Ke Au Okoa, Volume V, Number 30, 11 November 1869 — PALAPALA HOOPII IMUA O KE KOMITE, NO KA HANA A AKEIKE LAUA O AUBERETE. [ARTICLE]

PALAPALA HOOPII IMUA O KE KOMITE, NO KA HANA A AKEIKE LAUA O AUBERETE.

A, eia mai ke kue o mioa me Akeike. Ua hai mai o Akeike, aia a hoopunipuniia ka Lunakanawai, palo na hoike, a make paho ka ka nona ke kuleaua mamua, alaila ko ka' aoao kile ia ia. (Kohu iio hoi kana, ka'u hoi ia.i kuhi mamua o kuu komo apa ma ia kula.) Ke hoole nei no nae o Auberete, aole mea elike me ieia i haiia iloko o ke kanawai proscriptiop ; aka, ina i paa mau ka waiwai i kekaj)| aoao, i ka wa i haiia ma ke kanawai, me ke keakoa ole ia, me he mea !a, be waiwai ia nona i ka nuua ana o ka hulehn,'lilo wale'mai ia waiwai nona, no ka īnea, uāhala ka wa i haiia no ka hoohalahala ame hoopii. Ina no e ola ana ka mea nona ke knleana mamuu, ku ha noike kupouo no ka mea kuleana mamua, a lohe ka Lunakanawai i ka oiaio ; lilo ia mau mea' i mea oiaio ole i ba Lanakanawai maka.ukau ma ke kanawai prescrīption. Oia ka'u. Owai la ka mea i piho ma ke knnawai prescription ? 0 Auberete anei ? 0 Akeike no anei ? īja pih° anei ka mea i«wikiwiki i ke kukalai ko Auberete piho ana ? He ninau paakiki keia, a°le e holo pono i ka poe i noho ole iloko o na knīa makaukan no ke ao ana i na rula a me na mole o k$ kanawai. I kon ipanao ana. no ke ku ole o kekahi hale kula makauHawaii nei.no ia mea a hiki i keia la, ke manao nei wau, be uku ke hoohōloia ia ninau ma ke ano kupono, ina he komite iaoia ma Hawaii.nei wale no. E*ku ana ananei o Akeike e nahili bou no ia mea i mea hoonalonalo i kona hilahila, no kona ike ole i nei mea be mole kanawai. Aka, aole niana iae like e koho ia Howala i laua nanae hooholo no keia mea.

Aoleia he mea pili hoomana, he mea ia e pili ana i na mole k»nawar kivila. Nola'la ina ma Honololn kekahi poe naaoao a me ka hoopono, i noho 1" na makahiki lawa e ao ī ka oihana loio ma Beritania, Porosfa, Araerika, Faraoi, a āina naauao e aku pah®.; jaole waa e hoopohopo i ba lakou olelo e hooholo _ai mamoli o na mea i kakania e mana no ia mea. Aoln nae e hiki ia'n ke hai i ka poe makaur kaa no ia hooholo ana ma Honolulo, no kuu kamaainā ole me ko laila poe. Aka nae, ke

mauao nei au, he poe makaukaa'no paha ka poe i noho iaamua a e uoho nei paha i m&u Lunakauawai Kiekie, a'i uoho p'aha mamua, a e noho nei paha ma ke kulanu Loio Kuhi. na. Nolaila, ina .he kamaaina me lakou kekahi poe>e heluhelu uei i ke Au Okoa, a i oluolu mai e hoike 1 ko lakou maaao ho ia mea, pono no ; aole wau e kanalua. Penei e ninau ai : Aia anei a hoopunipuuiīa. ka Lunakanawai, a nalo na hoike, a make paha ku mea nona ke kuleana nwmua, aloila ko ka presciiption mu na mēa kivila? Ma ka aeo Akeike; ma ka hoole o Auberete. Ke mauuo nei o Akeike, uu piho o Auberete. Ke maopopo knnalua ole nei ia Aubereto, o Akeiko uo ka i hala hu ma ia mea. Pehea la ka manao oke kbmite ? Ōwai ko mauu mea i piho ma ia mea ? 17. He apuka anei ke kiileana i mole ma na olelo a hsu ? Ke hoolmliko ni?i o Akoike i ke kuleana o ka Pope me kp ko lumuka palupala npuka i kuui ika aiun, ao'o noua, Ko paa la ke kulenna o Ua Popu maluna o na olelo, ua hoohiki, na kauolm o ka Mea He« molele loa, aole ka wahaheo iloko ono, a he oiaio a me ka mnkala ole kona mau hoohiki. Oia ka Logon i hele mai, mui ka laui a i ka honua noi, ino k« kuleana oiuio mni koua Makua mai. IJo npuka anei o lesu, i kiuia olelo ann, "He Kepa oe, a maluua o keia kepa e kukulu anu uu i ko'u ekuluaia ? " He npuka anei o leeu i kana olelo hoohiki uua, " E liaawi ana hoi uu ia Oo i na Ki o ke aupuni o ka luui, o ua meu tui a lioopau'i ina ka . honuu uei, o hoopauin uo ma kn lani ; a o na mea au e wehe ai ma ka honuauei, e weheia uo ma ka luui ? " Aole i-hoohuikiin keiumaha ma ka lesu ; uole hoi he mana kuuaka e hoohaikiio'i. He apuka unei o lesu i kona kauohaana, " E hiiiiai Oe i ka'u niau hipa."

