Ke Au Okoa, Volume VI, Number 3, 5 May 1870 — Olelo pane ia Y. D. Kahaupue. [ARTICLE]

Olelo pane ia Y. D. Kahaupue.

E ka LuNi Hooponopono e ; —Moha oe: E pabs oe e ae mai ia'u. e hooili aku au i ka'u mau olelo maluna o ko kakou moku lawe leta, " Ke Ad Okoa," i na he wahi kaawale kahi o kona mao keena ; a nona la e pane wiwo ole akn imua o Y. D. Kahaupue ( huna inoa, pee, a makau wale ; me ka manao, e uhi iho e nalo kona hookamani, malalo ae o ka puu opala o ka hilahila,) oo kana mau olelo pane lalau, i hala e mawaho o ka rula pololei o ka poonoo kupono, ia:S. W. Mab#lona. ka Luna Knla o ka Apana o £wa, a me Wainna», i hoolele Auneke ia ma ke Kuokoa, Buke IX Hela 13. o ka la e 2 o Aperila, 1870. nona ke poo' " Ua hoopaniana htm.uhdao Ewanex.no ke koho oīe ana i ka Balola o S. W. Jllahelona." O keia ae la ke p»o o kou kukulu manao ano; a no keia poo 1010 ole, i puka mai ai keu mau wehewehe huhewai'me helio makapaa la, no'na mea e pili ana i ka palapala a ka Luna Kula o ka Apana o E*a, a me Waianae, i ka Feresidena o ka Papa Hoonaauao. Ma ia palnpala i akaka loa ai, e like me ka malamalama o ka la i ke awakea loa, ka pono i-o. a me ka pololei. o ka hoopauia ana o na kumukula, e ka Luna Kula au e opu punalua nei a kuhalaliala hoi ; me ko ike iho, aia a hoopili mai oe i au manao pili, i ke poo, e akaka auenei, ūa kue ke pine, me ke 0., O ka palipala a ka Luna Kula i ka, Pnpa, a me kou mau manao maoli i kaena ae al imua.o ka lehulehu ; penei no ia'.■ ' ' - '' ' «• ■ l: " Ua hoopan au ia A. Kauhi, no ka ooa ana i kekahi aianawa." E ! O ka ona ka ! ke kumu i hoopauia ai o A. Kauhi, kumukula o ka hale kula o Waiawa. Ewa, oole hoi o ke kobo ole ann i ka balota o S. W. Mahelona. No ka mea ke hoikē «kaka niai la ka oiaio, a me ka pololei oia hoopaa ana, ma ke kiko waena o ke kaha. kupono i puka ae ma kou waha. " Ke apoh'o aku nei no au ia manao ou e S. W. Muhelona nia ia'wahr, oiai ho kanaka ona Tamn mau no keia mai kinohi mai." O ka manao hea la keia au e hoopono nei ia S. W. Mahelona, ka Luoa Kuia o ka Apana o Ewu. a roe Waianae, i. oili ae 'ai ma kekahi o koo mau puka ike lima ? Oia no ka palapala hoopau a ka Luna Kula ia A. Kauhi. no keia kumu hookahi, o ka ona. 2. " Ua hoopau au ia J. P Kekaina, no ka pepehi i na keiki." Eia hoi kau " Ke apono aku nei no au ia hoike a S W. Mahelona," ua pono wale no na kumu elua a ka Luna Kuln i palapala aku ai i ka Peresedena o ka Papa Hoonaaaao i kou manao ; a ua pono ko laua pau ana, wahi a ke kohoaka o kau maa olelo. Ke oinau mai la nae oe. " Heaha ke kumu i hiki wawae loa ai keio hoopauia ana"? Ke hai mai la oe'i ka haina. " O ka hnoikaika ole ana i ka balot» o Mahelona." Oia.ka! ke kumu i hoopauia ai o J. P Kekaina,. Aia mi ke. poo o kou kukulu manao hnwawa ; "o ke koho ole keia makahi, ua hiki wawe loi kona hoopau ana." Heaha iho la ka hewa o ka Luua Kulu i kona hikiwawe ole e hoopau nku. Oia ka mea e maopopo loa ai ke aloha makua, { ke keiki. O ka kn makua hana no ia, o ke ap aku, a hookuli mau ku keiki, i ka hana aku ma koua manao ; a heaha ka mea i koe ; eia e lawo ka makua i laau ha-

hōu, a hoopai aku, Eia h"U hoi "be wa knna mea a p«u," wahi a S<>lomona, ke keikī naaueo a D«viida, ke »lii oka Isaraels. NoInila, ua akaka ; he wa pono i ko Looa Kuia o ka Apana, ke hoop»u aku i ka manawa pokole, a ke waiho aku hoi a kahi manawa, e like me kana ihnna ai.

