Ke Au Okoa, Volume VI, Number 7, 2 June 1870 — Palapala Hoike no na Makahiki Elua a ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao, i ka Ahaolelo o ka Makahiki 1870. [ARTICLE]

Palapala Hoike no na Makahiki Elua a ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao, i ka Ahaolelo o ka Makahiki 1870.

Ma Kaūai.—Ke Kula olelo Enelani a Miss Johnson ma Waioli, he 40 ka hel'na 0 na haumana, a ke loaaaku nei mai ka Papa Hoonaanao akn, he $500 i ka makahiki. Ke knla a Mi W. H. Cole ma Waimea, he 30 ka helu'na 0 na haumana, ua kokuaiu eua uku ao, a he haawina $120 mai ka Papa Hounaauao aku. NA KDLA LA, KAHI I AOIA'I KA OLELO ENELANI, I KOKŪA OLE IA E KE AUPPNI. Ma Hawaii. —Kona Hema, ke kula a Rev. J. D. Parisa, he 55 haumana. Ma Waikoloa, Waimea, ke knla a Mrs. L. G-. Laiana, be 12 haumana. Ma Maci.—Ma Lahaina, ke knla a Mrs. Moku, he 46 haumana. Ma Wailnkn, ke knla a G. W. Hart, he 64 hanmana. Ma Molokai. —Ma Kaluaaha, ke kala a Mi R. Newtoo, he 30 hanmana. Ma Oahu.—Ma Honolulu, ke knla Vilikini. he 57 haumana ; he kaikamahine wale no. Ke kula ma ka Lnakini Bihopa, (St. An. drew,) he 47 hanmana? he poe kaikamahiue wale no. Ke knla a Mss. Binamu, he 8 haumana, he poe kaikamahine wale no. Ke kula a Miss Emily Corney, he 8 haumana. Ke kula a Davida Malo, he 64 haumaoa. Ke knla a Enoka Kalanao, he 192 haumaaa. Knlanni o Kaalaa, he 15 haumana, he poe kaikamahine wale no. Ke kela a Miss Julia Vernon, he 19 haumana. Kaneohe. —Ke knla a J. P. Kamai, he 12 hanmana. MaKAUAi.—MaWaimea, ke kula a Mrs M. J. Eowela, he 46 hanmana. Ma Wailna.—Ke knla a Davida Lnka, he 29 hanmana. Ma Lihne. —Ke knla o Naknina, he 59 hau mana. Ma Anahola. —Ke kula a Rev. E. Helekunihi, he 52 hanmaoa, o J. Haaheo ke kumaao. Ma ka papa i waihoia ae la, ua komo maloko olaila na kula Enelani i kokoa ole ia e ke Anpnni, i hoike ia mai i ka Papa, e like me ka Pankn 29 o ke "Kanawai e hoopau ana i ka Moknna 10 o ke Kanawai Kivila, a e hooponopono ai i ka Bnro o ka Oihana Hoonaaoao," i sponoia i ka la 10 o lanuan', M. H. 1865. Malia paha, eia ae no kekahi man knla e ae eaoia nei ma na apana kuaaina, i hoike ole ia mai i ka Papa, e like me ka hai ia ana ma ke kanawai ; a aole hoi i haiia mai ika Papa ko lakou man wahi e aoia nei. I

Ke Kūla Kiekie o Oahū ma Ponahoū.— Aia keia Kula ma Panahou, e kokoke aua i Honolulu, ua kuknluia e ka Papa Misionar; Amenka, i ka M. H. 1842, a uo hoopaa ia malalo o kekahi Palapala Hoohui malalo o kona inoa i keia wa. Na ke Anpuni Hawaii e hookohu i elna o kona mau kahu a e alu pu hoi i kona kokuaia, ma ka hooma n ana i ke kokua makahiki no na haumana ekoln ma ke kula. 0 Mi. W. D. Alekanedero ka Peresidena, a na hoolimalima ia i man knmn o Prof E. P. Church, Mss Sloan a me Mrs. Whitney. Ka helo'na o na hanmana e hele nei malaila i keia wa, he 46, a mailoko ae olaila, he 39 keiki kane, a he 7 kaikamahine. Ke Kūla Hanalima ke ka Hoopololei ma Kapalama, Oahū.