Ke Au Okoa, Volume VI, Number 15, 28 July 1870 — NO KA AHAOLELO. [ARTICLE]

NO KA AHAOLELO.

[Koenamai ka aoao eha mai. ] O ke kumu uui o ko'u lawe ana mai i keia bila, u na kouohiki o ka apana o Waimea, Kanai, kahi noua ke one kani o Noohili, na noi na hana kaamaha maluna o na makuai. nana a pau oia apana, a ke uwe noi uei lt» lehulehu a pan no ka pilikia i loaa ia lakon, ua hapu ana papa ia mai na mea nui a uie na mea liilii i na kaneka a pau, no keia pilikia ke nonoi akn ūei i ko oukou ahonui a alolia i na makaaiiiaua i hoopilikia e hooholo loa i keia kanawai,- -. -• . - 2»iirauia a heole loa ieka bita;; : -> i»<polapQlu: ; ; ' r - Noi mai o Mi Pilipo e noonoo panku ia ka bila, niuauia a hooholoia. Ninauia a hooholoia ka Paaka 1, e kakaa poepoe ia. Heluhela ia ka Pauku 2 o ka bila, oia hoi e kauoha ana i ke Kuhiua Kalaiaina e uku aku no ka houhoihoi aua i $6000, i ka mea a mau mea.e kukuiu ana i hale hana lole puInpuln a hula hipa o Hawaii nei, no na paa huluhulu mua he hookahi haueri, a e uku i $6000, a i kekahi mea a man mea hale hana lole no na apa mna hookahi haneri, aole na:e e emi iho malalo o na i-a he kanaha i ka ap& hookahi. Ku mai o Mi Eiee a hoakaka mai i na pomaikai e loaa aua.i keaupani a me na makamaka mamuli oke kanawai ke hooholoia. Waiho mai aMi Bihopa he hoololi e kapaeia ka $6000, a e hookomoia-malaila i 2000, a e hookomo ma kahi o ka hniuhulu i 86 iniha ka loa a he- 12 iniha ka laula, a o ke kaumaha o ka hulohulo hookahi 11 paona, ninaoia a hooholoia ka%oololi. Kuhina Kalaiaina. 'Akahi no a loaa ia'u kahi kupono e olelo 'akn no.keia: mea, e like me ke ake nni o na hoa.a- paa o ka hale e holo kakon imna, pela no hoī an. I ko'a manao ana, aole no he mea pono loa ke hoe nui ia na kokua a keia aupnni no ka hoohoihoi ana akn i ka poe e makemake ana e hana i hale hana lole, ina no ua makemake kekahi poe hni e kuknlu i hale hana lole, na lakoa no e hele mai ia nei e like me ko ia- , ktra manao ana he pono.' He maa manao ikaika ko'n no ka bila, aka,' aole o'u makemake e hoopnka aku, o manao mai anei he kue au i keia hana, aka, eia no ka bila imna o kakon, a aia no ia kakon ka apouo me ka ole, aka e hoomanao nae onkon me na lilo he nui e lii&i ai ke kukulu i keia ano hana.

Kuhina ona Aina e. Ua ae no au i ka hapa nai o ka inaoao o ko'u boa ma kuu lima hema, a i ko'u hoomaopopo ana, aole no e liiki ana ka mea e aiakemake ia oei, aka, o ko'u manao a ine ko'u ake nui o ka iiiki o keia hana ke hookoia ma Uawaii nei. 0 ka mea e oleloia nei o ka pulupulu, iie inea kabq oani ia ake kanaka e kana ai, a ina no hoi e nni ana ka pulupulu ī hooulu ia iioko o keia aupuni, aole uu i» hemea hiki ole ke hoouna ia aku i Enelani a i Amerika paha, no ka mea, o ka poe hana iole, aole lakou e kaou anai ka pulupula, na hai e kanu ka puiupulu ao ka taua ka lakon. £ like nie ke ano hopohopo o kuu hoa i oielo iho nei, pela au e kulou nei ilalo.

