Ke Au Okoa, Volume V, Number 35, 16 December 1869 — NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO MOOLELO NO PERESIA KAHIKO. Mai ka Weekly Novellelte o Bosetona mai. [ARTICLE]

NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO MOOLELO NO PERESIA KAHIKO.

Mai ka Weekly Novellelte o Bosetona mai.

MOKUNi IX. Naria loihi aku la ua Moi Sotiaraba uei, rae k& baktf poiio'o'koua niau mnfra iluna o ke. katiftli';i opiopio ; a iua ka nana aku i īia helehcldna o ua inoi nei, me he mea la, he haua nui ka loko ona e nōonoo a'iia. No maii f»Vinijtc li'ulī'u, pano mai'la 'ua Moi nei, " 0 oe anei ka! m'ea i kapain o l?oridu'n r u ? " , " Ae, e ka Moi," wahl a ua kanaka opiopio nei. I ka lohe anao ua Soharaba, ua puiwa ae la konā 'houli, no ke ano'aa "loa oia paneia ana mai. No ka mea, uole oia T paneia mai. manuia nio ia ano huaolelu, JHdi; a akahi wale no. ' ' ' "" ' Ninau hōu mai la ka Moi, " Ma kahkle oe 0 Zaka Turt\ria i'ka la inehinei'; a na klie uiai oe i ka'n'mau olelo kauoha i hoouiiaia'ak\i ai; a ua pepehiia tr oe kml poe kanak'a ? E pane mai oe i keia ninau, a e malalna pono hoi 09 1 ke ao6 0 kau mau' mea'e paue mai ai'?" No keia ninan a ka Moi, pane mai la 0 Peridunn, me ke auo wiwo ole, " Ae, ma ka .hale io no wau 0 kē k.Miilka humu kamaa iueliit)6i ; a ua kue aku an me ka pepehi ana i kekahi poe kanaka in'o, i kii mai e luiki uku me ko kuleana ole i ke'kailiunkhine opiopio mai ka poli mai o kona mau makua. Tria oe 0 maketaake e hoopuka aku au i ka oiaio, e hoopuka aku 110 au, aka', mai hoao oe, e hikii 1 kuu alelo, i ko'u wa e hoao ai e hai aku i ka oialo;" " Aolo anei i hai aku keia poe kanaka mai ka'u hoounH ana aku likou i hiki aku ai ; a

aole ike mai i ka'hoailona e kau ana malnna o"ko lakou' 'm&u nmauma ?" wnhi a kaMoi.'-'" 1 • ' ' ■Panfi mai la o Feriduna, "Ua hai ac lakou niai oe ae no lakou i hoounuio ae ai ; aka, aole appi pe ) e i }na.Qapl^ahi: manawae aua ? A, ke kut]i,u n,u,i naoo J»feßn» no t)oi ,ko lakou hoao ana ma o kau mau kfiuqha la, o alako i ka mea a hpino .0 me ka A ,aole,pqi,h,oi raala}o iho .9 k0 Io ni, Jn aia' u b a ,pjan.a, ; e ; . hk u u .e,, ala bo i.a oia, ka makempko Ql,e ia h.a-na, ino io.'?. " Ha^«.iKe^c^ap 4 pi.ij nißi ia'u," Mc>i ; apai\ i e,h9,u maila no hoi 0 "Aole he hana hoouaukiuki kii'u i ; haua d]ku ne| ia oe. Aka, heahat kau liana au e. ko) nui nei ?" A 1 mai la MOl, ",E hoolilo ia.ia„i wa- ; hinciw,'u" " Akn,!! ~jßaiii,a Feridona, oia i ka hele ana mai i 011 .nei, • a, ua hai.' nial'* no aq]o,e hiki ia ia.ke. helo,mai ; a'i' kau e ka.Moi, i'lawelawoiino.ai ia,' mai ka pp.li|jn)ai;o ,-ua hooho afe ! oia me ka ßioh.onui.ia naai oia.' He' apei -oe $ l»,wa.-;inoino ia mai; kekahi 0 na a.kou poe kanUka,. ' ai ,i,kft ake„ pau koke au 'e' ka a>.ma,n3[pa ae <<?,:k& i ..hookiui ana, abu e ; mareia ni§; k§k ; ahi . . .i* " E hoolilo i( riQ ~w?,p jke kpikamahino i wa-" hiiie na'ii,", :W ahi « ka,]yJoi, oua M«i, able a lakou noi aki}, oka, Q : kp kauoha walo'ako no ; a e ma,lfimajDa ; u na Hanaka." 1» " Pela .wan e ike nei i keia munuwa/' waHi' a Fei:iduna, i'-Kc naha nni oei 6e ma 'koh kulana Moi, ako. aolē pela ko'u nana «na no ia I mea. Ua ili mai ia oe ka mana 0 kou noho alii anii'thfti nti'kan'akii mfti, 'W niii' •lo'lakou makeiiiake Avalo no' i hooliloia-ai ob' i Moi. 0 kaMoi oinio, e 110lin ulii no ia ūH' ka pomaikai 0 na lehnakh, a 0 kana ina'n Imna maikai, lia paa i'ka palupala ia 6ko A'kno/ 'Ok'il knniika h'ookaliii oia ka moa n ku lloi ai ; a «uwjok'c alii liooko ole i nn makomnkei o kuiiiika'l " '

