Ke Au Okoa, Volume V, Number 45, 24 February 1870 — HE KAAO NO ISURIA, Ka mea i oleloia ka Hiena o ka Moana iniana, i unuhiia mai loko mai o kekahi buke kaao o tureke, ma ka olelo beritania a i ka ole hawaii [ARTICLE]

HE KAAO NO ISURIA, Ka mea i oleloia ka Hiena o ka Moana iniana, i unuhiia mai loko mai o kekahi buke kaao o tureke, ma ka olelo beritania a i ka ole hawaii

ĪIELI! 10. I ka aneano ana aku o Buma a me kanu llio e hiki ma ka puka komo o ua halo hao aoiani nei, aia h'oi, ua lalau aku la kona mau lima i na lapauila o l{a puka u hoonauouo »e la oia me ka ikaika nui, a hina mui ln i lulo aie ke paoi e pau anu, a waiho hmiHmu mni la uu puka nei imun o kona ulo, a oia !<ti hoomakn. aua o lilo na mea paa u pau o uu liale Mi i meu ole' loa i ua lima o ka niea upio|iio, ina keiu huan no hoi a Bumii i komo inui ai nu munao knhuha loa iloko o ko Teriutu puuwai, me kana huu olelo 010 e hiki hi iu iu ke paue mai, ia Bamiv a i.ne kana Ilio i komo ai iloko o in hale oei, hele aku la oia a hiki ma ka4ii a Isuria o Ooho mui ana me konu klno. wahine inaoli., Aole ni>e oiu i hauwi • ku i ka hua olelo muu he uloha, aka, hoomaka oia e hoopuku aku i kaua hua olele imua o ka mea nona kem kaao, a^o.i kein W», naamuu o ho u kummlio pu ana me oe, ko mukein ke i e i e iouu nku no ka'u mea e munun nei. ae mai la no hoi o lsurio, nou ponoi no aunnei ke ku i hooiahuia ai ma na alanui o Tureke nei, n me olelo hoakaaku malalo iho ? ae mai ln o Isuria ine ka oiaio loa. Ia wa koke n«> i l.ioho ae ai o Bama me ka leo uui,' huo i keia ln, ua makauk-au au e lawe aka ia oe ma ka p !io o kuu lima i kn hule aJii a'u i ooho ai, i ike inai ai na maka o ka loliulehu, aia oe mn ka p--ho o kuu lii'ia kahi i paa a.i, a oia ka hooko pono ia una "> 'ia'u inea i innnao ai nou. Waliope iho n keia olelo ana n Buma no ka men nona keia kaao, aia hoi, olelo inulie . aku la oia ia lsurio ma o lauu wale iho no, ine ka lolio ole ia mui o.keknhi mea e ae E ka moa a'u i kii ini\i nei, ko makemnke nei kp'u puuwai e olelo aku ia oe, me kou hoolohe mni i ka'u meu e pane aku ai ia oe a penei no ia, he pono paha e hooike oe i kou nani oi kelakela a pau loa i keia wa, mnmua ae o ko kaua hoomaka una aku e hele mai keia wahi aku, a hiki i kuhi s'u e hoonoho aku ai ia oe i ka mea i like ke kulana ine oe. i ike mai ai ka lehulehu holooko'a a pau i kou nani lun oie, a oia ka eiea nana e hoo--kaulaoa. ioa uku i ka mea e olelo pu nei me oe,» 1 ' ae wahi" a I«uria, a o ka pau no ia o kana olelo ana, nia hoi, aole he inanawu mahope iho, ua hooko koke mai la no hni o Isuria i'ka mnkemake o ke keiki'makua ole. A hoike pau ae la oin i kona nani lua ole iloko oia manawa, i pahiku ia hoi kona mau naai i ka wa hookahi, a oia ka hoomaka ana o.oa kaoaha b pau e hooho mai me na leo nui launa ole e wawalo ana iloko o ka lewo, a he mau hua olelo nani wale no maloko o ka lakou n>au huu olelo ia wa, oiai hoi, ua kuu pau ae is ka mea nonn keia kaao i kona nani a pau, e hoike' maoli uua oia i koua mau hiohiona a me kona kulsna imua o na maka 0 ka lehulehu e nana mai ana ia ia, ( me he . pua nuni la iloko o ke kihapai kanu o ke kanaka iaobisi, e e iike paha me ka pipio inaikai o ke.anueoue iloko o ka wa lelehuna o kaua, ■ kakou hoi e ike piaepine aku nei ina ano o n« wai hooluu Jike ' t>le e 7, a ua kupono paha.ia oe e ka mea heluheiu, ke puana ae i 'kekahi mau lalani niele* o kekahi Moi'wahine o lyikou e ola nei e Kaleleonalani, e p»!i ana hoi i ka nani oi kelakela o ka mea nona keia kaao, e like me kona hoi- . kepan ana ae i kona nani lua ole.) " Maikai Puna maemae i ke kuawahine, Mohaia maoli no ka luna o Wiihinekipu, Kopu ke kino o ke ahi papa i-ka lani, Ke!a oo e oi maluna o Kumukahi,"— ( Ho ioihi aku no 4 keia n>ele, aka, ke hoopokole nei au i ke.kakau aoa, a naa no hoi e ka «ne* heluhelu e hooholo loa aku ) la Imiii K. me Bama i hele mai ai ma loko «n.ai, o k» bale hao aoiaoi a rce na Pa hso hoi e 7, aia hei, ba mea kaumaha hoi i ko Teriala puuwai i ka ike a»a mai i kana hiapo e lawe ia aku aoa e keia wahi keiki ■na kt.ltmkils ioa me ke kanalaa ole, me ka loaa ofe it ia kekahi mea nana • keakea mai ko laoa hele «na ia Va, huli ae la o Teriata • ta -o« 1* kona n OQ m& kahi, « nalu iho ta oia iloko ona.iho, me ka hoomaoao ana hoi i kin» vabtDe.Boreoo t a loaa m ia keia manao tt w* hoop\ika. koke uku <a oTa i kana hu « 01010 «anoa o kaoa kaikamahine, me ka lohe ia mai hoi o kana olelo e ka lehn-, Aoo, e kaa k&ikamahiae-e, Penei no . ■»•««« a» e hana ia mai ai e k» mea a'u i ?li ei he k.*lea'na ko ke kanaka malona' •■> ktttf hiipo, s beaha k ka'u mea e hana *krnm ikmn keia *», oolaila, a he inea ku/ik® ana u oe i keia la, a keJ hooi|9<depp«iilio oei aa i keia keiki, he oiaioi 1 olala «t.( -,vu 5 l.eia k, © l.nnakik ' auluui k i-w ui holoholona & peo, ■ >Ji pft« m%i ouanao.ia. ai, « o |e e kuaLiln kekahi mea malana ou aka 1 keii. l»., L» ikw Mi ku i ki. hiolo ana o ko'o