lna e hiki ana i ka uiea e hana i hale lole pulupulu a hulo hipamaanei, ina no inamuli o keia bila a'u e manao nei, aoie no e hiki ana, a kukulu oia i hale hana ke hiki ; aole no oia e haawi inai ana a 01 ae ke kumnkuai mamua paha o ke kuwukuai e okuia nei i keia wa, ma ia mea, aole no i loaa ka pomaikai nni ika poe mahiai. A e hoopii loa ana' paha ka poe mea huiu hipa a pulupulu i ke kumakuai, nia ia mea hoi ua ili ka pilikia i ka mea hale hana polupulu ; aka, aole uo paha he mea hewa ke hooholoia ka bila e like oe ia e waiho nei, a i ole >», me na hoololi, 0 ko'u anoi nni nae, o ka'ike aku, be hale hana lole © ku ana īioko o «eia Aupuui. - Mr. Laiana. He ano kanalua ko'u no ka hiki pono e hookoia ka bila, no ka mea, ua emi loa ilalo ka ako hoohoihoi i ka. $2,000. Ina uo e kukuloia ana ka hale hana lole, alaila, aole he nui o ka lilo.e like xue ko keia wa, ka hoouna aku i o a hoihoi honia mai ia nei. Aka, he mea pono ke kukuiuia kekahi hana naauao iloko o Hawaii nei, e like me keia hoohalike, ina aole o ''Kilanea," aole no e nui ana na hana o ka hale hana hao o Honolulo nei, aka, e pono no ke hoololi. Ku mai ke Knhina Waiwai, J.M. Smith, a kokna nui i ka hooholo anai ka bila, no ka mea, oa hooholo no na Ahaolelo mamaa e hookomo wale mai i na hao uo ka wili ko me keduteole ; a ua noi ke kanalua ia no ka loaa ana mai o na pomaikai ma na mahi ko. 1 ka hoaoia ana, me ka haule no o kekahi mau pomaikai dute ma ka oihana mahi ko, ua ikeia he pomaikai nui loa kai hoea mai ma ia oihana, oiai ua hoaoia, a ke manao nei ao, e like no me ka pomaikai e loaa ma ia hoao aoa, pela no au e manao uei i keia. Ninauia a hooholoia ka Pauku 2, me na hodoli.

Heluheluia ka Paukn 3 o ka bila, e haawi ana i ka mana i ke Kuhina Kalaiaioa, e hoolimalima akn i kekahi aina no na makahiki he umi a keu paha, i makemakeia no nahana. e pili ana i ka oihana. Ninauia a hooholoia ka Pankn 3, e kakan poepoeia. Heluhelnia -ka Pankn 4 o ka bila, e haswi ana i ka mana i ke Knhina Waiwai, ma ke kanoha a ke Kuhina KaUiaioa, e hoopuka i maa Bila Dala Anpuni—ninania a hooholoia e kakau poepoe ia. Heluheluia ka Pankn 5 o ka bila, e kanoha ana, aole eoi aku ka loihi mamua o ekola- makahiki, a ma ke- noiiaanauahoo* Hana Eono. He bila kanawai e hookau ana i Laikini no"ka poe e lawe ana i na pu ki mann, pn ponapana a me na ano pn ae. Noi mai o Mr. Laina, e hoomoe loa ia ka bila ma Ba Noi mai ke Knhina Kalaiaina, e kapaeia ma na Apana a pau. koe ka Apana o Honolulu, a e anhaoia.-i $5 ka nku o ka Laikini i kela mea keia mea e noi ana. Ninauia a hooholoia ka biia me na hoololi. Hoopanee ka hale, apopo hora 10 kak. La Hana 61, Poaha lulai 14, 1810. Halawai ka ahaolelo ma Honoluln, hora 10 kak. Mea Kiekie Peresidena P. Nahaolelua ma ka noho. Puleia e ke Kahunapnle. Heluheluia ka moolelo o ka hale, a ma ke noi ia aoa ua aponoia. Hoihōi mai ke Komite Hoonaauao i ke koena o na palapala bōopii i waiho ia akn ia lakon, hoike mai e waihoia maka papa, ninauia a aponoia ka hoike. Hoike mai ke Komite no ka hoola e pili ana no na palapala hoopii i waihoia i. ke komite mai Lāhaina mai e pili ana no ka hana ino ia o ke kahawai, a no Honolnln he. hoo-' pii e kukulu ia i hale no ka poe ilihune a pela ako, hoike mai e waiho ia ma ka papa, ninania a aponoia ka hoike.