I Ka hoopuka ana o ua kanakn opiopio nei ,! fWs,inau huaololo, ua kau iho lakekalmha nni o ke «noina oi noho" ana j]pfep °,ka 111011 0 na kmwa iawelawe hoi, na haohap.lakpu, 1 !$a lohe ana i kekuhi kanaka opiopio, e kama;lio ana me ka aa imud o' kulakou Wor; a na hui like maī'la ko lakou man mo na buaploto a pao. j lioopuka īa., ,Ma,n)u.i„ua hoopnnna ka Moi,mo*ka huhu ; a elua mana'wn. ann i hooneno ilib ai e '~lalnu i ke kupiu p kaua pahī|caua, aka, ua ka l6ha aua.mai o na.maka 0 Feriduna i kaohi , iji9 1 kojia lima., Aka, .mo he nvea la pivhft, iia" hoi bou na hoomanao ana ona no ka Alihika,ua ikaikaii inake.,maluūa.o ka waonahele, . >bo 0 ka noonoo ana a ka Moi 110 I kekahi maii'miimiAi pano mai la pia, " Ua. hala ao anei.keia mau inanao hupo ou. Np koujaho' opib]fia ke kiimn i hiki ole oi ia i»ooyke bikij ibo i koiuaielo. Aka, ano, e huli , ~,90 ma kp kamailio ana no kekaii,! mau mea okoa^; a he mea r pono no "hoi ia oe ko nponoo pqno, no ia mea mamua ao 0 kop pnne ano mai ( no ka mea, ke nei au he mea / 'Paa.niau i#oo Jfa.plelo hopuhopualulu ana. Aka, aole paha maluna 0 kou ano ponoi ke kumu ola'mei ; aia'p'aha ia'maluna o ka pne na <jp„ . /i)£a ,maopppo no paho, utv ike oe i'kalii i huhaia ai 0 kb kaikamahipe Zjja ? " Aolo .au.i. iko," wahi a Fei!''niib, n pnno' kik.pho liou mai la ka Moi, " Mni pano mai

piino hou mai 00 i ka hoopO'nipuni' u nio ku waLahoo unu." ' I aku la o Feri(luna, " Aole Le wahuheo o ka'u mea o ha{ aku n'ei, a uolo no' lioi au i aoid tnai e ka'li mau'Kiimii' 0 kamailio wahaheo aku imu'a 0 pau. Ke hai aku nei au ui 60 1 .Ua oiaio, aole iiu i ike 1 kahi i h\mA'ia al ke kaikiimahine Zila." '' " Ā ! oi& wale 110 ka raea i makemake nui ia," wahi a ka Moi, " Ano (i e hooloho ' mai oe ia'u, poiiei ,: 0 kou karaimu a me kou hewa, ua kupono loa ia uo ka make, no ka mea, ua hana oe i ka pepehi kanaka ; a ma ko'u oluolu wale 110 ke luimu o ka mea 0 paleia ae ai 0 ke kau ona mai o kn bqopaiia mnluna ou ; a ma keia auo nae, e haawiia aku ai ia ko kala. piha ana. E hai moi oe ia'u i ka manawa-e hiki mai ai i ou la ka lono no kahi o siiia i huūaia ai ; a 9 hoopa\i loa oe i kou mau hoomanno aua nona, mai ka wa hope au e ike ai ia ia."