niau manau a pau i paulele loa ai maluo» oii e kuu kaikumahino, nolaila, ke 01010 nku nēi au ia oe ano, he pono e hook'awale koke aku oe i keia keiki i keia wa m.ai kou mana nui aku e like me kou ano io maoli mu ia mea, aole i holo ponn loa aku keia mau hua olelo a-'lWipiu i p ' akn ai imua.'o. Isaria, oia hoi, ua pane koku mai la Oia i kona raakuakane me na ole.lo ano ikaika i ku i ka manao aiohH ole iho i kona p»pa. - Ua lohe oe e kuu makuakane i ka'u mea i olelo aku ai ia oe i na la ininnua ae nei, oiui, i'a 1 ifo au iu ia ūei i keia la, no na kurnu i olelo ia a i hena ia me na nmnao paa, aku, ua'lilo in niau mea a pau i meu ple loii'.i a oiu nei wale no ka mea hiki ko ae aku. hoole j>alm i kau mau olelo o pane v mai nel, )io ku inen n kn in nei olelo, a mo kana mou inea i> pau, a like uie kona uiaUeniake, a oui whlo no kn'u men e hooko aku ai niai kem lu uku a hiki i ku hopenu, noluil», aolo u'n hu.,oleli> hou e piuie sku ai ia oe, u o ka pau no ia o ko Isiu'ia olelo ana ,i konn papu, noluila, ( ke ike pu uu«i kakou i kit 01010 a ka makuii i kima keiUi, a he moa maopopo iu ia kakou i ka noonoo :>n» ilu>, ua ang,.l<u i ke aloha ole ku olelo a kn uieu noim keia knno i ko'ia iiinkmikaiie, nlui, aole paha i ku inea nonu keia ku.-.'i, i na keiki puliu kekahi o kuu kuko houkuhi o Huwaii nei, nolaila, he pono iu kiikou ke huulele in iniiu t»nn pono 010 ;i [>aa. ) Iku loho ana o Terintu i keia inau huaoleio u kuoa knikamnhiue, he oi .iHu o ku ehuelni u me ku wnliui:a launa «le iloi«o o kona puiuwui me ko kauumha, aole hoi hn meu nnna e hooluolu mui ui i kouu mnu in«nao luuluu, « oia no hui koiia wa i Loouianiu) ne ki la Bureno kana wnliine, n helo koke «ku ln oia uia na kapukai, me ku inauuo liinn e launa nkn me ia, u e hui uki: hoi i keiu ini-u imua unu, no ku lauu kaikamuhino, iif*ia i hiki uku maluil i, he inea m'au i na Tjriatu uei kū hoomanao koks nha ae i k.-mn wahine ia wn, a he maa hiki wawe loa iioi iu