Waiho'mai o Mi Naakana he olelo hooholo e kanohaia ka makai o ka hale, e. hoolako mai i 100 poo leta na kela a me keia hoa paKahl, nlnanla a īioomoeia ma Kā~papa." Waiho mai o Mi Kaiue he olelo hooholo e kauoha ia ke Kuhina Kalaiaina e hoolako mai i oa hoa o ka hale i ka buke kuhikohi knleana, ninaoia a hoomoeia ma ka papa. Waiho mai o Mr. Dominis, he olel > hooholo, i kolike ai me ka*olelo hooholo i hookuuia ka Ahaolelo ma ka Poakahi, nolaila e noho keia hale i elna wa hana o ka 10, e hoomaka ma ka hora 10 kakahiaka» a hiki i ka wa e hookaa ai, a e hoomaka hou ma ka hora 7 ahiahi a hiki i ka wa e hoopanee ai. Ninauia a hooholoia. Hapaiia na hana o ka la Hana mua. He bila kanawai e hoololi ai i ke Kauawai e hoopooopono ana i ke kula Hana Lima Hoopololei. Ninauia a hooholoia e kakaa poepoeia. Hana elua. He bila kanawai e hoololi ai i ka Pauku 54, o ke Kanawai Ki\rila, e pili ana i ka hooholo moko pili aina, e lawe i na mai ma kel kauoha ia ana. Noi mai ke Kuhioa Waiwai J. M. Smith, e kakau poepoeia ka bila. Noi mai o Mr Kuiue e hoomoe loaiVka bila ma ka papa. Ku mai o Mr Judd a kokaa i ke noi e hoopanee loa ia ka bila, no ka mea, he mea e hoowahawaha ia ai na moku holoholo pili aina ma ka lawe ana i na mai pake (lepela) e ka poe e makemake ana e holo a e poino nui ana os ooa moku. Ku mai o Mi Kaai a kokna i ke noi aoa e hooholoia ka hila e kakao poepoeia, no ka mea ke lawe oei no kekahi mau moka kona kialna holoholo pili aina, oia hoi o Prioce ma i na mai pake, aka, aole nae i hoowahawaha ia ka hooili ana mai i n'a ukana a me ka ee ana mai o na ohna, oiai hoi e laweia ana no ka mai pake, nolaila, o na olelo koe i ka bila aole i& he luea io. Ku mai ke Kuhina Kalaiaina a wehewehe nni mai i na mea e pono ai ke hooholoia ka bila no ka pomaikai o ka lehulehu holookoa, a i holo pouo ai na hooko-ana o kaPapa Ola. Mi Hikikoki. Ke manao nei au e kamailio pokole no keia mea, oiai he mea nui keia. Ua hooholo kekahi kau ahaolelo he haawina ; e hookaawale aku i ka poe i loaa i ka mai lepera i Molokai, a aa hookoia no pela. aka, eia ka mea pilikia, no ka mea, aolo i hookaawaleia he puu d-ala do ka uku o ka lawe ana mai i ka poe i loaa i keia mai, mai ko lakou mau wahi mai a hiki i Molokai, ma ia mea ua pono no ke hooholo i keia bila. E like no me ka tnea i hoikeia mai nei e ke Kuhina Kalaiaina, aole no e lele wale ako ana keia mai, aia wale no a loaa i na koko ino, a i ole ia o ke komo ako o kekahi koko ino a i kekahi, a malaila wale no e loaa ai i ka mai puke. lna kakou e hoole aoa, peliea la auanei e liiki ai keia poe mai pake i kahi i hookaawaleia ai no lakoa e ko Au-

pnui, oiai nole he haawina uo ka hana ana i moku e lawe aku ai i kahi e. Nolaila, e pono no e hooholoia ka bila, i hiki ai ke hooko ia n.i mea i maūaoiu e ka Papa Ola. Waiho mai o Mi Pilipo he hoololi e hooukaia ka mea mai pake i luna o ka moku e holo ana i kahi a ka Papa Ola i hookaawale ai no ia mai. Mahope iho o kekahi mau hoopaapaa ana, ua ninauia a ua hooholoia ka bila me ka hoololi e kakau poepoeia. Hana ekolu. He bila Kaoawai e hoololi ai i ka Kaawiua 15 Kanawai Kivila, e pili ana no ka hoouur aua i na Auhau dute malunao; | na Waiwai o na Ama e i hookomoia :^»Mj^ ; bil«. ... „1 '.1..:',.-. ,r' 1 - .• Noi mai o Mi Kamakau, e hooholoia ka bila e kakau poepoeia. Mahope iho o kekahi mau hoopaapaa ana ua ninauia a ua. hoopanee ioa ia. Haaa eha. He Kanawai e hoololi ai ike Kauuwai e hooponopono ai i ka lauiaha ana o ka mai Pake. Nmauia a houholoia e kakau poepoeia. Noi mai o Mr Bihopa e hapai houia ka noonoo ana i ka bila Kanawai e hoohoihoi ai i ka kukulu ana i hale hnna lole pulupula a bulu hipa iloko o keia Aupuni. Niuauia a hooholoia. Waiho mū o Mr Bibopa he. hoololi e hookomoia ma kahi o $2,000, e hookomo malaila

