Ke Au Okoa, Volume V, Number 27, 21 October 1869 — No ka Halawai a ka Poe mahiko. [ARTICLE]

No ka Halawai a ka Poe mahiko.

E KK Au Okoa e ;—Aloha oe: 'l kn holawai a na H-aolu mea wili mah;!;o i kn !a 9, i hala ae nei, owau pu kekahi i ki.ei aku, a lohe mai ka poe ike i ka olelo Haole i na mea e kamailio ia aou ma in halawai. O ko Mr. Grean manao, e hooikaika ana o lawo iu niai na Pake maanei, he manao maikai loa ia. No ku mea, ke ike nei kakou, o ka Pake wale no ka lnhui kanaka i hiki ke hoomanawanui i na hana kaumaha o ka wiliku a kakou i ike ai, a mehe men la ma uei ia hope aku, o ka Pake, ka lapana a mo ka Haolo ko kamaainn naoa o noho ke one o Huw;ui o Kamolehaia. Ua noho kaknu me na Pake iwaena o kakou, a ua ike knkou me ka hiki 010 ke hoohowahewa ao, he mau kanaka maikai lakou io ka hookopa ana. -Ao ka lakou mau keiki i hanau ia me na wahine o Hawaii noi ua ano kahuli loa ka manao, ke ano, a mo ka olelo ma ke ano Hnwaii, koe ko kahiko mnu o ko poo, ub ukali aku lakou i ko lakou mmi makua kano i hoike maka mni ka lewaleiea ko.kakou loaa ana n o ka papa no ka aina hanau. O keia hapa Pako, hapa lapana, hnpa Haole, oia ka mea nana e hoopaa i ka inoa o ko Ilawoii lohui, kanaka ke aupuni a me ke ano Hawaii a hiki i ka hopena. U« hoopuka. ae o Mr. Jnnes, (ka Aiko America ) "e pono e lawe ia kanaka e hana »i i na wiliko, aia nae a uku pono ia lakou, alaila, oia ka mea e paa ai ke kanaka ma na He manao maikai keia, ua ia mea e hoopuka ae, a me ka poe nanu i kokua ae ia manao, aka, i na oole o hiki i l;e kanaka Hawaii ke ola no na dala $ 6 00, a e hiku o ka Mnhine, pehea ]a lakon e ola ai no ka $ 12,00 a hiki i ka $ 15,00 dula o ka Mahina.

No ke nnn nknn loa keia o ke ao ia ana o oa luhui knnaka b i elua. Oka Pake, ua loaa ia Inkou ka naauao he 2.000 Makahiki mamoa o ka hiki ana mai o Karisto, a ua hiki ia lakou ke ike i ka malama ana o na mea a pau e ola ai ke kino a me ke ano o ku noho ana, ma ka malama ana i na hunahutia loaa o kela ano keia ano e loaa ana ia lakou, a ua ike i ke ano o ka waiwai nui ke mnlama i ke dala me kn hoopi a hoomanawanui loa. Aua lilo ke dala i pula kau maka ma na wahi a j>au a lakou e hele ai ma keia honua. Ke kanaka Hnwaii, aole ieo makahiki ka loaa ana io lakou o ka nmnao, e roalama i ke dala, aole hoi i kanalima maknhiki o ka hoomaka ana mai o ko lakou hoonaauo ia ana ma na mea a lakou i ike ole ai mamuaKe nana ae kakou ma keia mau hoohn!iks ana, he kowa nui loa mawaena o ka Pake a me ke Uanaka Hawaii. Ona ikaika hana 0 laua ua like a like, aka, ua oi ka Pake ma ka hoomaniwanui. He ikaika paukiki ko ke kanaka Hawaii, a ma na hana uku pau wale no e ike ia ai ko lakou ikaika. Oka Pake, ua hiki ke lawe ina ano a i elua. I ka hana uku pau, e pau ana no kana wahi e like me ka ke kanuka Hawaii he mau wahi hora paha mahope o ka ke kunaka aka, e pau ana no mamua o ka na poo ana o ka la. Aka, i na he haawi la ka hana e eo auanei Ika Pake. No ka mea, e like me ka mea, e ike mau ia nei o ke kanaka Hawaii, hookahi no wahi e kupaoi ai o ka 00, aole e ue Hku mamua o ba eha a ekolu anana ka loa a me ka luula o kahi e pau. Aole au e keehi ana i kuu lahui no ka ikaika ole nka ma ka hoohalikelike ana me ka mea i ike mau ia mawaena o ka hana o keia mau m hana a i elua. O j hoopae ana mai i na Pako oka hoomahuahun ana no ia i na konnkn o ko di aina e, e hoopuipui i ko kakou nolio aupuni ana. O ko olelo ia he i>oe malama Kanawai ole ka Pake, he manoo koho wnle ia, no ka mea, he Kanowai no ko na Puko ioi ae ke knutn«hu mnmua o ko kakou mau Kanawni e noho nei, a i na ua hiki ia lakou ke malama i ko lakou mau Kanawai ua hiki no ke malamn i ko kakou mnu Konawai o liko ine kn mon o ike inau in nei no io lahui konaka e noho nei iwaeno o'knkou. Noluiln, ko kokua nei uu i na Pako a mo ka poe e ao o ia nno lnhui, e laa ka Inpnnn, ke hoopao in mai i Hnwnii uoi i mea e hoolu ai i na wili mnhiko, ka io hooknhi e holo pono ai ka wuiwai, o ke aupuni a me ka lahui Hawaii imua. Na J. Kai.una. Honolulu, Oct. 9, 1869.