Ke Au Okoa, Volume V, Number 49, 24 March 1870 — Pane a Akeike ia Auberete. NO PETERO, HE POO ANEI? [ARTICLE]

Pane a Akeike ia Auberete.

NO PETERO, HE POO ANEI?

Ke olelo nei o Auborete, be mau malihiui, mau koa paha, (koa Roma anei ?) Kela poe hoohewahewa i ka leo kahea o les,u. lua pelit, āole nelo ko Mataio kakau pouei, " 0 kekahi poe mali-hini nae, (koa Roma paha) e kn ana malaila, kuln luf(con o Elia knua e hea >uia." Aule nele kona hai mai iko kuuin o ko lakon lohe ole aoa, iua be kntnu ia i iko ole ia eka poe heluhelu buko. Ama kona hai ole mai i ko kumu, maopopo uo ua ikeia ke kunui, e na mea a pau, a enakehewa kona lmi aku, A ina he. olelo uamu ka llebera, ua ike iyi mua a pau o ia aiua he kumu ia e loho o!o ia ai. A o keia poo hoohewaliewa i ka leo, ho poe maa loa lakou i ka iuoa 0 Elia, nolaila he iuau īuelaio lakou. ona kanaka lioma, a Heleue, »a kaulana. ko lakou uaaupo i na uwololo a iuq ua buke ludaio. ona [uiiaio wale uo ua mea maa ika iuoq o Elia. A owai la hoi na moa hookouokouoia e na kahuna n uio na kakauoUUo, a i hoopihaia i ka huhu, a uwa aku imuao Pilato, " E kaulia ma ke kea ! E kaulla ma ke kea !" Oua ludaio o lorusaloma, aolo tia mea o at), Nolai',l, uii akaka, oia ka poo nakui o, ike i ku mako o leau, a hole inawaho o lerusaleina ma Golegota, e ike i ko kaulia anu. Nolaila, heaha la ko kaualua no ua uiau lehulehu la o ku ana maUlu, o naMudaio o leniaalema lakou ? E naiia hou i ko hoike o Mataio, wahi «na, " 0 kekahi ppe o ua uiea e ku ana uialaila, a lol)e, i ae, o Elia kaua o hea nei," Alaila, holo koke kekahi i vinegu. O na'inew wae i koe, (hoi loipoi) i ae, " Alia, a ike kakou, ina paha e hele uiai la o Elia e hoopakele ia ia." Akaka la, oko lakōu kuhihewa like no a pau, aole he wahi liapa uuku, e like mo ka Auberete, o ka olelo o kekahi poe, a hookahi 1 holo, a o na mea i koe, aolo apei ia he pau loa o lakou ? Ua lohe like na pepeiao o lakou a pau, aua kuhiliewa like. Aua uiaopopo loa, o ka o kela lehulehu e ku aua tnarai!a, ma ke kea, o ka olelo niaa noia o ua lehulehu o lernsaleina, a ke ike nei kakou aolo ia ka'Heheni.