—O keia kula i kokuluia ai e ke Kanawai o ka Ahaolelo, i ka malama o Maraki, 1865, o ka elima keia o namakahiki 0 ka hoomania ana, a e manao pono ia no paha i keia wa, oia kekahi o na kula i makemake nni ia o ka aina. Aohe kanalua o ka Papa, ua hoohana maoli ia no ka hoomaikai ana ae i ke kulana, a me ka hooi an'akn i ka maha o ka lehuleho no lakou na ano a me na kulana ma keia aoaina, ina paha aole i hoopuppopoia keia mea, e lumai ia anei paha lakon i ke ola kupono ole a ino hoi, a aa manni-> hou ia e hoakea ae i ka poai o kana hana knpono a maikai, ma ka hoala hou ana ne i fce keena o na kaikamahine o ke kula, i kono ia ai ka Papa i ka Inlai, 1868, e kapae akn no ka piha knpono ole o na pnu dala i hookaawaleia ai no ka hoomaa ana i ke kula. Aia ke knla malalo o ka malama ana a Miss Mary Parker, a o ka helu'na i keia wa, be 49 keiki kane, a mailoko ae oia, he 46 poe hoopaiia, a he 3 i hookuaia e noho malaila ma ke noi ana mai o na makoa a me na kahu hanai, a na lakon e nku i ke knla i kekahi nkn i hoomaopopoia no ko lakon noho ana malaila. Mai ka weheia ana o keknla r hiki mai i keia wa he 94 keiki kaue, a he « kaikamahine i hookomoia ak» ; he 14 i hoouna ia« ka Papa, ho 11 o lakon ke nohr> nei no me na hako hana, 1 i hoihoiia mai i ke kola, 1 mahnka, 1 i hoounaia I ka halepaahao no ka aihue. E like me ke kauoha ana a ka Ahaolelo i hala, na loaa mai i ka Papa ma ke knai ana akn 1 ka pa hale e ko nei o ke kula ma Keōneol», Kapalama, no $3,200, he $400 ka emi iho malalo o ke kumukuai a ka Papa i

noi akn ai, a i haawiia roai e k:t Ahaolelo o ka 1868 no ia knai ana. Ke knmn noi oka emi ana o ke kumokuai, no ka hoopooopono like ia ana mawaena o ka Papaa me kaluna hooponopono o ka waiwai o ka Mea Kiekie, V. K. Kaahnmann, mi na mea e pili ana i ke kaupale ana i nn (. .10 wai malnna oia wahi no ka pomaikai 0 ke kula, a he mea poino hoi ia i kekahi poe e ae, e hilinai ana raa ia knmu wai hookalii no ko lakou hoolakoia. Ua hookoeia mai no ike kula ka lako kupono, a aohe pono i koe a ka Papa i ike ai ma ia mea. No na Buke Kola Hawaii.—E like me ke kauoha ana a ka Ahaolelo i hala, ua heopuka iho nei ka Papa i kekahi Huinaheln hou i piha pono. Oka buke kahiko ina ia inoa i hoopukaia i ka 1852, t:a manao mna ia e pai hon, aka, ua ikeia aole i piha pono ma kela ano keia ano, a ua konoia ka Papa e hoopuj ka i buke hon oia ano ; a ua hooholo like ia e hoopnka i ka Huinaheln Kiekie a Thompson, he buke ia i kupouo ae ma kela ano keia ano no ka nele ona kula oka aina. 0 keia buke, mai mua mai a hiki i keia manawa, ua komo pu na mea a pan i manaoia ai ua kupono ma ke ano Huinahelu e aoia ai ma na Kula Anpuni, a maloko olaila, he oui na mea e ao mai ana ma ke auo Hoinahelu, aole i paiia mamna ma ka olelo Hawaii. Ua waihoia aku ka hana e ka nuuhi ana a me ka hooponopono ana ia Mi. C- J. Laiana, a ma ke ano o ka hana