Ke Au Okoa, Volume V, Number 50, 31 March 1870 — HE KAAO NO ISURIA, ka mea i oleloia ka hiena o ka moana iniana, i unuhiia mai loko mai o kekahi buke kaao o tureke, ma ka olelo beritania a i ka olelo hawaii. [ARTICLE]

HE KAAO NO ISURIA, ka mea i oleloia ka hiena o ka moana iniana, i unuhiia mai loko mai o kekahi buke kaao o tureke, ma ka olelo beritania a i ka olelo hawaii.

HKLII 15. I ke kolu o ka 10, i ka wa kakahiakanui, kauoh» mai lu o Yanetona i kokahi o kona poe koa kiai puka, e hoohamam'aia ba puka komo o kona Pa, i wahi e hikl ui ia ia ke ike maLLkai-holo ae o kona enemi, o ua hooko ia no hoi keia olelo a V anetona e kona poo koa, a fcek*lii n»»u hora, i aa' olii nei e noho ana me ka nanea- vrale no, lohe aku la qia i ka halul#; mfti oloko o kekahi rumi o loko o kona hale alii,'nka, hoomaopopo oia i ke kumu o keia haluiu ana, nolaila, hele «ku la oia e nana no kēia mea ana i lohe ni, ia ia nae i kiei aku ai maloko o ua rumi la, aia hoi, ua halawai koko mai lu kono mnu maka me na helehelena o kaun wahine Isuria. Aole nae he huaolelo i pane ia mai ia ia ia w«, a lel® ae la ka hauli o ka puuwai 0 ke alii ia manawa no ka ike pono ana aku 1 kana waliine, nole no hoi iliuliu Iho, ua hooho kok® ia mai la tia o Bam» e na koa o ka h&le alii, i ka lohe ana o Vanetona i keia maii ieo hooho, ua pioloke kona manao ia wa, aka, ia la i huli mai ai e tiana, aia hoi, komo aku la o Eama iloko o ka Pa o ka hale alii me ka makauole, holo aku la oia maluna o kona lio a hiki ma ka puka komo o ka hale, ku malie iho la oia no kekahi mau minute, me'%a haawi i ke aloha i ka poe ana i uoho pn aiaio ia i na 1 la i hala o ku nluolu a me ke aloha, mahope iho o kona aloha ana ae, ' hoopuka ae la oia i kena huaolelo nnoe hoohok» ana iu Vanetona.

I keia la, e iko oukou a pau e ka lehulehu ame'ke alii a|u i hopppmaikāi aku ai, i kekahi waiwai makamae i hoopaa ia ai iloko o ko Kaiiou puuwai mo ke aloha oiaio loa, ka mea e biki ole ai ia kakou ke huopoina a hiki i ko kakou mau sekona hope loa o k«»ia 010 ana, nolaila, ua ike oukou in'u i na la mamua ae nei. O wau o Bama nei, ua hookiekie ia ae au e alii iniaa o kona alo alii, a us ike oakbu la mea? aka i na la i hala ae nei laahopia, ua bana mai ke alii ia'u i kekah; mea ino loa, ma ka hoolei ana akn ia'.u i lalo o kekahi pali nui kiekie, a me ka manao paa io maoli paha o ke alii" e lanakila ana kona makemake maluna o'u, aka, na pakele mai kuu kino nei a me kuu ola mai laila mai a hiki i keia la a'u e olelo pu nei me oukou a pau loa, nulaila, ke hoopuka nei au i ka'a olēlo hppe loa. 0 ka mea a'u i lawe maj ai i wahine na ke alii a hoopili aku ma kona aotro,- he oiaio ke iawe mai nei ao ia mea ma 6a pobo o ko*u lima i keia la a hiki i kuu make ana, aole no hoi oukou e ike bou ana ia ie, malokeo keia bale mai keia laaku; oia ka nko hoopai kupono no k« mea a ke ■lii.i haa& dh bi ia'u, a o ka pau no ia o kani olelo ana, ma keia olelo hoi a Bama u&.»la mai la na manao pono ole iloko 'o Vanetona eae ka huaolelo ole ae i puka ae ma koo« vaha iloko oia manawa, aole he maopopp ia ia kaaa mea e hana ai, Aka, huli ae ia o Yanetona ia wa a papani tku i ka puka o ka rumi « !suris e noho nei me kona kino ano eepa, me kona manao io manli oo,e kii mai ana a Bama ia ie a lawe akn me ko/ia. mau iima, a oia no ke kunu o kon* paoi ka puks pela, aka " !!• ito ®ua oe e līa' mea be)uhe)n i ka haa' wi aii» o ka mea nona keia . kaao i kekabj ne& e lilo ei ia Ban»8, oia no ' kela Kawele iaiae pu la." Ia Vanetona e haoa ana pela, laiau iho la o Bama i ke Kawele iloko 0 ka.pakeke o kpoa lole aahu a unuhi ae b 1 19» no ia ia nei alioike ae, aole sekona,kau mmo laaria malana 0 ka lio ia wa, ia 01naw|.f hōohali ae ai keia i ke poo 0 kona lio » holo aku la, a oia ka hoomaka r.oa 0 ka mea nooa keia kaao e lilo ia Bama, e like »e kau» o|e|o, ma keia lawē aoa oiia i, ku»H oona kēia kaao, oa kahea koke te ke.keiki alii Vaoetona i kona poe alii a poe kaa e hopu koke ia Bama > ka lobe ia «na 0 ka olelo a ke ulii m wa ua koopaai, koke ia ae ltv o Bama ia alii iiie aa. koa e hooP® 1® ia wa, ua lilo |akott a p<ta loa i loā la.iā, a te mea ]pa ia ia uiiihoio poai puoi oia iloko 0 k* ke kauna ole 'mai o kekaHi ine* hookahi mahope 0 kooa lio, .« «a paai koke ii hqs poka komo 0 ka Pa «• ko mnao olebe w«bi 4'plki ai.o Bcmk t ikaj' ua boolele mai klem j.Aop» lia maluoa o ua P« aei « holo toia*o ai, ia. maoawa i kw makope .ooa! .aole pika rainute, aia hoi, ua nal&.Mw !• 0- Baaa iloko o na uluiaau, m* k$ 0 ka poe e hahai nei ia 3»;<Qn~alnlu aln lakou • pau me ka mmopoj>« « ka Btmfk waki i ho)o ai, ua nui k* b| a«t«aiia kela ana i o ia oei •«W9O )»« «lulaau a tne na kula, aka, aole

