Ke Au Okoa, Volume V, Number 30, 11 November 1869 — Na Luai Pele a me ko lakou maua maluna o ka houna [ARTICLE]

Na Luai Pele a me ko lakou maua maluna o ka houna

Ma kekahi nii}tepa makou i helnhelu iho tti i hi iko n;v a kekahi kumu akamai, nous ku uioa o Pr. t'ess r Guyot, i k»nn lieliilu'lu au:i i k:\ns m,»u (<cpa i hoimi»knukau st iuiua o ka AcsJoina L»hv>i o na Moa Akamai i hu\ ae mn Nonlmnpalona. O kou» kumumanao nu ka " Hoo|>''nopolio anu o nti Lnai Pele maluna o ka iHiiiun, u t\ie ko lakou M:\ua nioluua o ko kakou Poepoe " Ua lu'nknka luiu oia i ke nno oka hooponopono ia ann o na luai pelook» honu» tiei, ttts (iu kaoi nni elua, ho kanakolu dosrc rc ka pnl 4 )h:i lahii. Ua hoiko mai oia, ok» i;i niau kaoi n i elus, ua uh:u aku i nn lnina im\ kalu o kn \lt o ki honun, ma ka olelo nn,:, i owa ;to 111 a ka oa ana ae o un ninii puni ole nui. Un honkaka inai oin i kan.i hooponopono hou h atio \\vii, oia ke kokua a ka poepoe honua; ua hoomoali niai oia 1 ke kukuhi ona i ke knei m»:\, mai k;i welnu homa o ka poepoe kon)objvna. a holo mai ma ke kapakai koinohana. o uhni ana i ka lainu o ku lolani mauna Anfde, ma Amerikn Waena aku me kona mau niauna kupipi ahi, e holo like ma na Mauna Pohaku, a hiki loa oku ilunn roa na aina akau loa. Mai laila mai, ua kuinkuhi mnt oia i na lalani luai pele o na mokupuni Alopeka, c hoomau ann me ke koakea ole ia ae m» ke kapakai hikina o Asia, lapnna, a me na mokupuni e pili ana o ka hema, a hiki ilalo oNn Zilaui. O keia kaei wahi nna, ua oi ae matmi3 o ekolu hancri mau luai pele i ike ia e kakou mai ka wa mai o Tuchs, a ua pii ao mai ka eha hnnen i olelo ia e Humboldt, (kekahi kanßka akamai o Geretnania mamua), a hiki i ka olima haneri me kanahiku kumalua.

Kekahi kaei iho, ana i kapa ai ke kaei alua, ] ua uhai aku ia i kekahi laina, e hoomaka ana j mai ke Kowa mai o Berina ma ks manao ī emi iki iho malalo o ka merfdiana, mai ka pae sina Mesiko mai a ma Inia Komohnna aku, e oki pu aku ann ma ke Kaiwaenahoiiua, a pili i ka Mauna Etena a me V'esnvia, a komo aku m> Asift Waena, me kona mau luai pele aole i pau i ke ana a me ka nana pono ia. Ma na wahi ka 0 na kaei a i elua elialawBi kino aku ai kekohi me kekahi, iia hoike ia inai ke ano nui pono ole o ka heluna o na luai pele. Ka mea ka i manao ja ai ka oiaio 0 keia mea a ua kumu nei 1 imi ai, no ka mea, ma ua mau kaei nei u i elua, ua piliolo maloko olaila, he elima hapa ono, o na luaipele a pau i ike in. O ke koena aku n na luaipele, ua wniho kawalawala lakou mi 0 a maanei, aka, o ka manao wale ia, aia a kamaaina aku kakou me na wahi i hoomaopopo ole ia, ko lakou mau kulana i ku' ai, e ike ia auanei, ua moe pupupu lakou a kaei hoi, e kalele ana maluna o na hoonaueue ane like ma ka ili 0 ka honua. No ka mea, ma ia ano hoonaueue ona i maaao ai 0 G.uy.nt ke kumu ia o na luaipele a > au loa, e hoopaa nua o ku wa o ka hookunr,. ana, e like me ka wa akolu, mahope loa roii o ka hana ia ana o na lalani Himalaya, ilepa a me ka Anede. Ua honpuka mai oia 1 kona mau manao i ike ai, he lahilahi loa ka ili o ka honua ; a mahope iho 0 ka ea ana ae 0 na aina puni ole nui a me na mokupuni nunui ma ka hookui hikiwawe ana ae o ko loko mau apana, loa ae ko waho mau apana, a ua nakaka, e owa ae ana he mnu mawae nunui ; a'ma keia tnau mawae e emi iho ai ka wai maoli a wai kai paha i ka hobonu kupono e halawai iho ai me ka wela enaena iwaenakoau, a i laila e kahuli ae ai i mahu, a alaila e pii hou mai ai i ka ili o ka honua ma ka hooheehee ana i na mea oloko, a kioia mai i na luaipele a me na lehu ahi, a lilo ae i mau luaipele nui. He mea raau no ka, o keia hoouaueue nui ana, e hiki pinepiue a kupono loa mai ana no, ma kahi o ka ili o ka honna me he )a i paapaaina oja ke kuemaka aina 0 na aina puni ole nui ; aka, ma kekahi mau walii e ae no 0 ka honua, ua hana mai no na luaipele nui, a 0 ko kunm oia, no kokahi mau !u-.u--pele e ue e waiho ana mao a maanei. I ka heluhelu ana 0 ua Prof Guyot nei i

kana inni( pepa, ua hoolono nni i\a hoa a me ka poe makaikni ; a ua lilo no lioi i mea hoo" paapaa ia no ia manawa ; a ua hoopoka mai o Kenela Bamard kekahi o na Eneginera akamai o Amorika Huipnia i kona manno pna o'ka olelo ana, o kn ili o ka honua be -lahiluhi loa, he hewa ia ; a ua hooiaio inai o Sir. William Thompson i kona ike iho, o ka honna, ma ka haahaa loa, lie elna tausani inile ka īnanoaiion, a ua paa i oi aku inainua oke kila.