I hm mai la nae o<? ; " aole i hoopau o Mahelona ia ia mai kela mau mnkahiki mai, nka, i aoa mai ona keiki 'nui " Ke hooia aku nei uo au ia kumu i hoopauia ai o D. Kalou, ua pono no kona pau ana ; no kn mea mt ka ike io ana i ka manawa e noho komukula ana ua D. Kalou nei, no ke K"la o Honouliuli. E a hoopnuia iho nei. Aia no ua poe hnumana nui la ilaila, aole nae i hele aku i ke Kula. ua haalele no e like me kā kakou e ike nei.

A ke kapalili hou mai nei ko alelo, "o keia kumu .0 D. Kalou, he kanaka aknmai ioi ae mamua oS. W. Mahelona." E aka mua ae aa ia oe, a pau ke aho, a kanahai iki -mai, alaiia, e huli aku au a kamailio ia oe. Aole at> i ilie iki i ka oi oke akamai oD. Kalou, mamua i ke . koho ana i ka Balota o o Mabel»na, ka mea i.hoopnuia ai na kamoknla o Ewa." Ua oiaio ka'u i hoike ai maluna ; ua ku-e ke pioe, me ke o ; ( oia kapili ole ona manao h'opili, i kona kumu ) Ua ike ia. ka pono, a me ka pololei o ka hoopau ana a ka Lann Kula ia J P. Kekaina, kumnkula o ka Halekula o Kalauao, Ewa. 0 kau koho "wale moi no, a me lakon nku, a me lakou oei iho hoi. i hoopnu aku o S. W. Mahelona i na kumukula no ke koho ole i kona balota, no ka hoopau e ole ae mamua o ka la koho he mana e koho wale nku ia.

3. "Ua hoopau au ia D. Kalou, no kona makaukau ole a ua hoike mai kona hemahema, i ka haalele ana o S. W. Mahelona, he ole loa no. Ina e nana aku kaua a kiei, hafo iho ; he mea akaka loa ; o S W. Mahelona ka oi aku oke akamai. E akaaka aku o D. Kalon, a naenae, a pau ke eho.; he mea ma.opopo, e haule ana i.ka hnpe waa, a Inaa ka mai e lakee ai, o ka hilsbila.

