keia, aole nae o kau e waha wai mai nei. He wahahee ! He wahahee I 1

6. Ke paoe m.ii nei oe ia'.n i knu olelo ia A. P. Leonoro, Kahuna Katolika, oiai o Loonoro, ho makua no ia uo ka oiaio, aka, aole oo i'iahai mamuli o kona mau kapiiai, akn, ua hukiia kaa naau e ka hooi, me he mea la, o you ka oi. Aole ou i (hemahemn ma keia 01010 ana, oiai, na kekahi o kou mau makaniaka i hai moi ia'u na Rev. A. P. Leonoro i hoonoho ia Samuola, i Kinnu kokua no Hamakuapoko.

7. Ke i nlā.i nei oe, i kuu euemi i au mau haumana, aole au enemi, aka, he hoike ana i kau i ao lalau ai. He oiaio, ma keia kan kaeko ana, a me he niea la, ua ku i ko A-u, ko wili mai uei ka a-i o ka lmi innnu. Nolaila, ke olelo nei nu ia oe, e pono kaua o kamailio pu, e liko mo ka kauu i kamailio ai i

ka lu 28 o Novetn;ib 1868. Oiai, uu kaniailio uu no im Kuinu Kakolika o Mukawao, uka, lele mai ou ia'u me be Tita]H, i ka naiia ann, lie wulii pulnlohua ka lii ! Ho moa niukehewa īa oo ko ike mni, pii o no ku u)a, e lialawui kuua, lio alo a ho ulo, a he waha a he waha. "Ua liewa ka honua i ka lelo nn)B atin, ahe liope ka Iohova" I kahuli ana ae, fiio ka o J. Nakookoo o ha'ii ifiai aua nia ITouoluln, mo ka Inihu mii. 15 J. Nakookoo ; Alohu iio 00. la'u i kilohi ilio ai i ke «uiani kilohi •> " Ke Ae Okoa,'' Helu 1-4, Huko V., o hele nei, hāluwui uiai la an uio na inanuo o J Nukookoo, e 01010 auu, penoi : " Aolio kulounu o Sto|>lion Kupnpoko, nin kanu moa i knmoilio iho n, ■ uia ka Holu 21 o ko K nokou. Ma keiu inoa au i kaninilio ui, ponoi ; Ain uia ko poo o konu kukulu manuo aua, " Hoopuu dulu o ko Aupuni ua Kumukula Katolika o Mnkawao, Maui." Nolaila, aa pilikia ko knnuku hookahi, Ao l'ula no, ua pilikia ka mea hui 010 i ku oiaio, u.ilo pilikiaka im»a hookahi, ua ike no oo ia lalau nui; uka, huna nao oo i nulo, aolo e n»! i. 2—Aiu inu nu Puhuuiu Kunui, aolo i olelo ia, " K.. iiuikula Kniolika." EJ. N'ukookoo, e uaiiu i ku >i wohewoh> i i» P. Kuluna, mai hooniiHi i kou luluu u'.a. —Aolo i kanohniu o S. K., e k » KaliukuluNui, u e ka Lunnkulo uiii pah», e lielo inui e nuna i ke ao auu u na Kunuikulu, a me ka makuukau o na haumuna, aole loa no, nolailu, ua uiiihaoi o S. K., ina keia kuu ike aua i ka eha a kuu moa i kamailio ai, ua pa puha, ke holu la ka auwue. Aiu ka a knuoliaia e ke Kahukula Nui, e hele ka poe ma kemnke e uana i ke kula ana, alaila hele, he umna auei ia ae e papa i ka lielo atia e ike i kuu liana ? I kuu mauuo, aolo, ma kau kamuilio ana, ua akaka lea ma kau meu o- kamailio uei, oia ku kuu hoiko aua i ka uui o ka pono ole o ka haua a ou mau ho», uolailn, hoole mai oo i 'iuu mi>ua. iMa keia e ike ai o'u mau hoa o ka Lahui Hawaii, i ka huna liewa o .T, Nakookoo.