i hanaia, ua hookomoia mai kekahi man bua hon a me na inoa i haawiia, aole i komo iki ma na buke i pai mna ia ma ka olelo Hawaii, a ma ke ano pohihihi o ka heluhelu hooponopono ana, ma ka manao o ka Papa, e haawii kamahalo ia Mi. Laiuna, no kona mikiala a me ka hoomanawanui. No ke ano 0 ka buke i hanaia, e knhiknh; oluelu aku no ka Papa ia oukou i na kope oia, e waiho ia'ku ana imna 0 oukou no ka nana ana. Da paiia he 7,000 kope oia, a e makaukan koke ana no ka haawi hooiaha ia. 0 ka lilo holookoa, he $5,120. Oa pai pu ia no hoi, he 5,000 kope hou o ka Helukamalii, a o na lilo, he $130.00. Ka Pa Kula Ma Makiki. oke Kula Hanai do na kaikamahine i malamaia no kekahi man mekahiki e Miss Maria Ogden, ma kela pa kula i haiiaae la, ua hoopauia e na Kahn Malama, o ko lakon palapala hoohui, na holoiia e like me ke kanawai, a na hooholoia e ka Papa e knai kudala aku i ua pu nei i ka ruea koho kiekie ; a ma ia kndala ana, ua loaa mai $2,000, a na hoopaa ia'ku ua puu dala la i ka Papa maka moraki malnna o ua wahi la. Haawina no ke ao ana 1 na Keiki Hawan UA EA OIHANA LAPAAE. Ma ke Kau Ahaolelo i hala akn nei, na hookaawaleia ia Kan i haawina o $4,000.00 no ka Hoonaauao Lapaao anai nakeiki Hawaii, aole nae i hooliloia ma ka hana i manaoia'i, no ka loaa ole o na kanaka opiopio i loaa ka naauao ma ka olelo Enelani a me ka Latina, ī kupono ai ka loaa ana mai 0 na pomaikai ma ka wehewehe ana mai i oa oihana akamai a me na ao ana o kekahi kula lapaau no Amerika Huipaia a me Beritauia Nni pahaUa noi mai no kekahi poe kanaka opiopio ia lakou ibo i man hanmana ma ia oihana, aka,

raa ka ninaninau ia ana, ua maopopo lea, aole lakou i naaaao kopono roa na ano o na huaolelo Enelani mawaho ae o na buke hela hela mau e aoia nei ma na kola. He mea nni no keia e nanaia ai, oiai, ua makemake nui ia kekahi mau kahana lapaau kupono mawaho aku nei o Honolulu ; nolaila ua manaolana ia e hiki anapahai kekahi poe keiki Hawaii mai na Kula Hanai mai e aoia nei ma ka olelo Enelani, ke lawe i ka lokomaikai o ka Ahaolelo, ina aaikeia he knpono ka hoomau ana ia haawina ma ka Bilo Haa. wina hou, a oia no hoi ka ka Papa mea e waiho aku nei no ko oukou noonoo ana. 0 ka haawina i hookaawaleia e ka Ahaolelo o ka 1868, no ka hoonaauao ana i na keiki H». waii ma ka oihana lapaau, ua laweia no ke kokua ana i na kula Huwaii me ka Enelani, a na hahai pu ia malalo oia mau lilo. E OLA KA Moi I KE AkūA I W. P. Kakakaū, Peresidena o ka Papa Hoonaaaao. NA LOAA A ME NA LĪLO 0 NA KŪLA AŪ7UKI. 1868 Koena ma na lima onaPuuku, lao. 1868 $lf p l7B 38. Nn loaa ona dala kula ika 186 50,506 71 Huina $48.285 09 Na dala i hooliloia ika 1868 32,197 46 Koena ma na lima o na Pouku, lan. 1, 1869 16,087 63 1869 Koena ma na lima o na Pnuku, lan. 1. 1869...... $16,087 68 Na loaao na dala kala i ka 186 34,586 34 Huina $50 673 97 Na dala i iiooliloia i ka 1869 35,900 78 Koena ma na lima o na Puuku, lan. 1, 1870 $16,773 16 Haawina no na Kūla Hawau a mc na Kūla Enklani. Ma ka Haawina no na Kula Hawaii a me Euelani $38,000 00 Ma ka huina i laweia mai ke kokua ana i na Kula Aupuni.... 1,946 96 Ma kahuina i laweia inui kahoonaauao ana i na keiki Huwaii i ka Oihana Lapuau 4,000 00 No ko L. Auaru mau pono palapala i koe 260 00 No ke kokua i ke Kulanui o Lahainaluna 6,797 50

