Ke Au Okoa, Volume VI, Number 1, 21 April 1870 — Hoike Kula o Ewa a me Waianae. [ARTICLE]

Hoike Kula o Ewa a me Waianae.

E ke Au Okoa e ;— Āloha oez He ukana ka makou e hooili aku nei ma ke keem kaawaleo kou mau kolamu,. a nau ia e lawe hele aku naa na kiai hanauna ou a puni kou mau hoa. Ma ka ia 28 a ine 29, o Maraki, 1870, ua hoikeia na kula o ka apana o Ewa, ma ka luakiui o Waiawa. Oka nui o na kumuao ehiku, F. Pomaikai, no Halawa me Puuloa, he 18 haumana ; J. Kahulukaei, no Kalauao,. he 28 haumana ; H. Uki a me Misa S. Poipe, no Waiawa, he 48 haumana ; J. P. Kanahele rae Miss Esedera, oo Waipio, he 26 haumaoa ; H. J. Makahonu, no Honouliuli, be 27 haumana. Ua hoike ia keia maa kula ma na buke i hoonaauaoia, oia hoi na kumu mua o ka ike. Helukamalii, Helunaau, Huinahelu, Hoailonahelu, Palapalaaina, Kakaulieaa, Aokiko, Moolelo Hawaii. Haioielo, Hoikemanao, Paio, Himeni, Puhiohe, a pela aku, ua piha pono na la elua i na hana me ka oHoli o b& neau. Eia makoo la, . V Na boys o Ealanao, .. ; /iK«»-Wa. : awa m«a Me ko Waipio mau Ledehoi. " : Hni mai hoi kakou, Ko Honouliuli mau bny, Ko Puuloa me ko Halawa, Eeia mau la malkai. E mele oli.ae kakou, I ke Akua mau loa, Nona mai keia man la, ! Me keia hui naauao ana. Ke ai nei makou, Ka papa aina hiluhila, Ka awanwa me ka i-a, Kai-koi o Ewa. I ka pau ana o ka hioeui, paie o D. Makanui, ao ka paina no ia, e like me ka hōonoho ana, ua ane puni ka lauai o ka lnakini i. na papa aina, ua ai a maona, a ua koe aku ; ua inu a kena i ka nui o ko lakou lohomaikaL Ma ka bora 3 P. M., ua hoomaka hou na hana i koe, ma ka Hoailanahelu, Palapalaaina,Kakaulima, me ka Himeoi, a hiki wale ika welo ana o ka Ia i Lehna. Aole no i pau pono na hana a na kumuao, ua piha nae ka naau i ka olioli, noka naauao ona keiki. Ona kamuao kahiko, o Kanahele a me Pomaikai, ua mahalo no makoa no ka laua mau kula ; a ona kumuao hou hoi, ua mohalo no makou, no ka holomua ana ma na mea helu, ka himeni, hana lihilihi, a pela aku. No ka loaa ana ona knmuao kupono nana e hookele pono i keia mau opio, me ka lelepauki pono ana o ba Lnnakula ma keia oihana, a ke mahalo nei makou no kana mau hana noiau. ī ka pao ana o na mea ao, ua haawi o Mr. H. omui paipai no ka olioii, "a penei kana ; maa3oa : waWa>a keia'iuaa. bo loihi i nala ae aei r i u m ka naauao, qa pqpi |caaßdta^

na malamaia na la hoike hapaha, a ma ka hoike makahiki, he mau papa aina Poaliinuwai, a he mau haoeri na keiki kula o Ewa nei. - Ma ia wa, o na keiki uui i hele a loloa na hula o ka anwae, na hele mai no i ka huli naauao, pela no hoi na kaikamahine i kupono no ka mare kane, oa pau iakou i ka hele nui mai i ke kula ; a i keia wa, ke ike nei wau, 0 na keiki liilii loa ka poe hele i ke kola, aka, ua ikaika no lakou ma ka huli ana i ka naauao, ame ko'u hoike ae, ua pomaikai onkou 1 ka loaa aua o ko oukou Luuakula makaala, ame ka loaa ana o na kumukula hou, i kupono no ke ao ana i na keiki a oukou, nolaila, e na makua, e hoouna inaa i na keiki a oukou i ke kula "

A pau ia, ku mai la o L. Kamai, a paipai mai imua o ke anaina, no ka holo pono o na hana. Ku mai hoi ka Hon. S. W. Mahelona, a paipai mai, ua pau ka kakou man hana o keia mau la, a e hoomaha ana na kula a pau i hookahi malama, a ma ka pule mua o Mei, e hoomaka hou ai na kula a pau. Ua haawi mai kekahi mau kula i ka himeni, a pau ia, pule a pau, a o ka hookuu no ia o ke anaina, ahoikelamea keia mea me ka piha o ka naau i ka hauoli nui o ka naau. Ma ka Ia 30 ae, na naue akn la makon i Waianae, a ma ka hora 9, ike i ka ponnhu mai o ka iau o ka niu o Waianae, e nape malie ana i ka makani he kaianlu. I ka hiki ana aku, na makankau e kela poe, a o ka hoomaka no ia o ka hana ma ka hora 10, na ! kai huakai mai na keiki me ka bae makuahine e wek> ana ma ke poo o ka huakai, a me S. N. Aarona, me na hanmana, i like ioa na waihooluu o na aahu, mahope mai ke kula o Makna, a me ka J. B. Kaula, na G.M. Koha ke alakai ana me ka Hae Hawaii, me ka hae i kaha maiau ia„" E hele e na keiki lei maile lanlii o Koiahi imua." A pan na haumana, ua himeni mai o Aarons, a pan ia, kn mai o Bev. A. Kaoliko, pnle a pan. A o ka hoomaka no ia o na hana. Eia na kumuao, H. £. Keauiaole, no Waianae, he 46haumana ; J. B. Kauia, no Makua, he 18 haomana, S. N. Aaroua, knmn himeni. £ like me na haawina o kela mau apana, pela no keia mau kula, na mahalo no hoi ka naan no ka makaukau o keia man kula, ma na mea i aoia. Ma ka la 31 ae, na hana hon ma na haawina i koe a hilei wale i ka pau ana o na hana ma ke ahiahi. Ua ku mai o Kamai, Keoahu a me Kamoku, a paipai mai no na mea e pili ana i ua kumu hana, a ia Hon. S. W. Mahhlona, nu manao paipai hope loa, me ka hai po aku imua o na makna a me na keiki, e hoomaha ana na kula, i hookahi inalama, e hooleuu ka luhi. Ma ka Poalima, Mei 1, uahoike na Kula Sabati, mo na hana i haawiia ia lakou, a hiki i ka aina awakea, na hooknuia keauaina no ka paina ana, ma ka hale o John D. Holt, ka paina ana o na mea a pau. A ma ka aU'P" la, hoike ke Kula Adiineda a G. M. Koh», im' milimiliia na Hokupaa, ua onuia na mea (. kahi mainao loa, ua namu pakake iakaolelo Lutina a me ka olelo Hebcra, a o ka pan no ia o na hana ma ia la. I

- Ua mahalo nui loa makou i na kamaaina a rao na poe makaikai, uo ka maluhia maikai, mai ka la mua o ka Loike ana, a hiki wale i ka pau ana o na hana. fL. Kamai, „ F ! D. Keoahu. Kom!te. <! L p Hqonani [ J. N. Kanoku. Maonalua, Apr-19, 1810.