Ke Au Okoa, Volume VI, Number 2, 28 April 1870 — NA MEA PILI KALEPA. [ARTICLE]

NA MEA PILI KALEPA.

Honolulu, Aperila 28, 1870. Ma ka auioa la Poaha o keia pnle iho nei, i haalele mai ai ka niokamahn lāaho i ko kakou nei awn, me ka piha pooo i na ohoa a me na nkana ; aole nae ka piha pono mai nei, aka, oka piha koineki maoli. He mea mau no i oa mokumahu nei ma na haalele ana māi ana a pan i keia awa, ua piha maa no oia me na waiwai o Hawaii nei. Aka, ma keia holo ana'ko oae ona, oa nui pono ole na ohōa, i oi akn patia mamoa o ta alua ha iieri; aoa kapili hon ia he mnu Tomi boo no na ohua e pono oi. 0 kooa holo laki moa loa ana paha keia i na ohua. Ma ka Poalima hoi, haalele mai la ka moknmahu Wouga Wonga o ka laina Anseteralia ; a na lawe pa ako mekekahi mau waiwai o Hawaii nei, a he mea haū»li no paha ia i ka ike ana, ua hoohamamaia mai he awa hoo kahi e lilo ako ai o ko kakoo man waiwai. Ua maoao ia no hoi e ka poe kalepa, e-loaa ana ma na awa o No Zilaoi, he mau kumokoai kiekie ma ia man wahi i oi ae mamoa o ke awa o Kapalakiko e hoouna ia nei, ke nana ia ma na ano e o na dote a me na ohi ana. " Ma ka la 21 o Mei ae nei e kn mai ai ka loats ka mokumaho o na laina No Holani nei; a aole no paha he mea . kaoaloa, e lawe hoo . ako no oia he mao waiwai hoo mai o kakou aku nei. Ika Poaooo iho nei, kn mai la ke kialua Byzantium, mai Yitoria mai me ka papa a me ke kamano, no Wolker, a me Alena. I ka la Sabati ibo nei, ko mai la ka mokn Pttritana, mai Kapalakiko mai kona awa hope, he mau lono hou mai maluna ona, aoie n'o nae he ano nni. O 'ka'na nkana, lanahn no ka laina moknmaHu lāaho. TJa ko pu mai oo hoi me kekahi man moku okoa ihoelua mai Nu H.olani, ine. ka lanahn no ka laina mokomaho o Nu Holani. Ō ka moko,. Clara Sutū, ke ko mai ana iloko o keia man la iho mai Kapalakiko mai me na lono hoo. Ua piha pono ka moko Elana JUena, i na nkana a me na ohoa ; i keia la e holo ai. Ma na olelo hoolaha, na ike iho makou, e makemake ia ana e kuai ka .mahiko o .Waipa i Kanai; ame Hakalao i Hilo, me Auaukea i Kona, Hawaii.