i hoohalawai hou ia cnti ko lakau mau 'malia me ka iakou mea e hlili oei, oiai, " ua ahai aku la ka popnhi i ka ia o Ukoo, a hamohamo iho la lakou i ke kuela o Puna." Pela Inkou a pau i hoohoka ia e Bnma, a hiki wale i ka wa i lannkila ai oia maluna o koua eoomi, oia hpi Ueiki olii Vanetoua, ( nolaija, e ka poe e holuhelu anā i keia kano, be ike nei oukou i ka hoomaka ana o ka mea nona keia kaao, ke aneane nei oia e lilo tna k& aoao o kahi keiki inakua ole, nole no auanei e liuliu,- alaila, e ike iho qo oukou i Ke kap ana o ' e Kniilaunu maluna ona a hi" ki wale iko nnpoo apa aku n kona la.) la Eaina i hiki akn oi imua o Lidero me kona ike roai hoi in ī"feuria e knu pu aku onn iluna o ka lio hookahi, ia manuwa no, un hoike pau ae ke keiki noho mauna i kona nani lua ole me kn hoanoe ae i kona hole a me no mea a pau !ou e pili ono ma kona wahi, aolu qo hoi oia wale, 'o ka mea uo hoi kahi nona keia Rano, o he mea hon wale no keia i ko Bama ike ana la loua ia wa, a'ole no hoi e liiki ia ia ke hoomaopopo aku i ko laua mau ano a pau loa, mahope iho o ko iaua hoikeike ann ia laua ibo, ua hookipa koko aku ln o liidero ia laua i ka malihini maloko o koua home nnni, kn mea i hoopuni ia i ke Gula a ine ke Daimuna, ln monnwn no i hanwi like ilio ai leua i ko aloh» io maol.i, a o ka innka mua no hoi ia o ko laua oleln ann, ia Bnma e n'oho inulie ana me ka hoolohe n naaa aku hoi i ka laua olelo, pane mai la o Lidero ia ia, he oiaio, i keiu la, ua lilo keia wahine ia oe a hiki i kona hope, ain wale no nau o hoowahawaha ia ia, no ka moa, uole oia e hana mai ana ia oe i kekahi mea pono ole imua o ko olua noho pu ana he kane a he wahine, a e ili ouanei maluna ou na pono a pau Ipa a jiio ka mona i loaa ia ,i a, a e lilo auanei o olua ua kupuna ' nlii o keia oina a hiki i ka oiua mau keiki.