ia Boreno ku hoea auu mni imun o kana kane, mai loko inai o ka opu . lipolipo o !ia mouiia, n ia iu i hiki-mai m» ua kapakai a hulawai pu ine kanu kane, alailu, he men mau pnha iu i ke kaue a me ku wahine ka haawi imui ana iho i ko lau.t ululiu io, oiiii, aole i loaa i waenu i> laua ko ano kue o ka nnho mio mai muH uiui. A innhope ihf> o ka iko aloha pu anß, niu hi i, uu hoike koke aku In o Teriutu i kana me i i iiiunno ai e hui pu uku me kunu wahine, ii puu kona hui utiu i ka ineu e pili aua i ka luua kuikamaliine, " e liko me ka mou inuu i hai ki ae nei mu keia kaao," a mahope iho o ku luhe aoa o Jloreno i na olelo a pau a kana kane mai ka mua s ka hope, ua pune koke mai oia i kana kane, ke hui.paa aku nei au iu oe e kuu kune, ua lohe au i kau mao olelo a pau loa e pili una no ktt kauu hiapo, aka, eia hoi ka'u mea hai aku ia oe i keia mauawa. Oii mea au e ike" la ika kaui kaikumohinp ine kela keiki n:<na i lawe aku \u, i keia la a ine keia getona o haua e olelo nei nona, he pono e hoopau koke aku oe i kou mau munao ana nona oiai,- o 'kooa kin 1 ki>na i haawi aku 1® ia hai, e like mo kona makemake, aka, o ka mana a me ka pomaikai i hooili ia iho inaluna ona, aia no ia me 06 e noho pu la i keia wa.. No ka' mea, o ka ui ame ka nani oka k a ua kaikamuhine, aole no ia e ili ihj maluna ona ma ke onoe ue, oiai, ma o'u nei wele aku no ia i loaa ai maluna ona, » o kona enakemake k.ana i hnawi aku I» o kona kino holookoa me kahi moua uuku o hele pu la me ia, aka, o ka nui o kn monr., aia no ia ke mau !a me oe msi a'u aku nei, nolaila, e hoi oo a noho iho- maniuli oia

ano, e like pu me ma.mua, a na'u no e hoopomaikai mau aku ia oe i i)a wa a pau loa, no k& mea, aole no ka kaua keiki mai ia meu he mana © aele ai kaua i ka pomnilwi, no« iaila, e hookuu aku no oe i ka makemake o ka kiiua hiupo, a nana no ia e hoi mai mahope aku, a ke hāi >\ku nei au i ka'u olelo hope loa, e hoopau koke oe ia mon nianao ou i keia wa, a ma ka'u mau olelo wale no e loaa ai ka pon.o u tne ka p'imaikai ia oe a roe a'u nei ma o'u wnle no; nolniln, e hoopau koke oe i kou manao ana nona mai keia la iiku.

A oka pau no ia o ka laua alelo ana n noho iho la oia me knnn kane me ka oiu»lu no na minuto pokole a hoi aku la oia i kona wahi mau ma.ka moana; a hoi no hoi !<ana knne i irona home me ka huomaaao i keia mau olelo n kana lede, '• Nolnila, me ho mea la, ua lilo keia innu olelo a kana wahine Boreno i laau lopaau no ka umauma o hana kane ia wa, a mao ae ln ia me he kuaua la, 5 ' " Peia i p#u ai ka mauao kanalua iloko o Terih(u, a oia hoi kona hoopoira loa ana aku i kona mau manao pono ole mnmua, aka o ke aioha keiki ilnko ona, aole pah,» ia he mea hiki ke akaa ae ilokn o kona puuwai," ( Ma keia wahi hoi o ko kakou kaao, he pooo e waiho iki ae i ka olelo ana no Terialu a me kana wahine, a e huli ae kakou a olela hUu no ka laua kaikamahine, i ikeai kakon i feo laua hele ana .me B;iraa a hiki imua o ke alo ponoi o ke keiki alii Yanctona. Ame keauooko iaua hoohul i& ana i kano a i wahine, (I ka wa i puka aku ai o B&ma a me Isuria i waho o na Pa hao e 7. ua hele pololei aka la laaa d«m raa ke alsnui me ka makaikai nut ia mai hoi p .« » . a fea « pau «.nana 'mai ana iko laua ana. Ika aneaoe aoa «ko o iaua nei e hiki i *&ht o k« keiki alii Vanetooa, aia hoi, ua hiki moa aku la ka lohe imua oua keiki alii la t jo laua nei, a be mea olioli loa ia i koua manao iloko o kona puuwai i ka. iohe ana no ka mea nana i hooniohna miia i kona puuwai i na la i haia ae mahope, aole no hoi oia wale kekahi i hoopiha iu i kein mea he olioli, ska, o koaa. mau ohana aiir pu hoi kekahi i hoolawaia. ika manao oiioii no ka wahine a ke keiki alii, a ia l»ua tiei i komo aku ai iloko o kt pa o be alii, aolo i ike ia kekahi Uauaka hookahi a koa hoi e. ma«lo nna maloko a na pa ia be ano meha wale no roai o ao. , { dok i pau, ■) •.