Ke Au Okoa, Volume V, Number 39, 13 January 1870 — HE KAAO NO ISURIA, Ka mea i oleloia ka hiena o ka moana iniana, i unuhiia mai loko mai o kekahi buke kaao o tureke, ma ka olelo beritania a i ka olelo hawaii. [ARTICLE]

HE KAAO NO ISURIA, Ka mea i oleloia ka hiena o ka moana iniana, i unuhiia mai loko mai o kekahi buke kaao o tureke, ma ka olelo beritania a i ka olelo hawaii.

BNJL.I1 1 12. A ke aloha tne no kula, walmakn e haule ana i 1010, me kt, hpoai&u ana o ne a)ii i ka nana a.k» i kal|i a, Ba®2 e hele la, a hikj wale i ka nalowale ana aku o ua wahi keiki makua ole pei. Ia manawa i hoi aku ai ke al)i jne ke aliiha maloko o kqna Rumi me ka ehaeha o kona puuwni, a noho iho la oia me ka hoomanao i na olelo a Buma ia ia, ( ma keia wahi o ko kakou kaao, ho pono o waiho iki i ka olelo ana no ke keilu nlii, a e huli ae hoi. kqkou a olelo no kahi Bnma ma—kua ole, i ike ai hoi kakou i kana mau hana a ine k« loa,a nna o ka mea nona keia kaaq ia ia, ) I ka la a Bama i hele mai ai mai ke alo alii mai o ke keiki ali.i, aia hoi_l<aa h(fle ne lo oia maloko o na alanui o ke._kulannkauhale i ka po a me ke ao iloko o n.a la he 1 2, me ko ia nei huomakakiu ana me ka lioohalua ma na alanui a mo ke T<ulanaknuhalo holookoa a pau o Tureke. Aka, ma keia poaipuni aoa o ua wahi Bama nei ia loko o ke■ kulanakauhale, aole he ike iki j loaa ia ia, aol'e no hoi he mea nana i hai mai, aka, na- nui ka poe i halawai pu me in ma ia hele ana, aole nue keia i makemake e ninau aku ia lakou no ka ia nei mea e huli nei, oiai, ua hoomaopopo iho la no keia iloko ona, aole no lakou i ike i ka ia nei mea e buli ,nei, aio hoi iloko.o keia mau lg be 12 nia t'fi e ]: he,le nei me ka pokole loao- kahimanawa e lioomaha iho ai. I, ka hora 3 o ka wanaao o ka 13 o na la ° kona hele ana, oiai hoi ka. imilamalama o ke alii .wahine aJta_po.fl_haaJei pau mai ana i kopa naui, ike aku la ua wahi keiki nei i keuui e ku ana ma kapa o ke alanui mamua mai o ko la nei wahi e hele aku aua, hele aku la keia a hiki makahi a ua ; kumu laau e ku ana, noho iho la keia malnlo o ka malu o kona mau lala a me na—lau, a liuliu iki iho, huli ae.la keia a nana pono aku la i kn nani 6 ka malamalama o ka Mahina, a nanea iki iho la keia no kekahi mau minule, aka, ua ahai koke ia aku la keia iloko o na hooniponipo a ka hiamoe iloko o !;« aina uhane, me' ka hoOpoina Jo4 ia o"nrf noonoo kanaka a pau loa, aia nae iloko o ia manavf& ana i hio.moe iho ai, ua ike koke , aku, la keia i kekahi moana kai nui loa e lana ana momua mai q kona alo poooi, a puka' mai la kekahi niea kupanaha loa mai loko ao o ua, moaha jsai oui, aole he mea e hiki ai ia ia nei ke hoohaiike ae. A nana aku la keia kona pii jina ae mai loko ae o,kamoana kai, la ; nVhbi'kē r ia- i kekahi mea ulaula loa, ua like aie he koko la ke ano, aole no hoi iliuliu iho, ike koke aku Ja keia i ha ! Hoku o ka lani he 70, o lele mai aua a konjo ae la iloko o ka me.a ūlauia ana i ike mua ai, a puka koke mai. lu kekahi wahine ui loa me ka nani nui, aia hoi ka La a me ka Mahina malaio o kona mau kapuai, a o na Hoku hoi he 70, ,ana i ike aku eii, ua kahiko ia, iho maluna o koua poo, me he lei aiii la, a o konu mau»maka hoi, ua like no ia me na kukuna o ka la o ke akahiakanui e puka inni ai ka la, a kona lauolia hoi, me he Daimana tnelemeie la, aia hoi mu kona lima hema e paa anai kekahi kiahu Gula me keknhi ia ulaula e holo ana iioko olaila, a ma ia hope iho. Hele mai la un wahine nei aku mamua o ko alo o ua wahi Bama nei, a olelo mni la in