No ka hoomaemae hou a me na mea hana akamai o ke Kulanui o Lahainalana. $ 1,033 37 No ke Kula Hanai o Hiio 2,550 00 Kula Hauai Kaikamahine Makawao 5,674 46 No na haumana i hoounaia ma na Knla Hanai 2,131 60 Kala Ohana Lahaina. 2,225 00 " Koloa 788 75 " " Makiki ... 240 00 " " Kawaiahao 1,013 50 " Kaikamahine Makawao 2,277 50 " St Andraws 167 50 " Kaikamahine Mililani, (hoomaemae han, &c.).. 250 35 " Enelani Hilo ... 3,300 00 " " Lahaina (hoomaema hou ia | $300) 1,300 00 " " Molokai Miss Paris 375 00 I " " Hanalei 1,000 00 " " W. H. Cole, I ma Waimea, Kauai 150 00 Na liloo ke kaahele ana o ke Kahuknla .5 Nui 800 00 Kula Alanui Papu, Honoluln 11,622 43 $43,946 96 $43,936 96 Haawina no ke KOKUA ANA I na Kola Aupuni. Ma ka Haawina no na Knln Aupnui $17,000 00 Apana 0 Puna, Haw. $ 1,150 00 " Kau, " 450 00 " Kona H., " 1,670 00 " Kona A., " 1,150 00 " Kohala H., " 655 00 " Kohala A., " 800 00 " Maui 500 00 " Molokai 1,200 00 " Lanai. 73 00 " Ewa & waianae, 470 00 " Koolauloa, 324 00 " Koloa, Kaui... 80 00 " Niihau 35 00 Lawe ia no ke Kula Hoopololei 2,916 21 Lawe ia i ke kukulu ana i na hale kula anponi 1,659 51 Lawe ia no na Knla Hawaii & Enelani 1,946 96 Koena o ka haawina i ohiia, a i kupono no ka lawelawe ana i na Knla Aupnni 1,919 82 $17,000 00 $17,000 00 NO KE PAI ANA I NA BUKE KUI.A. Ma ka Haawina $5,250 00 Pai ana 5000 kope Helukamalii $ 130 00 C. J. Laina no ka uouhi ana i Huinahelu.... 500 00 R. Newcomb & Co., humu ana i Hninahelu 1,330 00 40ope pepa $9 0 ke ope 360 00 161 " " $8 " " 1,188 00 3 31-48 " $6 " " 21 87 Ukn mokn, a pela aku no ka pepa 40 00 Koena o ka haawina no no ka hoonohonoho ana i ke pau a me ke pai ana 1,580 13 $5,250 00 $5,250 00 KULA HANA LIMA ME KA HOOPOLOLEI. Ma ka Haaawina oo ke Kula Hoopololei $s*ooo 00 Ma ka hoina i laweia mai ke koai ana i ka aina 400 00 Ma ka huina i laMeia mai ke kokua ana i na Kula Aupnni 2,916 21 Ia uku Kaiun Nni, 2 makahiki a hiki Mar. 31,1870 .$2,4000 00 Ia uku Kumu Kokua 2 makahiki a hiki Mar. 31. 1870 826 00 Ia uku hoolimalima o kaainaahikii Dek. 2,1868 306 00 j Ia uku hoolimalima oka ainainaAlanui Liliha, 2 makahiki a hiki i ka la 31 Mar. 1870 249 20 Ka ai, ka lole, lako hale hoomaemae hou ana a me kela lilo keia lilo no na makahiki 2, a hiki i ka la 31 0 Mar., 1870 4,535 01 $8,316 21 $8,316 21 NO KE KUKULU ANA I UAU HALE KCLA HOI! NO NA KULA AUPONI. Ma ka Haawina $6,200 00 Ma ka huina i laweia mai ke kokna ana i na Knla Aupuui 1,659 51 Na halekala ma Hawaii $4,440 57 1 " " " Mani.. 1,936 45 " " " Molokai 651 70 " Lanai.. 