" E hanai Oe i ka'u mau keiki hipa ? " Ma ia mau olelp, uole he hipa a keiki hipa paha i hookaawaleia, mai onr aku. Mahea kn hoailoua Uhaue Heamlole, iloko o Akeike, e paulele ai makou i kona v. ehewehe i ke ano o ia uiau pauku ? Aole : He olelo'apuka anei ka lesu- i kaiia olelo ana, "Ua pule wau Non i pnu ole ai kou mauuoio ? " Ua lawelawe anei maumli o ku olelo apuka, o Petero, i konh hoomakauknu una e koho ia Matia, a kona noho Puresidciui oua tua ka Ahnolelo ma nmnleuia ? Un Inwelawe anei o Kelemeuete uia, Lino tua, koua nmu puui hukahaka ma ke o Romn ? Mai ka wa kftliiko mai, ua ne ka ekalepia holookoa mamuli oia kuleuuo, Innakilaauoi na ipuka oka po moluna o ka ekaloeia ? Eia na ninau a ke komite e nana'i. Owai ka mea i hoolilo ia Akeike i luna hookolokolo no ke kuleana o ka Pope ? Ina e olelo mai, na lesu, e koi ia ia e hoike liko o leBu i na mea a pau i akaka, oia ka luna hooholo ma keia ao. E ninau ia Akeike i ka Pope mua i lnwelawe mamuli o ka palapala apuka ; na hoike, ka poe ma ka aoao kue e hoohalahala ana. No ka mea, ina ua ae like na mea o ia wa mauiuli o ke kuleana o ka Pope, ke manao uei makou, no ko lakou ike ana, he paa ia kuleana, mai ia lesu a laha like i iia apotolo a pau, oiai he like oa apana a pau o ka ekalesia ma ia mea. Heaha ka mea i waiho ai ka aoao o Akeike a. hala na haneri makahiki, alaīla, hoopii ? Owai Ia ia poe ma Jka aoao o Akeike ja wa ? Ua akaka no na kumu o ka aoao Epikopale a me ke _Kalavina e noho nei, Ua ikeia no i ka wa ia Elisabeta ma Beritania ; i ka wa ia Kalavina ma Genev# ; aole i na la o na haumana a Rowela e ooho nei., Mahea ka ekaleßia oiaio i ka wa i kaili mana ai ka Pope ? PeheA-ka mauao oke komite, aole anei he nihau a man nihau kupono keia e pono ai ke haawi mai o Akeike i ka haina ? Kohu anei ia ia ke pane ae, " he ninau lapu-' wale kau," ,hc makapo anei oe i ike ole ai ? Heaha la ka waiwai o in. moo kahuna ? Ua lawa anei ia haina iko ano o ka uinau ? E nana ke komite.