Ub ike akako no paha ka leholeho, o ka poe i ike in laua ma ko laua knlana, a me na hana akamai a laua. oko laua ike ma na mea i ao ia e laua malnko o na kula ; he ike like ia no laua • aka, koe afta na akamai e ae mawaho, ' lauoa ole akn oD Kalnu, a i<t S. W. Mahelona wale akn «o ia, e like me ka'u hoike maluna 1. 0 ke akamal ma ke kakau ana i na palapala hoopii o kela aoo keia ano. 2 Oke akamai kanawai. 3.0 ke akamai loio. 4. Ohe kakau, a hoaponopono. iloko o na Boke Helo, e like me kona noho Luoa H*lu nna no ka apaaa 0 Koolauloa ika M-.'H. 1866 ano ka npa'na o Ewa. ame Waianae, ika M. H 1863. 1 ku makaikai ana i kana mau Buke Helo ; ua oluolu maikai na maka, me he .mau poa nani la iloko o ka pa kanu, a ka mea kanui puai; ame he, mea la kahi lalani mele e i mai ana : " Nani mohala maikai ka pua o Kaakuli." •* U* (oaa anei heia man ike ia Daniela Kalou, ame na ike eee i koe aku. Ke hoole nei keia hapapnlima. " Aole ! Aole ! ! Aole e loaa he alahoka ! !!" No ko ia la oi no ma ke akamai, laweie no e kela he hao i-o, a haule iho olaa, he hao i-o ole, he kakaki. o<a nae paha, o ko olua akamai oi ; o ka hokikolo amaama, a piha na waapa, ku aka i Ho. nolu'u. Ake kapaken hou mai nei no oe, " A o ke kumakula hou a S. "W. Mahelona i hoonohoaku ai ma ia wahi, he kanaka ike ole loa oia." O oe ka paha ke komite hoike knla, naua i hoike ia ia, i ike ai oe i kona ike ole ; a me ia ike ole au i hoike aku ai i ka Lunakula, hoonoho no kela i knmukula no ia halekula. loa ka paha i kohoia aku eka Lunakula, o oe ke kumu oia hilekula, ioa la paha, aohee pui ko waha i ka ala-la.no ia la ; " kumu ike ole ; kumn ike ole." - Ake ku-o hou mai nei oe, me na leo mene--mene o!e. "He poe kumu ike loa keia ana .i hoonoho.ae nei." . E ! mai ekemu hou mai oe ma keia mua akn, no keia mau hnmu kula hou, a ka Lunakula o ka apana o Ewa. a me Waianae, i-'hoohoho ako ai, i man kumu no na halekula i haiia malona ; no ka mea. ua .akaka lea, he opu liliooaoli koa« a kuhalahala i ko lakou nei kau ana ae i " kolana o Ainaike," a haale hoi oe i kahiiwai o Kea wawaihe ; 'Ke i nei oe ;na hooponipuiii ka Lunakula, i kana olelo ana. "Ua hoonoho aku au ika poe ..kupono." I ka nana ana i na noāo elaa ; aia la, ooe kai hoopunipuni ; a oa' haulie de ika lua' au i eli ai.' ".O ke ku"kini hew« hoi, haiile oia i ka lalau." - Ke hoike mai n'eika dtaioole akaa mau o'elo hoike ; ī ka hoike a ke koaiite hoike knla. o kahi i hnonohoia'i na mau kumoknla la, ma ,ka la 28 ame '29 <» lMaraki, 1870. I Hoikeia ma k« Kuokōa," Bu2e IX ;• Heia 14; : o ka'ia 9 o Apeiiia:; ame ke Auokoa hioi, oka l« : 21 tio o Aoetila, 1870, Buke VI, Helu 1. A e .nana ina no kolnmu i knnia ma ke poo. . " Hoike kula o ka apana o 'Ewa, a line Waianah." fSAMŪ«tL4. Kamai. TT -i S. P. Hoonani, Na Komite, D. KkoaeOu ~ J. N., Kamoku. E ike mai kaua, a e akaka aoanei, me he kuikni la e hoomalamalama ana i kahi pouli, ka moakaka le'a o ka pono, a me ke kupono, 0 ka hoonnho ana'ku a ksi Lunakula, i keia mau kumo. ma ka hakahakao na kninukula 1 hoopauia. Aole olelo a , keia komite hoike knla i aa la i hoikeia ai na kola o Ewa mn na nupepa ; » na kumu lioo a kd Luna'kuln i hoonoho ae ai ina aa hakahaka ona kumu roua, he poe ike ole loa ; J. Kihahek&ei ; H. ,oki ; H. K. Makahonu. Eiakalakoumake Au Okoa, hapahnpe o ka Pauku 4 ; " a o nā kumoao hou hoi. ua mahalo no makou. ho ka holomua ana ma na mea helo, ka himeoi. No ka loaa ana ona kumuao kupono naoa e ,bookele pono i keia mau opio." Eia boi ka ka mea kaulana. Hon. H. Thompsou (Kamikana.) Ua pomaikai oukou lk< loaa ana oko oukou Lunakula makaala, ame ka loaa ana 0 na kumukula hou, ikupono no ke ao anai na keiki a oukou. Auhea ka hoopunipuni o ka Lanakula, uu i hapala wale ai i kona ino a maikai. Ke hilinai nei au i ha pono hohonu, o ka ka palapala i ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao, a me ke kupono o fca. hoonoho ana ina kumu hou. Ake ao aku nei auia oe, mai so hou oe i ka apaapa wa .kou waha, a hoolilo i koa hapapalima i mea paumaele. A ina e pane mai ana oe ; e hai mai 1 kou inoa ponoi, aole o ka inon kapakapa. E aloha i na hoa paaua o ka hale Pai. Jno. A. Kalanihiapo. Wain, Onhu, Mei 4 1870.