/ Aina Kudala ma Koolao.—l ka awakea Pokolu o keia pale iho nei, ua kuai kudala ia ka aina Kaaihee ma Kailua i Koolaupoko o ka waiwai o S. P. Nohea. e na looa kudala Adarou a me Waila ; a na lilo ia Evereta no $ 275. Ahaaina a ee Komisika Ameeiea.—l ka po Poalua o keia pnle iho oei. ua haawi ae ke Komisina Amerika, he ahaaīoa hula ma koaa hale, aua poloaiaku i kekahi poe haDo hano oke kulanakauhale nei. Ua naue pu mai me na'lii nioku o ira manawa e kn. nei i ke owa. He Ahaaina Oheloīapa.—Ua 1000 mai makou, e haawi ia aoa he-Ahaaina Ohelopapa na ka poe Haole Waiona ma ka Maihe ~Hotele malunaiū&i o ka uwapo, Hooliliamanu Ke kumu o ka ahaaioa, i mea e loaa ai ka puu da)a no ke Pai ana i ke Kumukanawai 'o ka Hni $ 1,00 alaila, komo e paina ohelo, a me'kekahi mao inea ono'e ae no i hoomakaukau i». , " Ika Poalūa iho nei, oa lawe ,ia ae imua' . e ka Āha-Hoomala kekahi keiki nona ka iooa o Keoni Poi ; ua hoopii ia ae oia no ka loaa aoa 'mai o kekahi mau dala ia. ia tna ' ka palapala hoopunipuni i manao ia na Napua Hoonaulu i kakau. Ua hoopai ia oia he kanalima dala ame na koina. Ua' waiho aku kona mau loio o Jones me Kamikana i ka lioopii imna o ka Aha Kiekie. ' E HAi' AWA ka nupepa ā Wini o "ka Poa. ono iho nei, ika lohe ana o Lede Fareoa kalina i hiki mai ai ia nei mamaa aku nei, aia be palapala i kekahi mea ma V<anekouva, e pili.anaaniai kana .ksne mai paha ; aole e heawi oa mea la ia ia ka palapala, a halawai kino me ua Lede nei. Ua hoike aku na luna aupuni malaila no ia mea ; a e holo luahine mai ana oia e 'kii mai i oa palapala la._ Ooa Lede hanohano nei. he kanawala makahiki i keiamanawa. . : -• • Hs maKa j Na nani KiiKiL—Ua lono mai maKon, i mea e hoikie mai ni n& lninā o ka'moleu kana Awen'ka Jamesiowi, e kn nei i ko awa, i ko lakoo man ho'nmaikai ana no na haiolelo paanaau a WaTter Montgomery, i haiawi ai imua o lakon me ka hoolealea, na hrii ae v| 'kou e Haa'wi raai i Medala Gola, i hanaia n\ ma Honolulu nei. 0 ke'kii o ka mokn Jāmtslowh mawaena kono, a tta hodprihiīa &t ēna hoku daimana. Ma kekahi aioao na huaolelo o, ka baa.wi ana aka o ua poe luina la. He makana. nani m&ikai. • Wawaq: qalc,—Ua lono mai makoa, i keia mau po i hala oe nei, na komo kolohe ia ka hale' noho o ke Komisina Amerika Pieee, e kekahi mea kolohe, a ua lawe ia 'aku kanawati gula a me kekahi mau dala . pn. I ka Poakahi aku nei, ua loaa kekahi keiki, e hana ana ma ka hale hana wati o Flitner, i kahaku halo, e puka mai ana mai ka. hale kuai nAai me ka paho peni gula oua keiki nei, he mea pulumi, aoa loaa ia ia he ki e hemo ai ka paka i ka war a ka haku hana. e pani ai a helo. Ua lawe ia na keiki nei imun o ka Aha Hoomalu, a ua hoopai io ekolu mahioa ma ka hoopaahao, a me iwakalua kumalima dala.

