Ke Au Okoa, Volume V, Number 46, 3 March 1870 — NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO MOOLELO NO PERESIA KAHIKO [ARTICLE]

NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO MOOLELO NO PERESIA KAHIKO

Mai ka Wi elcly Novdlclte o Bosetona niai. MOKUNA XVI. " Pehea ? wahi a ko Moi. I kou hale ana aku noi—i keia ahiahj iho nei ? " " Ae, e ke 'lii" " Alaila uia o na lani Ib, no ke alia la oe i kaohi 010 aku ni m ia ? " "Aolo wnu i iko i kotiuJhiki aua ao, iv hiki walo i kona holo ana aku." , " 0, e ko Akna, o hanwi mai i ka mana no'u maluna oua ! " Pela i hoopuoiio ae ui ka Moi i kona. lao, a hole loa uku la ma kokuhi aoao o ke keenu/a hapai ae la i ka puku 1010 eilika, a kahea o'ku In i na kauwa. " Auhoa oukou ! E na kauwa I " Huli hou ue !a ia iu Husotoina, a iiinau ao la. " E KimoUnna, inulioa i holo aku ai ua kanaka eloiuakulo la ? " " Aolo wau i iko," a uiahopo iho o koua noouoo iki aua, pane hou akn 'a ia. " lua e inaiuu) ana ko alii o hoonnu aku i na kanwa niahope ona, o pouo lakon o kipa ae ma kuu puka pa o waho loa, a malia paha e loap. iio ia lakou kekahi muu kuhikuhi hou uiai kuu kiai puka mai." 0 koia manao k& ka moi i hooholo iho ai, a hoouna aku la oia i akahi haueri o na poe koa inaikai loa, me ke kanoha ana ia lakou e mahele ia lakou i na mahele he umi, a e noke iu ke knlauakauhale holookoa i ka huli, a pau. Mahope iho o ka hala ana'ku o na koa, i ae la oia ia Rusetema. " Ma kuu ola nei e Rusetemu, e halihali ola ia uiai, a make paha keia mau kipi elua, a ina laua e hiki ola mai ana, lie oiaio no e make laua ! Ke ike uei au he niuu manno ohuniu ko laua e hoouiaka nei e hookumu, a o pouo o hoopaa ia laua iloko o ka laua haua ino. E kokua mai ia'u uo ka uiea, o nole ana wau ia. 0 kela a mo keia kanak"ii oiaio o kupaa no ia ine kona moi, no ka mea, ke hai aku noi au ia oe, ko nauene uei ka noho alii o Pocesia uei ma kona knmu i keia manawa, a pehea la auanoi o Pcresia nei ke hulihia kona noho alii ? E Rusetema, aia he poino !• Aia he kipi alii ana, he kipi ino ma o a ma o. Aole anei oe i ike ? Ma kuu uhane nei, he hiki ia'u ke honi aku ia, ina no iloko o ka lewa ! Aia kekahi uhano lapn o hoopuni mai nei ia'u, e hooweliweli mai ana i kuu mau pepeiao, a e hou mai ana hoi ia'u me na pahikaua aku ? Aole anei e .hiki ia oe ke ike ia mea.e Rusetema ? Oiai, i ka mauawa a ka moi i hāawi mai ai i kela mau olelo ane kUpanaha ana, e holo. holo aua ua moi la ma o a maanei ; a o kona helehelena, ua hoopiha ia me na ano huhu kupono ole a me ka pihoihoi nui. Ua haikea kona helehelena, a ua ane haka kupono ole mai no hoi kona mau kii onohi. Ike oki ana iho o ke kamailio ana mai o ua moi nei, ku iho la oia, a haka pono hou mai la kona mau kii onohi i ke kiaaina Rusetema, me ka hoopuka hou ana mai i ka manao hoohuoi, i ka niuau ana mai, " aolo anei e hiki ia oe ke ike aku ia laua ? " Ua ane pihoihoi ka tnanao o ke kiaaina no kela nimui ana mai, a aole hiki ia ia ke puue aku no ia mea. Ua kau mai ka haili mnkau maluna ona no ke j,ano loli ana ae o ka manao o ka moi, a ua pono no paha ka moi ma ia mea ; a i mai la ke kiaaina, "aole no wau i manao mua, pela la e kau mai ai na ano nui o ka poino." " Aole io no ka paha oe i manao mua pelo," wahi a ka moi, " aka, e hoomaopopo ia nap e oe, aole ao i kuhihewa no ia man mea. E helo oe, a ka la apopo e hoi