I kalohe ana. 0 Foriduna i keia mau huaolelo, p'ane akii la ia mo ka ninau auu, " A o ka paU ae la no ane.i ia 0 kou nianao ? " Maluna wale 110 0 keia mau.kumu, e haaw'iia aku ai ia 00 ke kala piha ana, mai fua hewa mai aii i huna oi," waln a ka Moi.

No keia kumu a ka Moi i pane miii ai, i mai la ua kanaka opiopio uei, " lil ka Moi 0 Pei'eaia ; ua luilawai mua wauine ko kaikamahine nani, Zila, mamna ae o kou ike a me kou halawai pu »ns me ia, a na au ia ia. f uiui panai nae no ko'u a)oha n'na'ku, ua alolia mai oia ia r u, a' imua o ke Aliua wau a me na kāik'omahine nei i haawi ae ai i ka maua mau olelo hoohiki, e hooni pna ai i ko maua'mau aloha heinolelo.' Ma keia men, i oi loa aku ai ko'u kuleana ir.amija ou'uo kelo kaikamaliiue." E'malama pouo oe 1 kau mau mea a pau loa e'hoopuka mai'ai," wahi a ka Moi ; a i ole ia, e ao aku no au ia oe i ke ano o kau niau hana imua 0 ua Moi hauohano e like me " A e ījce no hoi oe e ka'iMoi," wa'ni a Feriduna, " 0 ka mea'e lik'6 uie a'u 'iei, aole e hiki ke' wale ia ilalo e oe, ka'mea a ma makaaiiana e kapa aku >iei ia oe, he makua A n"o keiu 'moa, aole au e hai aku ana ia 00 i kalii.i noho ai p,ke a,aolft 110 hoi au e bpoguf} ana i kpfu intt|gna o ua UaikamUjbiiia la. Na'u pq)ipl \\q g>a, a >«>■? 0 * ie .4'v u . a I 1 j,akpakoo P|ai, ke hoahewa nei au i kau rp.au haua.heWa ino ( a pau loa 1."; , , , . , ■ ;( / I keia vy,iwo.plp, a jc3ut>q,, ke ; ku koke mai la.uo.ia o ua, jMo.( S.pharaba nei iluna, me ka 0 {qa.q4ipm ; iia heīe ,wale hoi a huliii kona mnu ka ep 8e na.buhu ; a,o. kona kui nil»p„ ua ,?wj. t!( Ika apa a ua< Moi 'uei i „ko.n'a pu-H.ma,, np i.kupui.i ia m<j na $pno,; a kauoha niai la ika i^Ia^kou,, ",E ho,pu i kq Mpi, a?. hikii Ait , ' .. . nee.ana imua I " iW naai oia i h ( 3pe J ,.me,l£0 i , l1i m 5[( i V ni> pe j pahikaua. w»9popo e m.amua, i ko'u. Pj aa , ai ,wa\i i.}ca hi.kii ip M "