Ua hoohoho o lesu i pookela, i Inua, e like mekameai hoakakaia mamua. Pehea ka manao.oke komite, he lauwili auei ke Akua ? 0 ke ano o kona kukulu i koua. ekalesin, aole anei e pono ke mau ma ia ano ? He kaili ane ' ka poe e kupaa ana ma ke aukahi o ke aoia, mai na kumn maknmua mai ? Ua mau ka ekalesia o lesu i laha, mai na npotolo mai. aole anei he ninan kup'oiio ke ninan ia Akeike i ke kuauhau o kona poe ma ka manaoio, i akaka ai, mai na apotolo mai ia ? Ina aole i loaa, aole anei ia ka mea kaili mana, a hana mamuli o ka palapala apnka? Nphea mai kona Baibala ? Nawai i kope ia huke.ika-wa aole i looa ka pai palapala? Ua ike apei oia i na kanana i kakauia e Mataio ma ; aole 'anei i kaloheia iloko o na haneri makahiki i hala ? Aole pono ia ia Ve kuhiknhi i ka olelo o na makua ekalesia a me ko na Kahnna Pope, oiai he hploholona hihia, me ehiku poo, he nmi kiwi, wahi āna. kahea: ka olelo hooholo a lesn no ka pololei a pololei ole paha o na unuhi ana a pai ana ? E hai mai o Akeike ; e hai pu mai hoi i ke ano 0 ka lesu hooholo ana 110 kela panku keia pauku, aole o kona nahili mamul; o -ka olelo a Hometa ma, Sapokele ma. 0 ka leau hooholo ana me na hoike kupono e akaka'i o ka lesn hooholo ana, aole hoi ka Akeiko mamuli o koua manao w&]e iho no. E hapai hon oe i ka hana, e Akeike, ua makehewa kou Inhi mua, o kau wehewehe pauku, imi ano, hookamailio loihi, aole ka I ka lesu olelo hooholo ia, i ko makoo nana ana, aole oe i lawe pu mai i na hoike e maopopo ai ia makōn. 0 kau e hoike nei, o ka lesn -Hoike ana« Nolaila, ea, e paa ana no makou i' ka hooiaio i ke kuleana o ka Pope, mamuli o na hoike oiaio a lean. Aia a hoea mai o leau,

a hoike mai, ua hoopau i kona hoohiki mua ; alaila nnua ia kana, aole i'ka Akeike. Pehea ke lcomite i keia ? 18, Eke Komile e, aole anei he wāhapa maoli o Akeike ? Iloko o ka Baibala Lntina, i kapaia ka Vulegata, eia na huaolelo e kan la ma Mat. 16:18. "Tu ee Petniß." A, i kekahi la, i ko Akeike hoopnka man»o aua iloko o ke Au Okoa, iw kaknu oio, "Perns ee." No kalike ole o ko Akeike hooUohonoho ana i na hunolelo me ko ka Vulrgnta, na prineaku wau in ia. Aole palm ōu Vulegata, no ka mea, aole oe i knkau i na olelo e like me ke kau ana i|aila. oia wale iho no na hua an i kakau, a mnhopp, na lilo i men uui ia Akeike, a no in, a no na olelo wehewehe o pili anii i kein, na liooili mai i okolu hoopnnipuni maluna o'u, n ua paa kn I wnu i ka upenn o Sat.unn ; oko Akeiko npeim paha, aole i hni pono mni o Akeike. Akn, heupena punnwelewele no nne ; no ka me-\, ina o uanu ke koniite, a kmipnona i knu man olelo a pnu, iloko o kekauliko pnewaewa 010, nole loa ho mea iki '> hihiu'i an ; nole lou ho men iki mnmuli o kn'i, mn» o'elo e pili ni ia'u ko Ak'eike nmunmu nn,- mni. I knu olelo nnii iu Akeike, nolo lou uu ! Svipoloi'nku i t<ona hewu i na mln o ka olelo T,ntiim, u ma liekahi hewn e uo. Oiu nno ko knm.i oko Akeiko knpu atin i konn lion pnio he hoopunipuni. Pehen kn inauno o ke komito, o knolelo wnle nnn, " Aolo oe i knkau i na olelo e like ino ke knu nna iloko o kn Vulp,a:ntii,'' oini he oinio ia pnno aun, he knmn pono nnei kein no ke amuanii nna o Akoike i kon» lnja paio he hoopunipiiui ? Fle ku anei keia linnn i ke Keonimnna a nie ke nno Kirit.inno? Aole anei he ku i ka wnhn'pn n me ka walia kole maoli, ke hnna pela ? Oia ka ke komite e nana iho.