hou mai no oe ia uei." Mamua ae nae o ko Ruseteroa, hnll hou ona oku, ninau mai la oia, '' lua, e hopn a lawe ia mai ke kanaka kilokilo, e lawe ia mai anei oia e hookolokolo ia imua ou ?" No keia nir.su, pane mai la ka moi, "aole au e lawe mai ana ia ia imua nei o keia ahahookolokolo ; a e hoao ia oia no kona hewa. Iloko no o ka rumi pouli oia e lawe ia ae ai, a iloko - .o hoi oleila oia e mahele ai i ka haawina hope o keia ao." Ma ka nana aku i na helehelena o ka moi ia manawa, me he mea la, o na olelo a ua moi la i hoopuka ai, o kona mau manaoio paa maoli iho la no ia ; aole ia he olelo hookaau oana no ia manawa wale iho. No ka mea, e haawi no oia i kona Bnpuni, oo ke pani ana aku i ka w'aha o ua kanakakilokilo nei ; a aole e hoopuka aku i na olelo e hoohulihuli ai i na manao o kona man lana aupuni e hooponopono mai ana malalo mai ona. 1 ka moi Soharaba i koe hookahi iho ai, hoomaka hou mai la no ia i kaholoholo ana ma o a maanei o karurai, no ka mea, ua ane hoohelieua ia kona mau manao. No ka hapalua hora paha, pela iho la ke kulanalana ana o kona mau manao ; a be hapaloa hoi*a hoo mahope iho, haalele iho la oia i kona holoholo aua mai ia mmi ; a hele aku la ma ka ipuka e komo aku ai i na rumi o Zila, ka mea nana i hooponiuniu i kōna mau manao kupakoili. Hiki ak/j la ia imua o ua kaikamahine nei, a hai ia mai la oia e ke kauwa e kiai ana ua puona ibo ke kauka, ua aue pau ke onawaliwali o Zila, a o hoomaka mai ana ka | maikai. Ua. liauoli ka moi i ka loho ana ia

lono, a mohope iho o koua kipaku nna'kn i ko kauwn, puka. akn la ko kauwa mai loko aku o ko rumi a noho īho la ka moi ma ka aoao o Zila. Ua hia-a ae ko Zila uiau kii onohi, a i kona ike ana ma: nae i ka nolio aku o ka moi ma ka aono o kona moe, ua hooulnhua ia oia Aku, aole nae oia i hoao e pale mai iaia. Ua m«opof>o iho laao nae i uu kaikamahino nei, aole o hoohaunija mai ana ka moi i.» ia ; a oia ke kumn ona i hoao ole mai ai e lioopuuini ika manao oka moi. Aole no hoi oia i hoao mai e hoike mai imua o ka moi i kekahi mau kuniu e inanao inai ai ka moi, ua makemako uiai oia i ka ka moi mau hookauhihi ana mai. I«a moi nei tio hoi i vu'uo iho ai tua ka «oao o <a moe o Zila, hoopuka aku la oiu i kona mau manao, " E ka anela maikai, aolo 00 i ike i ka nui o ko'u hauoli ma ka Ipiio anu mai, ua ano hoomaka mai kou ola e plaolu kupouo. Ko paulele nei au, aole no o mauiao loa aku ka mauawa o hoi hou niai ai kon ano uuvu, a me ka lawe pn aku hoi i ke nloha kupaoa a keia pnuwai o hoomoamoa nei nou. Eao ia no oe o aloha mai i koia kuuwa i liookauuiaha ia o kou aloha." " Auwo e ka mokua," wahi a Zila, "o k'ou aloha malulelulo, aolo ia i kupouo'uo kou imi ana inai e ko alii." " I )0 oiaio," wahi aka moi, "ma o ka'u kalauuu alii !a, ua oi pakola loa aku ko kumukuai o kou aloha, mamuu ae o ko nu me« a pau loa, a me ko na wahiue hoi a'u i halawai aku ai." " Aka,'' wahi a ke kaikamahine Zila, ° ke makau e mai uoi nae au, aole o hiki ana i ko'u punwai ma na mea a me na wa a pau loa, ko imi aku, e hookomu ia ko'u aloha aua aku ia oe e ka moi." N° kela mau huaolelo a ke kaikamahine, paue mai la ka moi, " mai kamailio ae pela. E hoihoi hou aku ia makau, a e hoomaka hou oe i ka imi ana i ka haawiua oke aloha. Ua hoomaka no hoi oe i koalohaaua. Aole auei ?" No na huaolelo hope a ka moi, leha aku la ko Zila mau onohi i