Ke Au Okoa, Volume V, Number 46, 3 March 1870 — Pane a Akeike ia Auberete. NO PETERO, HE POO ANEI? [ARTICLE]

Pane a Akeike ia Auberete.

NO PETERO, HE POO ANEI?

Eia kekahi lalau o Anberete, i kana kuhi 0 ko.lesu noho kino mai mo kanaka oia kona noho-aupuni. Aole he alii iku makaia o lesu, i kona wa ike makaia, aole-i 'hiki mai' kona ao.'uni. O kana oleFo " Iloko o oukou ke qupoai o ka lani," o kana kuhi ia lakou i kahi e puka mai ai ia anpnni ke hiki mai, aole he olelo ua hiki tuai ano. " Iloko o oukou e ikea kona hiki mai," aole ma ku nana maka.aku, Eia uae kana olelo o maopopo loa ai. I ka po ona i haawiia ai, a ao ae, hele ia i ka make, ia po olelo ia i na haumana, " Aole a\i e inu no ka hnu o ko kumu waina, a hiki rnai ko aupuni o ke Akua." (Luk. 22: 18.) Aole ka i hiki mai ia wa, uia "a liiki mni," wahi uua. E kuhikuhi ana i ka wa mohope o kona make, lui vva e hiki "nhane" uiai ai oia, a noho ulii iko maku ole ia. Oiaianai hoohiki ai, " Owau pu me o'iko.g a hiki i ka hopena o ke ao. 1 ' Oia ka Paulo i 01010 ai, " E ulii no in," aole hooili ia 'nai, <>010 e koho una i alii ike makaia, i pani hakahaka nona. " E nlii ana no Oia a wailioiu na onemi a pau nialalo iho o kona nmn O n.» knko a piui, na hewiV a pau ko hoopioia ana e ia, a "o kn onenii hopo loa ko Inku ia ona, o ka inake.' (Kor. 15:25.) Oia ke ano o ko aopuni hiki ole iu Aubereto ke hoomnopopo, ana lioi o hoole nei, aoie ku 1 ka noonoo, a o hooikaikaloar.fi eliehi ilalo a e uhi i ka opala, o noonoo mni aunnei na kanaka a ike lokou ho aupuni io maoli ia. Oia iioi ko aupnni a Satana o weliweli nui nei, aolo ona hopohopo i keaupuni a ekalesia poo iko makoia. Ako, ko ike nei ia, ina e lanakila ke aupuni alii ike maka ole ia, ka mea e nlii ana iloko o ka naau, e lioopio ai i na kuko ino, o ka pepe loa no ia o kona maua, a anai a hoonalo loa ia o kouaoupnni. Nolaila ia 1 hana maalea ai me ka inaina nui, a haawi i kona mana a pau i ka holoholona, e hoopunipuni ai i na lahuikanaka, e hoohui ai ia lakou i ekaleaia poo kanaku, i neleai ke aupuni o Kristo i ohua oie. Papau wale nae kona noouoo i ko lesu, a ua kokoko kona wa hoka. Ko i mai la ka Mea aupuui, " Eia hoi, ko liele mai la au me ho aihue la—Pomaikui ' ka .uea e mnkaala a mulama i na aahu ona, . ole ia e hele kohana, a iko lakou i koua iiilnhila. 11. Ka houiaio ma ka Baibala. Ke kukulu hou nei o Auberete i na pauku ana i limaikaika oi mamua, e huki mai ia lakou i mau hoike no Petero, hepoo. Ainae makemake oia e ike hou ia, a e nana pono ia na huaolelo maoli o ia pauku, maikai loa maoli no, no ka mea, o ko'u makemake loa ia ē helnhelu pono na kanaka a pau, me kd hilinai ole i ka'u a i ka Auberete wehewehe paha, a ma ka nana pono o ko lakou maka iho, a aole o'u hopohopo iki i ka mea e holo ia lakou. Eia na mau ponku la : 1 " 0 Petero oe," &c. Mat. 16: 18. 2 "E haawi- au ia oe na ki," &c. Mat. 16: 19.. 3 "Ehanai oe i na hipa o'u," &c. loa.' 32: 15—17. % i "Ua pule ai\»ou ; T ' & c . Luk. 22: 18. No ia mau pan, ke heluheluia mai mua a hope, e ike ua'mea a pan, aole i kapaia o Petero, he poo, he alii, he haku, he panihakahaka, a liope, a hooilina paha no lesu, aole hoi he bua hookahi e kuhikuhi ana he mana alii a poo ekaleBia ko Petero. No ke aha i haule ai ia mau hua ia lesu, i hiki ole ai ia ia ke hoolaha, o Petero kona hope a hooilina o ke aupuui, a haku, a poo paha ? Ua hemahema anei o lesu ia mau hua, ua poina anei ia ia ? Pela anei na alii o na anpuni e ae ? No ia mau paukn hoi a pau, o na makua naauao oka ekaleaia o na keneturia mua, o Irenaio T<?returiano, Origen, Cypriano, lerome, Augustiu, AmbroBi'a, &c., aole lakou ike iki ma na hua o ia mau pankc, he mau onli no Petero, he poo no ka Makapo paha lakou ea, i ko lakon heluhelu ana. No ia mau paukn hoi a pau, e ninan an ia Auberete, ko mea makemake nui e hahai ke anpnni o i£risto i na rnl? o na aopuni e ae, oia roau hnaolelo, " 0 Pohaku oe," &c., a "Ehaawi&na aniaoenaki," &c., a " E hanai oe i o'u hipa," a " Ua pule au nou," &c., oia anei na forn\ula, na leulana olelo, hookohu, hooilina, a hope paha o oa anpuni o keia ao ? Auhea la ko Auberete wahi noonoo, i kona nana ana i na aupuni o ke ao nei ? E nana hoi kakou i na panku pakahi. 1. " O Petero oe, a maluna o ia Petera e kuknlo ai au i ko'u ekalesia." E Jawe ana nae au.i ko Auberete auuhi, me kuu ike no he kekee lōa, aka, no kona manao ma kana unuhi ua lanakila oia, makemake au e ike kakou i kona lanakila. Eia kana unuhi : " 0 Pohaku oe, a maluna o keia pohaku e kpkuln ai au i ko'u ekalesia." Ōia ka, kana hookohu ia Petero i hooilina o kona anpuni, ' poo o ka ekaleāia I Oia ka eoonoo hohonu 0 Auberete. la ia wale no ka loaa o ka ike. Ike oia i na Moi a me na alii e kukuln ana i ko lakou man aupuni, e koho ana i ko lakoa man hooilina ks, i mau pohaku kumn ! Kukula o Kamehameha 111., i kona aupuni maluna & Kamehameha* IV., & kukuln iho oia 1 kena aupuni maluna o Kamehameha V S Kukulu o Wiliama IV., i kona anpnni maluna o Vitoria, a ke kukuln nei o Vitoria i kona anpuni malnna o Pri*pe of Woles. Kuknln 0 Pavida 1 kona aupnni maluna-o Solomona, a o Rehoboama ka pohaku kumo o ko Solomona aupuni. Akahi makou a lohe ia feanawai, o ka hooilina ka pohaku kumu o ke