i $6,000, a ma kahi o ka $14,000, e hookomuia i §12,000, e like ma ka waiho maa ia ana mai ma ka bila. Nioauia.a hooholoia me ka hoololi e kakau poepoeia. Haua elima. He bila Kaoawai e hooponopouo ai ika wai o Laliaiua Mauii . . Ninauia a hooholoia e kakau poepoeia. ' Noi mai ke Kuhiua'Kalaiaiua e hapai houia ka noouoo ana o ka oielo hooholo.ā ke'iii Kiaaiaa. .. , Noi mai oiae noonooia mamua oka hoopanee ana o ka hale. Hana eoao. He bila Kaoawai e-hoonoho ana i Luoa K..Apana-no Kaaoepali, Maui. Noi mai o filr Kamakaa e hoopaoee loaia. Nui mai o Mi j la ka bila. XTiūau»a a Haoa ehiku. Hebila anii i ka mana i na Komisina ; qjia»Aiaa.£ieLiiiv e kuaiaku i kekahi mau apana aina ma ka> heluhelu alua ana. Ninauia a hooholoia e kakao poepoeia ka bila. Hana ewalu. He bila kan&wai e hoopai ana i ka mea i hoopaewaewa'ia ia bai i haawi i ke komite no ka hoopoaopouo ana mē na hoololi. Ninauia a hooholoia e kakau poepoeia ka bila me ua hoololi. ""* ' " Haaaeiwa; He bila kanawai e hooponopono aii na kala kuokoa &«me ka hooooho aaa i na kumu i haawiia i ke komite e hooponopooo me na hoololi. Nui mai o Mr. Pilipo, e hoomoe'loaia ka bils ma ka papa, no ka mea, 0 keia mau kula kuokoa he uiau kula no ia i hoopaiia e kela makua keia makua mea keiki e makemake ana e hoonaauaoia me ko lakou mau lilo ponoi iho a aole ao hoi he kokua a ke'ia ahaolelo i haawi aku oo keia mau kula la kuokoa ma ia mea, aole au i ike i ke. kumu ku. pooo a ka ahaoleloe keakea wale aku ai i na pono kaokoa me ka lilo ole o ke aupuni i kekahi dala e kokaa ai, oiai aole he kuleana iki o ke aupuni. Ku mai 0 Mr. Kuapan, a kokua i ke noi e hoopanee loa i ka bila, oo ka me», ha ua makua no i koho i ke kumu e likn me ko lakou ike ana he pono, a aole no lakou ekoho aha i aa humu ao na na keiki me ko lakou ike miia ole he kupono oia ma ka oihana ao. O keia. mau kala kuokoa uo boi na ke l dala poooi maoli no a nainakua ka uku ana, a aole me ke kokua akao ke aupuni e hoohaiki wale aku ai i .ke ao ana i na keiki ma na kula kuokoa, nolaila, e pono e hoopanee loaia keia hila. . Ninauia a hooholoia e kakau na ae me na hoole, 0 ka poe ma ka ae o lahou ka poe kae i ka hila, oka poe ma ka hoole o lakou ka poe kokua l ka bila. • Poe ma ka hoole: W. C. Lunalilo, P. Kanoa, J.O Domin>», C. R. Biahop, W. P. Kamakau, H. Kahauu, P. Y. Kaeu, F. W. Hutchison, C. C. Harris, H. R. Hiloheuek, D. B. Wahine, J. W. Kumahoa, 6. W. D. Halemaou, S. K. Kaai, W. T. Martin, M. Kapihe, L. Aholo, D. Kahaulelio, D W. Kaioe, E. H. Boyd, S. P. Kalama, C. H. Jodd, J. Li Naili, W. H. Rice—24. Poe makaae-. C. J. Lyons, G W. Pilipo, N. Kepoikai, J. Kaluapihaole, S. M. Kamakau, H. Thompson, J. Komoikehuehu, 8. M. Naukana, S. K Kuapuu.—9 Nolaila uu hooholoia ka bila e kakau poepoeia.

Hana Umi. .He bila Ka nawai e hoololi ai i ka Pauku 1417 a hiki i ks Pauku 1420, Kana«nEti Kirila i haawiia a hoihoiia mai e ke Koniite no ka hooponopono ana me na hoololi HM ko heluhelu alua ana, e pili ana i ke Kanawni o na IT»ku a me na Kauwa. Ifoi mni o Mi Jndd, o ka bila i laweia mai e kafuna o Kau a me keia bi!a e hoomoe loaia dia|ia papa. Aoi mai o Mi Kahaulelio, e kapae loaia ka bil* a ka luna o Kau, a o ka bila i laweia mai e ke Komite e kakau poepoeia. j?oiia a hooholoia e kakau na ae me na hoIi ka*poe makai«o }akoD.kapoe.ehoo- } loa i na bila.e hoololi, o ka poe ma ka ■ o lakoo ka poe kokoe e hooholpia ka , C. Lnnalilo. P. Nahaolelna, P Kanoa, J. p. Dominis, C. R. Bisliop, W. P. Kama- - ■ kao, H. Kahanu. P. Y. Kaeo, F. W. Hutchi--V ■ l sotf, C. C. Harriß, J M. Smīth, H. R Hitchfr ek M. Kapihe, E. H. B»yd, J. Kpmoikelioehu. C H. Judd, W. H. Rice, S. K. Koppnu.—lB. ; i Poe ma kahoole ' ■ D. B. Wahin<>, C J. Lyons, J. W. Kumaioa, G W. D. Halemanu, S K. Kaai, W~fT. Martin, 6. W. Pilipo, N Kepoikai, L. AKolo. D Kahaulelio, J. Ks luapihaole, D. W.i Kaiue, S M. K»makau, H.- Thompson, S. P. Kalama, J. L. Nāili, S M. Naukana,— 17' Nolaila, na hoopanee loaia ka hila. ~Hsnn 11. He bila kanawai e hoololi ei Pauku 877. o ke Kanawai Kivifa e pili ana i na Lnna Kanawai Kaapuni Ninauia a hoomoe loaia ka bila ma ka papar; •'Hana 12. He bila kanawai e hoomaopopo ana i 'na ona o na holoholona hihiu i hbSilona'a i knni oleia me na hao kuni e hele%ale ana rt»a ka heluhela aloa ana me na hdōloli o ke komile. "Noiia a hooholoia na ae me na hoole, o ka'poe m&ka ae-o lakou ka poe e se ana e hoomoe ma>ka papa, o ka poe ma ka hoole o lakoo ka poe ma ke kue i ka hoomoe ma ka pape. --'■•-.■ Kaheaia a he 10, poe nm ka ae, he-21 poe m&;ka hoole. ••' j " ■ poepoeia ka ia noo--1 hoololi ai i ka Pa tj{ui 1417 a hiki_i .J«t Pao <a 1420, o ke Eanawai Kivifc e pilPana i na Hāku me na Kauwa. ' -