ia, e Bama, o wai knu me a e hali nei ? aka', aole e hiki i ko Bama uhane ke olēlō akii, no kn mea ua ano ilihia iho la keia me ka eehin, ua pnlua a pakolu I<e ia olelo ana inai 0 ua wnliine ftoi ( aoie no hoi oia. nei pane aku, a hoopuka mai k ua wnhine nei i ka olelo bope ioa, e Barii« aole oe e ike ia'u a e loaahoi ia oe ma na wahi e ae a pnu o ka aina ■ ; pej, aia. a loaa.;keia ia uianla maloko o keiakiaha, alailn, o kou haiawai ana ia. me ko'u, inou helehelena a pau loa me 00. Nolaila, e ala a e huli ia'u i keia wa, a na'u no e hoohalawai i kekahi holoholona ma knhi au e hele ai, i mea nana e kokua ia oe ina pono kino u pau ioa, a o ka peu no ia o ka olelo ana mai a u» wāhine nei, a nalowale koke aku la kela iloko o kg 'imo ana a ka a ma ia wa 1 puohoae ai ua wahi Bama aei, a huli ae ia oia mao a maanei, aole na« kana .onea i ike iioko o ka hihio, a hoomaopoopo iho la oia he moeuhono a noonoo iho la oia i kekahi m®u minute, e puana koke ae la oia i kekahi mau huaoleio, 0 1 o kau mau olelo a pau inioa o ke alii, e hooko ia aoa, no ia o like me kou manao paa ma keia hope aku. Aia hoi, ku ae la keia a heie aku la i kana wahi i manao ai, oia kona hoomaka ana e haalele iho i ke.knianakauhaie, ua hoooiau aku oia i ka hele ana a hiki wale i ka wa i owehewehe mai ai kai o ke ao, a he hora o kon paha nuahope iho, ua hoomaka inai ia ka la e .kiei mai i ka iii o ke kai, a hooiei mai la i kona inaiainaUmā nui, noiniin, ( un ike ae la oe e ka mea e heluhelu ana i keia kaao. i ka joaa ana o ka moeuhano ia Bamn im toea e hele hoomanawnnui nel nie kona wahi Wno uuku, aka, o. |<o manao iloko o kona

puuwii, lia' kbti'ioa ine iia iknika - me* ke k'aAaiua ole, nōlailo, e nanii'knkou i kpna hele onn me nn kula a me na ūlu lnau 'o ka aina 0 Tureke. ) lua wahi Bama nei i hele r»ku ai o hiki ma ke kiila ni'ehameHa 'khmaka'ole, aoie hoi he hoa kamailio, aole no hoi he mea 1 halawai pu me'ia ma ia hele nna. I ua wahi Bnina nei o hele anwana nha i o ai nei ma 'na koia, ike nku la oia i keknhi puu e ku ona mamua mni o kona aio, hele aku la oia a hiki mainila, pii nku la oia a hiki'ma ua puu nei, ku malie i'h'6 la oia mē ka nana ma o a maanei o ka aina, a no ka wela o ka la, noho iki iho la keia makahi malumnlu no kekahi mnn miuute, ia mannwn, " me he'nien ia ua hookokoke mai liahi haole 0 Hnnaie ia ia noi," (he pololi ke ano ) hul; ae ln keia mao n mannei, m<! ka manno e ike aku i keknhi mnnu a hnloholnna pnha, ain nae, aolo halawai mni o ko in nei mnn mnkn me in mnu men onn i manno ai. Ka hoea ana o kekahi Ilio heoh'o a hiki imua o Eama, me ka (e\ ,Daimana ma kona ai, a me he kiaha Gula ma kō)ra tvaha. Ia Bmnn e noho ann mnluna o ka puu me kona. mnnno ole ao pnhn, e hnlnwni mni unn oia mo kekahi men ana i ike mua ole oi, aia hni, hoea mai la kekahi Ilio keoheo me kn lei Dnimnna mn kona ni, nia hoi mā kona wnhn e pna ana he kinhn Guln, no k.a mnlihini o kein mea nnn i ike nku ai, ua lele ae kona lmnli no kona ike nna aku, akn, aole nae oia i makau n holo akn, ua haupu koke ae In oin ia nianawa no kn moeuhnpe i loaa ai ia ia, n noonoo iho la oia -me kn hoomaopopo ana, akn kaknli aku np oin i ka hana a ka l.lip i hiki mai ai imua o kona alo. A liu liu iki iho hoomakn nliu )a pin e lalau aku i ke kiaha Gul.a e paa nna ma ka waha o ua Ilio nei, nie ko ia nei manno e huhu mai ana kn Ilio ia ia, oko, hann aku la keia rna ke nno hopmalielie, aia nae ua wiliwili koke mni ln konu huelo, a ma kona hooike nna mni n ua Ilio nei i kona ōuo oluolu ma