Ke Au Okoa, Volume VI, Number 4, 12 May 1870 — PALAPALA HOIKE O KA LUNAKANAWAI NUI O KA AHA KIEKIE, I KA AHAOLELO O 1870. [ARTICLE]

PALAPALA HOIKE O KA LUNAKANAWAI NUI O KA AHA KIEKIE, I KA AHAOLELO O 1870.

OIHANA KiNAWAI, 1 Homoiulū, P. A. Hawaii. Ap. 30,1870. j E na 'lAi me na Lunama&aainana : No ka hele ana o ka Mea Hanohano ka Lnnakanawai Kiekie a Kanlike, o be Aupani, na ili mai īnalonao'a ka waiho ana, e like me ke Kanawai, imna o ka Ahaolelo, i ka olelo hoike o na hana i hanaia ma ka Oihana Hookolokolo a me ka hookoia ana o na Kanawai ma keia Aupani iloko o na makahiki elna i kaa hope ae nei e pan ana i ka la 31 o Dekemat>a, 1869. Ke hoike nei na Papa, i hoailonaia A me B pakahi, i ka nni a me ke ano o na hihia KaKivila hoi i hookolokoloia imna o na Aha a pan, ka nai o na haole a me na kanaka Hawaii me ke ano o na olelo hooholo a na jare a me na Aha. Ke hoike nei no hoi ia papa i na hana a pan i hanaia ma ka Aha Kiekie—ma ke Keena a me na Kau Hookoloiolo ; ka noi o na hihia i hookolokolo jure ia, a i hookolokoloia e ka Aha ma ka Baneko, a me na hihia i haaleleia ka jare ; a me ka maheleia ana o na hana ma ke Kanawai, Kanlike, Hihia Moana, Hooponopono Waiwai Hooilina a me ke Oki Mare ana. Ma ka Pi.,-a B e ikeia no na loaa a tae na lilo a pan o keia Oihana e like me ka mea i hoikeia mai; aole nae i hoikeia mai na loaa 8 me na lilo o na Lnnakanawai Kaapani, Hoomala a Apana. Aka, na manaoia e hoike ponoia mai ana keia mfin loaa ma keia hope akn i keia Oihana a i k'a Oihana Waiwai hoi. Ua hoomahoahaaia na lilo no na Aha Kaapnni mamnli o ka hookolokolo loihi ana o oa hewa ku.i ka make o na Pake eha maLahaina, hookahi ma Kanai, a me na mea e pili ana i ka hihia o Kaona taa Hilol No ka lawa ole 0 na haawina no na Aha K&apnni, nolaila na ho'oliloia na koena o kekahi mau .haawina i hoolilo ole ia no ke pani ia hakahaka. A eia hoi na lilo i hooliloia ma ia ano : Keenao ka haawina.no ke Kokna Lanakanawaimoaoka Aha Kiekie. ..... 1,429 44 Koena o ka haawina no ke Kokna Lenakanawai elaa o ka Aha Kiekie 567 29 Hooliloia no na. lilo- no na j3ha Eaapuni. ApaoaElaa..,. ....7. 1,81261 | Apana Eha 224 85 Ua hoolilo ia keia maa mea mamnli o ka Pankn o o ka Bila Haawina o 1868. Hoko o keia man makahiki mai nei, na emi nni mai na hana imoa o ka Aha Hoomala ma Lahaina, oiai i keia manawa aole i oi ae mamaa o na hana e lawelawe ia ana e kekahi man Lnoakanawai Apana ; aka boi, o na hana o ka Lonakanawai Kaapnni o Maai, na naihaahaa ae. A ke nonoi akn nei so hoi ao e lioololiia na Haawina oia maa Oihana, e li&e me ka loli ana e na hana. No k& kaeu ani ia ana o ke ko, no ka mahoahna o ke ano kalepa, a mamoli hoi o ka lehalehn ma ka Apana o Wailako, nolaila aia ma ia Apana ka hapanni o ka hana o ka Lnnakanawai Kaapnni o Mani. Malie paha be pono ke hoano e i ke Kanawai no ia mea i hiki ai ia ia ke nohoma ia Apana. Ma ka nana ana i ka Mokopnni o Hawaii, ke manao nei au he mea knpono ia i ka Ahaolelo ka hooholo aoa i Kanawai e haawi ana 1 ka haawina kopono no ka Lnnakanawai Kaaponi o Hawaii, a oia no ka Lanakanawai Kaapani hookahi oia Mokopnni. Mamnli o ke Kanawai i hooholoia i ka M. H. -1868, aa hoohui ia na Kanawai Karaima 0 ke Anponi ma ka olelo Eoelani a me ka olelo Hawaii, eE.G. Davis a me B. H. Stan!ey, Esq. Ua hooponoponoia keia hoohni a oa aponoia e o& Lanakanawai o ka Aha Kiekie, a na pai ia. He mea knpono ia i keia Ahaolelo ka hoapono ana i keia hoohni. No naknma nni wale a ano nni hoi i knpono ole nae paha i ka wehewahe liilii iaana ma keia olelo hoike, o'a manao an he mea pono ia ka hooholo ana i mau kanawai no keia man oea, penei: I; No ka palapala Hookna Kino. 2. No ka hookama ana i na keiki; Ina na lilo ke keiki i hookama ia i hooilina e like me na keiki ponoi, a ina na kapae loa ia eia na pill kana e ae. . 3. No.ka haawi ana i inana kaokoa i ka poe nana' i kapili a ihoolako na moknHawaii, 1 mana lakoa e an& a hoopili mai i ka mokn • ka'a kela aie, mamna ae o na aie a paa. ' 4. No ka manao ka Aha Kiekie ke kanoha aka e'hookolokolo hou ia na hihia Karaimaa. 6, -He Kanawai, no ka k«n pale anaoka wa knpono, no na hoopii o ka hoihoi ana mai ke Knleana Aina. ' Na ke Knmnkanawai'no i haawi mai i ka pono o ka palapala Hooknn Kino; na ke Kanawai nae'ie knhiknhi mai i na hihia kopono i na palapala la, a me ke ano o kona hookoia ana. Ua 'maa.loa keia lahni i ka hookama ana i na keiki mai ka wa kahikomai mamoa loao ka na kanawai. Nolaila, he mea peno loa ke hoomaopopo ma ke kanawai i ka pili o na ktnawai e noho nei no ka ili