Noiia a hooholoia e kakaoia na ae me na hoole, o ka poe ma ka ae o lakou ka. poe e ae ana e hapai houia ka nonuoo .anao ka bila 0. ka poe ma ka, hoole o lakou ka poe kue., I.ke kaheaia ana he 9 poe ma ka.ae, a he 22poe.ma .ka hpole. Nolaila ua hooleia ka oooqoo hoa aaa. , Haoa 13. He bila kanawai e hoololi ai ; ka Pauku 20.0 ka Mokuna 10 oke K.ivila, e hooponopono ai i ka Oihana Aopa. hpala o ke Anpuni, me.na hoololi i waihoia mai e ke Komite—niuaaia a hoopanee loa ia. Hana 14. He kanawai e hookapu ana i ke kaai, a t me ka hookomo ana mai o ka : OpN uma iloko 0 keia Aopuni, i hoihoiia mai e ke, Komite me ka hoopoaopono aua. Noiia a hooholoia e kakauia na ae me na hoole, 0 ka poe ma ka ae, 0 lakou ka poe kue i ka bila, o ka poe ma ka. hooie, o lakoa .ka poe kokaa i ka bila. Pot pa ka ae. W C. Lunalilo, P Kanoa, J 0 Domins, C KBishop, W PKamakan, H Kahano, PY Kaeo, F. W Hatchisun, C C Harris, J M Sraith, J W Kamahoa, S K Kaai, N Kepoikai, D Kahaalelio r S P Kalama, J Komoikehueha,SK Kuapuu,—ll. • Poe ma ka hoole. B'R Hikikoki, C J Laiana, 0- W D Halemanu, W T Mar'tin, Pilipo, M Kapihe, J Kaluapihaole, D W Kaine, S M Kamakan, C H Judd, J L Naili, S M Naakana W H. Rice, —14. Noi mai ke Kohina Kalaiaina, e hoopanee ka hale, apopo hora II knkahiaka, me ka waiho no me ia i -ka olelo hooholo a ke Kiaaina—ninauia a hooholoia. La Hana 62; Poaliua, lolai 15, 1870. HiiloWai ka Ahaolelo ma Honolala, hora 11 kajtahiuka, Mea Kiekie Peresidena P. Nahaolelna, ma kanoho. Pule ia e ke Kahonapnlo. Heluhelnia'ka moole\o 0 ka hale, a ma ke noiia ana na aponoia. Helnheln mai ke Kakauolelo o ka hale, ho olelo hooholo, e kohuia i Komite i ekolu, a'o ka Lunahoomalu oia Kotnite, oia no ka Peresidena, e bele aka e hai i ka Moi ua mukankau ka hale e hoopanee ma ka Poakolu, la 20 0 Inlai, 1870. Waiho mai ke Knhina Kalaiaina, aia no i ka la a ka Moi i makaukaa a! no ka hookua ana, oia hoi ma ka Poakolu, a i kekahi la e ae. Noiia a hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi. Nahana 0 ka la.