NoOih. 1:19. Meklama. Ho hua Hobora īn, u ko ';ulu noi o Auberoto, lio-hoiko iu

mu Koini ;iotto. E nuna pouo iuai uao u iko i ka Imli koko mai o iu hoiko lua ko uiukou' aono. Owui lu ku 1110» e kamailio aua mu ni uiau pauku ? 0 Petei'<i_eu ? ' Ae, o Petero ia o olelo ano, a ua kupaia iu aina ma ko lakou ano kauiailio ponoi. Akoldama, oia keia, aiua koko, ma ko lakou, wahi a Petero, uole nia ko kakou. Akaka malaila, he okoa kela auo kaiuailio, (dialekto) a Petero e kupa noi 0 ko lakou, he okoa ka olelo a Petero e kamailio uei ixie ka lehulehu o ua haumaua. A ina he Hebera kela, ka Petero ma ? Ma kaua wehewehe ana ī ka hua Akelāama, e akaka ai, "oia keia." wahi aua, " Ohonon haiinatoB," (aiua koko.) A o Cihoriou haimatos, ka olelo Helene. Oia, o ka Helene ka ka lehulehu o ua haumana i ike, aole o ka Hebera. A tns ka olelo hea la ka lesū kamailio me.ka lehulehu o na haumaua, i kona wa e ola ana ? Aole anoi ma ka lakou olelo 1 ike, oia ka Heleue ? A o ka olelo a ka lehulehu o na haumaua i ike,-aole anei iakaolelo 0 ka aina ? A pehea ka olelo o na kanaka o īerusaletna, he Hebera auei? E akuheleiki. O'elo o Petero ua kupaia ka aina i kuaiia i ke dala o ludo, o Mkelāama, ma ko lakou ano kamailio (dialkto,) aole i 01010 oia, o ko !akou ano kamailio, o ka olelo ia o ka' aina o ludea, aole hoi i olelo o ka Hebera ij, aka, a ko lakou ano kamailio, ua kapaia kela wahi ma ka inoa fiebera. o}a walo iho la no, ua maa i na kanaka o lerusalema e kapa 1 na'inoa Hebera maluna o nu wahi o ke kulanakauhale. No ka moa, o lernsaleuia kahi i noho ai na Rabi, na Kakauolelo, na kanaka noeau o ka laliui ludaio, a o lakou ka poe e mulaina aua i ka olelo Hebcra, me lakon na buke Hebera, a makemake lakou i na inoa Hebera, e kau ma kela wuhi koia wahi. Nawai la i kuai i kelā apana aina, a kapa aku 0 Akehiama ? A lohe ka lehnlehu o Akēldama ka inoa, hoomaka koke lakou e hoohiki ki pu ia inoa, e like me ko lakou hoomahui mau i ko lakou maa Rabi, me ka ike paha a me ka ike ole paha o kekahi poe, i ke ano o ka olelo a lakou e hoohiki ana. Oia palia ke ano o ia kamailio. okoa o na ■ kanaka o lerusalema, Aole he olelo okoa lakou, he Helene no, ua huikaa nae i ka lakou kamailio me na iooa Hebera mai ka waha mai o ko lakou mau Rabi mai. He haumana o Panlo na kekahi Rabi o lernsalema, a ua maa ia ia ka olelo Hebera. (Oih. 22:1. 26:24.) Ma ia kamailiohookahi al > a nae o Paulo ma ka olelo Hebera, aolo maopopo ka lohe o na kanaka o ludea ia olelo. Ua wehewehe au ia maa pauku mamua, a ua ikeia he hoike ikaika loa ia, i hiki ole ke pale ia, e akaka ai aole i loh'e ka lehulehu i ke kamaiiio Hebera. A ae ka hilahila ole e ho-o mai nei o Auberete iaman pauku me he mau la no kona aoao, oiai aole ana huaolelo i paue mai no ka'u wehewehe moa. 0 kona mumule loa, oia kona hoike .nona iho, aole hiki ia ia ke pale a hoomohala 1 kela wehewehe ana. 0 ka olelo Hebera i kauia māluna o ko poo o lesu maluna o ke kea, nole ia no na lehulohu o lernsalema, no na Robi no, nē'kanaka ike i ka Hebera. Ko o oo nei o Aubereto i kuu lalau, ma ka'u olelo ana, aoie o Robinson he hoike no ,ka olelo i maa i na kanaka o ludca. Ke olelohou noi au, aolo he hoike o Robinson. Pola o Auboreto, aolo ho hoiko no ka 01010 o

ludea, ua iko no au, o ko lakou nianuo uo ia, oka Ekjbeni ka olelo. Aku, oko lakou mauao walo pela, aole ia he mea e kopaia ai laUou ho mati hoika. lua o manao wale o AuI)ei'etc, o ku mahina, he popo waiu paa ia, o kona lilo .anei ia i hoiko no iamea ? Aole pela ko makou hēhi hoike. 0 na hoike uo ka olelo 0 liulea, oia na kanuka noiau i uoho iualaila 1 ka wa ia Kristo, nu buke i hoopul <\ia ma- ' luila ia w», ka hoiko kuloko o iki r.) >lo o na buko oke Kauohn Hou, &c. A ta, ona kanakn o ke keneturiu 19, pehea o l.loui i hoike no ka olelo o luelea i ke konoiuiia mua. Maheo lakou Ike ai ? Ke i nej o Auberetu, he noiau kaulana o Kohineon, ae, a ua _uui na kanako, aole i emi iki ko lakou noiau w kaulaua malalo o Robinson', uolo nao i ae lakou i kona mauao. Ho knuaka Beritauia kaulana loa i ko nkamai nia na 01010 kahiko o ka Buibuju o Alford, uann i hoopuka i buke welieweho i ua buko a pau oke Kauoha Hou. A nialoko o ialniko ke hai mai nei, mamua ua paulele oia i ka hoike a 15usopio ma, no ka olelo o ka euanelio o Mataio, a no ka olelo i niaa ma ka uina o luilea. Mahope nae, i kona "oono aua i ku hoike kuloko o ko Kiiuoha I'ou, oia ua pauku a'u i wohowohe niua ai u aluna ae, a mo na puuku o uo, ua kaualua hou u ;.>, uua loli kona mniiao. Aole o'u uiauao ho hoike ia, aku, o kan.-\ boike, adlo i ouii iki ko koikoi malalo oko Robinson. E 000 hou mai oo e Aubcrete. 0 ka hooiaio i ka Helene, ka olelo o ka aiua o Imiea i ka wa o Kristo, oia hooiaio, o na hua Helene, Hetros-Petra, ma ka pauku, " 0 Petros oe, a maluna oia Petrn o kukulu ai au i ko'u okūlesia," mai ka waha mai o lesu uo ia, aole he unuhina ia uoloko o ka Hebora. A iua_he oiaio ia,- a ina he oiaio o!o hoi, aole o lilo ia p'auku i uiea kokua iki no ka manao ho poo o Petero no ka ekalesia.