aupuni, a p ke k«pa o kekahi Moi i kekahi kauwa ana i poliaku kumu o ke aupuui, o ka hookohu ka iaiai hooiiiua, a i poo 110 keaupuni, kanawai hon iu. Eia ka makou i aia iko kekahi alii i kekahi kuuwa ana ln: akamai i ka noonoo i na mea o ke aupuni, a koho ia ia i hoa kuka, a ike oia ua holo ka haua o ke aupuni i ka uoouoo akamai o ua kauwa la, alailo, 01010 ke alii iu ia, o oe ka pokaku kuinu o ko'u A ina he alihikaua na kekahi Moi, a ma kona iknika a akumai i ke kaua, lunakila, a kuknlu paa ia ke aupuni, hiki no i ka Moi ke olelo ia ia, o oe ka pohaku kumu oke aupuni- Aua liko ia ine ka olelo, o oe ke kuoiu e holo ai ka ha»a oke aupuni. A inn uu olelo o lesn iu Petero, e lilo ana oe i pohaku kumu o ko'u ekalesia, ua like ia ine ka olelo o kau hana ana ke kumu o uln ai ka eknleaia. A o ka hanu a Kristo i haawi ai ia ia, oia kn haiolelo, o o ka hoike uo ka make o Kristo, he kuluu hoola no na lahuikanaka. A ua ike no kokon, o ka haiolelo a Petero uia, ka mea i nlu ai a hmakila ai ke anpur\i o Kristo. A o ka manao nia ko koho i hooiliua, a i puuihakahaka, a i poo no ko lesu ekalesia, he kaawalo niamao loa ia, aole knieana iki iloko oka hna pohaku kumu. Nolaila, henha la ka wniwai puka o A'.iberete nia kona unuhi una ?