Hana mua. He bila kanawai e hoololi ai ika Pauku 403 o ke Eanawai Kivila, e pili ana i na uku leta moana, ? hoihoiia mai e ke Kuhina Kalaiaina me ka hoololi. Ninauia a hooholoia babila me kahoololi, e kakau poepoeia. Hana elua. He bila kanawai e hoololi ai i ka Pnnkn 146 o ke Kanawai Kivila, e pili ana i ke kepaia ana o na luina Hawaii a me na ukn auhau maluna o na moku holo aku i na aina e. Ninaoie a hooholoia ka bila e kakau poepoeia. >Ja Kotnite i kohoia e pane aku i ka Moi no ka makaukao e hookuu.i ka Ahaolelo. Mea Kiekie P. Nahaolelaa, Hon. E. H. Boyd, Hoo. L. Aholo. Na Bila Kauawai i heluhelu akoluia. He bila kaaawai e piii ana i ke oki mare. Ninauia a hooholo loa ia. He bila kanawai e hoololi ai i ke kanawai no ke kupono o ua uku hoopai a me ua koina uia na hihia baraima—uinauia a hooholo loa ia. .He kanawai e hoololi ai i ka Paukn 96, a e hoopau ai i kaPauku 99 o ke Kanawai Kivila—ninauia a hooholo joa ia. He kanawai e hoololi ai i ke kana'wai e hooponopono ai i ka Halemai Pupnle—ninaa ia a hooholo loa ia. He kunawai e hoololi ai i ka Paokn 1284 o ke Kanawai Kivila—ninauia a hooholo loa ia. Noi mai o Wr. Laiana, e hapai hou ia ka noonoo ana o ka hila kanawai e pili aua i ka hoemi ana i na Mui Lepera—ninauia a hooleia. „ Noi mai o 3Jr. Hikikoki, i ka wa e hoopanee ai ka hale, e hoopanee a ka hora 1, o ka Poakahi, a e hoopauia ka hoolako aua mai i

ka mea ai.ma ia la—nīaauia a hooholoia, Noi mai o Mr. Boyd, e ha{fei hoa iaka noonoo aua o ka bila kaoawai e aeia na moku holo pili aiaa e Uwe i na Mai Pake, ma ke kaaoha a ka Papa Ola—ninania a hooleia. Hoopanee ka hale, apopo hora 11. kHANi 63, Poaoko, lulai 16. 1870. Halawai ka Ahaolelo ma Honolala, hora Ilkakahiaka. Mea Kiekie Peresidena P.Nahaolelaa, ma ka noho. ' * Puleia e ke Kahanaphle. neianeiaia s» uwn.» v •« ■ -» »•*- noiiaua apouoia. Waiho mai u Mr. Martio he olelo hooholo, e kauolaia ke Kakaaolelo e kikoo aka i $2000 no na boa o ka hale, i ka Waihona Waiwai 0 ke Aupani—ninania a hooholoia. Noi mai ke Kahina Kalaiaiaa, e kaaohaia ka Makai o ka Hale, e lawe ako.i na Papakauiao, ao ka hookaawale ana i ka Hale— ninauia a aponoia. Na Bila i heluhela akoluia. He. biU kaaawai e pili aaa i na palapala kuu kmo—niuauia a hooholo loa ia. He bila kanawai c hoopaa ai i ka Pankn 4 a me 5, o ke kaoawai e hoopooo'pooo ai i ka lawe aua i na ohoa eemoku mawaena o keia Aupuui—ninauia a hooholo loa ia. tie kanawai e hookau ana i ka laikini maluna o na pu ki manu a me na pu oia aoo, niuauia a hooholo loa ia. He kanawai e hoololi ai i ka Pauku 54 o ke Kax,awai Kivila—niu&uia a hooholo loa ia. He kanawai e hoohoihoi ai i ke kukulu aaa 1 na hale haoa lole pulupalu a hula hipa—niuauia a hooholo loa ia. He kauawai e hoouaopopo ai i na ona o ua Lio, Hoki, Hipa, Kao, Bipi, Poaa, e hele hihiu waie aoa uialuoa o na aina iloko o keia AapooL Waiho. mai o Mr. Boyd he hooloH, e kapae ia ka Hipa, Kao.a me ka Paaa, —niuauia a hooleia. Noi .mai o Mr. Laiana, e kapae loa iaka bila. . Noiia a hooholoia e kakauia na ae mo na | hoole. o ka poe ma ka ae, o lakoa ka poe kne i ka bila, o ka poe ma ka hoola o lakoa ka poe kokaa i ka bila. I ke kaheaia ana, he 9 poe ma ka ae, a he 22 poe '&a ka hoole, —ninauia a hooholo loa ia. Noiia a hoopanee ka hale, a Poakahi, hora Ilkakahiako. La Hana 64, Poakaui Ihlai 18, 1870. Halawai ka Ahaolelo ma Honolulu, hora 11 kakahiaka e like me ia i hoopaneeia. Mea Kiekie Pe«B:dena P. Nahaolelua ma k* ooho. Puleia e ke Kahuaapule. Heluheluia ka Moolelo o ka h»le, a ma ke noiia aoa a% aponoia. Hoike mai ke Komite o na Aina Aapnni me aa haoa hou no kekahi mau palapaU hoopii, hoike mei e waihoia ma ka papa. Ninauia a apouoia ka hoike. Waiho mai o Mr Naukana, be olelo hooholo e haawi aku ka Hale Ahaolelo i ka mahalo aui i na Moi ke Lii, a i ke Akua Manaloa a me oa Kuhina o ka Moi, oo ka hooikaika ana i na haai a paa o pili aua i ka hooponopono ana i ke Aupuni, a ma ke ahooai aoa