Aole i ike o Pett»ro he poo ia. E uana i }saua luau haua a me kaua inau olelo a J3"uj haiia nia ka Palapala Hemolele, aole uo o loaa kokahi euli iki uo koua kuhi ana he poo ia. Aole hoi i ike na hoahauau.o ia mauawa he poo o Petero nialuua o lakou. No ka oi o Petero in;\-nua o 11 a hauiuana e ne 1118 kekahi inau uiea ulii ano 010. . Ke kuhi noi o Auberete, lie . ia, he waua a$ koua inahina o lakou !. ili o : \ i>dla, ho umna alii hoi ko lakou uiali.v> oua. No ka mea, uiu kekuhi hiāu mea, ua oi 0 loane unimuii, 0 lakou a pau ( twa l'ekahi mau naea ua oi 0 lakobo, ma kekahi oiau mea ua oi o Paulo mamua ona meo a pan. 0 loane ka haumana a lesu i aloha ai, Aole i oleloia pela no "Petero. O loaue ka mea i aeia e noho ma ka poli o lesu jna ka ahaaina, aole o P.etero. Haawi 0 lesu i kona makuahine ia ioanenana e malama,. aole ia Petero. " O loan'e'ka i liookoeia ma ka honua nei, mahope loa 0 ka uiake aua o na apose«olo e "ae a paoe A ia manawa, hele mai 0 leau i ona la a haawi ia ia ma ku u:dkupuni 0 Patemosa, i ka olelo o ka wauana hope loa oua, a kauoha Ta ia e kakau a hoolaha uo na ekalesia a pau. Aole 1 ike, aole i lohe 0 lesu he pauihakahaka, he Vikario kona ma Koiua ia wa, 0 ka epikopo 0 lvoma, ka hooilina o Petero ; a nolaila kapae ae ia ia, a koho ia loane i luna hoopuka a hoolaha kanawai 110 ua ekaleaia. Malaila 01 loa o loane mamua o Petero a jue na epikopo Rouw, 0 lakobo hoi, oia ke kahn o ka ekalesia ma lei;usalema, oia ka makuahiue o na ekulesie 1» pau 0 ka honiia, makuahine 0 fea ekalesia Rr. Aole i haawiia ia Petero ia. hanohano, o ka oi 0 na aposeto!o a pau, ma ka ikaika i ka hana no Kristo, a ma ka nui 0 na mea i hoohnliia tnai ka pouli a i ka malamalama 0 Kristo.- He kihapai nni ka Panlo i ko ua aina e. . He kihapai anku ko Petero, o ka lahui ludaio wale 110. (Gal. 2:7,8.) Ku o Paulo ma Anetioka, 0 no, a hoohewa ia Petero imwi 0 ka lehulehu, no kona kahuli mai ba 'mana'oio Owai o loua ke poo ia manawa ? Aole i nakolo iki iloko o na pnuwai o na aposetolo, na hpa lawehana, na ekaleeia a pjm 0 ia he auo poo 0 Petero malona o Inkou. No ka ole paha o Auberete malaila, a me ka Hui epikopo e ao ai ia lukou. 111. Ka hooiaio oka moe EkaleMa. Uukn ke kamailio no ia, no ka mea, 0 ka'u i hai a; mamna, aoie i knpn iki iloko ka ua kuhewa nei 110 Petero he poo 0 ka ekaieeia,"" a hala na makohiki eha hanen' mai ia Kristo mii, ao'e i hoole ia maUoa kM"oo ekalesia. I Q 'i o Auberete i hoike i noho ma na kenetnri- -:.aa, e hai ana 0 Petero ke poo, a ke ae nei oia aole i loaa. A nolaila,' ke noi nei oia i ke Ktfmite, e ae wale mai me ka hoike ole. Nb ka nni 0 na keneturia mahope, 1 aoia 0 Petero he poo", e pono kakou ke ae wale akn, wahi ana, i ka mau' oia manao i na mamua ! Aolo i ao makou i kanawai logika me ia. Ko Auberete mau no ia ma na hoopaapaa ā pan, ke ake nei ia e.ae wale.ia aku ka pono 0 konp. toao mo kahooiaio ole ia. Aka, l>e mar hoike koikoi loa 0" Irenaio, Teretu!iano, Origen, Kupenaoo ma, no ka ole loa a kahi manao me ia na kenetbria mua. Ko.^niMwinaaia.al^M^ni». ■ nawa, aolo ia e nele i ka hoiia mai ma na palapala a me.na buke hq nui-loa- o lakon, ūo na mea 9 pili »na i na Aka, he makehowa ke hoomaunauna.manawa e hoo* paapaa ai no ia mea, oiai ma ka.moo vkale--Bia u a ukaka loa'ke kumu ole 0 ia, manao kuhihewa ma'na keiieturia mua, oiai hoi nialoko o na keneturia.hope m/ii a pau a hiki 1 keia wa. ua nui loa na ; baipnle e hoolo loa ana ia manao 0 na epikopo Rom'tK Ua lawa ia no Pctēro, āole he poo no ka ekaleaia. Oka pane no ka mea nana e hooholo, koe noe ka ae mai 0 ke Akua. Akuke.