Me ke kaūmaha no ko makou hoopukaaua aku, no ka make hikiwawe ana o kekahi alii moku oluna o ka mannwa Ausetoria Donau. 0 Count Von. Benst kona inoa, he alii no na koa Marine oka mokn, a he keiki hoi na ka Lonakanawai Kiekie o Auseturia, a hiki wale i ka make ana akn la, he 23 ka nui o kona mao makahiki. Ma ka hora 9 onehinei, oa lawe ia inai kona kino kupapau mai ka moku mai, a manele ia aku la i ka ilina Katolika Eoma ma Kulaokahua. He ahaaika hula. —Ma ka po Poalima o keia pnle iho nei, oa haawi oe ke Kuhina Kalaiaina, ma kona home ma Makaaho, i kekahi ahaaiaa hula. Ua poloai ia'ko na'lii o ka moku manuwa Amerika Jamestoum a me ko> ka moku manuwa Aoseturia Donau ; a me kekahi poe hanohano no hoi o knla nei. Ua olnoln maikai ka luana ana, a hiki wale i na hora aumoe. Kolo ke-oe. —Aole o ke "kulu.o ke o-e 1 Aiea ka mnkoo e olelo nei, aka, o kahi ku-1 na Waiola i kukulu ia iho nei e Emmes ma, o kona kulu o ke o-e ka makou e olelo nei. No ka mea, i ka bora 4 o ka auina la o ks Poaloa o keia pule iho nei, na haalele iho i ke awa nei no Maliko ; a ua hiki hou mai ia nei i kakahika Poalima, he elua la me ka hapa ka holo ana ame ka hoi ana mai. 0 kana holo mua ana keia, a ua hoike mai no hoi i kona ano hoio i oi. aku . paha mamua o na kona i Inwe ia mai i Hawaii nei. No Kimo Pelekane ma ua wahi kuna nei, i lilo mai ma ke kuai ana ia. I NA HANA LEALEA HOOHOIHOI 1 113 malama i aui hope ae nei, ua nele nui ke kaona nei i na hana lealea e ho >hoihoi maikai ai i na manao kanaka. Ina pule i hala iho nei, oa haawi ae o Walter Montgimery i kaoa mau haiol"lo paanaau, a ua hoohoihoi ia na manao ok« lehalehu. Maluna mai nei hoi o ka Wonga Wonga mai Nu Holani mai, oa biki mai he haole hana keaka nika; a ma na. olelo hoolaha, ua ike ia ae he wahioe kekahi ma ka iuoa o Miss Cleveland, e noho ena maanei e haiolelo paanaau ai no kekahi mao pule. Ika po nei, ka hoomaka ana o kana mau hana haiolelo paanaau, a ua maikakai no. Ua keoa iho la paha ka makewai ma na hoolohe ana i na hana lealea.

Ka poe Manihiki.—Ua lonolono mai ma-' kon ua hiki aeīmua o ka Papa Olakekahi palapala hoopii mai ka poe Manihiki mai. O na mea oao ma ka palapala hoopii, aole ia i kulike me oa hoohalahala a ka mea i hoopii aku. 0 ke kamu nni o ka pnlapala hoopii e . like me ka manao o ka mea nana i hooulu ia palapala, o ka hoao ana « koi aka e hookou ■iiku ia lakou e hoi aku i ko lakou aioa hanau, 9 ke kumn hoi oia, penei no : Ia lakou i ia. mai ai, ua holo pu m<ii mawaena o lakon kekahi keiki alii, aole nae oia ka luna, aole no hoi'oia i hele mai e noho wale, aka, e hana no. 1 ko Iakou hiki ana mai ianei.ua make kekahi poe o lakou me na mai i loaa no ke ano e paha o ka noho'na a me ka ai ana akn, a pela aku. No keia kumu hope, no ko lakou make, nolaila, i. koi ai ke keiki alii, e liookuu ia Bko oia e hoi me kqna mau kanaka ponoi, o loaa mai anei ia ia he hoa'uewa mai ke alii nui o ko lakou aina. Ua hauoli no makou i ka ike aua i ka manao aloha kanaka o keia pua alii o Manihiki.