mai o ke Akua Maoaloa i ke kokua ana i na inea e holo pooo ai na hana. Noi mai o Mr Kaukaha, e hoihoi hoaia ka olelo hooholo i ka m&a oana i iawe mai i ka.' olelo heoholo. Noi loai o Mr Kahaulelio, e waihoia ka olelo hooholo ma ka papa.. Ninauia a hoihoi hou ia ka olelo hooholo.. Waiho mai o Mr. Kaiue, he olelo hooholo e kauohaia ke Kuhina Waiwai e hoike mai keia ia i na wahi i hooliio ia ai ka haawin& . hoomao o ka Mea Kiekie M, K&kuanaoa iimake. Ku mai ke Knhiaa o oa aioa e, ,no> keia mea, ua hoike pioepine. aka .au mamua i &a . wahi i hoololi ia ai ka haawiua, oia- no lioK ua hoolilo ia do n& lilo hoplewa a ke kanu ana i kona kino a aia oa. kanalaaaoa.i apono ole na hoa i ka hoolilo ia.ana oia. b&ftr wioa no ke kano ana i ke kioo o kekahi ala j: ; alaila e makaukau no au e uku ia mau dala, a no.kuu makemake.e haawi ia mai ia'u Jlckalii Bila Huikala, ke hai. aku nei au. aole . loa au e lawe ina, a. aole no hoi au e koi-iki. aku ana. J Noi mai o Mr. Kolakaua, e hoomoe loaia ka olelo hooholo ma ka papa. Niaauia a huomoe ia ka olelo hooholo ma ka papa. Na Bila i heluhelu akoluia.. He bila kaaawai e hoololi ai i ka Pauko . 403, o ke kanawai ki'vila e pili ana i ka uku. o na lela moaaa. * Ninaaia a hooholo loaia. He bila kanawai e hoopohopono ai i na, kula kuokoa a me ka hooooiio ana i na kumu kula. . ' ' He kanawai e hoololi ai i ke kanawal e koemi ai i ka laulaha ana o ka mai pake lepen. Ninauia a hooholo loaia ka bila. .. He kanawai e hooponopono ai i ka wai ma ka apana o Lahaina Maui. Ninauia a hooholo loahu. . He kanawai e. hoopai ana i ka . mea i ka— pa wahahee ia ia iho o hiai. .. . Ninaaia a hooholo loaia.

Na Bila kaaawai i kakau -inoa ia elUhMoi He kaaawai e hoololi ai 2 ka Paaka .482;a ; me 483 0 ke Kanawai Kivila. He kanawai e pili ana i ke ana aaa i aa mile o na alanui. .He kaoawai.e hoololi ai i ka P«aka 1284,. 0 ke Kanawai Kivila. Noi mai o Mr Laiana e hoomoe loaia ka. bila. Noi mai ke Kuhiaa Kalaiaina e hoohololoa ia ka bila. Noiia ā hooholoia e kakauia aa ae.me oa hoole, 0 ka poe a»a ka ae q lakou k& poe kae ka b;la, 0 ki poe a>a ka hoole o lakou ka poe kokua i ka bila. Pot makaae : C. J. Lyons, J. W: Komahoa, G. W. Pilipo, N. Kepoikai. W. Haoaike; J. Kalaapihaole, S. M. Kamakau, J. Komoikehuehu, S. M. Naakana, D. Kaukaha.—lo Poe ma ka hoole: W. C. Laaalilo, P. Kanoa, C- R. Bishop, ■ J. O. Dorainis, D. Kalakaua, W. P. Kamakau, H. Kahanu, P. Y. Kaeo, F. Hotcbi»oa, C. C. Harris, J. M. Snāith, H. R. Hitchcock> D. B. G. W. D, Halemann, S. K. Kaai, W. T. Martin, M Kapihe, L. Aholo» D. Kahaulelio, D. W. Kaiue, C. H. Judd, J. L. Naili* S. EL Kuapuu,—23. Nolaila u« hooholo loaia ka bila Kanawai. He Kanawai e hoololi ai i ko Kaoawai e pili aoa i ka lialemai Papule. He Kanawai e papa aaa i ka p.oe.meahale. inu kof«, pahupaha a hale hotele ika pipūl aku ona keiki helo kula. ~ ' He Kaoawai e hoohoihoi ai i ke. knkaU ana i haleiiaiia lole hula hipa a palupulu. He Kanawai e hoomaopopo ai i oa onao oa holoholoaa hihiu i kani oleia e hek:trals aoa.^'" He Kaaawai e hoololiai ike Kaniwaie pili aoa i ka lawe.aoa i oa oh.ua eeaioka ma* waeaa 0 keia Aapaoi. HeKanawaie hoopauaii laikiai no ka 1%; we aoa ioa pu ki. maau r pu panapaoa a ano pu e ae. H$ Kaoawai e hoololi ai i ka Pauku 61, o ke Kanawai Kirila. He Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 2Q, p ka Mokuoa 10, Kan«wai Kivila. * He Kanawaie hoopppoppno ai tna koina 00 ka hoopii ana ma na-hihja.karaii9a. He kanawai e hoololi iai 1 ka* Paoka 96, a e 'hoopau loa i ka Paaku 09, o ko Kaaawai Kivila. 1 He kaoawai e hoopooopoao aoa i oa koi ana no ka aie 0 ka waiwai x> ka ; mea i make. He kaoawai o hoopooopoao «i.i .ke koai aaa o ka awi. He knnawai e pili aoa ika haki ana a ma ka hoomakaukau aaa i ka Papa looao na Jure. • He kaoawai e hoomaopopo aaa i ka manawa e hoopii ai e hoihoiia mai ka aioa. 1 Hoopanee ka hala apopo hora 11, kak. "