364 80 " " " Oaho.. 380 94 " " " Kauai. 79 05 $7,859 51 $7,859 51 NA DALA 0 KA OIHANA I LOAA MAI A I HOOLILOIA. Koena dala e waiho aoa M»r. 31, 1868 $6.162 30 Na buke kula i kuaiia.. 4,237 60 Mai he Kulo Alii, uka kula, &c 1,155 01 No ka uku hoopanee me hoolimalima 6,807 52 Unuhiolelo a Anaru.... 15 00 No na bila dala oapuni i hooliloia nkū 1,550 00 No na Apana 0 Ewa & Waianae, i hoihoi mai Oihaoa 371 50 Ma ke koai anai buke kula $3,149 78 No ke KulalAlii 6,095 78 No na uku hoolimalima 16 00 Hoomoe ia ma na dala Kula 76 62 Pa hale o Makiki 50 00 Kela lilo keia lilo, lawa ole o ka haawina.... 24 89 Koena Dala, Maraki 31, 1870 10,885 86 $20,298 93 $20,298 93

Dai,a Kola. Ka hnina o na dala kul» ma ka Waihona Anpnni Mar. 31,1870 $21,000 00 Na dala i hoaie ia 3,709 00 Huinapau o na dala kula i boomoeia no ka nku hoopanee, he 12 keneta no ka makahiki.... 24,109 00 Mai ke kuai ia ana o ka pa hale roa Makiki, (ma ka uka panee he 10 keneta o ka makahiki).. 2,000 00 Hnina o na dala kula ma ka uku panee $26.709 00 Ka huinao na Bila Dala Anpuni i hooliloia aku, a loaa mai, a ke waiho-nei ma ke Keena Oihana, a aole i hoomoeia aku ma ka nku panee 3,650 00 Na dala loaa mai ke kuai ia ana o na aina kula 1,020 38 Ka huina pau o ke dala kula, Mar. 31, 1870 $31,379 38 NA KDLA HANAI KAHI I AOIA AI SA OLELO ENELANI. K. W. B. Hawah—Hilo, Rpv. 1). B Lyman 58 .. 58 Waimen Mrs. L. G. Lyons .. 8 8 Maūi—Lahainalnna R*>v.S E.Bishop 90 .. 90 Lahainalalo G. Mnson 15 .. 15 Lahaina Eldress Pheehe S.M. .. 52 53 Makawao* Mr &Mrs. Green .. 67 67 Makawao Rev. JP. Green 20 .. 20 Oahu—Punahou, W. D. Alexander 39 746 ' Honolnln, Wm. Gnlick, 72 .. 22 " KulaVilikini ..36 36 " " Bihopa .. 24 24 " Miss Binffham .. 37 37 Ahm'manu Rev.L V. H<>teren 28 .. 28 Kaūai—Koloa Mrs. J. W. Smith .. 13 13 " Rev. D. Sole 8 613 Ka huina o na Knla Hanai 280 251 531 NA EULA LA, KAHI I AOIA AI HA KA OLELO ENELANI. K. W. B. Hawah. Hilo H. R. Hitchcock... 123 25 51 " MĪBB H. Conn 9 33 42 " Rev. C. Ponzot 34 22 56 S. Kona.. .Rev. J.D. Paris 22 33 55 Waimea.. .Mrg. L. G. Lyons.. 10 2 12 Maūi. Lahaina.. .H. Hi»gins 33 .. 33 " ... MrB. M. Mokn 46 46 Wailuke. .G. W. Hart 42 22 46 Ulupalakua J. Kavangh 27 15 42 Makawao ■}■ M. M. Cower 24 6 30 Molokai. Kaluanha R. Newton 20 10 30 Oahu. Honolnlu, K1)Ia Alii Kahehuna, 151 .. 151 " Knla Alanni Pnpn.. 74 38 112 " " Knikam. Mililani .. 56 56 " " Vilikini 57 57 " _ Bībopa 47 47 " Miss Julia Vernon... 10 9 10 : " Miss Bingham...... .. 8 8 " Davida Malo 52 12 64 " Enoeh Kalauoo 123 69 192 " A. T. Atkinson,.... 15 .. 15 Kaneohe, JP. Kamai 8 4 12 Kauai. Hanalei, Miss Johnson 15 25 52 Anahola, S. H. Haaheo 27 25 52 Wailua. Davida Luka........ 18 11 29 Lihne, Naknina. 39 20 59 Waimea, W. H. Goles 20 10 30 " Mrs. M. J. Rowell 28 18 46 Hnina ..8326241458 * Pan i ke ahi i ka malama o Inne, 1869 f Hoopauia i ka malama o Dec., 1869.