p oiv la ka makuakane ba« n^imu^j } p kiipft,,keiki jl ",Aujfe' jj °lf °-®£ bs.kt#n%.'k,e al,o ,ae, i ,k,a ,«iabe, maor ??'• j,s.° .H? . m ®S» Anei,f kena ae ka jka f)pg,panß, ,e„ki mai i, ka,,Jakou ( -roafl, ia 00, a la guonei : kau .e,hana akn ai,t'f i;i u | .; ,t ' k ?,-PM? «ioiai no >91 ia, o .Eer.idu tia, f !^^ ! °. le iP' a . rD ftW l &Jfu M .»ka, ke.ma'', i k WWJI a n( y m w !>!?. i ,G,Nik,eia mai.na knmu" o'u o t\ik.iia ai,o.ko',u !nau;lala kina.. ® ka lu ANi o,,keia ~W a U o.lelo ' M 0 U/"¥? ai, w)fi gaai 5 a knuoha ae la no.īep Moi y E Jityii,.ia ia" ~ %, ka jn?p a n« a.ka. moka,. jno k»nnihp Ja,oJeridniiu ; ,aka, in pohula. hou ,ijna p kopa.map noonoo, wiwo ole 4tia, ia wa iho la,pp;i , palepale oia i na kauaka e mi ni)a in, jo • a 0 kona lelo aku ip n(p 0 ka. npUoalii,, a.hopn ,aku Ja j ka Jipi.-ma ka lima, a hopnoho oku U m ia ilima pliiiila, ,me,ka paa,, ponp; ana a, ,paa loai kpna.lima. l A)aila, j(| M!c!ie l ,ao ln oia llkana puhikauai mpi k(i wa-hi ,a)jn, 4 hookau lh° h, me iho.-ehwu.ka.umaoma |.o Jta l( Mpi. , ī, īke aflii ; |pai ,o,.ka, lehulehu i> keia hap» a ua keiki nei, ua pui> pu ne.l.ako lakpu, a puka n.oi, la bo leo mai na le,he|qhp mai a pan lv», . ~( / ~,,. Mahope a, ua rua® ap ke kahah».nui o, kekahi poe t fviiv kektihj ipoe.e |>)ijmai iluna, 0 ku ma! paha e hoopomo opiopia/nej; aka, Kouoha mai la nae ua kanaka opiopio nbi, " f kuemi aku <jnkp ; u jhftpe f e hana īuo aku iJta:Moi ; aka, i ūa h-.okahi o oukou, e keehi i-kona mau'kapuai ma kej anuu malaloalo* o keiwnohoalii.iiahila, iii w? i koke n0,,0 oiiuanu ako 01* ke komb antt o'keii» j pahi.baba i omaomal o:ka Moiy a! e■•komo] lon [ akfl,no;hoi.>i ka ikoiio konu puuwai.' E | kuemi hopeaku)oD*on,;aloiJtt, aolo ino e hanaia ; aka, ,ina! onkou e neo rtioi irano, e ōel'o auanei oukon i.kHiMoiiolei.". I koipmhiu ihuaōlelo a .Keriduna ( aolo kn-i naka i na e pii mai 0 keakea i ka ia nei hann, no ka mea, ual ike pono mai la i ka manao pijo,ona.,! Ua!krtu lin no hdi ka makau pui moiuoa o ua Aloi nei f ao!« nae hiki ia io ua'.poa; |oii oik; ilalo, U.a.haiki do,la,kooa oiau hoiohekna/ liookOu ao la nomhoio Feriduba ia» ia, ni akū, " Ano,« k» Moi; o pnno mhi oo no ka'u ninau nku nel ia oe. Aole o'u mnkemake. ai mōria6 : .|iol; <i kbākea oku ia 0(3 0

Im Moi. Akn, tio mnkemilke nui (io'u o iko, henhti I» ko kumu au i hoopuka ne nei i lfu olelo Kuuoha o h'iki ia'b. E pono oohai'mni, i kumu e ike pono aT k*6in poe n pau'e ku mai nei i ke ono o kiia hanai" " Ao\o anei oe i mai i ko'u mona ?" wohi ( a ko Moi. Ae.," wahi u ,Fe)itluna, " Aka, aole nae oia ke kumu pololei. Aole anei, no ko mea ua lioole aku nu i k.n haawi anp akn i? oe, n me ku hanlele ana i kuu nloha a pau lon. no ka mea a'u ai 5 a e hoolilo oku no au ia ia ? Aole anei no kuu hoole ana aku ia 00 i kela kaikamahine nani, 1 noi mai ai i ko'u ahonui e mnlama oku ia io? Aole enei no keia 'men ? E pane koke mai oe ia'u e ka Moi no keia mea !" Ko ka Moi pnne koke mai ja no hoi ia, " Pola iy no. Ua liaawi alj\j nu i ka olelo kauoha e Inwe in mai ke kaikamahine ia nei, a ua k'.ie in mai nae e 00. " Ae," Wnhi a Foriiluna me ke ano hookuoo, " Oia ponoi mnoli no ke kumu, ua hoopuka mai 'la oe ika haina oiaio. Ano, e