La Hana 65, Poalua lulai 19, 1870. Halawai ka ahaolelo ma Honolulu, hora 11, kak. e like me ia i hoopaneeia. Mea Kiekie PeresideD& P. Nahaolelaa ma ka noho. Puleia eke Kahunapule. Heluhelu ia ka moolelo o ka hale, a ina ke noi ia aoa ua aponoia. Hoike mai ke kooi:te o na ahahookolokolo no kekahi palapala hoopii, hoike mai e waihoia ma ka papa, ninauia a aponoia ka hoike. Hoike mai ke* Koroite o na hooiaio bila kanawai i kakau iooa ia'e ka Moi. He bila kanawai e pili ana i ka Palapala kuu kino. He bila kanawai e hooponopono ana i ka wai o Lahaina. He bila kanawai e hoololi ai i ke k&nawai e hoemi ai i ka laulaha ana o ka mai leper». He kanawai e hoololi ai i ka Pauku 403, 0 ke Kanawai Kivila e pili ana i na nk.u leta moana. He kanawai e hoopai ai i ka mea i hoopaewaewa ia ia iho o hai. He kanawai e hooponopono ai i na kula kuokoa a me ka hoonoho ano i na kumu. Hoike mai ke Kuhina Ealaiaioa, ua oluolu 1 ka Moi ke'lii e hooknu i ka ahaolelo ma ka Poaha la 21, o lulai. Waiho mai ka Mea Kiekie Lunalilo, he olelo hooholo, mahope o ka hookuu ana o ka Ahaolelo, e kauoha ia ka Makai o ka Hale e hoolako mai i mau mea paina, ninauia a hooleia. Waiho mai o Mi Kuapun he olelo hooholo e haawi aku ka hale ahaolelo i ka mahalo, i na Kuhina o ka Moi ka Paresidena a me ka Hope Paresidena na luna o ka hale, a e kauohaia ka Makai o ka hate e hoolako roai i papaaina hope loa i ka la e hookua ia ai keia hale. Hoike mai ka Paresidena, aole e hiki ke noonoo ka olelo hooholo aia wale no a hapai boo ia ka noonoo ana i ka olelo hooholo a ke 'lii Lunalilo. Noi mai o Mi Rice e hapai hou ia ka noo--000 ena i ka olelo hooholo a ke'lii Lunalilo. Ninauia a hooholoia. Noi mai o Mi Kalakaua e kapae loa ia ka noonoo ana o ka olelo hooholo. Waiho mai o Mi Kuapau he hoololi, e kauohaia ka makai o ka hale e hoolako mai i mea paioa knpono mahope iho o ka hookuu ana o ka ahaolelo, ninauia a hooleia. Hoike mai ke Kuhina o na aina e, o ka bila kanawai no ka auhao lio, eia no imua o ke komite i keia wa, aole'i kakau inoa ia e ka Moi, nolaila, ke nonoi akn nei au e hapai hou ia ka noonoo ana o ka hila imua o ka hale, ninauia a hooholo ia ka noonoo hou ana. Waiho mai ke Kuhina o na aina e he hoololi; e hoookomoia ma kahi o ka hapalua dala 1 ekoln hapaha dala, no na lio kane, vcahine a lio keiki. iX7_ii : _ i . . •• han ia na lio kane, wahine a lio keiki i ekolu hapaha dala koe na īio liilii keiki malalo ō ka makahiki hookahi, ninauia a hooleia ka hoololi. Ninauia a hooholoia ka hoololi i ekolu hapaha. ( Jlolt ipau.)