A D)B ko olun muu hanaunn e ili akuka noho alii an'a a hiki i ka hopena a peln walo«ku no, eole no hoi au men e makau oi a*.kanalua iho no na makuu oia nei, aole a latm mea e olelo mni ai nou i keia wa, e lilo oua oe 1 mea r nui imua olaua, no ka mea, o ka'u mau mea e olelo nei ia oe, nole he mea inioa e kue

mai, oiai, o ko'u haawi ana ia ia nei ia oe, aole ho mea nana e hookaawale oe. ia mea, nolailo, o ka'u met\ e olelo nei i keia wa, ua like no ia ino ka manao o ka makuahine -oia nei, a ke lofae la no oia i keia mau olelo o pau loa mai ka mUa a ka hope, nolaila, ua lilo koia ia i koia la raa ko'u baa,wi ana, aka, e hiki m.ii ana ka poe huli ia nei, mamuli o ko olelo kauoha a ke keiki alii, oia hoi ke kane a ia noi, a e lila ana i kaua nui ma keia hope akw, aka, aole nae oia e lanakiia inai onu maluna ou. r<o ka tnea, ke ike mua nei au i ko lakou hoohokaia ma ke kaua aoa, aka, o ka lehulehu nae ke p»u ana i ka make ma.muli o ka manuo hookahi, ka mea i jke ole i kahi e lanakila ai ka manao ana, e hooko ia ai' hoi'ka makemake, aole paha e loihi aua ko kaua uoho ana, alaiLa, e hiki raai ana no ka'u mea e olelo nei mamua ia oe i keia wa, a o ka pou no ia o ka Lidero olelo ana, ano keia mau olelo a pau loa a Bama e lohe nei. haawi aku la oia j kana mau huaolelo ia ia, ua maikai kau mau olelo a pau lon mai ka mua # ka hope r aka, ma ko'o manao ana«iho, o oe wale no ka mea kupono.e lilo ai keia wahine ia oe, oiai, ua like ko olua mau kulana a.me'no heieheleea i ku like ioa me ke anoe ole ae.

A oia wale no fes me e pono ai, aole oo hoi e pono ka lilo ana oia nei ia'u, do ka mea, aole i like ko'u kulana me ko ia oei, kainoa e lilo ol.ua i maa haku no'u, a malalo o ko. olua malu aa e noho sku «i a hiki i. kuu make aoa, a no. keia olelo a Bama i hpopuk» ak.u ai ia Lidero, pane koke mai la oia ia.ia, aole e pono ia'u ke lawe ia ia nei i wahine na'u, oiai, o ko'u kaikuahine ponoi no keia ma ke ano o na kupuna mai o maua a me na maku mai, no ka mea hookahi aina 1 hele mai ai ko maaa mau makna, nolaila, na hanau ia a'u pia. ka piko o na' manna, a. ua ha oau it hoi keia maloko o opu oka moana i ka la hookahi, a hookahi manawa: i hanau ia ai maua. ua !ohe oe i ka uiea a'u i hai aku ia oe tdamua ae nei, a he keiki no hoi au i hoohiki ia e ko'u mau makua, oole e msre i wahine a hiki i kou.hopena pela Bo au e nohe ai me ka launa ole aku ia mea, okoa no ka'u hana i noho ai ma keia,,. wahi a loaa wsk.au ia oe, a ua ike ōe i ka'u liana i ao ia. A oia no hoi ko'u kuleana i noh» #i i keia wahi k i lobe 00, nolail», 0 na elelo a pau loe a'u i olelo aku nei ia oe no ia nei, e lawe oe n.hooiohe ia nau mea & paa loa, me kou hooko io ana i keia la, a no kaia oleio a Lidero, aole no hoi he mea a 6ams e hoopuka hoti aku ai.i kaoa olelo, nolaila, ua lilo o lsuria ia i« ia la « ' hiki walo i ka hopena o ko laua noho pu ana he kane a he wahine. «■■■■■'. &a hHei ana niai 0 na koa 0 Voneiona ma kaki 0 Lidero, a me ka 'hoi a*a a hm aku i ke al*K « mt ka hoomoka ana o ke kam mii ma «a /top« iho.' Mahope iho o ka noho pu *o& 0 Isuria me Bam& ma ka bomo uoho 0 ka - Hiena o ns * io mau la paha i hala ae, tiki mai la kekahi «au ko« ipa waho o ka Pa hale 0 Lidero me ka hoomaopoopo i n« aao a pau | loiio keia w.ahi,' a o ka maka m«a no hoi 1 keia ona kanaka naua i ike i keia wahi, ia iaua e nana ana ma o a maanei. Aia hoi, ike akn ia laua ia -Bama~i ka pnka .ana mai mai loko trni o ka hale, ni ko laua i ke ana «ku ia ia, pee iho la laua ia wa me ka ike ole w mai. {Aah % pau.)