Kc hoole loa nei nao au i kuna uuuii:, aolo loa lou i kapaia o Potero lio pohaku kumu nia ia puuku. Uu kupaia no he polmku, a uana no hoi E i kapa mni i ua' haipule a pau h& mau pohaku. (I Pet. 2: 5.) 0 k»ua ano pohaku a mo ko ua haipulo a puu, ua like. Ma ia pauku nae o ka "Potra" ka.pohaku kuuin i haiia, a o "Petros" (liakina pohaku,) oia o Petero. 0 kana hai aua, "Ho Kepha oe, a maluna o ua Kepha nei," &c., oia ka 010100 ka Mataio kuinu Hober», ke hai uku' uei au me ke kanalua ole a me ka wiwo ole, he wahahee ke bai mai kela oiai e ike nei o Aubete, aole kanaka hookahi ma ka honua i iko maka a hoolaha mai pela, aole ona hoike. E hiki no ia ia ke mea mai i ke ku ole i ke keonimana ke kapa aku i ka hoa he wahahee. Aole pono ke kapa aku i ko keouimana he wahahee. Aka, oke knnaka, ke kahunapule paha, i lawo i ka pnuku Biiibu!a, noloko o ka uuuhina Suria, a liaku holookoa maloko o kona opu a hoolaha hilaliila 010 mai, no ke kumu Hebera ia, aole ona ku ana iloko o ka papa keouimana. Ua hai muii au, aolo ona hoiko no ia Matnio Hcbern, luimn o ka Helone, aole hoi ona hoike pouo no Helene, ho unuhiua. 0 Eusebio ma kai lohe aole i ike. 0 lerome wale no kai ike maka i kahi buke Hebera i oleloia na Mataio, ua maopopo nae kona kanalua.no ka oiaio oio olelo. A i kaua buke wehewehe i ka Mataio euanelio, ma ka Helene wale no kona hilinai ana me kona kanalua ole ika hemolele oia euanelio. A ma keia pauku hoi ma kana wehewehe ana, ua akaka loa kona manao na lesn ponoi mai ua hua " Petros" a me "Petra," aole ona lohe iki ua "koloheia" ka Helene, a ua like ole me ka Hebera, me Auberete e hoopuka ole nei noloko o kona puuwai iho. A I*6 ka hoomaopopo loa o lerome na lesu $>noi no ia olelo, wehewehe oia i ke ano o "Petra" ka pohaku kumu me ka hai mai, o Kristo no ia, aole o Petero. Like pu ka wehewehe o Augnstine. O Hilaria nae, me Gxegorio o Nyssa, Anibroso, Chrysostom, &c., manao lakoa o na huaolelo a Petero, " o Kristo oe," (pau. 16) oia ua Petra la, pohaku kumu, aole o Petero. Aolo mea hooknhi o ka poe koikoi kahiko iloko o ka ekalesia, i. wehewehe i ka hua Petra e like ine Auberete O ka Mataio Hebera a Euaeh > i ike maka ai, he Mataio hea la ia, he kumu anei, i.noho 0 Eusebio 300 makahiki tnahopq o Baretolomaio ma ahe hoike anei ia ? Ua nele loa ia Ika hoike ole. Aua hai mai anei o Eusebio i ka pauk. Mataio 16: 18, maloku o ia kope ? Aole loa. Aka ina he oiaio, oia ka buke Mataio a Baretolomaio i waiho ma luia, alaila he unuhina noloko o Mataio Helene, i unuhiia no na haipule loia, kahi ike nui ole ia oka olelo Helene. Oia mau mea hoi a pau, 0 Eusebio ma, origen ma a Auborete e kuhi uei he mau hoike no Mataio Hebcra, o ka Mataio Heleuo wale no ka'lakou i hilinai ai, aole mea hookahi o lakou i kanalna iki i ka pololei a maemae oka Helene. Pela no na mea kahiko a me na mea hon uo ka Pope, na epikopo na jnea noeau o ka aoao Pope a me ka Hoolepope ua ae no i ka pololei o ka Heleno ma keia pauku—elua hua pohaku, o Petraß a me Petra, a ua hoapono ka ekalesia Katolika holookoa ia heluhelnōa ma ko la. kou unuhiua Baibala Vulegata, ka mea hahai 1 pololei loa ika -Helene. Owai ke kanakn i naauao i ae i ka Auberete e wahakole hila. hila ole nei •' na kaloheia" ka Helene. I kaloheia.e wai ? A auhea ka hoike hookahi no ke koloheia ? 0 na unuhina Suria a ūie Arabia, ea 1 Ke hapai nei o Auberete ia mau uuuhina, i mau hoike no Mata\o Hebera e kue ika Heleue I Auhea la ka hupo me ia, osai e ike uei na kanaka a pau i lieluhelu no ia mea, noloko o ka Helene ia mau unuh'na aole noloko oka Hebera. oka Helene Xe kumu oua mau umWiina la, a no ka hahai pololei ole o na unuhina i ke kumu, ke olelo nei o Anberete ua koloheia ke kumn 1 I kuhi makou o ka uuuhina i like ole me kona kumu ua hemahema, eia ka, o ke kumu ke hemahema ! Makehewa ke olelo mai o Auberete ua unuhiia ia mau unuhina noloko o ka Helene pololei, a mehope kaloheia kela, auhea la ua Mataio Hele.ne pololei la i hoonale koke ia, a ike hou ole ia a hiki i keia wa ? Ua ike no Anberetohe hakuepa ia, he ike 010 ia ia mea ma ka honua. (Jlole i pau.)