Aole no ho kunui o ka Ina o ko Akoike amuanui ana i kona hoa paio ; _no ka men, ke paa la no kn'u mau mea i kakau ai, scripta mauent ; e hnli o Akeike i ka'u mau mea i knknu, aole loa i hai wnu, " he hookahi wnlp no huaolelo iloko o kn Vnleg-ata," i pani no na olrlo Kepa, o kapalapaln kun.u. Ua hni no wan i ka like o ke ano kuloko oia mau hua elna, oi;ti lio hooleahi wnle no hunololo iloko o ka Mataio kumu ; iloko o ke Suria koknlii i unuhiin i kn wn o na npotolo. A, no ka liko hoi o ke ano o tia huuolelo elua oka Matnio Helene. E ]awe uiai o Akeike 1 na huaolelo a pau n'u i kakau no'ka Mat. 16: 18 ; a e kaupaona ana ke komito. Aole lon he huaolo na'u e hni ana no ka hookahi wale no o ua huaolelo ma ia wahi ; he makehewa ke huli. A, ina aole wau i hana, a kapa mni o Akeike ia Auberete he hoopuni-. puni no ka hana ana, pehea ka manao o fee komite no ia hoino o Ak-eike ia Auberete ? Owai ka hoopuūipuni i ko kekomite mnnao? 0 Auberete anei k» mea i hana 'ole i kahana a Akeike e hooili nei maluna ona ? 0 Akeike anei ka mea imi hala wale iho no ? E nana oe, eke komite. Pehea i kou manao, aole anei be wahapa a waha Kole maoli o Akeike, 1 kona hoopiha pepa i ka imi hala iloko o ka hewa Ole ? E ole ka ! anei ka hana uso ole o Akeike !

0 ke kolu o ka Akeike imi hala ana no ia pauku, a kapa i kona hoapaio he hoopnnipnni. E u&na iho, a e kanpaooa ke k(iraite. No ke kamaaina ole oka Vulegata ikalahui Hawaii, a kamaaina ka olelo Beritania, ua lawe wau i ka ole'o hoohaliUe no na olelo mua iloko o ia olelo, no ka oi o ka like o kona mau kaoawai Piliolelo (€rrat»roar,) me ka olelo Laiina mamua oka olelo Ha'waii. A uii olelo wau, ma ka Ben'tattia, v. kilu na olalo, penei, "Thou art Peter." Mat. 16:18. A, ina e kakau keleahi, '■ Petēr nrt," aole anei o'u kuleana ke olelo, aole i hoouohonoho kela kanaka i na huaolelo e like me ke kau anailokō o kaßaibala Beritauīb. Aole'loa he huaolelo iki no ke ano kuAole loa he huaolelo iki, h'e he-va o ka Akeike kakau an3, "Petrus es," i ani hakahaka'no "tu es Petrus." A, iua no ma kii Baibala olelo Hawaiii knu lawe ana i ka hoohalike ana, ina no na like pu no ; no ka mea, ina e kabau kekahi, " 0 Petero lio o." A, pune k;kahi, aole oe i hooiiohonoho i na huaolelo e like me k e kau ana iloko o ka Baibala Hawaii, oiai e kau ana ilaila, " 0 oe no o Petero." Pehea ka maua.o oke komite, 0 ki lawe ana i ka olelo Beriteuta ī mea hoo 'ke ma ke ano oka hoonohonoho huaolelo, ine ka hai ole i ka h'uolelo hookahi, no ke auo kuloko, he hewa auei keia ku i ke kapaiā he hoopuuipuni? O ke nahili loihi noia mea ano uuku a hooili mai i ke ino maluna o ka hoa paiio, aole auei he ku i ka waha kole maoli ? Aole anei he hana ku ole i ke Keonimana, a i ke Kiritiano ka Akeike e hano nei ? Aoh» anei he hoomaunauna i ka manawa ma ka Lana io ole? Aole anei he hoino -wale'o Akeike i ka mea hala ole ? Na ke komite ia -e nana. I ko'u manao nae, be hana uso ole, aole ia he mea e naanaa ai ka lahni. He minamina wau i kuu manawa e poho nei i ka pane ika wahapa wale iho no. E like ana no kuu maoao me ko ka poe manao maikai, manao oiaio ame ka paewaewa 010. Aia no 1 ke komite kona manao. 19. la v>ai e paulele ai, ia Meike paha, ia hat paha ? Iloko o ko Akeike mau manao, ke ikeia nei na olelo hooholo ana, penei, "Ua haulehia oe," "hanle ino oe," " ua piho oe," a pela aku. Ke poiua nei pa'na o Akeike'i ka luna hooholo, oia hoi o lesn kaua mea i koho. Ma kauwahi e aku hoi, he leo e kupinai nei : No ka mea, inala i hala'kn nei. halawai Ka mea e kakau nei i kein me ka Lnna Alanui o Lahaina, a i kana kamailio ana no ka hoopaapaa b Akeike mo Auberete, eia kana i hoopuka mai. Aole nona mai ka'manao ; aka, o ka manao o ka lehulehu. (Aole i pan )