kona huelo, alnila, ua maopopo in in nei, aole he huhu o'ka īlio, nolaila, mni la oin 1 u» kiha rei mn kooa lima, n nnna iho In kein he wni ko loko aia hoi, hoomalea oe la koia e inu, i loa no hoi a pau ka ia nei inu nna, ua pouli koke mni ln no mea a pau aia nei i ike ni, a knnwale koke aku la na mnnno kannko a pau mai konn pouwai aku, n like pu iho oia me he mnke ls, n waiho mnlie iho la oHi me ka oni ole ae Ia maosws pokole loa i.hoike ae ai ua Ilio nei i kana hana, ao. le paha he mau minute, ua makaukau na meo ai.a pau loa o kela ano keia ano e hiki ai fee hoolawa iho i ka makemake a waiho i ka lua o ka inaina, a mahope iho o ka hoolako ai» a ua Ilio nei, lnlnu kuke aku oia i ke kiaha a hoopa aku la ma ka waha o ua wahi Bama nei, a hoomaka iho la ka [lio e hae nie ka leo nui, aia hoi, ua ala koke mai la oia n nana mai la i ka Ilio, ai kona ike aoa mai e paa hou ana ke kiaha ma kona waha, a- e ku ana hoi na men ai a pau mamua o kona alo, a he inea hou keia i kona ike ana i keia mau mea ai a pau, me ke kanaka oie nana i hopmakßukau ai.

A ina keia hana n ka Ilio, ua maopoopo ia ia nei, aole no ia na kā niea e ae, na ka mea no ia ana i ike ā'f .if;6ko o ka hihio, a ma ia hope iho oia i hoomaka «i o ai i na mea ai a pau, e like me kā nui o na moa oi a pau loa 0 kela ano keia ano i waiho ia mai- imua o kona a.lo, a pau ka ia nei ai ana, aia hoi huli mai ua Ilio nei a naoa pono mai la ia Bama me ke ano olioli, a hele mai la oia a ku ma ke alo oia nei me ke kiaha e paa ana ma kona waha, me he mea la e haawai mai ana ua Ilio nei ia Bama i ke kiaha, aka, kakali iki oia no keknhi mau minute me ka noonoo pono i ka hana a ka Ilio mum'ia ona, nolaila, un Inlau koke iho la keia i ua kiaha nti a inu ae la i Ua wui e haale nna muloko oluila, j aolo he minule ua poina koke inai la ia Bama na noonoo kanaka muikai a pau, a ike 010 ae la oia i na meo e hana ia ana o ua llio nei. Oia ka hoomuku ana oka Ilio e hunn aku i na mea ai a pau loa mai nu maku o ua wahi Bama nei, aole kekuhi mea ai i koe im> ma kahi i ai ia _ia, aole no hoi he meheu i lonn 1 na 'iii onohi o ka maka ke ike aku i kahi i !awe ia ai, a pau keia hana ana a ka Ilio, hooala koke aku la oia ia Boma e hiolani nei a ala mai la ora aia hoi aole oia i ike iho i kekahi mea ai e waiho mai ana makahi ana i ai iho ai. Aole no hoi e hiki ia ia ke hoohuoi iho i ka hana aka Ili tia manawa, a oia ka hoomaka ana o ko Boma punwai e kamaaina i na hana a ka Ilio e hooike moi imua ona mahope aku, aole no hoi e hiki ke haohao iho i kana hana, pela i loaa ai ia Bama ka pomaikai i\ui !oa no keia Ilio. Mahope iho oia wa i hole aku keia me ua Ilio nei, aka, ua lilo ka Ilio ' mea alakai pono ia ia ma na kula a me na ululaau, a ua loihi na ia i hele pu ia e laua me ka meflaraa loa o ka Ilio ia ia nei, ai kekahi la, hiki aku la laua nei ma kekahi muliwai nui e kahe ana a nana poho aku la keia i na hiohiona o ua inuliwai nei, me ka hoomaopoopo aoa i kahi e | biki aku li ma kela aoao, oiai he akoa loa ka laula o ka muliwai e waiho mai ana mo- | mua o kona alo, a o ka mea maopoopo ja ia | ia manawa o ka mauna waie rio i ke kino hōlookoa iloko ona ko-iē ie ana a ka wai e au aku ai me a kau aku ma kela aoao, ia ia e h-.)omanao ana ao keia mau mea, holo imia ae la oa Ilio nei o hiki mamna o ko !fi nei 010 me ka lelele nna i o ia nei mo ka oiioli nui me lfa hoopuka pu iuei hoi i ko-rnn-leo,-n-|aluu—ao~lr~kona wahn i kn limn hema o Bamo, a huli aku la i kahi a kn wui o kahe noi, . - I (Jtoln { pttn,)