Ke Au Okoa, Volume VI, Number 3, 5 May 1870 — Ke Kumu Lehua o Panaewa i wili ka okai. [ARTICLE]

Ke Kumu Lehua o Panaewa i wili ka okai.

E bce An Okoa £ ;—J3loha oei Uakunokanoamai ke poo o ke keiki poo ua Hpilipi o Hilo, ma nupepa Au Okoa, Hela Akahi, o ka la 21 o keia i ka hora o kou hiamoe nana ana. Ua hoike mai o Kaaakanilehua i kana man oielo hoino, i ka mea 'nona ka inoa malalo. nei, me ka olelo mai, "Kigakuia kēkahi Ln-.' namakaainana o ka Apana o Hilo, mai ae o ka Ahaolelo." Ee pane aku nei an ia oe.manakuma hea au e kipakuia'i ? Aole an i ike i ke' kuma oia koi ana aa e kipaku, no ka mea, eha waJe no komn i oleloia ma ke Kanawai. 1. O ka lawa ole o na waiwai paa me na: waiwai lewa. , - 2. 0 ka hewa o ke koho balota ana. 3. 0 ka ike ole i na mea naanao a me ke Karaima» 4. oka lawa ole ona makahiki. * , Aka, o keia mawkmmi: a ; pao, n® hele a piha knb poo, a kuineki i na papahele,oluna, a hānini i- ke one o Waiolama, iliki akn ku ke ko-a i ke kahawai o Waiakea. Ke pane aka nei aa ia oe me ka aila manoi o kau waha, no ka mea, o kan mau olelo i hoolaha ai, aole ia he kaleana a ka Aba Ka{ Kanawai e nana mai ai, no ka mea, na hapala wale no oe i kaa maa .olelo n)e ka manao hnhu, hoomanhala, no kou inaina i ka hanle ana o kou balota, i ka la i kohoai, mai haple ole no oe, e haawiia kou balota i na kanaka 0 Kapohoiki a me. Kapt>honai, ina na hooliohuia oe e Hoolehelehekii me Hokahoka, i Pinaio. Ua hoolaha mai oe i kekahi palapala a'u i kakan ai ma Hilo, mamaa iho oknn holo ana mai i Oahu nei, me koa manao paha o ko'a mea ia e hilahila ai a e heneheneia ai: Ke 1 akū nei au ia oe, aole au e hilahila ia mau olelo an, no ka mea,. o kau olelo i kakan ai ma ka nnpepa, he mau olelo ia i hoololiia e oe, aole. hoi e like me ka'a i kakau ai. Nolaila, ke pane nei an ia oe, iha o oe ka oi o na kanaka akamoi i ke kakaulima, alaila, •ke makemake nei au e hoi mai oe e noho Kupakako, no kai o Pakaka a me Leleo, no ka mea, ua hele pa paha aila a hanini ma ka Nihomole, e ka hoa ! . I aha mai nei oe i pankiki mai nei ? A hanee ko kikala i ka paukā kakaki o Ulakoheo, o na mea hehoopnka ika olelo knkalekale. 0 kela palapala i hoolahaia ma waiho aku aa. ia palapala i akaka ai ko'a'aloha 1 na makaainana, ka poe hoi nana an i hoo* nna e helē i ke Kau Ahaolelo. no -ko lakou man pilikia, e like me ka' luna koa imnao na enemi, e like me ka Panlo hana anama lera--Balema. Ōib. 20: 22. Ua olelo mai oe, be manao ko'a e hoopan i na Luna Aupuni o Hilo, ke 'pane akn nei au ia oe,.aole a'n olelo hoolaha pela, ina oee ' pii akn alnna o Maunaloa, kahea iho oe i nakahawai o Wailukuj ua lohe anei ōnkou i ka > < olelo knkala a ka Lunamakaainana oHilo, e olelo ana, e hoopania ana na Luna Anpuni o Hilo? E hoole mai ana na oopn okuhekuhe a me ka oopu nopili o na loko o Waia'kea. Ke hoike akn nef au ia oe me ka pololei, i hele mai nei au e kapili i knu lae i ke keleawe, i ole e naha i na poka o ka la hoouka kaua ma ka Hale Ahaolelo, no ka mea, ua ike au, o kau mau olelo pane a pan, he inan olelo ia na kaenemi, e like me Uaniela i ohnmnia'i i ka manawa o Darid, B. C. 712. Dan. 6:4—17. ! Owau o"ka Lanamakaainana o Hilo, ei6 an ma Honolnla nei i keia mānawa, aole i | moe knn poo ma ka uluno, no na mea ehana ia'i iloko o ka Hale Ahaolelo', no ka inea, o keiaKau Ahaolelo, he Kan Ahaololo hana nui no ia, nolaila; aole o'a makema"ke e noho Wale maanei, mo ka manao e haalele i ,ko oakoa man pono 'e na makaainana o Hilo, aka, na hele mai au ia nei, e hni pu 'me na Lonamakaainana o na Apana e ae, i holo ai ke knikahi mawaena o na aoao eloa, ahe mea keia i hana ole ia'mamna ae o ko'a "komoana. Nolaila, e na makaainana o Hilo, e hooikaika ona no au i ko onkon 'man pomaikai, e like me ka Aeto e lele ana ma ka maka o ka ls, me ka makan ole i ka wela o ka : la. Na olelo a pau a Kaoakanilehna, he mau olelo ia i ane like me ka pnnawelewele, he poi I ka nalo kana loaa, no ka mea, e hoi aku no kana mau olelo maluna ona, nana e iliki akn loa ke lelo i ke one o Waiolama, oa knhi -paha oe he hapa oolea ka lala lehna o Pannewa, nana e hahan akn ko lae, haalele ka pnnia i keia mea o ka lauoho, hele wale ko jfanoo ■me be pakala. Ke hoopan nei au i ka'n olelo pane maanei, a i pnne hon mai oe, e kukai auanei ka ila o Pnapnakea. Me na keiki hoonoho hua ko'u aloha. • D. B. Wahīne. Honolulu, Apr. 27, 1870.