ka uioi me ka i ana aku, " Ae e ka makua, ua hoomaka io uo au e ike Ika haawioa oke aloha. O ko'u puuwai i keia manawa, aole no'u ponoi iho i keia mauawa, aole c kala, ua haawPmua ia aku no e a'u, a ua lilo i ke keiki Periduna." " Auwe, e Zila," wahi a ka moi, " aole no e kau maluna o kou kiuo a me kou puuwai ka.hoahewa ia no kau aloha ana i ke keiki ik-iika nona ka puuwai liona i olelo ia ai • aku, ua inaopopo nae ia'u, ina olua i hoohui Pu 8 -'S nou na la e noho hauoli pu ai meia. He huhu hikiwawe loa kona, a aole e, hiki pono ia ia ke hoolanakila ia ia iho ma- ' luna olaila. Aole he kupono ka loaa ana ia ia kekahi pua aala e like me oe, no ka mea, aole ona kaupaku hale, e hiki ai ia ia k e malama, —oiai, aole wahi e uhi iho ai i kona poo ponoi." " Heaha keia mea.au e pane mai nei e ka j makua ? " wahi a Zila me ke ano pahaohao 1 keia mau mea a ka moi i pane mai ai ia ia "Aole ka ona noho pu me kona makuakanel ke kiaaina ? " A no ia meo, pane mai la ka moi, " aole oua noho pu me Rusetema, no ka mea, ua kono ia mai oia e na manao hoopaakiki o na keiki la e kipaku aku ia ia mai koua mau ipuka aku. Ma kona mau manao iuo a hoopaakiki, na kouo. ia mai ua kiaaiua la, aole e loaa ia ia ka inaluhia o ka noho pu ana me īa, a no la mea, oa kono ia mai oia e kipaku haalele loa aku ia ia. He mea paakiki noi ua kiaaina uei ke kipaku ana aku ia ia, aka, no ka pakela mauao ino loa o ua keiki nei, uolaila, kipaku loa ia aku oia." " He pakela anei_o 'ka manao ino loa s me ka paekiki o ka naau kau e hai mai nei e ka moi ? " Wahi a Zila, me ke ano pihoihoi loa o kona manao ; meke komo mai no nae o kau wahi manao iloko ona, he aue hoopuuipuui . ia mea e hoomakapo mai ai ia ia. " Ae," wuhi a ka moi, "e hookuu mai oo u e hai aku au ia oe. 0 Feriduna, ua boomaka oia e haua i kekahi rnea e hoopoiuo akn ai i ke ola o ka makna, oana i hanai iaia me ka maikai. No ka lohe ana o Rusetema i keia mea, hele aku la oia, e hoakaka aku ia Feriduna no ia mea, 'e hoopau ia mea ana i manao ai, e hoopilikia aku ai i ke ola o kona makua hanai, aka, ua hoopaakiki launa ole ua keiki nei ia mea ; a ualioole paa loa mai oia ika ae ana mai mahope o na maEemake 0 Rusatena." I ko Zila lohe ana no ia inea, oa ane kanalua no.kona manao, no ka oiaio oia, a ninau mai la oia i ka Moi, "He mea oluoln kupono anei īa oe ka hahai ana mai ia maa mea a kona mau manao i hoopaakiki los ai ?" " He hiki no paha i Moi,~a noonoo iho \ 9 oia i kaua maT*~ ai, no kekahi mau minute ; a i ka loaa ana, 1 mai lf » o'», " A I Eia uo ka hoi ke knmu' oia. I kela la mamua aku nei, ua kuaiihp 1a o Feriduna i kekahi haiawahine no ka lahni Caucasia ; a aia nae mawaena o ' £a"p3ts a ke kanaka kalepa i lawe mai ai, he ipo na na kauwa wahine nei. oua ipo kane nei, ha kanaka ikaika oia ; a na hoohiki oia, ina' •aole hoihoi mai'ke kiaaina Sosatema i ua wahin6 la a Feriduna i kuni ai, e pepehi no oia ike kiaaina a make. No ka mea, ua hilinai ua ipo la, aia ma ka mana o ke kiaaina bo hookunia mai o ka mea anaimakemake a i aloha puni loa ai. Ika lohe ana o Rusatoma no keia mea, no hoopilikia ia kona monao uo kona oia, a hele aku la ia e kamailio pu me Feriduna, no ba hookuu ana iua kauwa ' wahine la. Aka, ua pale ia mni ia man olelo a ua kiaaina nei, no ka niea-, ua aloho loa o Feriduna i ko kauwa wahine ana i kuai lilo mai ai." (Jlole i pau.)