ILI Li. HOLO O.KA MOKOMAHU.—I DS V& 0 "ka mokuahi o be kaooa," e holoholooa, ua lilo nui ka Poakahi a o koaa la e holo ai, ia auina la lolumi mau ia e kanaka i kooa uwapo e kaina. - A"Sa, i keia mau la. aa' huli nni ka lulomi ana'ma na la e haalele mai a 1 na mokuahi i Kapalakiko. I ka auina la o ba Poaha ibo nei, mawaena.o ka hora 3a me ka bora 5, uā -lulumi ako he. lehuleho wale o ke kolanakanhale nei i ka uwapo o I&aho no,ka makaikai ana aku ikona haalele ana mai. Ke kumu i lulumi nui ia akn ai paha ilaila no ka mahuahua o na maka kamaaina e haalele mai ana, a no ka makemake nui paha kahi e ike i ka oluolu o ua moku la ma kona holo ana aku, no ka mea, ua oi ae mamua o etaa hanen ohua i kau aku maluna ona ; ao ka hapa nui hoi o na ohna oo lana mai o ka moknmahu Wonga W<mga. 0 ka uwapo iho, ua . piha pono i na kanaka. e holo aoana kaa lio na kaa ukaea o kela ano keia ano ; a ua aneane epaiakuli ka pe* peiao, no.ka nui o na.o,we, kamumu, nakekeke, walaau,> a me kela keia ano leo kaoi. Ke nena akn i ke alanui pii iluoao ka lāaho, ua kahe a wai ka poe e pii ana, a e-*ibo mai ana. 0 ka poe kuai alnni, kuai ia gula a mekekahi mau meaeae.ua laki no lakou, ua pau kalakou miu mea kuai i ka lilo. Ke nana iho mai luna o ka moku, oia nooe o ka mQanawai i .piha i.na p<>o e hoonaue ia ann io a ia nei, me oa aahu o na wai hooluu a,oo like ole. Pela ka nee ana jo ai ,nei, kani miilak»hokio hope—baule mai la kealanui pii ilalo—neeu ik' aku la ka moku iwaho kaalo ae la ma na manuwa me ka haawi ana 1 na uloha i ko kula nei poe, a hoihoi ia aku no hoi e uka nei ; —0 luna o ka /ia4o, ua piha pono ina ohua, me he punana nalo meli la ; a o ka.maka mqa loa no paha keia o konu holo ana me ka noi o ka ohua e' like me ia. T ke kani ana o ka pu hope, lana aku Sa ua Idaho nei, o hoonioni ia e na ale o ko kakou Pakipika me knna ukana moamoa o na uhone ola. Ua komo ka manaoio i kekahi poe o Livapula, ua piholo ka mokuahi, Kulanakauhale o Boselona, e holoholo nei ma ka moana Atolanika : a ua manao ia no hoi o ke kumu o kona piholo ana i hookui mo ka moku hau nee mai. 1

Elemakūle kama ole ca make :—Ua roake ike ole ia o Keoaho, he elemakule kama ole, o kona wahi i noho ai a niake, he ana ma ka pali o Kualoa, kona hale ia noho ai iloko, o keia mau makalūki i hala ae nei he wahi ano pali kupoūo ole ke noho, aka, ua hoomananawauui keia elemakule i kela ana pohaku i ka ua, a me ke ano, a me ka pololi i ka ai ole. Amaka la Sabati iho nei, aole onaike ia, a ma keia kakahiaka Poakahi la 25 o Aperiia nei, akahi ikeia aku konā kino e waiho ana na make loa. I pouo paha ika ilio ole, ina paha he ilio i ua paha uapau i ka amu ia. A o kaua keiki he kuli no aole he lohe i ka olelo, a nana no ; nae i kii aku a kanu iho ika lepo. Ina na malama pono ia ia lesu Karisto, ua pomaikai ia ma kela ao. G. Kualaaū.. • Ahaaina ma Waikiki-kai.—Ma ka la 7 e 0 Mei hora 8, e wehe ii ana he ahaaina nui ma Waikiki-kai, e na hoohanau oia Apana, me ka manao e hoolawa pono i ka waihona opu o na malihini e hiki ae ana i ua ahaaina la. Nolaila, ke noi haahaa aku nei makoa ia oukou e naue mai a pau, na mea hanohano, n me na mea malalo iho, e hele mai oukou e ai, i na mea i hoomakaukau ia no ia hana ma ke ano hoohaahaa, oia hoi, na ike ia keia pilikia, oole no hoi keia pilikia i ike ia ma Waikīki-kai nei no na oihana pilr kino aka, no na oihana pili uhaoe no, oia hoi ka Hale hoomaoao'o ko kakou Haku. Nolaila, ina oukou e oloolu e' hel» mai, alaila, e wehe mua oukou i ko oukon naau a loaa ka waihona aloha kaulike alaila. e nao a wehe ae 1 ko oukou Pakeke a loaa kahi moni, alaila, { e hni like kakou iioko o uala la, ine ke alu like ana i na mea a pau e' pili ana ia' oihana a e hana kakou e like me ka ke anouanona haua ana. Na ko Waikiki Pojs.