4—Aole iu> lw\ lio K.ah«na Kalolika o Kcv. Lenon», &c. Mu keia, ua hai no au i ku oiaio, o Leonon», i\ole o Li;o>iode, o likt> me niaiuua, e ninao i ks\ poe p:u o ke Knokoa, oiai, o ka hoonoho »na i 11 ;i lnui i kuhi mauawo, ua alo ae tu», a ua haule. Mn keia inuu mea kuu ike ana ua nui kou lalnu aua, a ua hauhili " ka-ai-a a ka-we-le-a" ia ae. Mai huna oe ika hewa i hanaia, a lioole ae, es, e akahele oe, mai hoopuka i kou waha ika apaapaa. E huli ae au ia P. Kaanaana. EP. Kaane.ana e ; Aloha no. Ua ike au i kau wahi "huli lau," ma ke kahua kaua pa-pa leo 0 ke Kuokoa, i ka nana ana iho, aohe io oloko, he iwi wale no. Ma ka nana i kau mea e olelo nei, ua maopopo he kaeko kon ia'u, 0 oe 110 kekahi o ka'n mea e kamailio nei. I kuu nianao, OP. Kaluna, J. Nakookoo a me P. Kaanaana, ka waha wai 1. Aole au i olelo, na'u i hoike i na kula a oukou. E nana i ka'u mau olelo ma ka Helu 27 o ke Kuokoa, aole au i olelo na'll i hoike. Ea, ke kauolia aku nei au ia oe, e hele ae oe i Haiuohamo, a i ole ia, 1' 0 Mr. Kahoaa, i pono ai. Ke pane hou mai nei ua o P. Kaanaana, i kuu waha wai, a ke i mai nei, aia 110 oia ke noho Kumu la, ua hoeiniia ka ike 0 kana mau hamana, &c. E P. Kaanaana e, mai waha wai oe, i knu manao, 0 00 ka waha wai, oiai, e nana oe i ka hoike a W. P. Kahale, Hon. H. Kuilielani, ma ke aniani kilohi o "KeAu Okoa," Helu 13, no na Kula la Aupuni o ka Apana o Wailuku, e ike auanei oe, aia ke knla a S. M. P. Kaleo, (S Kapapoko,) ma ka Papa 1., a ua haawiia ia lakou ka uku makana. >. Nani ka nui o koa waha wai, me kou i pu moi no hoi i kuu hoole ana i ka ike o kuu makua 0 ka olelo hoopomaikai, oia hoi o Rev. W. P. Alexander. Mahea kuu hoahewaann ia Rev. W. P. A ? Nani ka nui 0 kou lalau Ke i mui nei oe i ka nui 0 kuu hemahema ika hoopaapaa ann me P. Kwlunn. Ko ike m.: <»u aia 00 malaila, nui kou lalau, e alakni auanei ka makapaa i ka maknpaa, a e liaule pu U'ianei laua i ka lua. Auwe I Aloha ino I Ko kauoha aku uei au ia oe, e halawai hou kaua, e like me ka halawai ana 0 kaua ma ka la 24 0 lulai i hala e aku la. E o'u mau makumaka 0 nei mea he heluhelu nupepa, eia ka mea hilu no ua o P. Knauoana. I ka la 24 o lulai, ua kamailio pu maua me P." Kaanaana, a ua ikeia kona hemahema nui, ua nui kona uwa ia e na kanaka, eia nae, ua holo o P. Kaanaana, a haalele ia'u e kamailio me Nailima, i kona nalowale ana, eia ka auanei ua kii i ka Makai e hele mni e hopu ia'u a me o'u raau hoa hoopaapaa, a mai hopuia, aka, oia pu kekahi i manaoia e lawe a hoopaa i i>a hale paahao o Wailuku nei. I ka ninau aua o ka Makai, " Knlua," ua lilo au i hoiko no ko Anpuni, a e hoopaaia lakon, aka, ua holo malu nku la ua o P. Kaauaana nei, a nalowale. " Hoho wale kamea hewa, ooho me» e hahai ana ia ia, wiwo ole ka mea pono, me ho liona la." E oki an ma»nei, eia nae 0 ka hope keia o ka'u kamailio ana ia oukou, a ua makemake au ia oukou kainailio pu me a'u, he alo, he alo. Na oukoa ao nae paha ka eha, ho umiumi ka auwae, he nunui na kino, Aolo e naue ka oiaio. 0 ka-iki nioi no ia, e okeeke kapalili ai na lehelohe, he puui ka hoouiu-u mou i ka wai. Me ko alolia 110 i na koiki nana e ulele i na hua kepau o " Kk Au Okoa." Stki'iibm Kai'Ai-oko. Wailuku, Sept. 9, 1869.