houloho mai e ka poe e ku puni mni nei ma keia noho ulii, a o nnna ponoi no oukou iho i ka hnnn in una o kn pono u me kft ma ko aupuni o Peresia nei. E ike hoi n» kanaku i ke ano 0 ke ku ana e ka pono mau ma keia nina o kakou. Da' hele malu nku ko oukou Moi ma ka home 0 kokuhi kanaka kumeka kumaa ; a ilaila i kau aku ai konn maka mnluna 0 kekahi kaiknmahine nani, ke ola a me ka hauoli nui oin ohnua a me ia meu makua aloha, a kn haua maikai a me kn maluhin i noho ai. " Oin la ! —A ! e malamn ia oe iho e kn Moi!—lhēi oe e neeu tn«i ia wnhi mni, nloila, 0 oe e ka Moi e make no, e iike me ka oiaio o keia men a'u 0 hoopuka nei, e like ino ka nobo ana oke Akua ma ka lani—Oin la, a oia ponoi, un komo aku oia ie ua home la, a na ike aku la i ka nani 0 ua kaikamahine la, 'Ua pii ae k'una mau manuo kuko ino, e loaa ia ia. Ilnilu pu no wau, aua huli mui la un, kaikamahine la ia'ii, me ke noi pu mai e hoopukele «Ku ia ia. Ua hnnu au peln, no ka mea, ho aloha ponoi oia ia'u. oko koepa uku, ua ike no oiikou. E hai aku i keia i ke ao, a ua lak'ou e' iktf* iho'i ke ono 0 ka M„i p Peresia,' Ua pau ka'u'olelo, aole au 0 hou ana, ke ole nao, e hoao ia mai ka iawe ! ona i kuu ola." , la Feriduna e hoopuka Bna i keia mou hoi, hookuu mai la ka j>aa, ana' o kona.lima i ka Moi, a iho mai la, inai luna 'mai'o ke ko ana ma ka nohoalii. No kekahi wa liii Wule, aohe mau huaolelo i. puana ia. O ka..ppe e.ku ana., nana aku la lakou j aku la ke.kajii i.kpkahiv 0 Fenduna, ; mi hookomo iho la oia i ka(i4 pnhikaua i kona wahi ; a ku ba—o iho la c>īa nie ka pea ana o kona mau lima ' ma' kona' umaumaiho. * ■ 14 manawa, ua pao iho la kfe abo ikaika 0 ka Moi i ka paa ia ana 0 kona lima, wi ae la ia 'i ke kauoha i na k'abv<ra, " Ano, e-hiki koko ia ia i keia manawa !" I ua Moi nei i hoopnka mai 'oi i kela inau mau kona hina' aku la, no ia ihopē maiu'na o kona nohoalii. Ka rniki mai.la no M'ik o na kauwa ikaika, e' hikii i ko mau liina ; aole no \ioi oia i keakoa ae i ka laKou haiia iho'. Ua kau li' iho la ba kaula 'hao kaumaha maluna b kona piau piilima, a pela no hoi ma kona puhaka. , 0 ua,o Feīiduna,i ka hao, ke la.no ia o ka Moi i oa, kauwa, " e aku ,ia ia , iloko o kekahi o paphi>.Q.|)aa loa. ;BJ. lawe k-ka aku ia iq.; p v aja> a. pau, ue ka kaumaha o keia |fnau, mpp mai ko, makpu ma,u manuo aku, nlaila^,Oihau)v! ! ia,.^ku i nq ka hoopui maluna j i!? e uoho, iki ,inai oe me makou ; a o 00 e Kunuha, mukomake wau ,e kampilip pu ipe oe.'.' .Ko alakai ia aku la no ia o ua b Feriduna 1 ka rUmi pua; a<b» muu inin>jt* mahopu iho, pau aUu na kauwa 1 ku puka, a koe iho la ka Moi, ke kaknolelo, a me ke kiaaina Ruaetema. ,• ' . ■ ... u.)