ana'ku o ka waiwai i na hooilina a me na palapala kanoha hope loa i na keiki i hookama ia. Ma Beritania a me Amerika Hnipuia, na hanaia na kanawai e hoomaopopo ana i ke ano o ka pili o na ninkn ma na awa o ka aina i na mea nana i k r». 1 i ahoolako paha, ina ina he kanawai oia ano maanei alaila noi ole ka lilo eo na hookolokolo oia ano aoa paa hoi ke kanaloa no ka maopopo ole. Ua lawelawe no ka Aha Kiekie i ka mana e kaooha aku e hookolokolo hou ia na hihia karairaa mamuli o ka Paukn 830 o ke Kanawai Kivila; aka hoi he mea ponoole ka waiho ia keia mea i ka manao o komo na manao hookanmaha. wale. Pop.o ole paha ia'u ke hoakaka akn i ka nni o na makahiki kopono no na hoopii o ka hoihoi ana mai o ke koleana aina, ma ke ano hoohalike me ke kanawai o Beritania aole e oi mamna o ka iwakana, ma Amei'ika Huipm'a, mawaena ia o na makahiki elima a me kanakolo. 0 na loli ma ka Papa o ka Aha Kiekie, mamoli o ka waiho ana mai o R. G. Davis a me J. W. Anstin ika Oihana, na hoolaha ia aka no e ke Anpnni ia wa. AHA KIEKIE. [Papa A.3 Hihia Karaima. XAXAKX HAW. HAOLE. b a s s b eas & n* r* »• w w w ® e o e • v v » i £. * & 5= liw z. > E. .» * ? i . 2. 2.5 • • Pohi Hale 1 .. 1 .. Hakaka me ka mea make. ... 3 3 Komo hale me ka wawahi hale..; 2.. .. 2.. Aihoe i ka waiwai i h&awiia mai e m&lamaia...., J 1.. 1.. Apuka.... i 1 ! 1.. 1 ka holonoi 1 1 .. .. Imi loaa ma ka hoopuniponi 2 2 .. Aihae 1.. 1 2 Lawe ola I 1 .. Hoōwela ana i kekahi me ka manao ino 1 1 Hana ino a me na hana j kolohe.-... V7.,.. .. Mare 1e1in1eh0;...... 1 1 | Hoohiki wahahee 3.. 3 .. Koai waiona me ke kne : ike kanawai w. I 1 1 1.. .. Huiōa.... 11 18 6 Huinanni. 24 Hihu Waiwai. Hookolokoloia e ke jore 12 Haaleleia kajare 15 Ma ka baneko (huipaia ma kaf hcopii ka18 Aole no i komo maanei na hihia e hoomoe ia ka hoopii a e hoihoiia mai paha manīna o ka hooholo ana o ka hooholo ana o ka olelo hooholo. Ma ee Kee.va. Oki msre mameli o ka moekolohe lī Oki mare mamnli o ka&aalele man.... 13 Oki mare mamoli o ka moekolohe me ka haalele maa.r 122 Hookaawale mare 2 Hoolilo i ka mare ana i mea ole 1 Oki mare i hoole ia 5 leo Kane hoopii.., 102 Wahine hoopii 58 160 Hooponopono Waiwai Hooilina. Palapala hookohn e hooponopono i ka waiwai o ka mea make i haawiia.... 74 Palapala hookohu e hooponopono i ka waiwai o ka mea make i h001eia..... 11 Palapala hookohn i kaho no na Ueiki oo ole i haawiia 15 A me ka hoolohe ana i ka hoike ana mai o na kaho a me ua lnna hooponopono waiwai a me na hna hooko kaaoha i ka lakoa hana. Hihia Waiwai. Ma ke Kanlike...... 8 Hihia Moana io Palapala Hooknn Kino 2 Mai pnpnle i hookomo ia ma ka hale mai 3 Ma na mea aie kaa ole ;...... 6 AHA KAAPUNI—APj)iNA HOOKOLOKOLO ELUA, MAUI, MOLOKAI, A ME LANAL KHB B H II I! I .• mtr Hakaka me ka Pepehi 1.. 2 1 .. Komohale me ka wawahi • hale... 2.. 2.. 2 Aihae'i ka waiwai i haawiia maie ma1ama.......... .. 22.... Kaikaholonni.. 1 .. 1 1 .. Aihue..... 2 .. 2 .... 1 LawiaOla. 2 1 3 2 w* Puhihale 1 1 .. .. Hana ino a me na Hana Ko- / lohe 1. 1.. .. Hoeha ia hai. 11.... Na Mea Ino wale.... 1 .._II .. Powa....' 2.. 2.. 2 Koai waiona i na kanaka * ma01i,..... .. »2 2.. .. Kuai opiuma me ka palap: la aeole <■•—...' 1 .. I l .. Kuai awa me ka.palapāla ae ole. 1 1 .. .. Moe meke kaikamahine ■ £ malaloo na makahiki 14 1 .. 1 .. 1 Hihia Waiwai..g Oki Mare 8 (Aoltipau.)