Ke Au Okoa, Volume V, Number 49, 24 March 1870 — Ka Ahaolelo e hiki mai ana. [ARTICLE]

Ka Ahaolelo e hiki mai ana.

Helu 2. LUNA HOOPONOPONO. —Ke mahaoi hou aku nei no au i kou lokomaikai manomano ; a ma keia palapla a'u, ke hoohuli ae nei au e kamailio ma na mea e pili ana i KA OHANA LETA [OIHANA LETA]. O keia oihana o kakou mamua, aole no i manao nui ia, he oihana e hoopuipui mai ai i kekahi o ko kakou mau loaa aupuni ; a e kokua mai ai no hoi ia kakou ma kekahi mea. Ua hoouna wale ia no ko kakou mau leta kuloko me ka hookau ole ia me na kuni poo leta. Ma na hoouna ana i na leta, aole no i manao nui ia ia mau la. No ke aha la ke kumu i manao nui ole ia ai, aole no i maopopo. Aka, me he la i ka nana ana, no ka manao nui ole ia ia manawa, he oihana e hiki ai ke uku pono ia e ia ponoi iho, a nolaila, ua manao ole ia. I ka laweana mai nae a ke au o ka manawa ia kakou imua nei o keia mana kokoia holomua ana, akahi no ai pii e ka manao he oihana kupono ke nana ia, me ka hoomaopopo kupono. No ia mea, i kumu kupono no kona malama ia, ua kau ia he auhau elua keneta ke kaumaha kupono e like me ke kanawai i hoakaka ia ; a kaumaha hou aku, alaila, hookau hou iho. A ma keia ano, emalama ia nei ka oihana leta kuloko Hawaii maoli nei. Maloko nae o ka oihana leta, elua mau ano leta, na leta Kuloko a me na leta Kuwaho mai. Ma waena o na leta Kuwaho mai, o na leta a na haole ka nui loa me he la, he 98 hapaneri. Ma ko na leta Kuloko hoi, ua ane kau like paha na leta o Kanaka Hawaii i ko na leta o na Haole ; a ua ane oi iki aku nae paha ko kanaka. Ma ka nana ana nae i ka malama ia ana o na leta Hawaii ua oi loa aku ka manao nui ia o na leta a na Haole i ko na kanaka Hawaii. Pela ka nana i na leta Hawaii. A no ke aha hoi ke kumu oia ? Ma ka nana maoli ana aku no i ka oihana leta, ua manao nui ia ke leta a na haole mamua ae o ka leta a na kanaka Hawaii. No ka mea, o kahi e waiho ai o ka leta a kanaka Hawaii, aia mawaho he wahi papai i hoopili ia mai, me he hale kuke la no luna o ka moku, ke kupikimola ; a waiho mai ka hale nui okoa no ka oihana leta a ka haole. He pono anei keia ? Aka, malia paha he mau kumu no ko ka manao ia ana o ka kanaka Hawaii

mau Leta, e waiho ia iwaho o ke anu ma kehi apoo uuku. Aka nae hoi, Ina, e nana pono ia ke ano o kanaka Hawaii, e ike no anei oukou e na Lunamakaainana i kohoia, he kumu hoi ka'u, e ka@@@ aku nei i ko oukou mau hoolono mai. Ma ka nana ana, a me ka hoohalike ana i ko kakou lahui me na aina i ume ia maloko mai o ka pouli, —aole paha aina i hoonaauao akea ia e like me keia, ma kona mau ano ; he lahui no hoi kakou i mua mau i ka aapo ana aku i na mea hoonaauao. Na ia uhane aapo no o kakou i na ike palapala, i komo i ka hapanui o keia lahui, e puni kakau leta. Aole no hoi paha au e ahewa ia mai ke puana ae, he lahui puni kaku leta kakou. Ina, i keia la, e haalele mai ai ko kaua makamaka i ke kaona nei no Waiolama paha i Hawaii ; a i ka lua no o ka moku mahope iho, alaila, aole anei e hoonele ia kona lawe ana aku i kekahi palapala mai kekahi aku a kona mau hoaaloha e ae. Ina paha aole no kekahi mau kumu loaa e ae kekahi mau palapala, e holo [a]ku ana no nae kekahi leta me ka hahai aku i ke ano o ka noho ana, ka oluolu a me ka mai paha o ke kino. Oiai, ke kapili ia nei he hale leta hou, i ke hele mai nei hoi ka Ahaolelo a oukou e noho aku ai, e halawai, he mea kupono, e hoao oukou i ka loaa ana i wahi maikai no ka kakou mau leta e waiho ia ai ; a aole e onou wale ia aku ma kekahi wahi keena hoopili wale mai, me he la, he @@@ [pahu] lole nahaha. He mea pono no hoi e manao nui ia ko kakou mau leta, no ka mea, he ohua makamaka kakou no ka hale, a o ka haole he noho hale mai lakou, no kakou ka m@lu [malu], a no kako no hoi ke kupono loa ke nana ia ma kela a me keia ano o ka noho lahui ana. Kekahi mea no hoi i komo mai iloko o'u, e hoakaka aku ia oukou e na Lunamakaainana ; e hookaawale okoa ia i Luna Leta Hawaii maoli, no na leta a na kanaka Hawaii maoli, kuoko a kuwaho paha. Aole au e hoopuka ana, ua kupono ole ka hana ana a me ka hooko ana, a ka Luna Leta Nui i kana mau hana. Aka, oiai, kakou i keia au holomua, he mea kupono e hool@@ mai no ia kakou Hawaii, ka malama ponoi ana i ko kakou oihana leta ; a no keia Luna Leta Nui no e noho nei e malama i ko na haole. Malia o malama pono loa ia ko kakou mau leta me ke kupono, no ka ike iho na kakou Hawaii ponoi. I kumu nae e huli pono ai, ke hookaawale ia i Keena me ka Luna Leta Nui okoa, he mea kupono no i na Lunamakaainana, ke ninaninau ma ka papa hoike a ka Luna Leta Nui, i ka mahuahua kupono o na loaa ma na leta Hawaii. I ko'u manao, he mea kupono ka hookaawale ana ia oihana ; aka, na oukou no nae ia e kaana e na Lunamakaainana, no ke kupono oia mea. H. U. Kali [H.U. Kali] Wakemai, Mar 14, 1870.